De gouden standaard
De aardbeving in Zuid-Sumatra.
Waar de aarde beeft.
Donderdag 29 Juni 1933.
SCHAGER COURANT.
Tweede blad. No. 9303
Verklaring van Dr. Colijn
Hongermarsch naar Nantes
REEDS MEER DAN 300 DOODEN.
Zij die den tol met hun leven betaalden
Daad van een waanzinnige
Het onderhoud van den Afsluitdijk
DE RESIDENTIE BENKOELEN
Bijzonderheden over land en volk
Mevrouw Charlie Chaplin
Verdere aanslagen in
Oostenrijk.
Moordaanslag te Deurningen
Nederland niet van plan den gouden standaard
op te geven.'
Reuter meldt uit Londen: Dr. Colijn heeft ver
klaard, dat Nederland geenszins van plan is den gou
den standaard op te geven en dat er geen schijn van
waarheid is in verklaringen, die, daarmede in strijd
zijn.
Verder zullen ook Frankrijk, België, Zwit.
seriand en Italië den gouden standaard
blijven handhaven.
Bovendien hebben gister in de bijeenkomst van ver-
tegenwoordigers der centrale banken en dë finan-
cieele autoriteiten van Nederland, Frankrijk, België,
Zwitserland en Italië, behalve mr. Trip ook de andere
aanwezigen verklaard, dat hun landen den gouden
êtandaard onveranderd zullen handhaven.
De aanval op den Nederlandschen gulden.
Men beseft, dat als het goud overal als
maatstaf voor het betaalmiddel verdwijnt,
een geregelde handel vrijwel onmogelijk
wordt.
Onder bovenstaand opschrift schrijft de Londensche
correspondent van de N. R. Crt.:
Het is in de wereld der conferentie te Londen heel
goed merkbaar, dat de aanval der speculatie op den
Nederlandschen gulden niet alleen de nog aan het
goud vasthoudende landen, maar ook andere mogend
heden bedenkelijk heeft gestemd. Immers, men beseft,
dat als het goud overal als maatstaf voor het betaal
middel verdwijnt, een geregelde handel vrijwel on
mogelijk wordt. Zoo is het te verklaren, dat gisteren
te Londen, zooals gemeld is, de vertegenwoordigers
van de voornaamste goudlanden bijeen zijn gekomen
en dat vervolgens zelfs de hoogste Engelsche en Ame-
rikaansche vertegenwoordigers ter conferentie hun
belangstelling voor deze besprekingen door deelne
ming hebben betoond.
Zooals bekend is, was men eenstemmig van mee
ning en ook Engeland en Amerika verklaarden
het ten volle daarmee eens te zijn dat ieder van
de goudlanden zijn goud in vollen omvang beschik
baar moet stellen, om lederen aanval op zijn betaal
middel af te slaan en dat men elkaar de verdedi
ging zooveel mogelijk moet vergemakkelijken. Daar
bij stond de redeneering op den voorgrond, dat bij
een speculatie die een zoo gezond geld als het Ne-
derlandsche aanvalt, na er tn geslaagd te zijn den
gulden omlaag te drukken, onmiddellijk naar een
nieuw slachtoffer voor zijn gewinzucht zou uitzien.
Na iedere overwinning zou de weg gemakkelijker
worden en in korten tijd zouden de goudlanden, de
een na den ander, het slachtoffer worden van deze
manipulaties. Hef. was heel duidelijk, dat men in
het bijzonder in Frankrijk een dergelijk verloop met
groote bezorgdheid tegemoet zou zien. In het Fran-
sche kamp redeneert men aldus: wij zijn reeds een
maal genoodzaakt geweest vier vijfden van ons na
tionale vermogen in Frankrijk te schrappen. Het zou
politiek en sociaal zeer bedenkelijk kunnen worden
als men ons dwong een dergelijk experiment nog
eens te herhalen.
Op grond van dit alles kon men van een vastbe
raden stemming spreken, die thans bij de voor
naamste betrokkenen heersent en is er in ieder ge
val geen sprake van, dat door Engeland of Ameri
ka een verdere depreciatie van geld zal worden aan
gemoedigd. Het tegendeel is het geval.
Estland geeft den gonden standaard op.
Regeeringsvoorstel om den export te
bevorderen.
