De „Heilige Stad" - in een modern kleed
Het Rotspad.
HET VERLOREN
PARADIJS.
Verrassende verbeteringen onder de
bezielende leiding van Paus Pias XI.
Zijn de Galapagos-eflanden verwoest?
CITTA DEL VATICANA, DE STAD, WAAR OUD EN
NIEUW IN HARMONIE VEREENIGD ZIJN.
Zijne Excellentie Markies Caznlllo Serafinl,
gouverneur-generaal der Vaticaanstad, heeft
den Amerikaanschen schilder Vernon Howe
Bally toestemming gegeven, in en om het
Vaticaan alles te schilderen, wat hij wilde,
zelfs de particuliere vertrekken van den
Paus. Het is de eerste maal in de geschiede
nis, dat een dergelijke vergunning werd
verleend.
Paus Plus XI zal in de geschiedenis blijven voortle
ven als een kerkvorst, die oud en nieuw met elkaar
wist te vereenigen zonder één van beide te kort te doen.
Aan zijn optreden is het te danken, dat de Paus, die
ergens ver weg in Rome woont, niet langer een vage,
bijna onwezenlijke figuur is voor de groote massa, die
zich een pelgrimstocht naar Rome eenvoudig niet kan
veroorloven. Toch moet men de laatste jaren in de
Eeuwige Stad geweest zijn, om ten volle te beseffen,
hoe ver Z.TL wel gaat in de toepassing der moderne
techniek. In zijn rijkje van weinig meer dan 40 RA.
dat tot in de verste uithoeken der wereld beteekenis
heeft, is Paus Pius XI voor het eerst weer een onaf
hankelijk souverein, terwijl de internationale betrek
kingen ten volle geregeld zijn bij het Lateraansch Ver
drag, dat door Mussolini mede onderteekend is. Z.H.
is dan ook, in tegenstelling met zijn voorgangers, niet
langer een gevangene in het Vaticaan, gedwongen om
tot zijn dcod toe nooit meer buiten de oude muren
daarvan te komen. Hij heeft integendeel al verscheidene
malen het Vaticaan verlaten, terwijl er op het oogen-
bllk een zomerresidentie voor hem in orde wordt ge
maakt, die op 30 KM. afstand van Rome ligt.
Ook op andere wijze komt hij met de wereld, waarin
hij zooveel Invloed heeft, in nauwer contact dan zijn
voorgangers. De moderne techniek maakt dit mogelijk,
dooh het vereischt modern denken, om daarvan ge
bruik te maken. „Tele 102, Citta del Vaticana" is het
telefoonnummer van den Paus en als hij dat instru
ment opneemt, kan hij in een minimum van tijd ver
bonden worden met vrijwel elke andere telefoon ter we
reld. Zooiets teekent de veranderingen, die er onder
dezen Paus in het Vaticaan hebben plaatsgevonden.
Als tegenhanger vermeld ik het volgende:
Nadat ik vergunning had verkregen voor het maken
van mijn schilderijenserie, aldus Bally moest lk
nog een speciale toegangskaart hebben. Deze werd door
een ambtenaar voor mij uitgeschreven. Hij droogde de
ze inkt, door er zand op te strooien uit een ronde zil
veren doos, en daarna goot hij het zand weer terug.
Zooiets is eveneens typeerend voor het Vaticaan. Mo
derne wetenschap en eerbiedwaardige tradities vindt
men er naast elkaar en geen enkele maal komen het
oude en het nieuwe met elkaar in botsing.
Bovendien is de schoonheid van de Vaticaanstad zéér
toegenomen. Sinds mijn eerste bezoek in 1928 hebben
er verbazingwekkende veranderingen plaats gevonden.
Het moderniseeren der Vaticaanstad heeft millloenen
in omloop gebracht en een menigte menschen werk
gegeven In een tijd, toen er daaraan groote behoefte
bestond.
In de eerste plaats moesten er vele gebouwen worden
afgebroken, die niet langer van nut waren. Het be
kendste is de Palazzina of het kleine paleis der Kar
dinalen, achter den grooten koepel der St, Pieterskerk.
