Een vacant
ie-trip door
Zuid-Limburg
De toestand in Zuid-Afrika.
Woensdag 2 Augustus 1933.
SCHAGER COURANT.
Tweede blad. No. 9322
De „opkomst" van Hollywood
Rasvraagstukken in de Unie.
Door enkele U.L.O.-leerlingen
met hun leeraars
Vierde dag.
DONDERDAG. 20 JULL
Ja mijnheer! Ja mijnheer! hoorde ik een van mijn
reisgenoten zeggen. Onze leider had ons geroepen en
spoedig waren we allen op de been. Aangezien we ver
huisd waren, lagen we nu aan de Maas en aan de over
kant waren onze buren de Belgen. Onze kamer zag uit
op het mooie landschap van België. Er was een groot
plat, dat aan onze kamers grensde. Zooals hier de ge
woonte is, sliepen we met ramen en deuren open. daar
we geen last van muggen hadden. Maar laat ik nu lie
ver op mijn verhaal terugkomen. Een van ons liep op
het plat en er ontsnapte een kreet van verwondering
aan haar mond. Spoedig waren we allen naderbij ge
komen en wat zagen we daar? Daar stond een aantal
monniken in hun typisch bruin gewaad met puntmut
sen. Kousen droegen ze niet, alleen open schoenen.
Verder zagen we nog hun vreemde haardracht en allen
hadden ze een baardje. Ze stonden te wachten op een
bootje dat hen over zou halen. Spoedig was het aange
komen en namen ze plaats. Daar ging het over de Maas,
een schilderachtig bootje, dat voortdreef op het kabbe
lende water van de door de ochtendzon beschenen ri
vier. Zooiets moois hadden we nog nooit gezien. Het
werd nu tijd om voorbereidselen te maken voor het
ontbijt. De bedden die we de vorige avond meegenomen
hadden van de jeugdherberg, werden door de jongens
terug gebracht. Nadat we gegeten hadden, moesten we
alles inpakken en meenemen, want het zou vandaag
de dag zijn, dat we onze intrek in Vaals zouden nemen.
We namen nu afscheid van onzen waard en wandelden
naar het station. Vandaar gingen we eerst per trein
naar Maastricht en vervolgens met de tram naar Gul
pen. Dit laatste was heel aardig, daar we over een
viaduct gingen en laag beneden ons zagen we de wei
den. Vanuit de tram zagen we prachtige kasteelen, die
je in Zuid-Limburg erg veel aantreft. Verder de prach
tige bosschen met de weiden en graanvelden op de
hellingen. In Gulpen aangekomen, gaven we onze ba
gage, behalve brood en water, in bewaring.
Nu begon onze wandeling. Allen met onze stok gewa
pend gingen we de Gulper berg op. Deze was bedekt met
graanvelden en weiden. Als we rondom ons heen ke
ken. zagen we een schitterende kleurschakeering van
de groene tinten der velden, weiden en bosschen met de
verschillende soorten boomen.
Vervolgens gingen we door een onbekend oord. Het
begon nu langzamerhand twaalf uur te worden en dus
gingen we eerst voor het inwendige zorgen. Ook aten
we nog wilde frambozen, die hier in overvloed te vin
den waren. Na nog een half uur gezeten te hebben, ver
volgden we onze weg. We liepen een heel eind. zonder
dat we een levend wezen zagen. Maar eindelijk ontmoet
ten we een vrouw, die ons vertelde, dat we vlak bij
Crapool waren. Het was een heel klein dorpje, waar
geen winkel of café te vinden was. Maar gelukkig kon
den we er wel water krijgen. Een oud vrouwtje, dat
ons water gaf, zei, dat ze het water geput had en dat
het 70 meter diep uit de grond kwam. Nadat onze
veldflesschen gevuld waren, gingen we verder. Met
vlugge pas naderden we weer een dorpje. Doch een
eindje ervoor merkten we een wel. Hierin was heerlijk
koud water en we gooiden het oude water weg en ver
vingen het door dit koele nat, dat de natuur ons bood.
Verder ging het weer en spoedig bereikten we het dorpje
Eenverem genaamd. Daar wisten we 'n café op te dui
ken en 'n gezonde waardin vroeg ons wat we wilden ge
bruiken. Hier kregen we Spruder (spuitwater), dat in
deze streken en ook in Duitschland veel gedronken
wordt. Geen van allen vonden we het erg lekker smaken.
