De Brabantsche
Brief
Het Rotspad.
De crisis-koe.
van Dré.
iloofdfu^t,lóieefufn>
"poeder
Kruiswoordraadsel.
Ulvenhout, 7 November 1933.
Menier,
Veul brieven, 'n heel sta
peltje, mocht ik ontvangen
van beste brave lezers en
lezeressen, die me stapels
middeltjes aan de haand
gedaan hebben teugen de
rimmeltiek. En as ik daar
m'nen brief van deuze
week mee begin, dan is da
nie om geregeld over
m'nen rimmeltiek te zeeve
ren, maar om de gelegent-
heid te hebben, al deuze
goeie vrinden en vrindin-
nen m'n oprechte daank-
baarheid te beiuigen!
Zukke bewijzen van nosteliefde toonen aan, dat
er nog veul goeie, brave menschen in deuze kouwe,
verharde weareld zijn. Wa-d-'n plazierig, 'n troostrijk
gedacht is! Waant ge zoudt er somtijen wel
'saan twijfelen.
Maar God zij geloofd en gedaankt, daar zit nog
veul goeds tusschen de samenleving.
Ja, amico, as oew zo'n zekerheid op 'n onverwacht
oogenblik in d n schoot komt vallen. as ge op 'nen
goeien morgen plots ziet. dat er in d n rotten weareld-
akker nog veul gezonde plakaten zitten, die op 'n
oogenblik 't rot zullen verdouwelf dan is da-d iets,
da ge zoow maar nie veurbij meugt gaan. Dan is
da-d-iets, wa ge daankbaar en mee twee haanden aan
mot vatten, zachtjes, veurzichtig en zurgvol.
Dan mot 't gezonde gewas uitgezet, uitgeplaant
worren, verspreid ovci d'n akker, verder en verder,
om 't de geiegentheid te geven z'n eigen breejer en
sterker te ontwikkelen tot algeheelen ondergaank van
't rot.
Waant ik heb wel *s d'n indruk g'ad, de leste
jaren, dat er sjuust aandersom „gewerkt" wier!
Dat er wel veul meer naar 't rotsel, dan naar
't goei gekeken wier! Dat er wel te veul gemurme-
reerd wier. te diep gezurgd, te noodeloos gezurgd ok!
Ik kan m'n eigen vergissen. Da kan iedere mensch,
op ieder oogenblik van den dag, maar wa-'k oew
nouw schrijven gaai, da's gin briefke van 'n invallend
gedacht, da's iets waar ik al zoow dikkels over ge-
prakkizeerd heb!
Misschien ben 'k er te veurzichtig mee gewist, mis
schien hè 'k 't te zwaar aangevoeld misschien,
amico, da gij 't nie zoow veul bclaank vindt, (mis
schien ok wel), maar in ieder geval: 't mot er dan
nouw maar 's van komen, al is 't dan. via de rimmel-
tiekbriefkes die 'k allerwegen ontving (Tusschen 2
hokskes: heb ik lest te veul gczeed, toen 'k in 'n p-s-ke
schreef: „adresseer maar „Drè. Ulvenhout", da komt
altij terecht, waant ons Ulvenhoutsche postkantorke
werkt prima"? Czoo. Alles is nouw terechte gekomen,
horre!)
Maar genogt, wat 'k dan zeggen wouw is 't volgen
de: er is veul ziek. veul rot op d'n weareld akker,
maar menig boerke kweekt er nog, op prachtig
gezonde gedeelten. Terwijl ze tóch mééklagen!
Om oew 'n veurbeeld te noemen.
As katholiek man herinder ik m'n eigen, hoe 'nen
oppassende (katholieke) mensch vroeger as braaf en
stipt in 't gouwen boek genoteerd sting. as ie mee
Paschen en mee d'n Kerstmis te communie gong.
Zondags éénen keer naar de kerk en as ie ok z'n
kinders prontjes naar de Leering stuurde en na d'r
communie na r 't patronaat.
En 'k mot zeggen: 't gong ok allemaal goed. Zeker
zoow goed as teugeswoorig. zeker zoow goed! Wij
hadden bij ons in 't Zuien onze plazierkes Carnaval
en k rmis sting nie mee zwart krijt aar. d'n balk ge
schreven cn ginmensch haalde 't in z'n hoofd, om
daar extra kwaad in te zien! Ginmensch! Lachen
was gin zonde.
En in die dagen hè'k menier pastoor nooit,
maar ok nooit heuren klagen, da z'n parochie achter
uitgong. (Wat ie nóg nie doet, maar bij ons
op ons goeie durpke is alles ok bij 't ouwe geble
ven!) Teugeswoorig heuren me niks aanders dan
klachten.
