De Omzetbelasting.
Moed
Radioprogramma
Fabrieksarbeid met muziek.
De droogte in Engeland.
Plaatselijk Nieuws.
Schager Orkastvereeniging.
Enquête van den K.B.O.
In De R.K. Werkgever, orgaan van de Alg. R-K.
Werkgeversvereenlsing, lezen wij:
In de laatstgehouden bestuursvergadering der Kath.
Radio Onaroep-Sttchting werd een plan besproken om
ten behoeve van arbeiders en arbeidsters speciale mu
ziek te gaan uitzenden en wel ln het bijzonder op een
tijdstip, waarop een nieuwe prikkel de werkers In de
fabrieken meet hesnzetten over het doode punt, dat
door de monotonie van veler arbeid dreigt te ontstaan,
Om tot dit doel te geraken is echter de medewer
hing nocdlg van de werkgevers in de verschillende fa
brieken en juist daarom acht de K R O het niet ver
standig om tot deze speciale muziekultzending over te
gaan, zonder tevoren het oordeel dier werkgevera zoo
veel mogelijk te hebben ingewonnen.
Uit de praktijk van een zeer groot bedrijf werd reeds
een stem vernemen, dat muziek ..rondom het doode
punt" een buitengewoon gcede uitwerking heeft en dat
hierdoor niet alleen een welkome afleiding voor de ar
beiders en arbeidsters wordt geschapen, maar tevens
een gunstige invloed op de productiecapaciteit valt te
tendcrkennen.
Teneinde de werkgevers voor dit idéé te interessee
ren zal aan de belanghebbenden zelf een circulaire wor
den gezonden waarmede een enquete wordt beoogd, ten
einde te kunnen uitmaken of op voldoende medewerking
ook van hun kant mag worden gerekend.
Met een variatie op hst mens sa na in co more sano
«ouden ij als motief, waaronder deze enquete wordt
gehouden willen stellen, dat bij een opgeruimde geest
ook werklust zal bloeien, en zouden wij onze leden-fa
brikanten met nadruk willen vragen niet alleen hun
medewerking aan dsze enquete zelf te wil'en verleenen.
maar ook hunne medewerking niet te onthouden, wan
neer binnenkort tot deze speciale muziekultzending zal
kunnen worden overgegaan.
De enquete zal gaan over de volgende vraagpunten:
1. Zijt gij bereid uw medewerking eraan te verleenen
«ranneer door middel van de radio tijdens de arbeids
uren muziek In fabrieken en werkplaatsen wordt uitge
zonden
2. Zoo ja, welke muziek wordt dan het doelmatigst
geacht (marschmuziek, opera- of operettemuziek, film
schlagers, etc.)?
Welke tijd acht U voor uitzending de meest ge
schikte?
4. Hoe lang zal van de uitzending gebruik worden
gemaakt (tuschen 30 en 60 minuten)?
5. Wordt reeds nu een gedeelte van het programma
In de werkplaatsen ten gehoore gebracht of wordt reeds
gramofoonmuziek gegeven?
Londen's watervoorziening niet in gevaar,
maar houdt de droogte aan, dan is zuinig
heid geboden.
Lord De^borough, als voorzitter van de Thames con-
servancy-beard (de watervoorziening van Londen) heeft
gistsr eenige mededeellngen gedaan over de vooruit
zichten voor dit jaar. Door de aanhoudende droogte
van Maart af zhn deze niet gunstig, maar Londen, dat
zijn water geheel en al van rivieren betrekt, is toch in
veel betere omstandigheden dan kleine steden en het
platteland, dat in het algemeen nog or> bronnen en re
servoirs Is aangwezen. Het Is bovendien gelukt de
Theems op neil te houden, dank zij het regenrijke na
jaar van 1832 en den zachten winter van vorig jaar.
maar de bronnen ln Somarset en Wiltshire. waar de ri
vier ontspringt en haar eerste zijtakken opneemt, zijn
thans ook vrijwel opgedroogd. Watersnood is ln Londen
niet te vreezen. maar, als het voorlaar ook bijzonder
droog zou worden, zal wel groote zuinigheid betracht
moeten worden, vooral door de openbare diensten. In-
tussehen heeft het sinds Zaterdag In Carmarthenrhire
ln Wales 40 uren aan een stuk geregend en Lord Des-
borough hoopte d3t dit de voorbede zou zijn van een
meer algemeenen regenval over het geheele land.