Nu was ons doel een forellenkweekerij. Na eenige tijd
geloopen te hebben waren we er en met groote belang
stelling werd alles bekeken. Een man legde ons uit,
hoe de forellen van eieren tot vlsschen gekweekt wer
den. Hij had een emmertje met voedsel bij zich en af
en toe gooide hij een schep in het water en dan was
bet aardig om te zien hoe de visschen omhoog spron
gen om een stukje te krijgen. Nadat we hier alles ge
zien hadden, gingen we in de richting Gulpen. Nu
kwamen we langs een prachtig kasteel, dat door een
groote muur omringd was. Neuborg genaamd. Een stuk
je verder kwamen we in een prachtige laan met aan
beide kanten kastanjeboomen. Daar zagen we een eek
hoorntje van de eene tak naar de andere springen. Het
werd nu tijd voor de tram, die ons naar Vaals zou
brengen. Daar aangekomen, deed het stadje ons dade
lijk veel aangenamer aan dan Eysden. We belden aan
bij de Jeugdherberg en de vader deed ons open. De
kamers werden ons aangewezen en na ons verfrischt te
Zeven jonge mannequins, die eiken Amerikaan
ait de modetijdschriften of omslagen der maga-
rins bekend zijn, zullen binnenkort als nieuwe
sterren aan Hollywood's filmhemel fonkelen. Op
bet plaatje hierboven zien wij de gelukkigen bij
hun aankomst in het beloofde land.
DE WEG TERUG
Wy laten hier volgen het slot van een reis
beschrijving van een tocht naar Zuid-Limburg.
Onder leiding van de heeren Visser en Baas,
respectievelijk Hoofd en Lee raar aan onze Ulo
school, hebben de leerlingen van de examen
klasse en nog enkele anderen dit reisje gemaakt.
Verschillende leerlingen hebben ln neven
staande reisbeschryving hun indrukken weer
gegeven.
hebben duurde het niet lang of we zaten te eten aan de
savoye kool. die heel goed smaakte.
Na het eten moesten we afwasschen en daarna kre
gen we de vrijheid tot tien voor tien, want dan moes
ten we binnen zijn. We waren dan ook allen present.
Om tien uur legden we ons hoofd gerust neer, maar of
we allen dadelijk sliepen, weet ik niet
SUUS KOPPES.
V y f d e dag.
VRIJDAG 21 JULL
Vandaag was Aken het doel van de reis. Het weer
werkte zeer mede. om ook deze dag te doen slagen. Een
nieuwtje was het passeeren van de douane. Maar alles
liep vlot van stapel. Niemand werd onderzocht Het
plan was, wandelende door het Aker woud naar Aken te
gaan. We troffen het buitengewoon, want na een poos
je ontmoetten we een kommies, en deze geleidde ons
door het woud. Het is heerlijk hierin te wandelen. Prach
tige bosschen en mooie wandelwegen. Te ongeveer 12
uur bereikten we de voet van de Pelzerturm. Na vele
trappen beklommen te hebben kwamen we doodop op
de toren. Maar het is de moeite waard geweest. In
de verte lag Aken in al zon glorie. En we raakten niet
uitgekeken naar het prachtige panorama, dat we hier
zagen. Maar we moesten verder. De gids nam nu af
scheid en een vriendelijk bedankje was op zijn plaats.
Betrekkelijk vlug bereikten we Aken. Het was snikheet
in de stad. zoodat we er niet lang vertoefden. We be-
door Zyne Excellentie
Dr. H. D. VAN BROEKHUIZEN,
(Gezant der Unie van Zuid-Afrika
aan het Nederlandsche Hof.)
BIJ de laatste verkiezingen gekozen in het par
lement, was ik reeds bestemd opvolger van
mön te vroeg overleden voorganger. Zijne Ex
cellentie De Villiers, te worden, alleen is daardoor mijn
komst in Nederland met ongeveer een half jaar ver
vroegd.