Klachten over geloofsafval; bij Romsch en bij
Protestaant.
We lezen da in de statistieken die vroeger nie
bijgehouwen wieren!
Maar en nouw komt, waar ik niks van begrijp:
maar d'r wieren nooit zoow veul kerken gebouwd
as teugeswoorig! Nie zoow maar veur de aarigheid!
Neeë, omdat ze wezenlijk tekort komen!
Ons kinders komen mee d'r drie jaren onder de
leiding van de nonnekes op de bewaarschool. Blij
ven bij de nonnekes op de groote school en M.UL.O.
school, of gaan bij de Broeders op de Kostschool, in
ieder geval, van d'r derde tot d'r achttiende jaar blij
ven ze onder de leiding van onze brave nonnekes en
FEUILLETON
Naar het Engelsch.
11.
Miss Greig begaf zich dien avond eerst laat
naar haar kamer en bleef langen tijd bij het vuur
zitten. Toen de klok half twaalf sloeg, was zij nog
niet in bed.
„Wat kan ik doen?... Hij zou er zeker achter
komen en hij is zoo sterk!"
Opeens hoorde zij eenig gedruisch op de trap,
zachtjes deed zij haar deur open, leunde over de
balustrade en zag naar heneden in den hall
twee gedaanten, de een steunende op de ander.
Vlak daarop hoorde ze zacht het geluid van een
sleutel en van een grendel, die teruggeschoven
werd... Daarop voelde zij een kouden luchtstroom
in het gelaat, de deur werd voorzichtig toegetrok
ken en toen hoorde zij niets meer.
Maar hetgeen zij vernomen had, maakte haar
veel duidelijk. Een oogenblik stond ze stil, met
onstuimig kloppend hart en heel snel en voor
zichtig ging ze toen naar Dorothy's kamer, trad
die binnen, maar duisternis en stilte heerschte
alom.
„Effie!" fluisterde zij. „Effie!" Maar toen er
geen antwoord volgde, trad ze aan het bed, be
tastte dit met trillende handen, maar voelde, dat
er niemand in lag.
Verlichting, ontsteltenis en verrassing streden
om den voorrang in Miss Greigs gemoed.
Plotseling keerde zij terug, liep naar beneden
of zij zelve ook ontvluchten wilde, luisterde toen
broeders, die op èèrde d'n hemel verdienen deur d'r
goeie zurgern, aan de kinders besteed!
As gc alleen maar 's denkt, amico. over de z.g.
werkbroeders, die 's nachts om twee uren al aan de
gloeiende fornuizen staan, in de kollosale keukens
van de kostscholen, om daar b.v. twee duüzend vis-
schen te bakken \eugen d'n aanderen dag 12 uren,
omda-d-et 'nen vastendag is.
Die 's Zondags en op hooge Feestdagen in blaauwe
schorten en op klompen in de daampige keukens en
morsige werkplotsen staan te Ploeteren van 'smer-
gens vier, ^ijf uur tot teugen d'n avond.
Zukke menschen, waar nooit over gesproken of ge
docht wordt, staan in de vergetelheid 'n heel leven te
offeren, uur veur uur, aan 't welzijn van 'n aander
z'n kinderen, die laanks deuzen zwaren opofferenden
arbeid gebracht motten won-en tot kloeke, brave
kearels in de motschappij, waar God en menschdom
op steunen kan!
Maar daar ga-g-et nouw nie over.
't Gaat er om, dat er nooit zóów kollesaal gewerkt
wier aan de Christelijke opvoeding as teuges woorig.
Dat er nooit zóówveul duuzenden menschen eiken
Zondag de honderden kerken bezetten, as teuges
woorig. Dat ge teugeswoorig nie klaar zjjt, mee
Paschen en Kerstmis tot de H. Tafel te gaan.
Eéns in de maand die da vroeger dee wier
nagekeken as 'n wonder van braafheid. Achter zoo
iemand z'n rug zeeën we teugen mekaar: „da's zo'nen
fijne, zeg! Elke maand!"
Maandelijksche klaanten zijn teugeswoorig geraang-
schikt bij de gewone, groffere soort, die nog wel mcé
kan!
De eenheids-worst is glad vergeten,
Een nieuw artikel roept thans: „Boe!"
We krijgen nu, in al haar malschheid.
De Nederlandsche eenheids-koe!
Ze wil ons zeer afdoende helpen,
Bij crisis-nood en crisis-vrees,
Maar biefstuk, haas en runderlapjes
Gaan niet den weg van alle vleesch!