Het is het laatst bewoond geweest door Kardinaal Mer-
ry del Val. Door het afbreken van deze gebouwen
werd er menig nieuw en schoon uitzicht op de belang
rijker gebouwen van de Vaticaanstad verkregen, terwijl
de opengekomen plekken thans ten deele door mooie
pleinen en plantsoenen zijn ingenomen. In de tweede
plaats zijn er vele oude gebouwen gerestaureerd; het
bekendste is de bibliotheek van het Vaticaan. Ik heb
er groote, geopende spleten in den vloer gezien. Nu
hebben moderne staalconstructies, zooals er o.a. voor
het geraamte van wolkenkrabbers worden gebruikt, het
vervallen, oude metselwerk vervangen, dat zijn last niet
meer naar behooren kon dragen.
In de derde plaats zijn er op groote schaal tuinen,
parken en wegen aangelegd. In de eigenlijke Vaticaan-
tuinen, waar zoovele Pausen onder de boomen hebben
gewandeld om uit te rusten van hun verantwoordelijke
taak, waren de fonteinen, paden, trappen, balustrades,
heesters en bloemperken slecht onderhouden. Onder de
persoonlijke leiding van Paus Pius XI is dat alles ge
restaureerd en het verderop liggende beboschte gedeel
te is eveneens ten zeerste verfraaid. Het meest opval
lend is het verschil echter tusschen een gebied van on
geveer 15 H.A achter de St. Pieterskerk, waar men
vroeger kleine akkertjes, moestuintjes en wijngaardjes,
vond, die als een onregelmatige lappendeken tegen de
berghelling lagen, leelQk en niet in overeenstemming
met deze .omgeving. Nu vindt men daar een aantrek
kelijk landschap, waartusschen autowegen en wandel
paden zich naar boven slingeren, waar nieuwe gebou
wen zijn verrezen, terwijl men op de mooie punten tui
nen en kleine terrassen vindt, vanwaar men een uit
zicht heeft op de indrukwekkende gebouwen der Eeuwi
ge Stad.
In de vierde plaats zijn er vele nieuwe gebouwen ge
komen, waarvan de meeste binnen den tijdsverloop van
drie jaar gereed zijn gekomen. De voornaamste zijn het
paleis van den gouverneur, het spoorwegstation, de
nieuwe Pinacoteoa, of schilderijengalerij, het centrale
post- en telegraafkantoor, het radiogebouw, het Col
Een teekenlng van Vernon Howe Bally, waarop de moderniseering der Vaticaanstad bijzonder duidelijk
blijkt. Men ziet hier links de achterzijde van het gouverneurspaleis met zijn kapel en de St. Pieterskerk,
rechts het spoorwegstation en een poort door de oude muren.
FEUILLETON.
Naar het Engelsch.
HOOFDSTUK I.
Kasteel Wenyss was geen opwekkende woning.
Het was er altijd zoo somber en dit wel voorna
melijk dbor de hooge boomen van de oprijlaan,
waar zelfs op dezen warmen zomerdag de zon
niet voldoende kon doordringen, om er de kilte
te verdrijven. Het was ook geen stijlvol gebouw,
want er was telkens een stuk bijgetrokken; nu
het laatst een toren, die daar was geplaatst door
den tegenwoordigen eigenaar, toen die, nu vijf
tig jaar geleden, in bet bezit er van kwam. De
boomen stonden tot op enkele meters van het
huis: prachtige eeuwenoude olmen, beuken en
eiken.
Zoo pas had het twaalf uur geslagen van de
stalklok, maar overigens heerschte er volslagen
stilte in het rond, behalve dan af en toe eenig ge
blaf uit de kennels achter het huis.
Een kwartier later ging de zware eikenhouten
deur open en een jong meisje trad naar buiten,
op het bordes. Zij droeg een witte japon, met 'n
enkele vuurroode roos in de ceintuur gestoken
en zij zag er bijzonder teer uit. Bepaald mooi
was zij niet, maar ze had iets lieftalligs over zich;
groote bekoring straalde uit haar vriendelijke
goudbruine oogen. Het was Dorothy Kenyss,
kleindochter van den erfgenaam van het kasteel,
den ouden Harold Wenyss. Dorothy, de dochter
van Horalds oudsten, en Rokeby, het kind van
zijn tweeden zoon waren de een i ge bloedverwan
ten van den ouden heer.
