ilitnii Nitivs-
Kijken is Koopen bij CLQECK
Het drama der Zeven Provinciën.
ral
Uitgevers: N.V. y.1l TRAPMAN Co, Schagen.
Eerste Blad.
Muiters voor den
Zeekrijgsraad.
Rijwieldiefstal te Haarlem.
NOG ONRUST IN PALESTINA.
Dood langs den weg gevonden.
Voor een Chineesche luchtvloot.
De nood in den tninbouw.
Goedgekeurde credieten aan kweekers
niet uitbetaald.
Voor 1933 komt Indië 153 millioen
te kort
Werkloosheidsverzekering in 1934. j
Woensdag 1 November 1933.
SGHAGER
77ste Jaargang No. 9374
COURANT.
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
'dag en Zaterdag. BIJ Inzending tot 's morgens 8 uur, vrorden Adver-
jtentiên nog zooveel mogelijk ln het eerstuitkomend nummer geplaatst.
POSTREKENING No. 23330. INT TELEF. No 20.
Prijs per 3 maanden fl.80. Losse nummer» 6 cent. ADVERTEN
TIëN van 1 tot 5 regels f0.85, Iedere regel meer 15 cent (bewijsn<*j
inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekend!*
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN.
Tegen de eerste groep van 19 beklaagden
straffen van 6 tot IS iaar geëlscht.
Gister Is voor den Zeekrijgsraad het slotstuk begon
nen van het drama der „Zeven Provincieën", dat voor
ongeveer negen maanden terug zulk een groote beroe
ring heeft gebracht in Nederland en Indlë en ook in
het buitenland zoo zeer de aandacht heeft getrokken.
De president van den Zeekrijgsraad, kapitein-luite
nant-ter-zee C. J. O. Dorren, opende de zitting met een
Inleidend woord, waarin hij het ontstellend bericht om
trent het uitbreken van de muiterij memoreerde. Spr.
vervolgde met de woorden: „De beschaming, ingeieid
door de massa-ongehoorzaamheid te Soerabaja, was dus
voltooid. De smaad, aangedaan aan een van Harer Mn-
jesteits oorlogsschepen, nog wel dragende den roemrij
ken naam, welke herinnert aan den grootsten der vloot
voogden, wekte terecht diepe verontwaardiging."
De president besprak vervolgens den eisch van de
rechtspraak.
Verder zeide hij: „De feiten duiden op een zekere ver
wording, welke de krijgstucht dieper ondergraaft dan
men wilde bekennen."
Kapitein-luitenant ter zee Dorren besloot zijn toe
spraak met de woorden: „Moge de berechting, welke
thans aanvangt, bijdragen tot de opklaring en de ver
steviging van de juiste, onvervreemdbare begrippen om
trent gezag en tucht, en geve God ons wijsheid om deze
zaken tot een beslissing te brengen, welke een goede
justitie vordert."
Getuigenverklaringen.
Hierna wordt voorgelezen de getuige-verklaring van
een schildwacht, waarin verklaard werd dat de Inland-
sche kwartiermeester R. Tuhumena (tweede beklaagde;
onder een voorwendsel de geweren van de schildwachten
laadde voor de muiterij.
Uit een verklaring van den commandant van de De
Zeven Provinciën, kapitein-luitenant ter zee, P. E., die
vervolgens wordt voorgelezen, blijkt de de commandant
der marine vóór het vertrek van de De Zeven Provin
ciën uit Soerabaja de order heeft gegeven om de gela
den pistolen gereed te houden, dan wel de gevulde pa
troonhouders der revolvers gereed te houden, aangezien
de toestand aan boord van de De Zeven Provinciën on
rustig werd geacht.
Uit deze verklaring blijkt vervolgens, dat kapitein-
luitenant ter zee E. van een tegenovergestelde meening
was en dat hij van de order van den Commandant der
Marine is afgeweken.
