De Zwarte Monnik
HONIG'S OSSESTAARTSOEP 6 borden voor 20 ets.
CURSUSVERGADERING VAN DE VEREENIGING VAN
OUDLEERLINGEN DER RIJKSLANDBOUWWINTER-
SCHOOL TE SCHAGEN.
De tegenwoordige stand van het Pacht-
yraagstnk, in het bijzonder de mobiele
pacht.
Door ProL L B. COHEN
te Groningen.
(Vervol?.)
DE MOBIELE PACHT.
Meer belangstelling dan de deelpacht geniet tegen
woordig de veranderlijke pacht, ook genoemd mobiele
pacht Het heeft hier reeds een halve eeuw geestdrif
tige voorstanders gehad, maar begint eigenlijk eerst
dn dezen crisistijd tot krachtig leven te komen. Mijn
bedoeling is vooral u te doen kennen de toepassing
der laatste jaren, maar ik wil toch eerst iets zeggen
van de oudere verdedigers.
Verschil tusschen deelpacht en werkelijke pacht is.
dat bij de eerste de verpachter krijet een deel van
den oogst bij de laatste een geldsom, welke niet elk
jaar dezelfde is, maar berekend wordt in verband
met den prijs van in het pachtcontract genoemde
producten.
Het stelsel werd eerst in 1880 verdedigd door H.
M. IInrtog te Bameveld, in een artikel in de Econo
mist, later m de Landbouwcourant van 1S90 en in
een praeadvies voor de Yereeniging voor Staatkunde
en Statistiek in 1896. Hij was er toe gekomen, omdat
juist in 18S0 een zeer onzekere toestand was inge
treden. wat de graanprijs betreft, 't Was moeilijk een
vaste huurprijs te bepalen. Hartog vertelt in de Eco
nomist, dat hij een boerderij voor den tijd van 6 jaar
had verhuurd, de pachtsom had gebaseerd op den
lagen korenprijs van 1878—1879. doch de bepaling had
gemaakt, dat ieder jaar, wanneer de marktprijs der
tarwe boven f 10.per H.L. stijgt, een zekere som bij
betaald moet worden. Hij wees er terstond op. dat het
stelsel alleen bruikbaar is. wanneer voor het product,
dat men als grondslag neemt, een eerlijke en juiste
marktnoteering opgemaakt wordt. Hij merkte ook op,
dat dit stolsel het verhuren voor een langen huur-
tijd bevordert, wat in vele gevallen voor beide par
tijen voordeclig is.
In zijn praeadvies van 1896 wees hij er nog op. dat
het denkbeeld niet nieuw is. maar vroeger in Bel
gië en in Noordbrabant, waar men op bepaalde dagen
van het jaar staalmarkten had. tot vaststelling van
den rogeeprijs. dikwijls werd toegepast
Verschillende voorbeelden van veranderlijke pacht
iworden gegeven door de Staatscommissie voor het
Pachtvraagstuk.
Bijv. een kleibedrijf in West-Brabant, groot 50 H.A.,
waarvan de hoofdproducten zijn tarwe, aardappelen
en suikerbieten. Er is overeengekomen dat de pacht
ral bedragen f 120 per H.A., dus voor 50 H.A. f6000 en
die pacht evenredig zal worden verhoogd of verlaagd,
als de prijs van 150 H.L. tarwe, plus 1500 H.L. aard
appelen. plus 350 K.G. suikerbieten, boven of beneden
de f20000 komk
Een ander voorbeeld is een zandbedrljf. eveneens
van 50 H.A., met hoofdproducten; suikerbieten, rog
ge. tarwe en boter. De pacht zal bedragen 50 X fSO
f4000. te verhoogen of te verlagen indien de prijs
van 200.000 Kg. suikerbieten -f 80 H.L. rogge
150 H.L. tarwe 1500 Kg. boter boven of beneden
f 10.000 komt
Ook kan naast de hoofdproducten rekening wor
den gehouden mat het uitbetaalde loon. Opgeteld
wordt de prijs van tarwe, aardappels en suikerbie
ten, waarvan dan wordt afgetrokken het arbeidsloon
van 1600 dagen.