Het jonge meisje trad verder, tot zij aan een
opening in de oprijlaan kwam en hier wachtte
zij, tot zij een opgewekte stem achter zich hoorde
roepen:
„Dorothy!"
„Ik had je heelemaal niet gehoord, Colin! Hoe
wist je eigenlijk, dat ik hier was?"
„Ik heb het van Effie gehoord."
Hij ging, evenals zij, op een boomstronk zitten
en streelde haar de hand.
„Ik heb je in geen vier dagen gezien, Colin.
Wat heb je al dien tijd uitgevoerd?"
„Gevischt, maar heel weinig gevangen. Hoe
maakt je grootvader het? En ik hoor, dat je neef
is gekomen. Vertel mij eens iets van hem. Is hij
waarlijk zoo'n boeman als Effie beschrijft?'
„Ik weet eigenlijk niet, wat ik van Rokeby
denken moet. In ieder geval is hij heel beleefd.
Maar hij is heel donker en heeft gitzwarte oogen
die je door en door kijken."
„Ik geloof zoowaar, dat je bang voor hem
bent, Dory."
„Ja, in zekeren zin wel. En o Colin, ik geloof
vast, dat Grootvader ook bang voor hem is."
„Mr. Wenyss?"
„Ja. Gisteravond vroeg hij, of ik na het diner
bij hem in de studeerkamer kwam, en toen ik
dat deed, praatte hij zoo vreemd. Hij zei, dat ik
nooit met Rokeby over Wenyss moest spreken.
Ik moest hem nooit vertellen, dat dit van mij zou
zijn. Grootvader wilde hem in den waan laten,
dat hij de erfgenaam zou zijn en dat ik een le
gaat zou krijgen. Ook mocht ik hem nooit zeg
gen, waar het testament werd bewaard; enkel
Effie en ik weten dit, naar hij zei. Hij liet mij be
loven, dat ik hem gehoorzamen zou; dit deed ik
dan ook en toen ik dit aan Effie vertelde, sprak
zij nog vreemder over hem en zei, dat hij een
lege van Propaganda, het Ethlopiaanache College en de
electrieohe oentrale. Het la een vreemd contract, als
men op den achtergrond den gerestaureerden koepel
der St. Pieterskerk ziet met zijn nooit verouderden stijl,
gebouwd op de plaata van Nero's circus, waar de Apos
tel Petrus den marteldood stierf, en op den voorgrond
moderne wegen met nieuwe auto's het voornaamste
vervoermiddel in de Vaticaanstad en groote, moder
ne vrachtauto's, volgeladen met afbraakmateriaal, dat
weggebracht, of nieuw bouwmateriaal, dat aangevoerd
moet worden. En na afloop van den werkdag stroomen
honderden eenvoudige gekleede werklieden naar huls.
alsof het een industriestad was Inplaats van een Vati
caanstad. Tijdens de werkzaamheden ziet men soms den
Paus onopvallend komen kijken naar een nieuw sta
dium van het werk want elk onderdeel van het groote
verbeteringsplan heeft zijn persoonlijke aandacht
In de vijfde plaats moeten wij noemen, wat de toerist
als regel niet ziet: de nieuwe waterreservoirs en het
nieuwe net van de waterleiding, de moderne drukkerij
^van de Odsservatore Romano het dagblad van het
Vaticaan en tal van andere verbeteringen, die on
misbaar waren om hier een moderne stad te doen ont
staan. Bij al deze bouw- en restauratiewerkzaamheden
zijn de nieuwste methoden toegepast, zonder dat daar
door da harmonie met het oude werd verbroken. Toen
Paus Pius XI op het baloon van het zoo juist voltooi
de Plnacoteca stond, wetend dat onsohatbare meester
werken van alle eeuwen de galerijen achter hem ver
sierden, zei hij dan ook zéér terecht het uitzicht op de
St. Pieterskerk en de nieuwe Vaticaanstad, dat dit nog
een van de schoonste schilderijen der Pinaooteca was.