De nieuwe coalitie-regeering in Zuid-Afrika was het
beste, wat voor land en volk kon gebeuren, want de
zee van ellende, die over ons land spoelde, was slechts
door eendrachtig samenwerken van „natten" en .sap
pen" te overwinnen. De boerenbevolking bevond zich
aan den rand van een algeheel en volkomen bankroet;
overproductie, geen verkoopmogelijkheid en totaal ont
wrichte prijzen lieten langer uitstel niet toe.
Voor Generaal Hertzog en Generaal Smuts was dus
d<en eenigen uitweg alle onderlinge geschillen opzy te
zetten, wilden ze een onafwijsbaren ondergang van
land en volk in Zuid-Afrika voorkomen. De felle strijd
tusschen ..natten" en „sappen" diende bijgelegd, het
koste wat het wil.
Generaal Hertzog heeft toen zeven punten opge
steld, die generael Smuts heeft onderschreven. Deze
zeven punten zijn, in het kort samengevat de volgen
de:
L Volledige erlcenning van de Zuid-Afrikaansche on
afhankelijkheid, met algeheel gelyke réchten voor
Engeland en Zuid-Afrika.
1. Een bevredigende oplossing voor de vlagkwestie,
door het recht op het voeren van eigen vlag te
erkennen.
3, Uitvoering van de eenig mogelijke oplossing der
taalkwestie door geen verdere promotie in staats
dienst toe te laten voor hen, die de beide lands
talen niet grondig beheerschen.
4 Zoo spoedig mogelijk opVssing van het naturellen-
vraagstuk, in den geest als steeds door Generaal
Hertzog voorgestaan. (Segregatie).
5. Bijzondere hulpverleening aan de boeren, teneinde
hen uit de oogenblikkelijke depressie te helpen,
daar ze anders met ondergang bedreigd zyn.
6. Opstellen van een stelselmatig plan voor oplossing
van het werkloozenvraagstuk voor de blanke be
volking, die niet tot de eigenlijke boerenbevolking
behoort.
7. Behartiging van de waarachtige economische be
langen van de geheele Zuid-Afrikaansche bevolking
De vorenstaande zeven punten, tot stand gekomen
in Januari van het jaar 1933, voerden in Juni van dit
jaar tot de verkiezingen, waarbij aan de nieuwe coa
litie 140 van de 150 ztels in het parlement ten deel viel.
Voor de verkiezingen hadden de „Natten" een con
gres in Transvaal gehouden, waar de 500 afgevaardig
den op dat congres zich eendrachtig met de zeven
punten van de met de „Sappen" aangegane overeen
komst konden vereenigen. Als bijzonderheid wil ik
hieraan toevoegen, dat mijn vrouw, kleindochter van
wijlen den Staatspresident, Paul Kruger, door mannen
en vrouwen eenparig als voorzitster van het congres
is verkozen.
Doordat ook de „Sappen" zich met de coalitie kon
den vereenigen, was de uiteindelijke overwinning bij
de stembus spoedig bevochten.
ziohtigden er een zwavelbron. Dit is een bron, waaruit
warm water komt. zooiets als Emser water.
De tram bracht ons naar Vaals. Daar waschten we
ons en aten heerlijk. Nu gingen we naar de hoogste
top van Nederland, het Drielandenpunt. Ook hier had
den we prachtige vergezichten. Heuvels, bedekt met
bosschen. afgewisseld door korenvelden met hier en
daar een dorpje ertusschen. Van hier af konden we
ook de brug zien. die de Russen, als krijgsgevangenen
van de Duitschers, in de oorlog gebouwd hadden. En
ook het pad. waar de Duitschers drie dagen lang oveT
de grens getrokken waren. We konden hier wel uren
blijven, maar tijd is tyd, we moesten tien uur thuis
zjjn. Al met al was dit een van de mooiste dagen.
C. BEERS.
Zesde of laatste dag.