Dezelfde Staatscommissie heeft als voorbeeld ook
genomen een melkbedrijf, groot 20 H A. De pacht
wordt gerekend op f250 per H.A. totaal f5000,
wanneer een bedrag van f22600 wordt verkregen van
7500 Kg. kaas. 8 kalveren. 7 pinken. 5 koeien. 28
higgen en 20 varkens van 200 Kg Brengen deze meer
of minder op dan f22600, dan volgt een evenredige
vermeerdering of vermindering.
Op deze wijze is dus voor elk bedrijf een voorbeeld
te vinden, om er de pacht naar te bepalen.
Een geestdriftig verdediger van het stelsel ..mo
biele pacht" is de heer lr. C. Nobel te Haarlem, en
die nog een andere wijze van vaststelling der pacht
som beeft ontworpen.
Hij wil dat bij den aanvang der pacht een begroo
ting van het bedrijf zal worden opgemaakt en dat elk
jaar de pachtsom zal worden vastgesteld met behulp
van die begrooting en met inachtneming van de ver
andering die gekomen is in de in de begrooting op
gegeven eenheidsprijzen. Hij wil dus niet alleen re
FEUILLETON
DOOR
EDGAR WAU.ACE.
37.
Dick beet zich op de lip, en zij zag een droppel bloed
te voorschijn komen. Indien hij hevig tegen haar uitge
varen was. haar verwenscht had, zou zU het heboen
kunnen verduren, maar hij deed niets meer dan een
blik op haar werpen. En ln dien blik lag niets onbarm
hartigs.
„O. Dtck, Dick!" Zij snikte het aan zün borst uit,
en zijn armen waren troostend om haar heengeslagen.
„Je kunt het niet doen, lieve. Alles is beter dan dat."
Zij schudde het hoofd, niet in staat tot spreken.
„Alles is beter dan dat, zeg Ik Je". Zijn stem klonk
hard, onbuigzaam. Arthur kan beter vijf Jaren de ge
vangenis Ingaan, dan dat jy je leven lang ln een hel zou
moeten doorbrengen. Ik ken dien man lk ken zyn
type het ligt niet aan zyn jaren, maar aan zyn aard
en zyn slecht karakter. Zelfs al was by twintig, dan
zou lk nog zeggen: „Neen, dat kun je niet doen. Les-
Ut"
Zy maakte zich zachtjes van hem los en droogde haar
tranen af.
„Ik moet, Dick; lk heb myn woord gegeven. Hot
laatste dat ik tegen hem zei was: „Als ik u meedeel,
dat lk bereid ben met u te trouwen, neem dan uw
maatregelen voor het geld lk zal myn woord niet
breken." Ik kan dat niet doen; ik kan mezelve niet gaan
verachten."
Zijn gezicht stond wanhopig en vertrokken.
„Dit mag niet geschieden!" riep hy uit. „Er zal Iets
gebeuren, wat, weet ik niet..." Hy hield eensklaps op.
„Wat was dat?" vroeg zij hevig geschrokken.
Ergens van bulten klonk een schelle angstkreet, die
nauwelijks van een menscb afkomstig kon zijn. Daar
klonk het weer; een rauw, kermend gejammer, dat
haar door het hart sneed.
„Blijf hier", zei Dick, naar de openstaande tuindeur
gaande, maar zij klampte zich aan hem vast
„Je zult niet gaanJe mag niet gaan!" riep zij rads
loos. „Dick. er Is Iets vTeeseliJka gaande. O, God, luis
ter naar my, Dick!"
kening houden met prijzen der landbouwproducten
en de uitgave voor arbeidsloon, maar ook met andere
uitgaven. Hij wil in de begrooting ook een post on-
dernemersloon opnemen, waarvoor als eenheidsprijs
zullen gelden de kosten van het levensonderhoud van
het gezin van een klein landbouwer; verder arbeids
loon, veevoeder, meststoften. HU wil verder van Ryks-
wege zien ingesteld Prijzencommissiën, die zullen
vaststellen, welke in elk kwartaal de prijzen der pro
ducten en productiemiddelen zUn. ook de stand van
renten en loonen en de kosten van levensonderhoud
van bet gezin van een klein landbouwer. Geschillen
over de berekening worden beslist door de Provin
ciale Pachtcommissie.