V.D. verneemt uit Reval, 28 Juni 1933:
Het Estlandsche Parlement heeft na een nacht-
sitting, welke dikwijls een stormachtig verloop had,
het regeeringsvoorstel, waarbij Estland den gouden
standaard loslaat, goedgekeurd.
De Estlandsche Staatsbank krijgt het recht, den
koers van de Estlandsche kroon te laten dalen tot
den stand van de Zweedsche kroon, dus met onge
veer 35 ct.
De bestaande deviezen-verordeningen en andere
beperkingen zullen geleidelijk worden opgeheven.
Do regeering Toenisen motiveerde haar voorstel
met de verklaring dat door den huidigen koers van
de kroon het Estlandsche bedrijfsleven ernstig werd
gehandicapt en groote schade leed.
Reuter meldt nader:
De bepalingen op het deviezen-verkeer blijven
voorloopig nog bestaan.
Het loslaten van den gouden standaard heeft plaats
gehad om den buitenlandschen handel te bevorderen.
Het besluit werd slechts met de geringe meerder
heid van 2 stemmen genomen De socialisten en con
servatieve boeren stemden tegen, de middenpartij
en de jonge landbouwers voor het voorstel.
De werkloosheid te St. Nazaire. Optocht
van 2000 werkloozen.
Te St. Nazaire, de stad van de groote Fransche
scheepswerven, en in de gemeenten in de buurt is de
werkloosheid zeer groot. Te Trignac zijn de metaalfa-
brieken gesloten en op de scheepswerven van Penhot
en Loire werkt slechts een zeer klein deel van het ge
bruikelijke aantal arbeiders. Te St. Nazaire zijn, volgens
de Petit Parisien, meer dan 2000 steuntrekkende werk
loozen. Het aantal is niet geringer voor de groep ge
meenten Trignac, St. Joachim, Ct. Malo de Guersac,
Montoir.
Eenigen tijd geleden heeft de gemeenteraad van St
Nazaire besloten een delegatie naar de regeering te
zenden om hulp te vragen in den toestand, die arbeiders
en neringdoenden gelijkelijk treft. Deze hulp is echter
uitgebleven en daarom hebben de arbeiders-vereenigin-
gen te St. Nazaire een groote openbare betooging op
touw gezet, bestaande uite en optocht van werkloozen
naar Nantes. om daar aan den prefekt van het depar
tement der Beneden Loire een adres aan te bieden. In
dat adres wordt erop aangedrongen dat men de belof
ten, welke er zijn gedaan in verband met het op stapel
zetten van nieuwe schepen en het afbouwen van de
Normandie zal nakomen. Dinsdagochtend om zeven uur
is een stoet van meer dan 2000 arbeiders uit St. Nazaire
met het adres op weg gegaan naar Nantes. Het Kamer
lid Frangois Blancho, burgemeester v. St. Nazaire
met de burgemeesters van gemeenten uit het door
werkloosheid geteisterde gebied aan het hoofd van den
stoet
Op den eersten dag zijn 38 K.M. afgelegd.
DE OMVANG DER VERWOESTING. VOORAL
KROë ZWAAR GETROFFEN.
Omtrent de aardbeving in Zuid-Sumatra komen
steeds meer berichten binnen en daaruit blijkt wel, dat
het aantal dooden belangrijk hooger is, dan aanvan
kelijk is gemeld.
In het Ranausche is Banding Agoeng geheel ver
woest, Djepara Tandjoeng Djati en Kota Batoe zijn
zwam- beschadigd zoo meldt Ameta uit Palembang.
Kota Batoe werd door brand geteisterd. Onder de
dooden bevinden zich ook enkele Inheemsche volks
hoofden.
Aan de verdere berichten van Aneta is nog het
volgende ontleend
Door de bevolking wordt gemeld, dat in Lima en
Kroë alle steden zijn ingestort. Het aantal dooden in
deze plaatsen ls niet bekend.
De B P.M. te Pladjoe verleende zeer veel bijstand bij
het reddingswerk. Zij stond medisch en verplegend
personeel af voor de verleening van chirurgische hulp
en stelde meerdere vrachtauto's beschikbaar ten behoe
ve van de voedseldistributie.
Het opruimingswerk op den anau-weg vordert goed.