De Zuid-Amerikaansche geologen vreezen,
dat de paradijsachtige Galapagos-eilanden
door de verschrikkelijke aardbevingen aan
de kust van Ecuador zijn verwoest. Deze
eilanden zijn vooral bekend door den Duit-
schen dokter Ritter, die daar met zijn
vrouw leeft en van wien men in de laatste
vier maanden niets meer heeft gehoord.
De laatste gast van dr. Ritter. een Ame-
rikaansch globetrotter, deelt hier over de
eilanden en hun bewoners het en en ander
mede.
„Galapagos" beteekent eigenlijk schildpad en heeft be
trekking op de reusachtige dieren, welke vroeger In de
tropische wildernis van deze eilanden leefden. Maar de
schoonheid van hun schild en de heerlijke smaak van
hun vleesch was weldra zoo bekend, dat elk schip, dat
hier langs kwam, er het zijne toe bijdroeg, dat de
schildpadden hier totaal uitgeroeid waren
De Galapagoseilanden hebben een groot verleden. Nog
tegenwoordig zijn in hun talrijke romantische grotten
van vulkanischen oorsprong de duidelijke sporen te
zien, die op de zeeroovers wijzen, wier aangenaamste
sohuilhoek zij eeuwenlang vormden. Bovendien strijden
nog altijd ©enige geleerden er met elkaar over, of niet
de „echte" Roblnson Crusoe eens, vóór zijn schipbreuk
op een der eilanden is geweest om van het kostelijke
schildpadvleesch te eten. En zeker is het, dat Darwin
met zijn alles omverwerpende onderzoekingen, de tot
dien tijd geheel onbekende eilandengroep in de Stille
Zuidzee met één slag beroemd maakte.
Maar beroemd of niet het paradijs vormen rij in
elk geval! Zij hebben het heerlijkste klimaat, dat op
onze aarde te vinden is. Daar zij precies op den equ
ator liggen, heerscht er het geheele Jaar door een ge
lijkmatige warmte, welke steeds wordt veraangenaamd
door den frissohen zeewind. Kleeding is overbodig en
slechts voor een korten regentijd heeft de mensch een
dak boven zijn hoofd noodlg. Voor al het andere zorgt
de natuur, die zich hier kwlstlger toont dan waar ook
Voor vijftig gulden verklaarde kapitein Alvarado zich
bereid, mij met zijn kleine motorboot naar het 500 mij
len van de kust liggende kleine eiland Floreane, ook
zwakke, oude man was en dat het maar beter zou
zijn geweest, als Rokeby nooit in huis was geko
men. Zijn vader moet een verschrikkelijk wreed
en hardvochtig mensch zijn geweest en hij heeft
de oogen van zijn vader. Effie maakte mij be
paald bang voor mijn neef... Maar dat ben ik
alles weer vergeten, nu ik eenmaal maar weer
met jou samen ben!"
„Kon ik je maar ergens hier ver vandaan
brengen!" riep Colin. „Je grootvader voelt zich
niet goed, liefste, dat maakt hem zenuwachtig en
Effie, dat weet je, die is niet geheel bij. Soms
denk ik, dat het tijd wordt, hoe de oude haar
werk opgeeft, maar ik weet, dat zij 't goed meent
en dat ze heel veel van je houdt."
„0, ik zal nooit scheiden van Effie!" riep Do
rothy verontwaardigd. „Ze is al kindermeisje bij
mijn moeder geweest; zij kan niet helpen, dat zij
bijgeloovig is en helderziend meent te wezen.
Daar is ze eenmaal een Schotsche voor."
„En ik ben een Schot; van geboorte dan, of
schoon ik niet in Schotland opgevoed ben. 0,
Dory, als je grootvader het maar goed vond, dan
zou ik je dadelijk wel willen meenemen naar dat
land van de helderziendheid! Het contract van
den huurder van mijn Schotsch landgoed is in
October om en ik heb juist vandaag geschreven,
dat ik er dan heenga. Het is toch wel wat al te
gek, om nog nooit eens je eigen landgoed te heb
ben gezien...! Waarom zucht je nu, kindje?"
