lllllltl lfltHIS-
Mitrtiit- LnlIniUtl
Verdere bezuinipi
op onderwijs.
RODO
Uitgevers: N.V. vJi. TRAPMAN Co, Schagen.
Een tweede bezuinigingswetsontwerp
van Minister Marchant.
Nieuwe eischen
van den Ned. Landbouw.
DE OPSTAND OP CUBA.
President Machado gevlucht.
GAAT ALKMAAR'S
burgemeester nu toch heen?
DREIGENDE UITBARSTING
IN IERLAND.
Generaal O'Duffy geeft marschbevel.
SALON DE COIFFURE!
SALON DE BEAUTE-
Maison Gerrits
De stratosfeergondel van prof. Piccard
geëxplodeerd.
Zaterdag 12 Augustus 1933.
SCflAGER
76ste Jaargang No. 9328
COURANT.
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
'dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
tentiën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
POSTREKENING No. 23338 INT TELEF. No 20
Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN-
TJëN van 1 tot 5 regels f0.85, iedere regel meer 15 cent (bewijsno<
inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekend
EERSTE BLAD
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIJF BLADEN
Invoering van de gewijzigde leerlingenschaal reeds
het volgend jaar. In 1934 2500 onderwijzers
minder voor rekening van het rijk. Be
sparing van vijf mlllloen.
Minister Marchant heeft een tweede wetsont
werp ingediend, dat besparing beoogt op het
lager onderwijs. Door de nieuwe leerlingenschaal
reeds in 1934 ln te voeren, komen dat jaar reeds
2525 onderwijzers minder voor 's Rijks reke
ning, hetgeen meer dan vijf mlllloen scheelt op
de salarissen. Daartegenover staat, dat volgens
dit ontwerp wachtgelders boven zestig jaar
geen herbenoeming behoeven te aanvaarden; zij
maken dus plaats voor jongeren.
In de memorie van toelichting lezen we, dat de mi
nister aanvankelijk van oordeel was, dat hij uit defe
rentie voor de Staten-Generaal geen stappen behoorde
te doen om in deze kort voor de kabinetswijziging tot
stand gekomen regeling verandering te brengen. De
voortgaande achteruitgang van den geldelijken toestand
van het Rijk en de gemeenten noopt hem echter dit
standpunt prijs te geven.
De overgangstermijn om zich aan te passen aan de
nieuwe leerlingenschaal is te kort geworden op twee
jaar. hetgeen een eenvoudig middel is om een aanmer
kelijke besparing te verkrijgen.
Deze besparing zal dus reeds in 1934, zij het dan ook
gedeeltelijk, worden bereikt.
Een becijfering aan de hand van de laatst bekende
gegeven (het gemiddelde aantal leerlingen der scholen
over 1932) heeft uitgewezen, dat door inkorting van
den termijn over het volle jaar 1934 2396 onderwijzers
aan het gewoon lager onderwijs en 129 onderwijzers aan
het uitgebreid lager onderwijs minder voor rekening
van het Rijk zullen kunnen worden gebracht, wat, naar
den maatstaf van een gemiddelde salaris van onder
scheidenlijk f 2000 en f 3000, een besparing oplevert van
t 5.179.000.
Doordat de nieuwe leerlingenschaal eerst in den loop
van 1934 zal worden ingevoerd, zal het te besparen be
drag voor dat jaar op de helft van het bovengenoemde
neerkomen.
Andere wijzigingen.
Verdere maatregelen betreffen wijzigingen of aanvul
lingen van de Lager Onderwijswet 1920.
Eerstens de wachtgeldregeling van de onderwijzers.
Het is namelijk gebleken, dat tegen de herplaatsing
van wachtgelders van zestig jaar en ouder groote be
zwaren bestaan. Wel is waar behoeven de gemeente- en
schoolbesturen deze wachtgelders niet te benoemen om
het verlies van de rijksvergoeding van de jaarwedde of
wedde te ontgaan, maar in het belang van de rijks
geldmiddelen ziet de minister zich genoodzaakt op die
•herbenoeming, zoolang het wachtgeld aan de laatstge
noten jaarwedde gelijk is. aan te dringen. Wordt daar
toe overgegaan, dan zijn ook deze onderwijzers op
straffe van geheel of gedeeltelijk verlies van hun wacht
geld verplicht de betrekking te aanvaarden.