Het runderen-gezin werd talrijk.
De welvaart werd er door geraakt,
Nu worden zóóveel duizend leden
Van de familie „ingemaakt"!
We zien ze langs de straten stappen
Met „koeienletters", forsch en groot,
„Ik geef voor 't vaderland mijn leven,
„Ik help mijn makkers uit den nood!"
Er komt weer leven op de markten.
De deur is eind'lijk niet meer toe.
En hoop op winst verzoet de moeite,
„Dat is een waarheid als een koe!"
Een ieder tracht wat te verdienen,
Er wordt gebabbeld en geplooid,
„Want hoe een koe een haas kan vangen".
Dat weet je in den handel nooit!
2 0 0 0 0 0 runder-dames
Begeven zich in vol ornaat,
Gewichtig, kloek en vastberaden
Naar 't groote slachthuis van den Staat.
Dat heeft, naar ons is voorgerekend.
Een weldoordacht „maatschapp'lijk nut,
„Want vóór de kalv'ren zijn verdronken,
„Dempt men nog juist op tijd de put!"
MEN VAT DE KOE DUS BIJ DE
HORENS,
De overdaad wordt afgeslacht.
Een steeds maar diepere malaise
Wordt hier niet langer afgewacht!
Dat is nog niet zoo slecht bekeken,
Ruim op en conserveer in 't groot,
Maar haal bij deze blikjes-vulling...
GEEN OUDE KOEIEN UIT DE SLOOT!!
November 1933. KROES.
(Nadruk verboden).
aandachtig, en keerde vervolgens den sleutel om
in het slot en schoof de grendels voor de voor
deur.
„Het was Effie", fluisterde zij in zichzelve en
sloop naar boven. „Ze zijn ontvlucht. O. wat zal
hij woedend zijn, dat ze dit gedaan hebben! Tk
ga morgen naar 't dorp, zoodal ik uit ben als ze
tot die ontdekking komen."
Dien heelen nacht hoorde zij den wind om het
huis gieren en vroeg zij zich af, waar de vluchte
lingen toch wel konden zijn. Maar Rokeby zou ze
natuurlijk vinden en ze terughalen.... terug...., ja.
en waarvoor dan?
In wanhoop sloeg Miss Greig de handen in
een en dacht, dat ze vast niet tweemaal ontsnap-
nen zouden.
HOOFDSTUK IX.
Miss Greig was dan ook den volgenden dag in
het dorp, toen de bedienden tot de ontdekking
kwamen, dat Effie en haar meesteres niet op
haar kamers waren, en eerst na den lunch keerde
zij terug. Met de grootste verbazing hoorde zij
toen het nieuws, ging naar boven en onderwierp
de slaapkamers aan een nauwkeurig onderzoek
De kleerkasten waren vol; ze konden dus maar
heel weinig kleeren meegenomen hebben; en er
werd nergens een briefje of een korte mededee-
ling gevonden. Hier overtuigde Miss Greig zich
wel goed van, want ze had iédere lade geopend
en ook had zij den inhoud van den ouden koffpr
zorgvuldig nagekeken. Het porselein had ze da
deljjk op zij gezet, maar de gravures interesseer
den haar meer en die had ze nauwkeurig beke
ken. De een stelde een waterval voor en dc ander
een kasteel of een vesting en aan den achterkant
was daarop geschreven: „Tante Effie van Tom.
Haar oud tehuis."
Kek 's amico veur jouw staat hierboven gin
woord Fraansch! Maar is er dan reden tot klacht,
vraag ik m'n eigen af?
As 't wel is, mot ge 't loven, zee ons moedor altij
en da zouw ik host ok willen zeggen teugen de
„boerkes", die 't geluk hebben om op nog zoo'n
vruchtdragend gedeelte van d'n weareld te kunnen
kweeken!
Wij hebben gin kostschool, gin lagere en pin hoo-
gere school, gin jeugdorganisatie en gin congregatie,
gin kerk, en pinnen bond, of 't bloeit en 't gedijt al
legaar!
Allegaar!
Toch heur ik dikkels, veul te dikkels naar mijnen
zin, mee d'n vust op d n prikstoel slaan om ons te
vermanen en te onderhouwen over d'n geloofsafval.
Over de slechtheid van t menschdom, over de teu
gelloosheid, enz.
'k Zeg: 'k heb laank over dit verschijnsel gedocht,
alveur ik t 's opschreef Laank! Enik kon er
maar nie achter komen. En al ben 'k dan maar 'nen
eenvoudige, boerenmensch van Ulvenhout ^maar
verstaat goed: bij ons is 't nog altij bij 't ouwe!),
toch weet ik altijd gèren, waar Bram z'nen mosterd
haalt. Maar da niet alleen!