DONDERDAG 11 JANUARI.
HILVERSUM (1875 M.)
AVRO: 8.00 Gramofoonmuziek; 10 00 Morgenwijding;
10.15 Gramofoonmuziek; 10.30 Solistenconcert; 11.00
Gramofoonmuziek; 11.30 Voortzetting eollstenconcert;
12.00 Omroeporkest; 2.00 Causerie; 2 30 Omroeporkest;
3.00 Knipcursus; 3.45 Overschakeling zender; 4.00 Half
uur voor zieken en ouden van dagen; 4.30 Gramofoon
muziek; 5.00 Radlotooneel voor kinderen; 5.30 Kovacs
Lajos en zijn orkest; 6.30 Sportnraatje door H. Hollan
der; 7.00 Gramofoonmuziek; 7.30 Engelsche les voor
beginners; 800 Vaz Dias; 8.15 Concertgebouw-orkest.
10.30 Gramofoonmuziek; 11.00 Vaz Dias; 11.10 Kovacs
Lajos en zijn orkest; 12.00 Sluiting
HUIZEN (296 M.)
KRÓ.: 8.00 Morgenconcert; NORV.: 10.P0 Gramofoon
muziek; 10.15 Morgendienst; 10-45 Zang; KRO.: 1100
Gramofoonmuziek; 11.30 Godsdienstig halfuurtje, 12.00
Politieberichten; 12.15 Orkest; NCRV.: 2.00 Cursus
fraaie handwerken; 3.00 Vrouwenuurtje; 3.30 Verzor
ging zender; 4.00 Bijbellezing; 5.00 Cursus handenarbeid;
5.30 Vioolrecital; 6.30 Ned. Cr. Persbureau, 6.45 Causerie
7.00 Politieberichten; 7.10 V.L.R-A.-uitzendlng; NCRV:
8,10 Orgelconcert door Jan Zwart: 9.00 Causerie; 9.30
Liederenrecltal; 10.30 Gramofoonmuziek.
BRUSSEL (509 M
12.20 Gramofoonmuziek: 1.30 Orkest: £.20 Idem 6.35
Gramofoonmuziek, 9.20 Idem; 10-30 Idem.
KALUNDBORG (1153 M.)
11.20 Gramofoonmuziek; 7.30 Idem; 10.15 Orkest
BERLIJN (419 M.)
1-55 Gramofoonmuziek; 2.40 Idem; 7.25 Vroolijke Dans
avond.
HAMBURG (372 M
10.20 Gramofoonmuziek; 10.50 Militaire muziek; 11.40
Vervolg concert; 1.55 Gramofoonmuziek; 1005 Concert.
LANGENBERG (472 M.t
11.20 Omroeporkest; 12.55 Gramofoonmuziek; 2.40 Zee-
mansmuzlek; 7,30 Populair programma.
DAVENTRY (1554 M.)
12.20 Concert; 120 Gramofoonmuziek: 2.20 Concert; 4.35
Orkest; 8.20 Variété-programma; 11-05 Dansmuziek.
PARIJS RADIO (1725 M.)
8.05 Gramofoonmuziek; 12.50 Idem; 8.20 Kamermuziek.
MILAAN (331 M.)
8.00 Gramofoonmuziek; 12.50 Idem; 8.20 Kamermuziek.
ROME (441 M)
8.00 Itallaansohe muziek; 9,50 Dansmuziek.
WE ENEN (517 M
4.35 Solistenconcert; 6,15 Zang 9,20 Concert.
WARSCHAU (1411 M.)
3.20 Populair concert; 4,35 Concert 7.20 Concert
BEROMUNSTER (460 M.)
6.40 Gramofoonmuziek;. 8.30 Concert; 9.05 Dansmuziek,
In café ,.De Beurs" van den heer C. Boontjes, werd
gisteravond de door de Schager Handeldrijvende en
Indus'riëele Middensiandsverecniging uitgeschreven
vergadering gehouden, waarin de heer H. de Raat,
voorzitter der Alkmaarsche Middenstandsverecniging
van voorlichting zou dienen t.a.v. de omzetbelasting.