Verder is het stelsel in vroegere jaren verdedigd
door D. R. Mansholt en J. R. Kupeius.
Het stelsel-Nobel is veel ingewikkelder dan het
stelsel-Hartog; men moet elk jaar een berekening
maken, waarover licht geschil kan ontstaan. Van
den anderen kant neemt het voor een deel weg het
bezwaar tegen het stelsel Hartog aangevoerd, dat
hooge prijzen nog niet beteekencn een goed
jaar, omdat ze gepaaid kunnen gaan met hooge on
kosten. Daarnaast heeft men togen het geheele stel
sel aangevoerd dat hooge prijzen vaak juist samen
gaan en zelfs het gevolg zijn van lage opbrengsten.
Dit bezwaar weegt trouwens niet zwaar bij artikelen,
die een wereldmarktprijs hebben, zooals graan. Een
slechte oogst in Nederland veroorzaakt op zich
zelf geen prijsverhooging.
In het algemeen heelt het stelsel van mobiele
pacht ook bij de Staatscommissie van 1906 en 1919
een gunstige beoordeeling gevonden. Evenwel gelooft
men niet, dat het algemeetie toepassing zal vinden.
Het zou kunuen gelden zegt de Staatscommissie
van 1903 voor streken, waar de inkomsten van het
landbouwbedrijf moeten komen van eeu gering aan
tal producten, waarvan de prijs weinig invloed on
dervindt van de uitkomsten van den oogst hier te
lande en die zich bovendien leenen tot het opmaken
van deugdelijke noteeringen.
De Gron. My. van Landbouw heeft in 1930 het
vraagstuk voorgelegd aan de aangesloten vorecni-
gingen. Er zijn 30 rapporten ingekomen voor een
doel met belangrijke gegevens en opmerkingen die
geleid hebben tot een resumé-rapport met meerder
heids- en minderheidsconclusies.
ln 't algemeen verkreeg het stelsel een gunstig ont
haal. maar er zijn toch ook verschillende rapporten,
die het stelsel te ingewikkeld achten en de voor
keur geven aan een vaste geldsom, met de veilig
heidsklep. dat beide partijen het contract elk jaar
kunnen doen eindigen door het betalen van een half
jaar huur. Sommigen achten voor gewone tijden het
stelsel niet raadzaam, maar als crisismaatregel wel
Er zyn ook rapporten, die het stelsel aanbevelen,
maar op een zekere voorzichtigheid aandringen, b.v.
Groningen.
De resumé-commissie bestond uit rapporteurs van
3 aangesloien verenigingen. De eerste 2 rapporten
luidden gunstig voor het voorstel, het laatste afwij
zend. Begrijpelijk dus dat de resumé-commissie niet
tot eenstemmigheid kwam. Haar rapport bevat een
meerderheids- en een minderheidsnota. De meerder
heid is voorstander van het stelsel van mobiele pacht
en meent dat het op tweeërlei wijze uitvoerbaar is.
In de eerste plaats kan men als huurbasis uitsluitend
nemen een of meer van de hoofdproducten van het
bedrijf. Voor groenland en groenbedrijven kan de
melkprijs als maatstaf zijn, voor akkerbouwbedrijven
eenige hoofdgewassen.
In sommige rapporten is gewezen op het bezwaar,
dat bij dezen vorm van verhuring geen rekening
wordt gehouden met de productiekosten (arbeidsloon
en kunstmest).