Dan ls aan de orde een verklaring van den gezagheb
ber van het stoomschip der Gouvernementsmarine Al-
debaran, waaruit blijkt, dat de luitenant ter zee der
eerste klasse W. P. J. P. van de Zeven Provinciën des
avond aan boord van eerstgenoemd schip is gekomen
en bij die gelegenheid meldde, dat er muiterij op de De
Zeven Provinciën was uitgebroken. Luit. F. was bij die
gelegenheid zoo opgewonden, dat men hem zijn revol
ver heeft ontnomen, uit vrees dat hij daarmede zelf
moord zou plegen.
In de verklaring wordt voorts gezegd dat de beman
ning van de Aldebaran de De Zeven Provinciën niet
kon overrompelen, omdat de Aldebaran geen troepen
aan boord had.
Daarna wordt een verklaring voorgelezen van den
luitenant ter zee der tweede klasse H. L. v. B. Deze
officier stelt vast dat het hem bekend was dat vooruit
twee rijen gewapende schepelingen in hinderlaag waren
die beschikten over een voorraad handgranaten.
Volgens een aanvullende verklaring afgelegd door
den beklaagde Ramelan, Inlandsch matroos der derde
klasse, zou de Inlandsche schepeling Paradja hem ge
last hebben op de officieren te schieten, waarbij hij de
woorden gebezigd zou hebben: „Als je niet schiet, zal
ik je neerschieten."
De straffen.
Aangezien bij een zitting voor den Zeekrijgsraad het
bewijsmateriaal reeds geheel bijeen is, kan de straf pro-
cedure altijd heel kort zijn; dit in tegenstelling met een
procedure voor den burgerlijken rechter.
De fiscaal is dan ook direct na het getuigenverhoor
aan het woord en zijn requisitoir nemende eischt hij
tegen deze eerste groep, bestaande uit negentien in
landsche matrozen en stokers straffen, varieerende van
18 tot 8 jaar.
Het pleidooi.
Zeventien beklaagden uit deze eerste groep worden
verdedigd door den officier van administratie der
tweede klasse, H. C. van 't Hof, die in een pleidooi
van anderhalf uur voor enkelen der beklaagden vrij
spraak vroeg en verder verzocht bij het toemeten der
straf rekening te houden met zijn pleidooi.
Vandaag komt de verdediger van de 2 andere be
klaagden aan het woord, waarna re- en dupliek zal
plaats hebben en vermoedelijk uitspraak over 8 dagen.
NADERE BIJZONDERHEDEN.
■Aneta meldt voorts de volgende bijzonderheden:
n het requisitoir van den fiscaal, den officier van
administratie der tweede klasse L. P. van Boven, werd
gezegd, dat van de vier ontwerpers van het plan om
e Zeven Provinciën te doen opstoomen naar Soera
baja, er drie zijn overleden tengevolge van de ontplof-
n.g von de bom uit het vliegtuig, terwijl de vierde,
gedurende den nacht van 4 Februari te Koetaradja aan
den wal i3 gebleven.
Van deze eerste groep van 19 beklaagden nam eer
ste beklaagde, de Inlandsche matroos der eerste klasse
J. K. K. deel aan de besprekingen van de vier ont
werpers, terwijl P. M. en J. H., beiden Inlandsch sto
ker-olieman, direct hun steun hebben toegezegd, even
als de Inlandsche matroos der eerste
klasse S. en de Inlandsch stoker der tweede klas S.,
die in het bezit van de sleutels waren, hebben uitge
roepen: „Geweren halen en attakeeren", waarna zij,
gevolgd door een groot aantal schepelingen naar de
geweerrekkers zijn geloopen.
Het Initiatief is uitsluitend uitgegaan van deze In
landsche schepelingen, hoewel eer. groot deel van de
Europeesche schepelingen kennis van de plannen
hebben gedragen.
Gebleken is dat de inlandsche schepelingen niet ver
zekerd waren van de medewerking hunner Europee
sche mede-schepelingen, doch dat zij mochten ver
moed dat zij geen tegenwerking van die zijde zouden
otmoeten bij het uitvoeren van hun plannen, zulks in
verbad met de actie, die van tevoren door de Europee
sche sohepelingen was gevoerd, de demonstratie, welke
door de Europeanen op 21 Januari te Sibolga was
gehouden, de vergadering van 28 Januari, die daarop
gevolgd was te Sabang, het gepleegde overleg op 30
Januari en tenslotte het weigeren tot het laden van
kolen te Sabang op 2 Februari.