Door dergelijke benoemingen wordt dikwijls aan de
benoemden veel leed berokkend, terwijl aan jongeren
een kans benomen wordt om aan het werk te komen.
Deze nadeelen zullen zich in zeer sterke mate doen
gevoelen bij de groote afvloeiing volgens de wet van
30 December 1932.
In verband met de daling van het aantal leerlingen
tengevolge van de verhooging van den leeftijd, waarop
kinderen tot scholen voor gewoon lager onderwijs mo
gen worden toegelaten, wordt een uitzonderingsbepaling
aan art. 79 der L.O.-wet 1920 toegevoegd.
Het heeft zich n.i. in de praktijk voorgedaan, dat
besturen van bijzondere lagere scholen zijn
komen te verkeeren in de omstandigheden, dat het
aantal leerlingen dier scholen beneden de in de wet
aangegeven minima is gedaald, uitsluitend of in hoofd
zaak als gevolg van de werking van het K.B. van 22
Juni 1932 inzake de verhooging van den leeftijd van
toelating, van de kinderen tot de scholen voor gewoon
lager onderwijs.
De minister is van oordeel, dat deze bezuinigings
maatregel van de regeering. waarmede de schoolbe
sturen uit den aard der zaak niet hebben kunnen re
kening houden bij de inzending van de opgaaf volgens
artikel 73, eerste lid. onder c. der wet, redelijkerwijze
voor de besturen niet mag leiden tot geheel of gedeel
telijk verlies van de waarborgsom.
Meer spoed bij herplaatsing van de wacht
gelders by het byzonder onderwijs.
Een verandering in artikel 97 heeft ten doel de her
plaatsing van de wachtgelders by het bijzonder onder
wijs eenigermate te bespoedigen. In zijn antwoord op
MINISTER MARCHANT.
de vragen van het lid der Tweede Kamer ds. Lingbeek.
heeft de minister ten deze de bestaande ongelijkheid
tusschen het openbaar en het bijzonder onderwijs erkend
en als oorzaak daarvan gewezen op het feit, dat de
wet de openbare scholen als een eenheid behandelt,
maar ten aanzien van de bijzondere scholen alle instel-
lingen of vereenigingen, die één of meer scholen be
sturen, Individualiseert, zonder eenig verband van ge
lijke richting In aanmerking te nemen.
Het komt hem voor, dat dit verband van gelijke
richting zonder bezwaar kan worden gezocht in de
aansluiting van de school bij eenzelfde oommissie van
beroep, als bedoeld ln artikel 92 der Lageronderwijswet
1920. Een zoodanig voorstel werkt z.1. in het belang
zoowel van het Rijk als van de wachtgelders en stelt
de schoolbesturen in het algemeen niet voor verplich
tingen, welke zij in redelijkheid niet zouden kunnen
aanvaarden. Voor gevallen van het tegendeel staat de
weg open van de opheffing, bedoeld aan het slot van
het vierde lid van artikel 97 der wet.
Wat er noodig is om onzen zoo zwaar getelster-
den landbouw door de moeilijke tijden
heen te helpen.
Het Kon. Ned. Landbouwcomité heeft, onder dagtee-
kening van 11 Augustus j.1. een nota aan den minister
van Economische Zaken gezonden, waarin eenige
richtlijnen zijn uitgestippeld voor het te volgen re-
geeringsbeleicl om den Nederlandschen landbouw door
de moeilijke tijden heen te helpen. Daarin wordt o.a.
gezegd:
Voor aanpassing aan gewijzigde omstandigheden
met betrekking tot de exportmogelijkheden en de bin-
nenlandsche behoefte, waarin de eigen landbouw in
staat zal blijken te kunnen voorzien, moeten de voor
waarden gunstig worden gemaakt.
Daarvoor is in de eerste plaats verlaging der be
drijfsuitgaven noodzakelijk. De overheid dient door
ingrijpende maatregelen tot versobering, de openbare
uitgaven met de zoozeer gedaalde ontva gsten in over
eenstemming te brengen, waardoor ook de thans
zwaar op de bedrijven drukkende lasten kunnen wor
den verminderd.
Daarnaast moet het mogelijke worden gedaan om
de prijzen van de producten en diensten, welke de
landbouwer in zijn bedrijf noodig heeft te verlagen.
Naar meer verlaging der marge tusschen groothandel
prijzen en kleinhandelprijzen dient met kracht te
worden gestreefd, opdat aan de wanverhouding tus
schen de groothandels- en kleinhandelsprijzen een ein
de kome.