De tweede in verschillende rapporten naar voren
tredende gedachte is om de cijfers van het Boekhoud-
burcau der Groningsche Maatschappy van Landbouw
omtrent de uitkomsten der landbouwbedrijven als
grondslag voor een pachtcontract te nemen, is vol
gens den rapporteur eveneens voor verwezenlyking
vatbaar. Bij t Boekhoudbureau zUn thans ongeveer
500 bedrijven aangesloten. Het Bureau publiceert het
gemiddelde winstcijfer voor elk landbouwgebied af
zonderlijk. Men kan op den grondslag van deze cyfere
een normale pachtsom vaststellen en dien la'en stij
gen of dalen naarmate het gomiddelde in een bepaald
jaar stijgt of daalt.
Wat de tweede minderheidsconclusie betreft, zy er
nog op gewezen, dat in verschillende rapporten de
Nu werd het gegil nog h&rtverscheurender, om daar
na langzamerhand weg te sterven. Hy duwde haar weg
en snelde het grasperk over.
„Van welken kant kwam het denk Je?"
„Van ginds." ZIJ wees vooruit, naar de oprijlaan.
.O. laat md met je meegaan toe., alsjeblieft!" smeekte
zy. .Ik durf niet alleen achter te blijven"
Hy aarzelde. ..Kom dan maar", riep hy grof, en
greep haar arm met zulk een kracht, dat zy het had
kunnen uitschreeuwen.
Zy renden samen naar de olmelaan en daar blesf
hij stilstaan.
„Keer terug en haal myn zaklantaarn. Ze ligt op
myn schrijftafel," zei hy. „Ik zal je hier afwachten."
Zy snelde naar de kamer terug, en nam de lantaren
met zulke bevende vingers op. dat zy haar nauweiyka
kon vasthouden, waarna zy zich bij hem voegde.
„Het kwam van ginds. Ik hoorde een seconde geleden
een geluld. Indien lk nijt beloofd had hier te wach
ten..."
Hy knipte zyn lantaarn aan, liet het licht op den
grond voor zijn voeten schynen, en liep voor baar uit.
Weldra zag zy hem stilstaan, en den lichtbundel spelen
op Iets bruins, dat ln een vormelooze massa op den
grond lag.
..Biyf waar je bent", beval hij, „en draal je rug naar
mij toe."
Een stem riep hem uit de verte aan; het was Putt
ier. en op het licht van Dlck's lantaren afkomende,
verscheen hy ten tooneele.
„Wie ls het?" vroeg hy.
„Ik weet het niet", antwoordde Dick zachtjes.
Een Ineengedoken mannengestalte lag aan zyn voe
ten. Hy lag op zyn gezicht, en was van het hoofd tot
de voeten ln een lang zwart gewaad gewikkeld, met een
koord om het middel.
„De Zwarte Monnik?" vroeg Puttier ongeloovig. „Is
hij dood?"
„Kyk maar." zei Dick, en wees naar den bebloeden
schouder en den opengereten strot
Puttier knielde naast het lichaam, zette zyn armen
er onder, en wentelde het op den rug.
Het aangezicht werd door een zwarte kap bedekt en
deze werd door hem voorzichtig teruggeslagen.
„Genadige goedheid!" mompelde Dick met schorre
stem.
Hy keek in het aschgrauwe gezicht van Thomas, den
gewezen lakei.
HOOFDSTUK XL.
„Thomas de Zwarte Monnik!"
Dick keek versuft naar het griezelige Hjk; toen her
innerde hy zich Leslie, en na Puttier eenige aanwyzln-
gebruikelijke bepaling, dat de huurder tegen betaling
van een half jaar pacht van de huur af kan. in be
ginsel juist, maar wat het bedrag betreft te bezwa
rend werd geoordeeld.
Het Hoofdbestuur der Gma Mij. beeft zich in zijn
vergadering van 10 Juni 1931 met do eoncluaiên der
meerderheid verenigd. De onder 3 bedoelde commis
sie is daarna ingesteld.
Van de diensten van deze commissie is gebruik ge
maakt door de gemeente Groningen voor het verhu
ren van 3 boerderijen en aantal losse perceelen land
in den Reidenvolderpolder.