De belangstelling voor deze bijeenkomst was bui
tengewoon groot, met een groot aantal auto's wa»cn
vele middenstanders uit de wijde omgeving naar
Schagen gekomen, terwijl ook de Schagcr middenstan
ders in grooten getale aanwezig waren. Niet alleen
de vergaderzaal doch ook de koffiekamer van ,.De
Beurs" was dan ook dicht bezet en tenslotte moesten
de deuren gesloten worden, het was „vol".
De heer Ch. H. Th. Schmalz, voorzitter van de Scha-
ger Handeldrijvende cn Industrieele Middens'andsver-
eeniging, verheugde zich ten zeerste over deze groote
opkomst, heette de dames cn heeren hartelijk welkom,
in 't bijzonder den heer Dc Raat en sprak den wcnsch
uit dat deze er in zou mogen Siagen de vergadering
een beeld te geven van deze nieuwe belastingwet.
De heer De Raat, het woord verkrijgende, doelde
mede. dat hij de techniek van deze omzetbelas'ingwet
slechts vluchtig zou doorgaan, omdat een artikelsge-
wijze beschouwing en beeritiseering in een kort tijds
bestek onmogelijk zou zijn. Uit de groote he'angs'cl-
ling vanavond blijkt wel, dat een aanslag oo de por-
temonnaie allen doet leunen op de organisatie en
meer dan ooit komt dan tot uiting dat organisatie
noodig is.
Dat deze omzetbelasting van groote beteekenis voor
ons volk is. blijkt hieruit, dat de Staat verwacht uit
deze belasting een bedrag van 85 millioen gulden te
putten, dat is meer dan uit de Inkomstenbelasting.
De wet bedoelt allerminst den handel fe treffen
want de omzetbelas'ing is zuiver een verteringsbe
lasting. In laatste instantie is het de consument die
deze belasting betaalt.
Reeds onder het ministerie Ruijs de Becrcpbrouck
rijpte het plan tot het instellen van een ohizet- en
verteringsbelasting, en ook het huidige ministerie
Coliin achtte die noodzakelijkheid aanwezig, omdat
dit de eenigste weg zou zijn om de benoodigde gelden
op zachte manier binnen te kriigen.
Het pleit voor den minister van finan
ciën den heer Mr Oud dat hij een ruim oor heeft
geschonken aan tal van bezwaren die inmiddels naar
voren waren gekomen. Wilde de vorige minister van
finantién bet Belgische systeem toepassen. 1 hef
fen van elke handelstransactie en waardoor dus bij
een handel langs meerdere trappen, do belasting des
te hooger werd en dus de vrees bestond dat gepoogd
zou worden het aan'al schakels den tusscbenhan-
del te doen verkleinen, minister Oud prefereerde
een ander systeem en wel de heffing bij de bron. dus
een heffing van éénmaal. Wordt dan ook tweemaal
belasting betaald, dan zit er een fout en dient gezorgd
te worden dat die wordt hersteld of verder voorkomen.
De aanwijzing van de b-mn bleek in de pra' tijk
zeer moeilijk te zijn. dikwijls is de begrinsbenaling
..bron" onzeker en de bij de Kamer van Koonhandel
te Alkmaar aangebrachte puzzles zijn dan ook legio
Evenwel het moet worden gezegd, het Ministerie van
Finantién werkt hard mee om tot een oplossing te
komen en spr. twijfelt niet of deze nieuwe wet zal
binnen een maand zeer vlot en vlak loopen.
Het tweede probleem was de éénmalige heffing en
wel t.a.v. de halffabrikaten, van de fabrikaten dus die
2 of soms 3 maal gemaakt worden. Spr. herinnert er
aan, dat de omzetbelasting bedraagt 4 van do waar
de. de belasting on de weelde artikelen 10 De be
lasting op de weelde-artikelen is in de omzetbeiasting-
vvet opgenompn.