Vervolgens wordt in de nota nader uiteengezet,
welke maatregelen voor het bereiken van een nieuw
niveau dienstig zijn.
Handelspolitiek.
Aangezien het zeer gewenscht is, dat de exportmo
gelijkheid onzer landbouwproducten in den bestaan
den omvang blijft behouden of zelfs wordt uitgebreid,
dienen daartoe strekkende maatregelen op het ge
bied der handelspolitiek te worden genomen.
Het tot dusver gehuldigde systeem van onvoorwaar-
dèljjke meestbegunstiging zal daartoe moeten plaats
maken voor het beginsel der wederkeerigheid.
Productiekosten.
De lasten van de sociale verzekering, welke niet uit
het bedrijfsresultaat kunnen worden voldaan, doch 't
bedrijfsverlies slechts vergrooten, dienen ter zijde te
worden gesteld, tot tijd en wijle het landbouwbedrijf
weder loonend zal zijn geworden.
Voorkoming van executies.
Met het oog op de wenschelijkheid de land- en
tuinbouwers zooveel mogelijk op hun bedrijf te hand
haven, dienen executies van landelijke eigendommen
zoo mogelijk te worden voorkomen.
Ten behoeve van den pachter, die met onredelijke
huuröpzegging wordt bedreigd dient een voorziening
te worden getroffen in dier voege dat hem in zoodani
ge gevallen een binnen zekere grens vast te stellen
schadeloosstelling kan worden toegekend.
lampen zijn het grootste sie
raad van uw huiskamer.
Alieenverkoop
Technisch Bureau A. KEESMAN, Noord, Schagen
Havana door hongersnood bedreigd. Geen
brood, melk en boter verkrijgbaar.
Volgens een niet
bevestigde telefo
nische mededeeling
te Washington uit
Havana ontvangen
zou een deel van
het garnizoen van
Havana aan het
muiten zijn ge
slagen.
President Macha
do zou. gevlucht
zijn naar het mi
litaire kamn Co-
PRESIDENT MACHADO.
lumbia.
Reuter seint uit Havana:
Havana wordt door een hongersnood bedreigd als het
resultaat van de algemeene werkstaking, die het ver-
keer en de voedselvoorziening heeft stopgezet Het de
partement van binnenlandsche zaken heeft bekend ge
maakt, dat het de hongerigen uit vier stations van le
vensmiddelen zal voorzien van heden af. Ook functio
narissen van de unlverseiteit van Beien hebben be
kend gemaakt, dat zij het weinige voedsel, dat zij bezit
ten, zullen verdeelen. De prijzen van de levensmiddelen
die nog te krijgen zijn, stijgen snel.
Een inventariseering van de kruidenierswinkels heeft
aan het licht gebracht, dat rijst en witte boonen de
eenige voedingsmiddelen zijn, die nog voorradig zijn.
Brood, melk, boter, aardappels, uien, zijn niet ver
krijgbaar.
Machado niet gevlucht. Conferentie met
commandant der troepen.
Havanna 11 Aug. (VD.) Naar thans be
kend wordt, heeft Machado zich met den minis
ter van oorlog begeven naar den commandant
der troepen voor het houden van een conferen
tie. Het presldentieele paleis en de kazernes zijn
versterkt met groote, uit zandzakken opgerich
te barricades. Het paleis lijkt op een groote be
legerde stelling. Groote afdeelingen cavallerie
patrouilleeren door de straten der stad. De chef
der politie deelde een persvertegenwoordiger
mede, dat de legeaieiding een beslissenden strijd
voorbereidt. Volgens een alhier ontvangen be-
rioht zou generaal Kineda, een aanhanger van
Machado, tijdens een botsing gesneuveld zijn.
De stad Havanna is ondanks de te verwachten
gebeurtenissen merkwaardig rustig.
Zeer waarschijnlijk opvolger van Mr. Fock
als voorzitter van den Vrijheidsbond.
Mr. Fock, de voorzitter van de Liberale Staatspar
tij „De Vrijheidsbond", heeft te kennen gegeven, dat
hij tegen 15 October a.s. deze functie zal neerleggen.
Er gaan nu geruchten, dat voor zijn opvolger ernstig
in aanmerking komt een der beide vice-voorzitters der
liberale partij, mr. W. C. Wendelaar, burge
meester van Alkmaar.