Verwacht wordt dat dit werk binnen vijf dagen gereed
zal zijn. Thans zijn nog slechts twee kilometer onbe
rijdbaar.
De Goenoeng Seminoeng vertoont van onder tot
boven een groote scheur. In de doesoens Kota Batoe,
Pagardewa zijn op verschillende plaatsen warmwater
bronnen ontstaan. Kleine schokken duren voort.
Wat een ooggetuige vertelde.
Een ooggetuige deelde mede, dat de verwoesting
van de doesoens plaats had tijdens de eerste krachtige
bevingen op Zondagmorgen.
Onder de bevolking heersohte zeer groote verwar
ring en verslagenheid als gevolg van het feit, dat tal
rijke dooden te betreuren zijn en zeer vele personen
zwaar gewond werden, terwijl tal van doesoens geheel
werden verwoest. Er speelden zich de meest ontzet
tende tafereelen af.
De bevingen hielden met afwisselende sterkte nog
ruim 36 uur aan
Er zijn geen Europeanen verongelukt.
Deze laatste mededeeling logenstraft de berichten
welke in de buitenlandsche pers de ronde blijken te
hebben gedaan.
Bovendien kan nog worden opgemerkt, dat het aan
tal Europeanen in de getroffen streek zoo gering is
dat terzake misverstand uitgesloten kan warden geacht.
De weg Kota BatoeLiwa is tot doesoen Soekau be
rijdbaar. Vanaf Soekau is de weg echter over een af
stand van zes K.M. verwoest.
Moeilijke verbinding.
Uit Benkoelen meldt Aneta: De berichten over de
aardbeving, afgezonden door den controleur van Kroë,
werden door een looper gebracht van Liwa naa Moe-
ara-doewa en vandaar getelefoneerd, via Palembang,
Reeds velen hebben den tol voor een Oceaanvlucht met
hun leven moeten betalen. Des te tragischer wordt het,
wanneer feitelijk het eindpunt reeds is bereikt, zooals
met de Spaansche vliegers Barbaran en Colar, die na
een glansrijke recordvlucht van Sevilla naar Cuba,
verder naar Mexico vlogen, doch ten Zuiden van Vera-
cruz, vermoedelijk doordat ze tegen een rots gevlogen
zyn, verongelukten. Dezer dagen zijn, zooals gemeld, de
lijken der koene vliegeniers, wier foto voor het vertrek
uit Sevilla hierboven staat afgebeeld, naast het totaal
vernielde toestel gevonden.
Thans blijkt nu echter weer uit een communiqué van
het ministerie van Buitenlandsche Zaken dat de Spaan-
sohe gezant in Mexico naar aanleiding van de berich
ten. dat de beide Spaansche Oceaanvliegers dood gevon
den zouden zijn, zelf naar Puerto is gegaan om zich
van de waarheid dezer berichten te overtuigen. Hij zond
een telegram aan den Spaansohen zaakgelastigde, waar
in hij alle berichten, zelfs officieele, die gister over 't
vinden der lijken zijn gegeven, onjuist noemt. De zaak
gelastigde heeft op zijn beurt dit telegram aan de
Spaansche regeering doorgezonden.
Ook van andere zijde wordt bevestigd, dat de vlie
gers niet gevonden zijn. Generaal Pilar Sanchez heeft
zich naar de plaats begeven, waar de „Cuatro Vientos"
neergestort zou zijn en eveneens niets gevonden. Piloten
van de Panamerican Airways 'hebben ook geen enkel
spoor ontdekt.
Zichzelf in brand gestoken,
In een vlaag van waanzin heeft Dinsdagmiddag dc
67-jarige weduwe G. K. de M. te Haarlcmmerliede
zichzelf in brand gestoken. Alhoewel de vlammen
spoedig door haar kinderen werden gedoofd, bekwam
de vrouw ernstige brandwonden over het geheele
lichaam, zoodat haar opneming in een ziekenhuis
noodzakelijk was.
Slachtoffer overleden.
De 60-jarige man te Breda, die zich Dinsdag in een
vlaag van waanzin niet petroleum had overgoten en
daarna zichzelf in brand had gestoken, is in hot zie
kenhuis aan de bekomen verwondingen overleden.
naar Benkoelen. Deze berichten bereikten den Resi
dent van Benkoelen eerst gisteravond 10 uur.