Bij de beschouwing van deze omzetbelastingwet is
het noodig een vijftal begrippen vast fe leggen. Ten
eerste het begrip: goederen, n 1. goederen die uit den
aard roerend zijn. niet-spijkervast. De grond valt bui
ten de wet, en ook diensten zijn onbelas', dus dokto
ren, advokaten, muziekleeraren enz. vallen buiten de
wet.
Het tweede begrip is de bron. Daaronder verstaat
de wet de fabrikant, hij die lichamelijke, roerende goe
deren teelt, voortbrengt, vervaardigt en bewerkt. On
der dit bewerken wordt niet verstaan het sortceren en
verpakken, immers de aard van de goederen verandert
dan niet. Duidelijk doet spr. uitkomen dat door deze
wet velen tot Tabrikant zijn gepromoveerd, ja zelfs
caféhouders, die spijzen verkoopen. Ook een loondor
scher bijv is fabrikant. Vooral de gemengde bcdrij
ven gaven hier last en stelt men zich vele malen de
vraag of men is fabrikant of niet. Een banketbakker
bijv. is voor het geheele bedrijf fabrikant.
Het dorde begrip is dan de groothandelaar en het
vierde begrip de kleinhandelaar, terwijl als vijfde be
grip de consument er is. Tusschen die 5 begrippen
speelt zich de tragedie dezer wet af.
Wanneer is nu omzetbelasting verschuldigd? Ais
de fabrikant de producten van eigendom duet over
gaan Dan moet hij betalen en zoo stern rust de druk
van den fiscus op den fabrikant, dat ze'fs voor pro
ducten voor huishoudelijk gebruik noodig, uit eigen
voorraad betrokken, belasting moet worden betaald.
Immers de bedoeling van de wet is een verterings
belasting, dus voor allen.
Ook voor door hem gekochte goederen moet de
fabrikant belasting betalen, maar hier kan het stel
sel van vrijstelling en ontheffing worlen toegepast,
omdat de belasting slechts éénmaal behoeft te wor
den betaald. Waar om belastingbetaling te ontdui
ken. gevreesd werd voor het geven van cadeautjes,
zijn de schonkingen daarom belast. Ook La.v. het ca
deaustelsel zijn de cadeaux belastbaar.
Spr. noemt een lange lijst van luxe voorwerpen,
die onder de weeldebelasting vallen. De omzetbelas
ting moet worden berekend van den verkoopprijs,
vracht, assurantie en kortingen mogen worden af
getrokken.
Wie moet de omzetbelasting betalen? De fabrikant
moet beginnen met de belasting aan zijn afnemer in
rekening te brengen. Do kooper is mede aansprake
lijk voor de botallro van de omzetbelasting. Die
aansprakelijkheid houdt op als de kooper kan aan-
toonen dat door hem de belasting is betaald. De fa
brikant is verplicht aan den kooper dc omzetbelas ing
in rekening te brengen en het bedrug moet op do
factuur duidelijk leesbaar zijn.
Bij levering van den fabrikant aan een particu
lier mag omzetbelasting in rekening worden ge
bracht, maar hij behoeft het niet te doen.
Voor levering aan don handel moet Je fabrikant
de belasting betalen door het plakken van gedag
teckcnde zegels, de winkelier moet die van deze ze
gels voorziene facturen in speciale registers inboe
ken en zal, alleen bij het hebben van een goede boek
houding van den inspecteur verlof kunnen kriigen
do bedoelde belasting in een inkoopbock te verant
woorden.
De wet behelst de z.g. verklikkersplicht, als een
kooper dus constateert, dat de factuur n et door den
fabrikant is gezegeld, dient hij binnen 2 maanden
den inspecteur daarvan op de hoogte te brengen. De
gezegelde facturen dient ri.en minstens 2 jaren te be
waren.
Grondstoffen, genoemd onder tabel b van de wet,
zijn vrij. ook voedingsmiddelen. Doode, zoowel als le
vende dieren zijn vrij. doch vleesch voor consumptie
bestemd wordt belast, de slager is hier fabrikant.
Klompen, margarine, rund- en varkensvet, spek,
meel. enz. zijn vrij.
Teruggaaf van belasting vindt plaats wanneer de
kooper de goederen weuert, ze retourneert en wan
neer prijsvermindering na dc levering plaats vindt
Faudecrt men, dan zal een tienvoudige aanslag kun
nen volgen, ongeacht de mogelijke bekeuring. Met
zeer zware straffen wordt er in deze belastingwet
gedreigd.