De gemeente heeft daar en in den Carel Coenraad
nolder een aaneengesloten bezit van ongeveer 670
H.A. De inpoldering van den Carel Coenraad pol der
is nog slechts eenige jaren oud (1925). De ruim 500
H.A. in den Reidenvolderpolder waren tot l8f>6 alle
verpacht Toen in 1896 bij de huurders weihig animo
bleek een aanzienlijken prijs te bieden, besloot de ge
meente een deel in eigen beheer te nemen. Dit eigen
beheer heeft zich steeds uitgebreid: in den strijd ver
pachting of efgpn beheer wonnen het telkens de voor
standers van het laatste. Het is begonnen in 1896
met 61 H.A., in 1897 uitgebreid tot 80 en in 1902 tot
100 H.A. Tot 1917 was het gemeentebestuur van oor
deel, dat de beste methode was het risico te verdeelen
door een deel in eigen beheer te houden en een ander
deel te verpachten. De onzekerheden van den oorlogs
tijd leidden er toe de eicen exploitatie uit te breiden,
in 1917 tot 320 en in 1918 tot dc volle 511 H.A., die do
gemeente toen had. Toen het grondbezit werd uitge
breid met de gronden in den Carel C»;wnraadspolder.
werd weer besloten een deel van het oude bezit, 190
H.A. te verpachten en 481 in eigen beheer te houden.
In het rapport der Afd. Beerta wordt een overzicht
pegeven van de pachtprijzen der verhuurde boerde
rijen van 1896—1930.
18961899 f 64.— per H.A. (schamel broodje voor
huurder).
1900-1915 f 87.— per H.A. (bestaan).
1906—1911 f118.— per H.A. (goed bestaan).
1912—1917 f 135.— per H.A. (extra goede winst).
19181923 f 179.— per H.A. (goede tyd).
1925—1930 (240.— per H.A. (groote verliezen).
Over het laatste jaar werd reductie verleend: 50
boerderij en 30 los land.
In 1931 is het heel moeilijk de pachtsom vast t©
stellen; er wordt besloten te verhuren voor 1 jaar
voor f 100.— k f 110.—; een jaar later verminderd tot
f 60 a f 7a—.
De verpachting voor één jaar is niet bevredigend
voor verpachter en pachter, vooral niet voor den
laatste, die by de bebouwing ecr.ige zekerheid moet
hebben, of hij oo de boerderij kan blijven.
De bedrijfsleider had zich reeds verschillende ma
len doen kennen als voorstander van veranderlyke
pacht; hy adviseerde ln dien zin en mede op zijn
voorstel werd besloten het advies in te winnen van de
door de Mij. van Landbouw ingestelde commissie.
De commissie deed In 1933 in haar advies twee wij
zen van veranderlijke pacht aan de hand. In de eer
ste plaats de pacht afhankelijk te stellen van de ge
middelde uitkomsten van de landbouwbedrijven, aan
gesloten hij het hoekhoudhureau der Groninger My.
van Landbouw. Men zou elk laar als uitgangspunt ne
men het gemiddeld winstcijfer per H.A. der aange
sloten boerderijen in Nieuw-Oldnmbt; dit winstcijfer
zou worden verminderd met f28— beiooning voor
den huurder, f7.87 rente voor het door den huurder
henoodigde bedrijfskapitaal en vermeerderd met
f32.06 voor vaste lasten die den huurder niet heeft
(belastingen, assurantie en onderhoud gebouwen) en
tevens met f 15omdat de landerijen der gemeente
Groningen beter zijn dan de gemiddelde.
Het is duidelijk, dat hy deze methode het risico
voor het grootste gedeelte wordt overgebracht naar
den verpachter. De pachter nadert tot den zethoer
met vaste beiooning. In het advies wordt er op gewe
zen. dat er voor den pachter nog ten volle blijft een
prikkel om door eigen vlijt, kundigheid en oppassend
heid zich boven het gemiddelde uit te werken.
Het stelsel is in de toepassing eenvoudig. Aanbe
volen wordt in elk geval voor de pacht een minimum
en een maximum vast te stellen.