„Ik wilde wel, dat ik kon meegaan! O, Colin,
je kunt je niet begrijpen, hoe heerlijk ik het zal
vinden, om eens je vrouw te zijn; dan hoef ik
nooit meer bang te wezen! Vannacht had ik een
afschuwelijken droom: Rokeby achtervolgde mij
steeds en ik kon hem niet ontkomen... Ik vind 't
ook ellendig om hem zoo, moed willig te bedriegen
Hij denkt nu eenmaal, dat hij de erfgenaam is.
Ik hoorde hem gisteren nog tegen den rentmees
ter zeggen, dat als hij eenmaal heer van Wenyss
St. Maria genoemd, te brengen. Ik stap aan wal op het
palmenrijke eilandje en sta als betooverd. Wij landen
aan de Post-bocht. Zij draagt haar naam met recht,
want op een hooge paal is een leege ton aangebracht,
van een schuifraampje voorzien. Hierin kunnen schip
breukelingen voor voorbijvarende sohepen een bericht
loggen!
Mijn komst had op de eilanden Isabella en Chatam,
welke wij voorbijvoeren, groote nieuwsgierigheid onder
de bruine inboorlingen gewekt Maar van het bestaan,
van een dr. Ritter op Floreane wisten zij even weinig
als van een Shakespeare. Zoo volgde Ik dan maar op
goed geluk de oude paden der schildpadden onder een
dak van bontbloeiende tropische bloemenpracht. De kust
rondom is rotsachtig en steil en met een uitroep van
verbazing blijf ik op de eerste hoogte staan: aan een
helder stroompje, In het midden van een klein dal van
onvolprezen schoonheid, vruchtbaarheid en liefelijkheid
ligt een soort huis geheel uitgestorven. Ter eero
van den nieuwen Robinson zing ik luide een Dultsch
lied daar komen twee ongekleede gestalten aan de
deuropening, blijven een seconde lang onbeweeglijk
staan en keeren onmiddellijk terug Roblnson per
soonlijk gekleed In witte broek en wit hemd, Robln-
sona in een jurk, zoo heerlijk blauw als de hemel van
Galapagos.
Groote vreugde, hartelijke begroeting. Ik overwin
mijn eersten schrik over Ritters... tanden. HU heeft
n.1. voor zijn vlucht uit de beschaafde wereld alle laten
uittrekken en door een stalen machinerie vervangen,
welker werking hij geestrdriftlg prijst Niettemin doet
zijn verheugd lachen eenlgszins ongewoon aan. Trotsch
wijzen man en vrouw mij hun kleine rijst- en maïs
velden, den bron, de boot zelfgeweven stoffen, zelf
vervaardigde werktuigen, enz... precies Roblnson!
Het huis is rond, volkomen rond, de wanden bestaan
uit naast elkaar in den grond gedreven houten palen.
Het is onmogelijk, dit harde hout ook maar eenigszina
te bewerken, het weerstaat eiken bijl, elke zaag, eiken
beitel, eiken spijker. Zoo kon men de stammen slechts
met Ijzerdraad verbinden. En de openingen daartus-
schen vult de natuur want in elk regentijdperk ont
botten de stammen weer en zorgen voor een dicht,
groen huis, waarin de regen niet kan binnendringen.
Als wij heerlijke rauwe en gekookte gerechten gege
ten hebben streng vegetarisch natuurlijk vraag
ik. wat de geweren aan den wand beteekenen. Dr. Rit
ter vertelt mij, dat het op de eilanden wemelt van
wilde dieren, vooral wilde zfijnen, katten en honden.
Op Isabella alleen schat zij hun aantal op 20,000; op
Floreana op 400 tot 500. Daar zij het transport naar
het vasteland niet verdragen, sloeg dr. Ritter voor, zo
op groote schaal neer te schieten en als zeer smakelijk
windbraad te verkoopen. Maar de bezitter van Isabella
eischte voor het recht om op de dieren te schieten een
prijs van 20.000 dollar en zoo bleef alles bij het oude.