Van bijzonder groote b_teekenis is zeer zeKer. dat
iemand die voor een deel van zijn bedrijl fabrikant
is, dat volgens de wet ook is voor zijn geneele be
drijf. Men is fabrikant of men is bet niet. En dat
heeft tot gevolg, dat b.v. manufacturiers die tevens
matrassen en bedden maken, voor hun gelteele be
drijf als fabrikant worden aangemerkt. Als zij nu
b.v. groote voorraden voor 1 Januari hebben ingesin
gen, die zij in het voorjaar 1934 verkoopen. zullen zij
bij controle door den fiscus niet kunnen nantoonen
dat zij voor die goederen omzetbelasting hebben be
taald. En omdat zij. fabrikant zijnde, dit toch zullen
moeten doen. zal door hen over het geheele voor 1
Januari ingeslagen bedrag do. belasting moeten wor
den voldaan. Wat voor hen een leelijke strop bc-
teckcnt!
Aon het slot van zijn causerie wijst de heer De
Raat nog op het gevaar dat aan deze nieuwe belas
tingwet kleeft. De wet is een crisiswet en zal 1 Ja
nuari 1939 afloopen. Doch als de staat eenmaal op
zoo'n belangrijke bate, als verkregen wordt door deze
belasting, is ingesteld, vreest spr., dat we ook na 1
Januari 1939 nog wel op die wet zullen mopperen.
Spr. verklaart zich bereid aan hem te stellen vra
gen te beantwoorden, terwijl verder de Kamer van
Koophandel steeds bereid is de belangen van de mid
denstanders bij den Minister te bepleiten. Applaus.
Bij de beantwoording van de vragen, die worden
gesteld, vindt de heer De Raat gelegenheid er vooral
op te wijzen, dat de winkelier de omzetbelasting
moet verhalen op den consument en bij contante be
taling nauwkeurig den omzet te noteeren. Zorgen dus
voor een behoorlijke boekhouding.
Door den heer Schmalz wordt den heer De Raat
hartelijk dank gebracht vuor zijn in een uitnemende
rede neergelegde voorlichting, terwijl uok spr. er op
wijst, dat alle informaties betreffende deze wet bij
de Kamer van Koophandel te Alkmaar te verkrijgen
zijn en gaarne adviezen worden verstrekt Met dank
voor de groote belangstelling en in de opwel.kiug
om ook voor andere middens'.andsbelangen die be
langstelling aan den dtg te leggen, volgt slaiting.
RAAD SCHAGEN.
Omtrent dc vorgadering van den Raad, die, zooals
gemeld Vrijdagavond zal pmais hebuen en waar de
gemeentebegrooting zaï worden vastgesteld, geven
13. en W. nog de volgende toelichting;
Na de behandeling der begroohug in de vergadering
van den Raad van 22 December ji. zijn nog ingeko
men een drietal circulaires van Geü. Muien i.ezer
provincie betrehende korting op de provinciale b.jura-
gen voor tuhercuioseoestrijuing, wijkverpleging en
nijverheidsonderwijs, zoomeuc een circulaire van den
Minister van Onuerwijs, Kunaten en VV eicn-ciiap-
peu betreiieude salarisverlaging van het onderwij
zend personeel.
De wijzigingen hierdoor onlstuan, zijn alsnog in de
begrooting verwerkt.
Opgemerkt wordt, dat bij de opmaking der begroo
ting alsnog rekening is geuouuen met er» nader
voorstel van liet College lot verhoogiug van i.e juar-
weduc van ucn agent der aroeiJsoeiuiddeliiig, welk
voorstel nij de sluaken wurdt overgelegd.
liet resuitaut der necijferiugeu is, dat op de per-
-otieeie beiastiug zullen moeten worden geneven liO
opcenten. Hierbij i3 rcKeuing gehouden niet verüuo-
ging van de retributie van hei ElsctriciteitsDedryf
met f^4X> en met verhouguig van de retributie van
uet Gasbedrijf met f llüu, wcike verhJogiiig niogeiijk
is door invoering van het verhaal der pensioensbij
dragen.