ZATERDAG 22 JULL
Om. zes uur werden we gewekt door den herbergs-
vader. waarna we ons vlug aankleedden en waschten,
hierna moesten we de dekens uitkloppen, vloer aanve
gen en onze slaapzakken enz. inpakken. Om zeven uur
zaten we allen aan tafel te ontbijten alsmede ons mid-
dag-„kuchi" klaar te maken. Om half acht waren we
allen klaar en na nog een laatste maal gekeken te heb
ben of er nog iets vergeten was. namen we afscheid
van de herberghouders en de trekkers! sters) en bega
ven ons op weg naar het tramstation. We moesten nog
een kwartiertje wachten, waarna we naar Gulp ver
trokken. Hier stapten we weer uit en wandelden het
dorp binnen. Daar de finantiën nogal goed waren, be
sloten H.H. leiders de bloemetjes nog even buiten te
zetten en werd er een touring-car uit Valkenburg ge-
requireerd. Na nog een half uurtje aan de straatweg
gezeten te hebben verscheen de touring-car en reden
we weldra door Limburgs schoone land, doch al spoedig
kwam Valkenburg in zicht en even later stonden we
voor het station. Hier gaven we onze rugzakken en kof
fers af aan het loket. Daarna wandelden we door Val
kenburg naar het Rotspark, waar we het Openlucht
theater beziohtigden en na nog een verfrissching ge
nomen te hebben, gingen we verder naar het Geuldal
om een rotswoning te bekijken. De weg hierheen be
stond uit een smal pad met aan de linkerkant heuvels
en bergen, begroeid met bosch en struiken en aan de
rechter kant het langzaam stroomende riviertje met
hier en daar stroomversnellingen. Langzaam steeg het
pad nu en weldra zagen we een rotswoning voor ons
liggen. De ingang was door prikkeldraad afgesloten.
Hier werd nog een foto genomen, waarna we de terug
tocht aanvaardden. Na een goed half uur kwamen we
in Valkenburg aan, waar we in een café nog iets ge
bruikten. Hierna vertrokken we naar het station. We
waren nog maar even op het perron of daar kwam de
trein binnenrollen. Na vlug ingestapt te zyn. vertrok
ken we om 1 uur uit Valkenburg naar Maastricht, waar
we om kwart over 1 aankwamen. Hier werd onze wa
gen achter een D.-trein gekoppeld en gingen we via
Eindhoven's HertogenboschUtrecht naar Amster
dam. Hier kwamen we 17 min. te laat aan, waardoor we
bijna de electrische naar Alkmaar misten, doch dank
zij een geweldige ren van Mr. Visser, die ons vooruit
gegaan was, konden we de trein nog juist halen. We
hadden niet allemaal een zitplaats gevonden of daar
reed de trein al. In Alkmaar stapten we over en eindelijk
kwamen we in ons eigen home aan, waar we door ve
len verwelkomd werden. Hier stapten we vlug uit en na
nog even afscheid genomen te hebben, keerden we al
len voldaan naar huis toe met alleen blijde herinne
ringen aan deze Limburgtocht.
JAN SMIT.
In het hierby afgedrukte artikel schryft de
nieuw benoemde gezant der Unie van Zuid-
Afrika, Dr. H. D. van Broekhuizen vele belang
wekkende dingen neer. Waar by ons, Nederlan
ders, nog steeds een warme sympathie leeft voor
het stamverwante Zuid-Afrikaansche volk, zul
len wy gaarne kennis nemen van den toestand
in dat land.
De nieuw benoemde gezant, Dr. H. D. van
Broekhuizen, ls Nederlander van geboorte. Hy
zag het levenslicht te Russen (Overijssel) en
vertrok reeds als kleine jongen met zijn ouders
naar Zuid-Afrika,
In 1922 promoveerde de heer van Broekhuizen
te Leiden.
De Gouden Standaard.
Wat het prijsgeven van den Gouden Standaard be
treft, dit was voor de Zuid-Afrikaansche Unie een le
vensvraagstuk, derhalve onvermijdelyk. Aan het einde
van het jaar 1932 bestormden allen de banken met de
bedoeling zooveel mogelijk goud te hamsteren. Indien
deze toestand had aangehouden, zouden de banken
verplicht zijn geweest te sluiten. Er bleef dus niets
anders over dan den Gouden Standaard prijs te geven
en de goudmijnen, die daarvan natuurlijk op ontzet
tende wijze profijt trokken, te" verplichten 50 pet. van
de winsten a*.n den staat af te staan, hetgeen onge
veer een bedrag van zes millioen Pond Sterling per
jaar opbrengt. Al bestond er aanvankelijk in de krin
gen van de goud-producenten veel verzet, men is toch
ook daar geëindigd zich by de gevallen beslissing
neer te leggen. Wat te gemakkelijker mogelijk was,
omdat uiteraard bij een daling van het Pond Sterling
tot een koers van Gld. 8.25 te Amsterdam, men voor
goud (het product in natura der goudmijnen) een be
drag van bijna 1/10/Pond Sterling (papier) kreeg
voor 1/Pond Sterling (goud).