Het onderhoud dat de Alkmaarsche corr. van de
„Tel." gisteravond met Mr. Wendelaar heeft ge
had, wettigt de conclusie, dat er kans bestaat, dat
Alkmaar binnen afzienbaren tijd zijn burgemeester
zal kwijtraken.
Burgemeester Wendelaar gaf de verzekering, dat
het geheel van een besluit der partijvergadering zal
afhangen, of hij als voorzitter zal optredend maar uit
het feit, dat mr. Wendelaar bij de laatste Kamerver
kiezingen een actieve rol heeft gespeeld, terwijl hij
zich te voren op politiek terrein op den achtergrond
1 ad gehouden, mag worden afgeleid, dat de heer
Wendelaar het oogenblik gekomen acht, indien men
dil wenscht, aan zijn politieke afzijdigheid een einde
te maken.
De burgemeester verklaarde van oordeel te zijn, dat
het moeilijk is in de politiek een rol te vervullen en
tegelijkertijd burgemeester van een belangrijke ge
meente te zijn. Het ligt dan ook i» zijn voornemen, om
mocht hij tot het Kamerlid: aatsohap worden geroe
pen, te Ledanken als burgemeester van Alkmaar.
Artistieke Kinder=opnamen,
Studie-foto's.
Fotografisch Atelier
ARP AD MOLDOVAN
Nieuwe Niedorp.
GEOPEND: dage lij Ks. ook Zondags.
Dublin, 11 Augustus (V.D.)
Da Iersche Staatsraad heeft Vrijdag een extra-zitting
gehouden, welke drie uren heeft geduurd en waarin de
gespannen polltieken toestand werd besproken. Of de
regeering besloten heeft den opmarsch der blauwhem-
den tegen Zondag te verbieden, is nog niet bekend ge
maakt
De leider der blauwhemden, generaal O'Duffy heeft
alle voorbereidingen voor de manifestatie getroffen.
Hij heeft Vrijdag het definitieve marschbevel uitge
vaardigd, waaruit blijkt, dat hij het verbod van De Va
lera een geüniformeerde parade te doen houden, wil
negeeren. De deelnemers aan den marsch zouden het
volgende uniform moeten dragen: Blauwe hemden,
zwarte dassen, zwarte broek, muts of bloothoofd. Le
den die nog geen uniform bezitten, moeten een bizonde
ren armband dragen.
In den marsohorder wordt voorts verklaard: De of
ficieren moeten alle deelnemers wijzen op de onvermij
delijke noodzakelijkheid den marsch te doen doorgaan.
Generaal O'Duffy heeft Vrijdag verklaard, dat hij niet
gelooft, dat de Valera de manifestatie zal verbieden.
Hij zal den opmarsoh der 15 deelnemende compagnie-
en uit geheel Ierland zelf commandeeren. Voorts zullen
de leden van den Landdag aan den kop van den stoet
marcheeren.
Na de kranslegging op het monument voor Collins,
Griffins en O'Higgins zal de stoetzich naar de be-
begraafplaats begeven, waar dezen zijn ter aarde be
steld. Hier zal generaal O'Duffy een toespraak houden,
waarna de blauwhemden naar het Centrum der stad
zullen trekken.
Telef. 457. - Spoorstraat 104-106,
DEN HELDER.
1 doode, verscheidene gewonden.
Uit BRUSSEL, 11 Augustus (V.D.):
De gondel van de stratosfeerballon van prof. Pic
card, waarmee ir. Cosyns een tocht, naar de stratos
feer zal maken, is gister opnieuw op deugdelijkheid
onderzocht, alvorens zou worden overgegaan tot een
Ir. MAX COSYNS.
stratosfeervlucht. Hierbij werd op den gondel een
buitengewoon groote atmosferische druk overgebracht,
aangezien gebleken was bij een vroegere proefneming
dat lucht in den gondel was gedrongen en men thans
de luchtdichtheid wilde onderzoeken. De uitgeoefende
groote druk schijnt echter te veel geweest te zijn voor
de relatief dunne metalen wanden, althans plotseling
explodeerde de kogel. Door de rondvliegende metaal-
deelen werd 1 arbeider doodelijk getroffen, terwijl een
aantal andere arbeiders min of meer ernstig gewond
werden. Ingenieur Cosyns bleef ongedeerd.