Gratiiicatio en jaarwedde Agent der Ar-
beiusbenuudeuny.
In verband met de buitengewone uitbreiding van
werkzaamheden aan het agentschup veruuiiden. heb
uen Burgemeester en Wetuouders «ie eer den Ruud
voor te stellen, voor het jaar ll>33 aan den Agent
een gratificatie te verieeneu groot t ióü. en de jaar
wedde met ingang van 1 Januari 1934 te bepalen op
füuö als agent der arbeidsbemiddeling en f 4<K) voor
de werkzaamheden verbonden aan de werkloosheids
verzekering. een en under met in achtneming der
voor de geiueeutcauiblenaien vastgestelde korting op
de jaarwedde.
De jaarwedde bedraagt thans respectievelijk f200
en f 104.
De Schager Orkestvereeniging hield haar jaarverga
dering op Maandagavond j.i. in „Vredelust".
Om even 8 uur opende de heer C Roggeveen de ver
gadering met een woord van welkom loi directeur en
leden. Spreker wees er op, dat dit de laa ste maal
was dat hij als voorziiter fungeerde van „Symphonio**.
Gezondheidsredenen hebben hem genoopt 0111 als lid
;e bedanken. Het was. aldua do heer C. Roggeveen
geen gemakkelijk te nemen besluit Twintig jaar is
spreker lid geweest van de Orkestvereeniging en veel
voor- cn tegenspoed heeft hij met do vereeniging ge
doeld. Het is een genoegen te kunnen melden, dat in
dit tijdsverloop do onderlinge samcnwcii ing voorbeel
dig was cn steeds zal snrcKer met groot genoegen
terug denken aan de jaren, wrarin hij lid «as van
„Symphonio". Spreker hoopt dat dc ver cnl .-ing zal
blijven voortbestaan en dat naast dc oude leden me
nig jonge kracht zich za' aansluiten om deze kunst
te dienen.
De notulen der laatst gehouden vergadering werden
door de secretaresse, mcj. E. Igesz gelezen en onver-
andcid onder dank gocdtrekcu'-d.
Uit het verslag van dm penningmeester bleek, dat
de finantieelc kant geen zorgen behoeft te baren. De
vereeniging is schuldvrij terwijl een klein batig saldo
aanwezig is.
Besta arsverkiezing.
Daarop had de bestuursverkiezing plaats. Herko
zen werden mej. E. T. Igesz en de heer v. d. Capelle,
terwijl gekozen werden mevr. N. HelderBrommer en
de hecren Hooij cn Oudendijk.
Den heer Oudendijk zal bericht van zijne benoe-
„Moed is zoo'n eigenaardig begriD", zei Dane Niels.
We zaten na een voortreffelijk diner, in een uit
stekend restaurant, over allerlei dingen te praten, zoo
als men dat, als oude kameraden placht te doen,
Dane was veel en toch ook weer totaal niet ver
anderd. Hij was natuurlijk in die twaalf jaren, dat
ik hem niet gezien had, we waren trouwe kost
school-vrienden cn ook onze families waren bevriend
uiterlijk veel veranderd. van een levendigen slan
ken jongeman, met zijn hoofd vol iroomen, en wilde
nlannen, was hij een breedgeschouderd man gewor
den, in de kracht van zijn leven, een zeer gezien
zakenman in de City.
Er liepen grijze dra
den door zijn haar, er
hadden zich lijnen in
dat levendige gezicht ge
groefd, doch onveran
derd was zijn warme,
sympathieke wijze van
optreden, zijn eenvoud,
z(jn vriendschap ook.
Ik had. dien dag te
voren, kermis gemaakt
-aq uo9 'MnojA ufiz jdui
kende society-gastvrouw
was ze, niet opvallend
mooi, doch uiterst aan
trekkelijk. Zo was vandaag bij haar zieke moeder
Dane had me daarom uitgemodipd oor een diner in
de stad. We hadden dezen avond voor ons cn geen
bepaalde nlannen. zoodat we behaaglijk onze koffie
dronken en een sigaar opstaken en over onze goede
oude tijden spraken.