De Naturellen-kwestie zal men in Nederland niet
zoo goed kunnen begrijpen, tenzij men in Oost-Indië
is geweest, waar een soortgeiyk vraagstuk moet be
staan, zij het in gansch anderen vorm.
In Zuid-Afrika leeft een zuiver blanke bevolking van
tusschen l?i en 2 millioen zielen temidden van een
zwarte bevolking, die zeker ongeveer 15 millioen zielen
telt. Deze Naturellen-bevolking houdt er een veel ster
ker bevolkings-aanwas op na dan de blanken, reeds
alleen hierom, wijl de Naturellen voor lederen man
ongeveer drie echtgenooten een behoorlijke verdeeling
vinden. Dit ras vermenigvuldigt zich dus als een ko-
nynenfamilie en het is voor een blanke in Zuid-Afrika
een kwestie van zijn of van niet zyn. willen wy ons
op den duur daar te lande kunnen handhaven en rilbt
ten ondergaan in een zondvloed van naturellen.
De Naturellen-kwestie.
Als klassiek voorbeeld zou ik willen noemen de toe
standen in Noord-Afrika, waar omstreeks het jaar 200
n. Chr., een blanke bevolking leefde, die thans vrijwel
verdwenen is, opgelost in het ras der gekleurden, die
in Noord-Afrika oppermachtig zijn.
Van de naturellen is hoogstens 5 in het bezit van
een zekere mate van beschaving. En met de meening
van sommige zendelingen uit den vreemde die van oor
deel zijn, dat het lezen van den Bijbel voldoende mo
tief zou wezen aan den Kaffer gelijke rechten met den
blanke toe te staan, kan ik mij in geen enkel opzicht
vereenigen. De 5 beschaafden onder de naturellen
kunnen onmogelijk het geheele naturellenvolk ophef
fen. Willen de blanken niet over honderd jaar in de
naturellen zyn ten onder gegaan, dan is de meest
sterke ontwikkeling van het saamhoorigheidsgevoel
onvermydelijk. Nu daarover hebben wy nog geen kla
gen!
Maar scherp straffen wy, wie zich als blanke met
een natuTellenvrouw afgeeft. Behalve een zware boete
is hij zeker een jaar tronk te krijgen, by herhaling
verhoogd tot 5 jaren gevangenisstraf, bij vernieuwde
herhaling tot boeten met levenslang.
Tegen geleidelijke ontwikkeling van de naturellen
hebben wy geen enkel bezwaar, doch de zich ontwik
keld hebbende naturel, zal dan later toch in eigen
stam dienen terug te gaan.
Propaganda van Moskou.
Naast het naturellen-vraagstuk, staat natuurlijk de
propaganda door de agenten van Moskou, gemaakt
voor de bolsjewistische leerstellingen, met geleidelijken
steun natuurlijk, ter invoering in Zuid-Afrika van een
zwart proletariaat, onder de leuze Zuid-Afrika voor de
zwarten. De geheime staat-politie is gelukkig te dezer
zake volkomen op de hoogte en weet geregeld propagan
distische geschriften te achterhalen, waardoor zy deze
beweging de baas kan blijven.
In de Kaapprovincie hebben de naturellen wel, in
Transvaal, Vrijstaat en Natal hebben zij geen stem
recht. Maar in den Senaat zijn zes blanke senatoren
aangewezen om in het bijzonder de belangen van de
naturellen te behartigen. Een dergelijke vertegenwoor
diging kennen wij in het Parlement nog niet, doch ral
in de toekomst wellicht noodzakèlijk blijken, alhoewel
daar leden zijn, die in hun kiesafdeeling duizenden na-
turellen-kiezera hebben.
Het vraagstuk der „arme blanken" dat der werkloo-
zen, is by ons oorspronkelijk te vinden in de vele oor
logen, die in Zuid-Afrika zijn gevoerd. Na in het jaar
1881 onze onafhankelijkheid te hebben bevochten, heb
ben wij doorloopend strijd moeten voeren. Het laatste
in den bekenden boerenoorlog. Maar ook de gewone
Kafferoorlogen waren aan de orde van den dag. zoodat
5 tot 10 pet. der boeren alles hebben verloren en te
gronde zijn gegaan.