De tweede methode, die het advies aangeeft, gaat
als norm uit van de waarde der hoofdproducten. Als
grondslag wordt genomen (boerderij 50 H.A.):
20 H A. tarwe k 3200 K.G. per H.A.
61000 K.G. a f 10.- f 6400.—
13 H.A. gerst a 3200 K.G. per H.A.
41600 K.G. k f7 f 2912.—
13 H A. erwten en hoonen k 3000 K.G. per
H.A. 39000 K.G. a f 9.- - f 3510.—
150.000 K.G. witstroo a f8— de 1000 K.G. f 1200—
f14022—
Af: loon, kunstmest f8544.
Belooning huurder f 1400—
Rente bedrijfskapitaal f 600.— f 10544.—
f 3478.—
of: f 69„56 per H.A.
gen toegefluisterd te hebben, keerde bij naar haar te
rug.
„Ia bij dood?" vroeg zij huiverend.
„Ja, lk vrees het"
„Wie wie la het?"
..Een van de bedienden", antwoordde hij ontwijkend.
„Thomas toch niet'"
Hoe zy op het denkbeeld kwam dat het Thomas kon
zyn. zou zy nooit hebben kunnen verklaren.
.Jawel Thomas
zy vroeg niet verder, en zonder een woord te spre
ken, sloegen zy den terugweg naar zyn kamer ln. Hy
schelde, en beval den verschynenden knecht: „Zend Mr.
Glover bij mii."
De oude butler verscheen met loome schreden. Alle
bedienden hadden het gillen ln het park gehoord.
„Hy Is ongeveer vyf minuten geleden naar bed ge
gaan. Mr. Alford."
„Had hy Iets gehoord?"
„Neen. slr. Hy heeft ons zoo streng verboden om
over den Zwarten Monnik te spreken..."
„Hoe weet je dat het de Zwarte Monnik was?" vroeg
Lick scherp, waarop de buttler antwoordde dat Iemand
hem in het park gezien had.
„Hy probeerde een van de tuindeuren open te maken.
Een van de dienstmeisjes, die uit haar raam keek, zag
hem buiten over het geplaveide pad loopen, en maakte
alarm. Heeft hij iemand kwaad gedaan. Mr. Rlchard?"
„Neen. hy heeft niemand kwaad gedaan." zei Dick.
Hy nam den butler mee naar de hal en sloot de
deur achter zich.
„In het park Is een man gevonden ln de kleeding van
een zwarten monnik en hy is dood vermoord!"
„Heer In den Hemel, air!" stamelde de ontstelde butt
ler. „Is het Iemand dien wl.1 kennen?"
„Thomas", antwoordde Dick laconiek, en de oude
man tuimelde byna ruggelings tegen den muur.
„Toch niet onze Thomas? Thomas Luck. die weg
gejaagd werd?"
Dick knikta
„Zend alle bedienden naar bed. Zeg hun dat het ge
gil afkomstig was van iemand, die aan het sterren
plukken was en dat wij hem betrapten alles wat Je
maar wilt." En toen hy het aschgrauwe gezicht van
den man zag: „Het beste wat je eerst kunt doen. is
naar de eetkamer gaan en Je een flink glas whlsky-soda
Inschenken; je ziet er uit als een lyk man!"
„Thomas mompelde de bejaarde butler, „'t Is vree-
selijk! Zoudt U denken..."
Dick sneed hem kortweg het woord af. „Doe wat ik
Je gezegd heb; zend de bedienden naar bed. De politie
zal weidra hier zyn. maar ik zal zorgen, dat het per
soneel eerst in den morgen ondervraagd wordt"
Nu keerde hy naar Leslie terug. „Wat Jou betreft.
(4 H.A. gerekend voor weiden van paarden en ver
bouw van zaalzaad.)
Elk jaar wordt op deze wijze oen exploitatie-reke
ning opgemaakt naar de dan heerechendo prijzen,
terwijl het bedrag tier uitgaven onveranderd blijft
Ten einde een deel van het risico dat by don huurder
blijft te vergrooten, kan men de schommelingen in
de produtcieprijzen ook voor de helft bij de huurbe-
paling in aanmerking nemen en dus, als b.v. de tarwe-
prijs van f 10— tot f 12— stygt, dien voor do hutirbe-
paling stellen op f 11.