Naar aanleid"^ r van het feit, dat een oude kenn'
dien wij nooit anders dan als een verlegen, bangelijk
jongetje hadden gekend, zich uitermate onderscheiden
had in den oorlog, was het thema „moed" ter sprake
gekomen.
„Moed, zei Dane peinzend, „een vaag begrip
Is het moed, als ie de loopgraven uitrent cn, half
gek van angs., uit zelfverweer er op lossteckt en
schiet. Moed dat .ad de marconist van de „Ti-
tenic', die bleef seinen, dat hij niet meer kon, met
''en d 1 nader ~n nader sluipend. Moed. dat had de
Noordnool-reiziger, die, om ziin kameraden wat meer
ocdsel en k.ens om het leven te laten, de tent ver
liet, cn zich liet doodvriezen. Moed dat hadden
duizenden - ie om': .vamen in de geschiedenis voor een
idee, een ideaal, een overtuiging. Niet de jongens die
zonder te weten wat oorlog is, dronken van muziek,
van vaandelgcwaoper en phrasen, als vrijwilligers de
norlogshel introk'-en. Of ze wer'teHjk moedig zijn,
blijkt pas. als ze het weten. Meed, dat hebben de ge
leerden, die kamer-menschen, die je met één vinger
kunt omgooien, doch die soms met stoicijnschen moed
hun leven offeren voor de menschheid. Een van do
moedigste mannen, waar ik ooit van hoorde, was geen
krijgsman. Het was een doktor, die proeven deed met
radium. Je wéét, hoé enorm gevaarlijk het radium is.
Hij moest eerst een vinger laten amputeeren, daarna
nog een paar vingers, daarna een hand, een arm,
cn ging tenslotte door met zijn proeven. Hij stierf ten
slotte een dood van ware helden.
Wanneer zal do menschheid dit werkelijk inzien!
Wanneer zal ze ophouden met zich te vergapen aan
uniformen, aan boksers met spieren, die zich wat
laten beuken voor een dik honorarium, aan waaghal
zerij blootgeven, waanzinnige sportondernemingen
doen, heeft dat alles nut? Moed dót heeft do uit
vinder, die zich waagt in zijn machine, de éérste,
misschien diep en nog niet geheel vertrouwend op
het eigen werk. Moed Hij glimlachte vaag. in ge
dachten verzonken. „Geloof je, dat IK moed heb?"
Deze onverwachte vraag verraste me en toen glim
lachte ik ook. Wie Dane als jongeman gekend zou
hebben, kon er niet aan twijfelen of hij het was of
niet, bangelijk was hij in géén geval uitgevallen.
Hij zei eens: „Ik heb me gedragen op zekeren dag
als een lafaard". Ja, ik! Het leven had me bijna
onder Ik was vijf en twintig jaar, werkloos, een uit de
millioenen, vertwijfeld.
Sinds maanden liep ik werk te zoeken. Niemand
scheen mijn stevige armen noodig te hebben, mijn
hersens, mijn diploma's, mijn werklust. Dat is om met
ie hoofd tegen de wand te loopen, dat is om gek te
worden zeg ik je.
Toen Dantc zijn Inferno schreef, kende hij werke
loosheid niet. Hij zou die anders niet vergeten hebben
in zijn beschrijvingen van de martelingen."
De lijnen rond zijn mond leken dieper te worden.
Ik wist nu. wanneer het leven dié erin gegraven had-
„Ik gaf het op", vervolgde Dane, dikke rookwolken
blazend. „Ik zei tot mezelf: Jongen, als je ergens nie'
welkom bent, dan zeg je óók: Bonjour, ik ben al weg!
Het leven is niet gastvrij tegen me Ik kan het
beste eruit knilnen! Ik woonde in een eenvoudig pen
sion, waar ik dik in de schulden zat.
De goede vrouw, die het pension hield, wilde me
niet op straat zetten, maar het stuitte me verschrik
kelijk, een vrouw, die zelf ook moest ploeteren, tot
last te zijn. Ik had geen ouders meer, geen familie.
Er leek geen anderen uitweg dan op zak van een
ander to toren, die hot ook moeilijk had, óf weggaan.
Ik besloot tot het laatste. Ik bracht mijn smoking
weg, en van het geld betaalde ik een deel mijner
schulden en kocht daarvan een revolver.