Nauwkeurige becyfering van het aantal
dooden, dat reeds 200 zou bedragen.
Men heeft thans in de residentie Benkoelen de vol
gende becyfering van de slachtoffers van de aardbe
ving: in de Marga Soekau zijn 29 dooden en 19 zwaar
gewonden, in de DoesoenBalang, in de Marga Liwa
zijn acht dooden en in Marga Kembahang 27 dooden.
Het totaal aantal dooden in de Marga Liwa bedraagt
omstreeks 150. Omtrent medische hulp in de Marga
Liwa is niets bekend.
Rapport van den president
Uit Moeara-Doewa komt het Aneta-bericht: De Re
sident van Palembang seinde aan de regeering, nadat
hij zich persoonlijk in de Ranau-streek had georiën
teerd, een aanvullend rapport
In dit rapport wordt medegedeeld dat in de doesoens
rond de oostelijke helft van het Ranaumeer het aantal
dooden op 27 Juni 98 bedroeg, dat der zwaargewonden
70.
In zeven, in dit gebied liggende doesoens zijn alle
woningen geheel ingestort, en in de overige doesons is
dit gedeeltelijk bet geval.
Alle zwaargewonden zijn geconcentreerd in het on
dernemingshospitaal van het Sumatra Land Syndicaat
te Sepatoehoe. In de Mekaeulir-streek, waaronder res
sorteeren de doesoens Pematang-Paling, Poelau-Doekoe
Tandjong-Besar, Blimbing en Galang Tinggi en Soeka-
Rahja bedroeg het aantal dooden op 27 Juni 17. Vele
personen werden zwaar gewond. In vier doesons zijn
alle huizen ingestort.
In de Mekakau-Oeloe-streek, met als centrum Poelau-
Waringen bedraagt het aantal dooden volgens dit rap
port 5. Slechts enkele huizen zijn in deze streek inge
stort Alle verdere noodige maatregelen ter voorziening
in medische en militaire hulp zijn getroffen.
Het Binnenlandsch Bestuur beheerscht den toestand.
De bevolking is thans rustig.
De verkeersstremming, veroorzaakt door de vele
zware aardstortingen op den weg Moeara-doewa-Ban-
ding-Agoeng, zal vermoedelijk binnen enkele dagen zijn
opgeheven. De telefoonverbinding tusschen Moeara-
doewa en Renau is thans hersteld.
Deelneming van de koningin.
Aneta seinde d.d. gisteren uit Batavia:
De minister van Koloniën betuigde namens de Ko
ningin, via den gouverneur-generaal, deelneming aan
de bevolking van het door de aardbeving getroffen ge
bied.
De telegrafische verbinding met Ranau is hersteld.
De registratie van de aardbeving.
De seinmograaf van het Observatorium te Batavia
registreerde op 25 Juni totaal 28, op 26 Juni 10 en 27
Juni 4 schokken, alle uit West-Noord-Westelijke rich
ting. Hieruit blijkt dat de beving afnemende is.
Van de filiaal-seismograaf te Soengei Langka bij Te-
lok Betong werd op 25 Juni bij den eersten schok de
schrijfpen afgeworpen. Nadat dit euvel te 7 uur 30 v.m.
op 25 Juni was hersteld, werden 39 schokken geregi
streerd.
Aanbesteed.
Vanwege de directie der Zuiderzeewerken is gister
aanbesteed het onderhouden van den Afsluitdijk van
de Zuiderzee tusschen Wieringen en het aansluitings-
punt aan de Friesche kust nabij Surich, met bijbehoo-
rend hoofd en aansluitende terreinen en havendam-
men te Kornwerderzand, Breezand en Den Oever, en
van vijf dijksmagazijnen met bijkomende werken, ra
ming f193.000.
Laagste inschrijfster N.V. Maatschappij tot uitvoe
ren van Zuiderzeewerken te Wieringen voor f 118.000.