Uit het vervolg van het requisitoir blijkt, dat na het
bekend worden van de dienstweigering van 400 Inland
sche schepelingen te Soerabaja het voornemen is ont
staan om het schip te overmeesteren en naar Soera
baja terug te varen om de vrijlating van deze dienst
weigeraars te vragen. Deze poging tot bevrijding .van
de gearresteerde kameraden geeft het ernstige karak
ter van deze onderneming aan.
Het doorzetten van de daad ls verder bewezen door
het, tijdens de vaart houden van de vergadering, waar-
In de korporaal B. om het vertrouwen der muitende
schepelingen te herwinnen, zeide dat, als de Inlanders
zoo gaarne Soerabaja in elkaar wilden schieten, hij het
eerste schot zou lossen.
Uitgaande van den grondregel van de leer van me
dedaderschap, dat binnen de grenzen van gezamenlijke
opzet, mededaders aansprakelijk zijn voor eikaars han
delingen en de gevolgen daarvan, kan aan alle beklaag
den primair het heele gebeuren ten laste worden ge
legd.
De dief na een hardnekkige vervolging
ontkomen.
Maandagavond zag een agent van politie op de
Amsterdamsche vaart te Haarlem een man fietsen
die aan de hand een damesfiets meevoerde. Hij reed
in de richting van Amsterdam. Dit kwam den agent
verdacht voor. Hij hield den man aan. Op de vraag
wat hij deed met die damesfiets, kreeg hij tot ant
woord van den man. dat de fiets aan zijn meisje be
hoorde. Zij had de fiets te Haarlem laten staan.
was op weg naar Amsterdam om de Lets terra
brengen.
De agent vond dit verhaal niet erg geloofwaardig
en wilde een onderzoek instellen, maar daarop gooi
de de man de damesfiets neer en ging op de andere
fiets aan den haal. Do agent, die ook op de fiets
was, reed hem na.
Er volgde een opwindende achtervolging door ver
schillende straten van de Amsterdamsche buurt,
waarbij de agent twee revolverschoten loste op den
vluchteling, echter zonder hem te raken.
Op de Zomerkade raakte de agent het spoor bijs
ter, zoodat de dief kon ontkomen.
Later heeft, een voorbijganger op de Zomerkade
een heerenfiets gevonden en naar het bureau van
politie gebracht. Van diefstal van deze heerenfiets
is nog geen aangifte gedaan: wel van de dames
fiets, die, gisteravond in de Bakkenesserstraat was
gestolen.
Het signalement van den dief is bekend.
Nachtelijke schoten en stakingen.
Reuter seint d-d. gister uit Jeruzalem:
In den loop van den nacht zijn enkele schoten gelost
op het regeeringsbureau. De politie beantwoordde deze
schoten. Niemand werd gewond. Gisterochtend waren
de straten bezaaid met spijkers, klaarblijkelijk met de
bedoeling het verkeer te belemmeren. In regeerings-
kringen vreest men, dat de staking van winkelhouders
en Arabische taxi-chauffeurs zal voortduren.
De vermaning uit Londen.
Londen, 31 Oct. Blijkens de berichten was de toe
stand in Palestina Dinsdag tamelijk rustig. Behalve
enkele kleine betoogingen werden geen incidenten
van beteekenis gemeld.
De Britsche minister van koloniën, Sir Philipp Cun-
llffe Lister, heeft (gelijk in het kort gemeld) e«n te
legram gezonden aan den Hooge» Commissaris, waarin
hij scherpe vermaningen richt tot bevolking van Pa
lestina. De orde en de rust zullen met alle middelen
worden gehandhaafd. Het mandaat over Palestina
brengt voor Engeland mede gelijke plichten jegens Jo
den en Arabieren. Het mandaat voorziet in de verge
makkelijking van een stichting van een Nationaal Te
huis voor de Joden in Palestina. Thans zijn plannen
in studie, welke voor alle deelem der bevolking mate-
rieele voordeelen zullen brengen.