In 5 jaar geen regen!
Voeg daarbij de in Zuid-Afrika heerschende plagen,
b.v. tot uiting komende in het verschijnsel, dat in
Transvaal en de Kaap-Provincie streken zijn, waar in
geen vijf jaren regen is gevallen, waardoor het drink
water is opgeraakt en het vee is doodgegaan, dan moet
een ieder begrypen, dat de ellende ten top is gestegen.
Juist daarom is het zoo te bewonderen, dat de blanke
boer zich tooh niet met de naturellen af wil geven,
eigen ras onvoorwaardelijk trouw blijft. Naar mijn mee
ning is by ons te lande het vasthouden aan den Bybel
en de Geloofsbelijdenis oorzaak, dat er bij de boeren
een berusting in God's almachtige leiding heerscht,
waardoor eenheid bewaard blyft, zelfs in de huidige, al
lermoeilijkste omstandigheden.
De verhouding van Zuid-Afrika tot Engeland is zoo
best mogelijk, wij gevoelen ons volkomen de gelijke
van Engeland, wat eigen onafhankelijkheid aangaat.
Daarom hebben wij ook eigen Zuid-Afrikaansche ge
zantschappen gesticht te Washington en te Rome. gelijk
te 's-Gravenhage, dit laatste ter onderstreping natuur
lijk van de al-oude banden, die ons aan Nederland bin
den, dat Zuid-Afrika voor ons heeft veroverd, al in de
dagen van Jan van Riebeek. En onnoodig is het zeker
te wijzen op de dagen van den boerenoorlog, toen ge
heel Nederland mee-leefde met de boeren, culmineeren-
de in het zenden door H.M. Koningin Wilhelmina van
de „Gelderland" om president Paul Kruger af te halen
en naar Nederland te brengen.
Voeg daarbij, dat al onze eerste predikanten vóór
1850 in Utrecht hun theologische studies hebben vol
bracht, dan is het te begrypen, waarom een gezant
schap van Zuid-Afrika juist in Nederland eisch van on
ontbeerlijkheid was. Persoonlijk wil ik hieraan nog toe
voegen, dat ikzelf in het jaar 1922 aan de universiteit
te Leiden ben gepromoveerd. Het is het voornemen van
de Zuid-Afrikaansche regeering binnen niet al te lan
gen tijd een nieuw gezantschap te stichten te Berlijn.
Alleen is het juiste tijdstip daarvoor nog niet vastge
steld.
De huidige toestand In Zuid-Afrika.
Hoe nu de volkswelvaart zich verder zal ontwikkelen,
kan op het oogenblik kwalijk vooruit voorzien worden.
Ten tijde, dat de prijzen voor wol en mais hoog waren,
bloeiden de echte boeren-families. Men kocht meer en
meer grond bij de reeds bebouwde landerijen, meestal
met vrij zware hypothecaire belasting. Thans nu de
boeren voor hun producten geen prijs maken, kunnen
zij natuurlijk op de hypotheken geen aflossing betalen,
maar sterker nog ook geen rente vergoeden.
Een der belangrijkste bronnen van inkomsten voor
Zuid-Afrika zijn en blijven nog steeds de goudmijnen,
waar zeker een 40 tot 50 duizend blanken werk hebben
gevonden, behalve de paar honderd duizend naturellen
die daar zijn aangesteld. En juist de Zuid-Afrikaansche
goudproductie, die meer dan de helft van de wereld-
goudproductie omvat, zal thans veel moeten goed ma
ken, daar de huidige tijdsomstandigheden oorzaak zijn,
dat de vraag naar diamant overal in de wereld is ver
minderd, waardoor de grootste diamantmijnen van
Zuid-Afrika, zooals die van Kimberley, zyn stopgezet.
Doel van miin komst in Nederland is natuurlyk voort
zetting van de politiek, gevolgd door myn betreurden
voorganger Excellentie de Villiers: versterking van de
goede betrekkingen en hechte banden tussohen Zuid-
Afrika en Nederland!
Nadruk verbodeik