Het thans door een aardbeving zoo zwaar geteisterde
Benkoelen is een residentie op Sumatra, welke een op
pervlakte beslaat van 24415 K.M.2. In 1915 telde het
ruim 24.000 inwoners, onder wie 350 Europeanen en
2400 Chineezen. Het strekt zich uit langs de Westkust
van het eiland, tusschen 2°30' en 5°58' L.Br., in het
Noorden wordt het begrensd door de Aëk Mendpoeto
en in het Oosten door den Boekit Barisang, welk ge
bergte het van Palembang en de Lampongsche distric
ten soheidt
Het lengtedal van het Barisangebergte wordt in het
Noorden afgesloten door den Ranauvulkaan; daarop
volgt Noordwaarts de Goenoeng Dempo, het plateau van
den Boven Moesi, dat in het N.W. wordt afgebroken
door den eveneens werkzamen Goenoeng Kaba. De voor
naamste toppen, waaronder verscheidene van 2000 M.
zijn Goenoeng Pandan (2168 M.), Goenoeng Seblat
(2383 M.), Boekit Roentjing (2221 M.), Boekit Daoen
(2467 M.), Goenoeng Palik (2463 M.), Boekit Kaba, Goe
noeng Dempo, Goenoeng Patah, Boekit Poeroes, Goe
noeng Bepagoet, Boekit Garang-garang, Goenoeng Pa-
saki.o Goenoeng Sekintjau.
De kust is met klippen bezet, weinig ontwikkeld en
nergens diep ingesneden. Tot deze residentie behooren
het eiland Engano en de kusteilandjes Poeloe Pikoes,
voor de hoofdplaats Benkoelen, Poeloe Pisang en Be-
toewak bij de kust van Kroë.
Administratief is de residentie verdeeld in 6 afdee-
lingen, n.1. Benkoelen, Lebong, Seloema, Manna, Kauer
en Kroë.
Benkoelens bevolking staat niet gunstig bekend; zij
wordt beschreven als lui, onverschillig en wederspannig.
Zij is in de meeste afdeelingen verdeeld in: de familie
betrekkingen der vroegere regenten van Mokko-Mokko,
soengei itam en soengei lemauw, mantis of pasirah
(margahoofden), welgestelde ingezetenen (orangkaja's),
proatuis of doesoemhoofden; priesters en hadji's en vrije
ingezetenen. In sommige afdeelingen valt echter geen
verschil van standen op te merken, daar kiest men de
hoofden uit de bevolking zelf.
De landbouw is slechts weinig ontwikkeld. De rijst
wordt meest op ladangs geteeld, besproeide sawah's
worden buiten Mokko-Mokko weinig aangetroffen. In
1798 werden de eerste muskaatnoten en kruidnagels
van de Molukken naar Benkoelen overgebracht. Aan
vankelijk slaagde de cultuur door de bemoeiingen der
Engelschen vrij goed, doch later ging zij weder te niet;
de laatste gouvernementstuin te Permattan Balam werd
in 1855 opgeheven. Inheemsch is er de papiercultuur.
Hiernaast: Mra,
Paulette Goddard,
die in het geheim
met Charlie Cha
plin in het huwelijk
trad. Dit is voor
de derde maal, dat
de beroemde film
speler het ranke
hu wel ij ksboot je
langs de vele klip'
pen der levenszee
zal trachten te
sturen.
Spoorwegrails en telefoonleidingen vernield
W e e n e n, 28 Juni (V.D.) Op het traject van den
electrischen tram WeenenBaden werd in den nacht
op Woensdag een gedeelte rails vernield ovea- een af
stand van 50 M. Het treinverkeer ondervond hier
door vertraging.
Op de stedelijke bank van Weenen werd een soort
handgranaat gevonden, welke naar de meening van
experts geen bijzondere uitwerking zou kunnen heb
ben. Het onderzoek wordt voortgezet. In de omgeving
van Graz werden telefoonleidingen vernield, zoodat de
veribinddng van Stiermarken met Hongarije en Zuid-
Slavië is verbroken.
In de pers wordt aangekondigd, dat concentratie
kampen zullen worden ingericht voor de nationaal-
socialisten. In regeeringskringen worden zulke maat
regelen evenwel tegengesproken.
Landbouwer door drie man overvallen.