Op een middag, merkte ik op (ik was van plan
me dien dag dood te schieten) een zeker moment
een aardige vrouw. Ze was medebewoonster van hel
pension geworden. Ze zag er bijzonder aardig uit.
Mooi was ze niet, maar /.e had iets. dat iets beter
was dan alle schoonheid. Ik wist, dat ze op een kan
toor werkte. Ik vond dan. dat ze er allerliefst uitzag
cn vermoedde dan ook da' ze naa*" een feest ging
Toen liet maal was af reloopcn, liep ik haar na tot
aan de gang en wensclite haar goeden avond. Het
was een stil afscheid. Ze vroeg me dan ook. of me iets
scheelde. Ik praatte erover heen cn informeel de,
waar ze heen ging dien avond. Ze lachte. Nergens,
advertenties nakijken en hopen, dat er iets voor mij
bij is, want ik hen 4 dagen geleden ontslagen."
Ik was werkelijk zoo verbluft, dat ze het zoo op
nam. „Het zal moeilijk zijn iets te vinden", zei ze,
en ik zag angst in haar groote oogen, „hoewel ik hc-
reid ben alles aan te pakken, wat me aangeboden
wordt", zei zc nog. Ze keek neer op haar japon en zei
toen: „U dacht zeker, dat ik naar een feest ie ging?
Neen hoor, niet veel kans op een cavalier. Maar ziet
u Ik was vanmiddag zoo angstig en moest vech
ten om niet moedeloos tc worden. Want dat mag niet
je moet altijd onthouden, dat een mensch voor iets
op de wereld is. iets, dat jo zelf niet weet, voor een
of ander geheimzinnig doel. Wel. toen heb ik me extra
mooi gemaakt, alsof ik naar een feest ging. Men voelt
zich dan moediger niet? En waarom zou ik anderen,
die ook genoeg aan hun hoofd hebben, een verwaar
loosde, treurige juffrouw tot gezelschap geven? Ik heb
me mooi gemaakt en de oude heer naast mij dio ge
woonlijk zoo terneergeslagen was zei me: Wat ziet
u er lief uit. Je doet me denken aan een crocusje,
Vind! als je die eenmaal ziet uitpicpcn. boven den
harden winterrgond, weet je, dan wordt het lente!"
Ziet u, dat deed me goed, dat deed me evenveel nio-
zier. Ik heb hem prettig gestemdik ben ten
minste vanmiddag tot iets nut geweest!" Haar oogen
straalden, ze lachte me toe, en ging daarna de trap
op, naar haar kleine kameradvertenties na! ij
ken
Ik heb me diep geschaamd, dat kan ik je zeggen. Ik
roop toen op mijn kamer en dacht dacht
('.acht Wel,ik ben blijven levenDe
revolver verkocht ik en vocht tegen het leven, me
vasthoudend aan de momenten van vertwijfeling aan
'iie lieve stem, die gezegd had: „Je moet altijd den-
'cn dat een mensch voor iets geschapen is
voor iets ter wereld is
Veel later heeft ze geweten, dat haar inooie japonne-
'je en haar moed dien dag niet slechts een neor-
s'achtigen ouden man opgevroolijkt heeft, doch mijn
eigen leven redde.
Veel later, toen ik in staat was. haar de eerste viool-
Vies te brengen. Crocusjes kon ik niet krijgen, maar
ik denk aan haar. zoo vaak ik zie
Hij staarde in den rook van zijn sigaar en zeido
'oen: „Dat japonnetje, aantrekken en zich gondltou-
den, met dien angst, waarvan ik even een glimp in
haar oogen zag, dat was moed! Zoo zie ik het ten
minste."
„En hoe ging het haar verder", vroeg ik geïnteres
seerd. „Vond ze werk?"
Hij glimlachte. ,.0 jat Een lastig werkje. Sinds
laren speelt ze het klaar een veeleischendcn, haidwcr-
';endcn armen eerzuch'igen duivel gelukkig Ie ma
ken. Zo had een beter lot verdiend, maar wat wil je
vrouwen zijn soms domdc hemd
zegene zeen dus,trouwde ze met mij!"
CECIL DE BODE.