't I.eek me zoow kwaad nog nie. in deus dagen
van versplintering, van kraken van barsten en
scheuren in alle geleejen (in Frankrijk is de S.D.
A.P. weer in drie mooter gehakt oin 's in de
kraant te zeggen: bij ons ga-g-et altijd nog hard
veuruit.
'Nen bloeiende, 'nen tierend* godsdienst is in de
weareld nog altij gewist d'n stut en d'n steun van
n rustig, vredig, welvarend mencchdom.
De tijen zijn slecht!
Zóów slecht, dat ge 't. vertrouwen in 'n Hooger
Bestier mee twee haanden mot vastklaampen, om
da vertrouwen nie te verliezen.
En d& doen onze Katholieke cn Christelijke men
schen vandaag beslist.
Er is 'n ópbloeiend. 'n gedijend geloofsleven te
onderkennen, op groote deelen van d n weareld-
akker.
En as 't op mijnen akker goed gaat, mag ik dan
thuis, teugenover Trui de bokkenpruik opzetten,
bedaart spoedig met een
Per stuk 8 ct Doos 45 ct Bij Uw drogist
omda-d-et op d'n akker, van m'nen collega in Rus-
laand b.v., nie gedijen wil?
Ik kan er hum ira beklagen, maar ik zelf mag
nie klagen over mijnen eigen akker!
Ik mag, ik mot er Onzenlicvenhetr om bidden om
dieën Russische» boer z'n lapke grond ók te zege
nen, maar ik mug er Trui nie om zwaar vallen, da
boer Sapperdemallewotsky s echt boert!
Ziczoow, da ben 'k 's kwijt.
'k Ben benuuwd ot ik er wa-d-op heuren zal.
In ieder geval: gèren. Waan', zooas ik al zee: ik
begrijp t nie heclgaar en mee mijn nog veul aande
ren. die 't wel en w«e ter harte gaat. nie!
Waar gezaaid woidt 'k spreek as boer, as vak
man! daar wordt geoogst!
Waar gebejen wordt, daar wordt gezegend!
En er wordt veul gebejen!
En ik zouw dus gèren d n schoonen oogst nouw en
dan erkend zien!
Meer nie.
(Waar rimmeltiek al nie goed veur is.)
Veul groeten van Trui en as altij, gin horke min
der van oewen
toet a voe
DRé.
P.S. Schrijvers en schrijfsters van brieven krijgen
allegaar aantwoord. Nog efkens heel efkens geduld,
asteblieft.
Dré van Ulvenhout.
ivf
Horizontaal:
101 Opslagplaats
105 Ongedwongen
108 Deensch eiland
113 Windstreek
117 Oude lengtemaat
119 Bijwoord
121 Ontplofbare kogel
126 Rlviervlach
131 Bekend Nederl. beiaardier
137 Zeegcden
147 Achtervoegsel
149 Stijf, strak
154 Afwezig
160 Afsluiter van flesch
166 Tweewielig kinderspeelgoed
173 Knlpapparaaf
179 Met teer bewerker.
184 Uitroep
186 Ons (Friesch)
191 Afkorting
193 Onv. tegenw. tijd tobben
197 Schoonmaken met stoffer
202 Dier (klein herk. dier)
206 Bovenste van korenhalmen
Vertl caal:
102 Listige streek
103 Gebruikt schoenmaker
104 Men (Fr.)
105 Dorp in Gelderland
106 Stad ln Italië
107 Toestand van water
108 Soort huls
116 Slimmigheid, list
117 Laag water
121 Parasiet
125 Muziekterm
Van bepaald ras
Een soort wezel
Circa
Groente
Voorzetsel
Kromming
Lotgenoot, medemensch
150 Aziatisch en Europeesch staats
burger
Concert- of muziekzaal
Zijrivier van Seine
Marterachtig roofdier
Achter
Of (Eng.)
Familielid
Voegwoord
128
134
146
151
153
156
158
162
176
169
183
194
197
200
Oplossingen van de
jvorige week.