Afgezien van de opwindingen,, die de wilde dieren nu
en dan veroorzaken, is het leven van een heerlijke
schoonheid en een ongekenden vrede. Dr. Ritter en
ztfn vrouw verklaarden nadrukkelijk, dat zij niet ge-
gelukkiger konden zijn...
Dn ik benijdde hen, toen ik dit heerlijk paradijs
moest verlaten...
MUZIEK-ANECDOTE
Paganlni. Éénmaal in zijn leven heeft de gierige
Gaganlnl gratis een concert gegeven en dan nog wel
tegen wil en dank. Op een reis door Engeland brak
Juist voor een fraaie villa een as van zijn rijtuig. De
bewoner der villa, een baronet, nam den kunstenaar
met veel eerbetoon in zijn huis op, en wou de gelegen
heid aangrijpen, om met den beroemden gast te pron
ken tegenover zijn vrienden. Hij gaf een groot diner,
waarbij toevallig ook een viool aanwezig was. Den be
vallige jongedame gaf die den meester in de hand met
zoo'n warmen blik, dat Paganlni niet kon weigeren en
begon te spelen.
Den volgenden morgen echter kwam de secretaris
van den kunstenaar bij den baronet dankte dien na
mens Paganlni voor de genoten gastvrijheid en reikte
meteen een rekening voor vijftig guinjjes over voor *t
gegeven concert.
De baronet betaalde zwijgend.
Kort daarna kwam Paganini's reiswagen voor. Toen
de paarden aan wilden zetten, hielden twee pootlge
bedienden ze tegen. Paganlni stak het hoofd uit het
raampje en vroeg wat er was. Toen kreeg hij een reke
ning van den baronet voor logies en maaltijden, ten
bedrage van vijftig guinjea
Paganlni haalde met een zuur gezicht zijn beurs te
voorschijn en betaalde de vijftig guinjes.
is, hij dan allereerst die groote boomen zal laten
kappen. Het schijnt, dat het niet eens bij hem
opkomt, dat ik de erfgename ben. En hij heeft
er toch pas na mij recht op."
„Na jou?"
„Ja. Grootvader heeft mij gisterenavond de
beschikkingen van zijn testament meegedeeld. Dat
heb ik Effie niet verteld. Ik krijg Wenyss met 't
geheele inkomen daaraan verbonden: tien dui
zend pond per jaar; maar als ik ongetrouwd
sterf, is het goed, mèt het inkomen, voor Roke
by. In ieder geval krijgt hij veertig duizend
pond.'
„Waarom laat je grootvader hem in den waan*
dat hij de erfgenaam is?"
„Ik geloof, dat hij bang is voor Rokeby."
„Maar waarom: het landgoed is zijn eigendom
hij kan er mee doen, wat hij wil, en jij bent de
dochter van zijn oudsten zoon."
„Ja, dat weet ik ook niet. Ik wilde wel, dat hij
liever dadelijk Wenyss aan Rokeby naliet. Want
ik heb nooit zoozeer op gehad met het goed. ik
vind het zoo somber. Je hebt er nooit eens zon
en frissche lucht."
„Maar ik zal zorgen, dat je genoeg zon en
lucht krijgt. Je moet je niet laten beinvloeden
door Effie, Dorothy! Ik geloof niet, dat je neef
zoo slecht is, als zij dat wel denkt. Je weet toch
niets bepaald kwaads, dat hij bedreven heeft, niet
waar, behalve dan, dat hij zulke gitzwarte oogen
heeft? Als ik nu eens donkere oogen had...?"
Dorothy keek in een paar lachende blauwe bo
ven haar.
„Wil je wel gelooven, dat ik dikwijls wensch,
hoe ik maar niet rijk hoefde te worden, Colin!
Als ik een arm meisje was, zou je mij veel gemak
kelijker trouwen en dan zou Effie mij niet van
die verschrikkelijke vermoedens van haar vertel
len 1"
Wordt vervolgd.