Het aantal slachtoffers
Het Britsche ministerie van Koloniën maakt be
kend, dat bij de ongeregeldheden in Palestina 21 perso
nen om het leve» zijn gekomen, 92 gewond in zieken
huizen moesten worden opgenomen.
De Arabische pers ls ten teeke» van protest tegen
de in Palestina afgekondigde perscensuur In staking
gegaan.
Vermoedelijk slachtoffer van een aanrij
ding. De ongelukkige totaal vermor
zeld.
Voorbijgangers vonden in den nacht van gisteren in
Eijsden een man langs den weg liggen, die bij nader
onderzoek dood bleek te zijn. Terstond werd de ma
rechaussee gewaarschuwd, die er in slaagde den man
te identificeeren als zekeren Koelen uit Maastricht.
Men neemt aan, dat de ongelukkige door een motor
of auto is aangereden, doch elk spoor v. d. bestuur
der daarvan ontbreekt.
Nader wordt nog gemeld, dat het slachtoffer is de
57-iarige H. Koelen, oud-wethouder van Rijkholt. De
ongelukkige was totaal vermorzeld, terwijl het hoofd
van den romp was gescheiden.
De auto is doorgereden, maar de bestuurder heeft
zich later, tóen hij bemerkte dat zijn auto sporen
droeg, dat een zeer ernstige aanrijding had plaats ge
had, bij d politie te Eysden gemeld.
Naar V.D. meldt, zat o.a. de commissaris van politie
te Maastricht in den auto.
Uitgebreide toebereidselen.
Reuter seint uit Shanghai: De Chineesche regee
ring heeft krachtige maatregelen genomen voor het
oprichten van een Chineesche luchtvloot.
Twaalf bekende Amerikaansche piloten, onder lei
ding van kolonel Jouett, zijn door de regeering ge-
engageerd om de organisatie op zich te nemen.
De meesten dezer piloten zullen in de centrale
luchtvaartschool te I-Iangchow jonge Chineezen tot
piloten opleiden. Binnen acht maanden zal deze
school 50 Chineesche pilotei. afleveren, die elk meer
dan 180 vlieeuren gehad zullen hebben.
De bekende Italiaansche aviateur, luitenant Mario
de Bernardi, heeft het verzoek ontvangen om toezicht
te houden op het trainen der Chineesche piloten.
De Chineesche luchtvaart-maatschappij zal even
buiten Shanghai een groot vliegveld aanleggen, waar
van de koeten op V/9 millioen gulden geschat worden.
Dit vliegveld zal waarsch 'nlijk binnen 2 of 3 jaar
gereed zijn.
De
^Berolina*! het symbolisch standbeeld der stad Berlijn, dat eertijds was opgeruimd,
zal weer op het Alexanderplatz herrijzen.
TUINBOUW*
En de onderhandelingen met Duitschland.
De Nederlandsche tuindersbond* heeft gistermorgen
de volgende telegrammen verzonden:
Minister van economische zaken en Nederlandsche
delegatie, 'a Gravenhage. Nederlandsche tuindersbond
dringt bij regeering en Nederlandsche delegatie aan op
krachtige houding bij de onderhandelingen met Duitsch
land, gezien de catastrofale toestand van het tuinbouw
bedrijf en het daarmee samenhangende volksbelang*
Van Kampen, voorzitter; Verhagen, secretaris.
En:
F. N. Valstar, Naaldwijk. Nederlandsche tuindersbond
wensoht u succes in uw oprecht streven, het nationaal
tuinbouwbelang te dienen bij de onderhandelingen met
Duitschland. Van Kampen, voorzitter, Verhagen, secre
taris.
Afdoening gevraagd.
Het Tweede Kamerlid de heer Vervoorn heeft aan
den Minister van Economische Zaken gevraagd:
Is het den Minister bekend, dat de kweekers en voor
al in Boskoop, in zeer moeilijke omstandigheden ver-
keeren?
Weet de Minister, dat de credieten, welke ingevolge
de getroffen regeerlngsmaatregelen, aan de daarvoor
in aanmerking komende kweekers zouden worden ver
strekt, in verscheidene gevalle» niet zijn uitbetaald,
zelfs gerulmen tijd nadat deze credieten door de daartoe
aangewezen autoriteiten waren goedgekeurd?