Het advies geeft verder als methode aan om do
productenprijzen van elk jaar te bepalen. Voor tarwe
kan dienen de gemiddelde prijs der gewestelijke tar-
we-organisatie, voor de andere gewassen de noteerin
gen van de Gron. Beurs; voor de strooprijzen de ge
middelde prijzen, bedongen door dc huurders der
Stadshoerderijen en het eigen landbouwbedrijf.
De gemeente heeft dit tweede stelsel aanvaard met
eenige wijzigingen; zoo is by de kostenberekening do
belooning voor den huurder gesteld op f 1750—, Ook
sommige prijzen zyn eenigszins andere berkend. zoo-
dat de normale huur wordt f61.34 per H A.
Elk jaAr wordt de huurprijs geregeld naar de gege
vens van het vorige jaar.
Een uitvoerig debat in den gemeenteraad ontstond,
waarhy nogal eens bleek van misverstand. De bedoe
ling is niet, dat de huurder de bedoelde gewassen
elk jaar zal verbouwen; hy blijft geheel vry te ver
bouwen wat hy wil. Do bedoeling is ook niet hein van
alle risico te ontheffen, maar alleen minder ri
sico op hem te doen rusten dan hij een vas'c pacht
som. De tot grondslag genomen gewassen zijn die
welke regelmatig op boerderijen als deze verbouwd
worden; wil de huurder proeven nemen met andere
of een andere verhouding in acht nemen, het staat
hem volkomen vrij. maar het blijft zonder invloed op
de pachtberekening. Alleen wyziging in de prijzen der
aangegeven gewassen brengt wyziging in de pacht
som.
De pachtovereenkomst is aangegaan voor den tijd
van 6 jaren, van herfst 1932 tot herfst 1938, met be
voegdheid van beide partyen tot beëindiging na 3
Jaar.
In het Gron. Landbouwblad van 6 Mei 1933 merkt
de redactie op, dat het gewenscht zou zyn als an
dere eigonaren het voorbeeld van de gem. Groningen
zouden volgen, opdat met het stelsel meer ervarin
gen zouden worden opgedaan. Tot nu toe blijkt hier
van weinig.
Een voorbeeld is my medegedeeld van een mo
biele pacht in het W ester kwartier, betreffende groen
land (veebedrijf), waarvan het resultaat niet bevre
digend is geweest.
Een gunstige ervaring bij het leggen van verband
tusschen pacht- en melkprijs, schynt men te hebben
opgedaan by de boerderyen der Maatschappy van
Weldadigheid te Frederiksoord biykens een artikel
van den heer G. van Leusen in De Veldbode. Deze
Maatschappy heeft een 200 tal grootere en kleinere
boerderijtjes welke verpacht worden en waarop het
gemengd bedrijf wordt uitgeoefend. De grootte wis
selt van 3 tot 20 H.A. Op 1 Mei 1932 liep voor
20 bedrijfjes de huur af; de directeur is toen gaan
nadenken en narekenen over de nieuwe pacht. Pro
ducten van het bedryf zyn melk. varkens, vee en
eieren. Besloten is alleen de melk te nemen tot maat
staf van pachtbetaling. Het bleek, dat de prijzen van
melk en varkens in het algemeen vrijwel denzclfden
loop vertoonden. De prUzen van het vee zyn moeilUk
vergciykbaar, omdat de kwaliteit zoo verschillend
is en de eierprijzen spelen daar geen overwegende
rol. Van Mei 1929Mei 1930 was de gemiddelde melk
prijs aan de fabriek 8 cent per L.; de pacht was f 60
tot f80 per H.A.. De pachters konden de pacht go«*d
betalen. Een pachtprijs van fGO staat bij een melk
prijs van 8 cent geiyk met 750 L. per H.A. en eon
.jachtprys van (80 met 10C0 L.