De landbouwer M. ter E. in de buurtschap Deur-
niriigen bij Hengelo houdt op eenigen afstand van
zijn woning een kippenfokkerij. In de laatste dagen
meende hij herhaaldelijk in de omgeving onraad te
bespeuren. Om deze reden ging hij Dinsdagavond
laat nog eens naar de fokkerij. Op eenigen afstand
zag hij daar een vrouw staan, die op zijn komst luid
begon te schreeuwen. Dit was blijkbaar het sein
voor drie mannen, die zich daar verdekt hadden op
gesteld. Zij sprongen over een afrastering en gingen
ter E. te lijf. Aanvankelijk wist hij hen van het lijf
te houden, waarbij hij een paar personen tegen den
grond sloeg, doch hij werd ten slotte overmeesterd
en tegen den grond geworpen, waarna men hem
trachtte te wurgen. Het gelukte den aangevallene
zich even los te rukken, waarop hij luid begon te
schreeuwen, met gevolg, dat de aanvallers de
vlucht namen.
Ter E., die zich onder geneeskundige behandeling
moest stellen, heeft de vrouw en een der aanranders
herkend, aldus de „Msb."
Verder teelt de bevolking mals, gambir, suikerriet, ko
kos- en pisangboomen, tabak, katoen, oebis en katjang.
Een voornaam middel van bestaan is de veeteelt;
zeer veel buffels worden uitgevoerd naar Palembang.
Schapen, geiten en pluimgedierte zijn er menigvuldig,
paarden, runderen en varkens daarentegen schaarsch.
De kustbewoners voorzien in hun behoeften door de
vischvangst
Bekend is Benkoelen ook door rijkdom aan edele me
talen. Men vindt er de mijnen van Radjang Lebong,
Simau en Ketahoen. die goud en zilver opleveren en
meer dan drie kwart van de totale hoeveelheid produ-
ceeren, welke in geheel Insulinde jaarlijks gewonnen
wordt
De vroegere geschiedenis van Benkoelen ligt in het
duister; in de hoofdplaats dreef de Oost Indische Com
pagnie reeds vroegtijdig handel en had zij een kantoor
gevestigd. In 1662 riepen de vorsten van Menankkebo
de hulp der Compagnie in tegen Atjeh. Toen deze de
Atjehers verdreven had, verkreeg zij het recht zich van
Sinkkel tot Indrapoera op de Westelijke kust te ves
tigen. Benkoelen was gedurende de 18e eeuw meestal
in Engelsche handen. In 1825 kwam dit gewest weder
in het bezit der Nederlanders.
De hoofdstad Benkoelen.
De hoofdstad Benkoelen ligt op 3°47' Z.Br. en 102°15'
O.L. v. Gr. Vroeger lag de stad verder Noordwaarts aan
de kust, doch werd in 1714, daar de plaats te ongezond
was, verlegd. In hetzelfde jaar bouwden de Engelschen
hier aan het strand het fort Marlborough. Benkoelen
ligt op een kleine hoogte, vanwaar men een mooi uit-
zioht heeft op det zee, Poeloe Tikoes en de 6 K.M. uit
den wal gelegen reede, welke laatste vooral bij Noord
westelijke winden, onveilig is .Het voormalig Britsche
gouvernementshuis is een groot steenen gebouw met
twee verdiepingen, dat, te midden van een groot park
gelegen, het laatst bewoond werd door den president.
De meeste openbare gebouwen, oa. de gouvemements-
bureaux liggen ook aan een groot plein. Hier verheffen
zich ook het monument voor den Engelschen president
Parr, die in 1805 door de inlanders vermoord werd en
dat voor den in 1833 vermoorden assistent-resident
Knoerie. Vroeger stond hier tevens een mooi kerkje,
dat echter in 1833 tijdens een aardbeving scheurde en
sedert vervallen is, en in 1914 bij de toen plaats heb
bende aardbeving totaal onbruikbaar werd. Zware aard
bevingen richtten op 21 Maart 1818, 5 Januari 1906 en
25 Juni 1914 aanzienlijk schade aan. De aardbeving van
1914 duurde nog geen twee minuten. Verscheidene ge
bouwen en woningen moesten het ontgelden, o.a. het
voormalige Engelsche gouvernementshuis, dat onbruik
baar werd, evenals het reeds genoemde kerkje. Het
aantal dooden bedroeg twintig, de schade werd op an
derhalf millioen gulden geschat.
De stad telt ongeveer 8000 inwoners onder wie ruim
206 Europenen,