Is de Minister bereid te vorderen, dat de goedgekeur
de credieten zoo spoedig mogelijk worden uitbetaald en
de afdoening der nog loopende zaken zonder vertraging
geschiedt?
PRIJSREGELING BIJ UITVOER VAN
POOTAARD APPELEN.
Maatregelen tegen ontduiking.
's Gravenhage, 31 Oct. De minister van Economi
sche Zaken heeft ln antwoord op de schriftelijke vragen
van het Tweede Kamerlid den heer Bakker, betreffen
de het nemen van maatregelen van regeeringswege te
gen ontduiking van de prijsregeling ten aanzien van
den uitvoer van pootaardappelen, medegedeeld dat een
algemeen bindende regeling in een vergevorderd stadi
um van voorbereiding verkeert. Tegen eventueele over
tredingen zijn daarbij maatregelen getroffen.
Op den buitengewonen dienst een voor*
deelig saldo.
Aneta seint uit Batavia: Voor het dienstjaar 1938
wordt voorloopig een tekort op den gewonen dienst
verwacht van ruim f 153.000.000 op basis van een to
taal aan Landsuitgaven van f 396.000.000.
De buitengewone dienst vertoont een groot voor*
deelig saldo, hetgeen wordt veroorzaakt door terug
vloeiing van f26.000.000 van den bij den Pandhuis*
dienst uitstaande leensommen.
Vermindering van de extra subsidie uit
's Rijkskas. De regeerinp geaft wijzi
ging van de nitkeeringen in overweging.
De minister van sociale zaken heeft aan de be*
sturen van verschillende werkloozenkassen medege*
deeld, dat de regeering de bestaande verzekering te*
gen de geldelijke gevolgen van werkloosheid in dezen
crisistijd zooveel mogelijk intact wenscht te laten*
Om dit doel te bereiken is zij bereid, ook in 1934 ten
behoeve van de werkloozenkassen zoo noodig een
hooger subsidie dan 100 pet. van de bijdragen der le
den toe te kennen, een en ander onder voorbehoud
van goedkeuring van de wetgevende macht. Zij ont*
veinste zich evenwel niet dat hiertoe groote offera
van rijk en gemeenten noodig zijn, offers die te
zwaarder zijn, nu de financieele toestand, zoowel van
het rijk als van tal van gemeenten, dikwijls tot het
nemen van drastische maatregelen noopt, 't Behoeft
hier wel niet uitvoerig te worden betoogd, dat in de
huidige omstandigheden de overheid niet zooveel'
voor de werkloozenkassen kan doen als zij gaarne
zou willen. Het is dan ook niet mogelijk gebleken, de
subsidies, welke in 1933 voor de werkloozenkassen
gegeven worden, in 1934 ongewijzigd te handhaven*
Beperking daarvan is onvermijdelijk.
Het subsidie-percentage, dat voor 1933 voor een
aantal kassen hoogstens 250 bedroeg, zal voor 1934
teruggebracht worden op 200, het percentage van an
dere kassen van 200 op ten hoogste 160 Teneinde
het functionneeren der kassen in 1934 mogelijk te
maken, zullen ook de leden zich. naar het oordeel
van den minister, offers moeten getroosten er wel
door bijdrageverhooging of vermindering van uitkee-
ring. De minister geeft verschillende kasbesturen o.m*
de volgende maatregelen in overweging: een wacht
tijd van 6 dagen, een maximumuitkeering voor on-
gehuwden, die bij hunne ouders inwonen, van 90
cent per dag; in 1933 uitgetrokken leden moeten
eerst weer zes weken hebben gewerkt, leden die ge
durende 3 jaren uitgetrokken zijn moeten eerst weer
dertien weken hebben gewerkt, geen uitkeering aan
leden, die in een kalenderweek over niet meer dan
één of twee dagen werkloos zijn, regeling der uitkee
ring naar gemeentekklassen, verlaging uitkeerings-
bedragen, verdeeling der uitkeering over twee halve
jaren.