De Directeur schrijft, dat de pachters met deze wU-
ze van verhuur Ingenomen zyn en ook 1 Mei 1933
weer contracten volgens deze methode afgesloten zyn.
Je huren worden gesloten voor 3 jaar.
Het stelsel van mobiele pacht is sinds 1932 ook in
gevoerd by de gronden van het Staatsdomein. Zie
Algemcene verpachtingsvoorwaarden voor de do
meingronden in de rentambten Niewuart. Steenber
gen, Zwaluwen, Breda en Uosterhout en bijzondere
voorwaarden van 15 Aug. 1932. Volgens de laatste
wordt de te betalen pachtsom jaarlyks na afloop
van elk pachtjaar opnieuw vastgesteld aan de hand
van een indexcyfer. Er wordt een afzonderlijk in-
dexcijfei vastgesteld voor het bouwland en het
vaste grasland.
Het indexcijfer wordt jaariyks in de maand Maart
volgende op het pachtiaar door het scheidsge
recht vastgesteld en aan de pachters medegedeeld.
Dit scheidsgerecht is ingesteld in de algemeene voor
waarden en bestaat uit 3 leden, waarvan benoemd
wordt één lid door verpachter, één lid door de pach
terecommissie en één door de beide aldus benoemden
of, als ze 't niet eens kunnen worden, door den Kan-
jonge dame", zei hij met een vastberaden glimlachje,
„acbyn lk myn leven er aan te moeten besteden om Jou
thuis te brengen."
„Mag lk hier niet biyven?" vroeg zy schuchter.
Dick schudde bet hoofd. „Wy zullen er de politie by
moeten halen, en ik wenscb je naam bulten de zaak
te houden. Is Arthur thuis?"
.Ja. Arthur la thuis." antwoordde zij lusteloos.
Op dat oogenbllk ging de telefoonschel en hij liep
naar het toestel.
„Met het huls van Lord Chelford?" vroeg een onhe
kende stem.
,Jk spreek In het hulppostkantoor. Spreek lk soms
met Lord Oielford zelf?"
„Neen. ik ben Mr. Alford."
„Nu. luster dan eens, Mr. Alford. Heeft u brieven
van zeer veel gewicht ln de brievenbus in uw buurt
gestoken?"
„Hoezoo?" vroeg Dick onmlddeliyk.
„Omdat onze besteller gerapporteerd heeft, dat er
aan de brievenbus geknoeid is. HU kon haar met zyn
sleutel niet open krijgen, zoodat de brieven, die tus
schen zessen en half tien gepost zyn, niet gelicht zijn
kunnen worden."
Dick slaakte een uitroep. „Donk u! Wanneer de lich
ting kan plaats hebben, wilt u dan den besteller vragen
om de brieven naar het heerenhuls te brengen? Er zijn
er een paar by. die wensch ik te houden."
De man aan het andere einde van den draad weifel
de
„Nu dan. ln deze blzondere omstandigheden. Ja." zei
hy. waarna Dick ophing en zich langzaam naar Leslie
keerde
„De brievenbus ia niet gelicht"
De beteekonla van deze woorden doemde langzaam
by haar op.
„Geef mU volmacht om Je brief aan Glider terug ta
▼ragen. Er liggen nog zes dagen voor ona"
Zij hield den adem in. Gedurende een seconde zag
zy ln haar verbeelding haar broer in tuchtbuiskleedlng;
toen vlei haar oog op den man. die voor haar stond.
Iets van zyn levenskracht, zyn zelfvertrouwen, ging op
haar over.
„Ik zal doen wat Jij mU zegt", zei zij. met een stem,
nauweiyka boven een gefluiste.-. „Maar Dick, wat zal
er van komen?"
„Ik zal mUn plicht doen", antwoordde Dick.
En dien geheelen slapeioozen nacht wentelde zy zich
ln haar bed om en om. dacht over die woorden na,
maar kon geen oplossing voor hun raadselachtigheid
bedenken.
Wordt vervolgd.