Kruiswoordraadsel
Horizontaal: 3 Na 5 Ro
meo 10 P. P. (per proc.) 12 Ra
diatorkraan 25 ld. 27 Das
33 St. 35 Roet 40 Roos 44
Wurm 48 Als 51 F red 55
Lake 60 Draak 65 Arie 70
Edam 74 Laat 80 Peer 84
Lezen 89 Egel 93 Reep 97
Nam 100 Ruit 113 E.v. 115
Rib 118 Sla 121 La 123 Ro
tatiepers 136 Le 138 Serie
143 In,
Verticaal: 1 Rots 2 Hert
3 Nadruk 4 ad 5 Raat 9
Oker 10 Pa - 11 Passer - 15 Idem
21 Roof 24 N.T. 36 Oreeren
39 Vla 42 Orateur 44 Water
48 Armen 50 Salem 54 Dieet
60 Dal 64 Kan 82 Eervol
86 Zak 90 Gillen 96 Para
100 Raar 107 Rits 10© Slee
117 Bier 118 Spie 122 An
125 Te 129 Er 133 Si.
Miss Greig zat een oogenblik met de gravure
op haar schoot; toen sloot ze den koffer en nam
de plaat mee naar haar eigen kamer. Ze wist
niet het adres van Rokeby; dus kon ze hem ook
niet telegrafeeren; maar ze zei tegen de bedien
den, dat hij dien volgenden dag thuis zou komen
en dat zij in het dorp navraag zou doen naar
Effie.
Rokeby kwam ook dien volgenden dag thuis
en reed onmiddellijk naar Wemyss. De groom
durfde hem niet vertellen van de vreemde, on
verwachte vlucht: die taak bleef dus aan Miss
Greig over. Zij alleen was dan ook getuige van
zijn toorn en zijn drift. Zij liet den storm ver
gaan. Ineens greep hij haar bij d'en arm:
„Sta mij niet zoo aan te staren, maar vertel
mij liever, waar zij heengegaan zijn. Wat moeten
wij nu doen?"
„Ze kunnen nog niet ver af zijn," zei Miss
Greig kalm. „Het eigenaardige is, dat niemar.d
ze heeft zien gaan. Woensdagavond waren ze er
nog en Donderdagochtend waren ze vertrokken
en toch heeft John het slot van de voordeur moe
ten doen en de keukenmeid dat van de achter
deur. Beiden durven ze er een eed op te zweren
dat do deuren met de sleutels afgedraaid waren
„Was ik maar hier geble\en! Was ik maar
niet weggegaan!... Als ik had geweten, dat u oog
luikend zoudt toelaten..."
Miss Greig haalde de schouders op.
„Het is toch niet waarschijnlijk, dat ik dit zou
doen. Je vergeet, dat ik ook verlies bij die vlucht."
„Die oude heks! Wat heeft haar zoo'n schrik
aangejaagd? Begrijpt u dat ook?"
„Ik weet niet. Je had haar al lang moeten weg
sturen."
„Gewoonlijk is het den put dempen, als het kalf
verdronken is. niet waar? I* zegt immers, dat de
menschen in het dorp zweren, dat zij ze niet aan
het station gezien hebben? Ze hebben dus geen
kaartjes genomen."
„De bureaulist zegt van neen."
„Ik heb naar de stad getelegrafeerd om een
detective; die zal vanavond hier zijn. Zie intus-
schen, dat u er bij de bedienden iets uitkrijgt. Ze
kijken mij nu aan met een blik, of ze denken, dat
ik er de hand in heb."
Miss Greig deed wel enkele vragen, maar, toen
de detective kwam, ondervroeg hij hen nog vrij
wat scherper. Hetgeen hem het meest bevreemd
de was, hoe de vluchtelingen er uit gekomen wa
ren. Toen hij tegen den avond vertrok, om het
geval in Londen „uit te werken", zat Rokeby in
de bibliotheek te schrijven en Miss Greig was op
haar eigen kamer gebleven, terwijl zij de gravure
die haar zooze°r interesseerde, had opgeborgen.
Zoo verliepen er twee dagen. Van de voort-
vluchtigen was geen spoor gevonden en Rokeby
was als een wanhopende heen en weer getrokken
naar Londen. Kwam hij dan weer op Wemyss,
dan was hij niet aangenaam van humeur; maar
Miss Greig verdroeg zijn booze buien, tot hij ten
slotte eigenlijk niets meer zei,, maar zat te roo-
ken. steeds in afwachting van wat de post hem
brengen zou.
Maar die bracht niets: Effie en haar meester
esje schenen weggevaagd van het aardrijk.
Colin Fenwick kwam vroeg in Januari in"Lon
den aan en reed regelrecht van daar naar We
myss.
Rokeby had hem het nieuws in het kort mee
gedeeld. en, zoodra hij dien brief ontvangen had.
had hij zich op weg begeven, al was hij eigenlijk
nog veel te zwak voor de reis.
Mi^s GreK die hem ontvangen had in den
somberen salon, herkende hem nauwelijks, zóó
bleek en mager zag hij er uit en zóó hol stonden
