Een uitbarsting te Parijs
DegeeringOaladierzegeviert
Kijken is Koopen bijCLOECK
Onderwijs esi politiek.
Van het „slagveld".
BLOEDIGE BOTSINGEN.
Het lot der Bulgaren
2000 gulden boete
In de lucht gevlogen
Radiorede van minister Marchant.
Woensdag 7 Februari 1934.
Postrekening
No. 23330
SCHA6ER
77ste Jaargang. No. 9428
COURANT.
Int. Telef.
No. 20
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag. Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot s morgens 8 uur. worden Adver-
tentién nog zooveel mogelijk in het eerstmtkomend nummer geplaatst
Uitgave der N.V. vh. P. Trapman Co., Schagen.
8 PAGINA'S.
Prijs per 3 maanden f180. Losse nummers 6 cent. ADVFRTFN-
TIëN van 1 tot 5 regels f0.85, iedere regel meer 15 cent (bewijsno.
inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Ernstige onlusten bij het Palals-Bourbon.
Talrijke dooden en gewonden.
PARIJS. Da bctoogiiyjen, die gisteren naar aan
leiding van de belangrijke Kamerzitting zijn gehou
den, hebben tot ernstige wanordelijkheden geleld.
Gisteravond leek de Fran&che hoofdetad meer op
een stad in staat van beleg. Ondan-ks de dringende
aanmaning, dor regeerlng aan de bevolking, om zich
▼an demonstraties te onthouden, waren dnizenden
betoogers. versterkt door tlendnizenden nieuwsgie
rigen ln den loop van den avond opgetrikken naar
de omgeving van het Palals Bourbon, waar da Fran-
sche Kamer haar zitting houdt.
De stemming des lands komt o.a. duidelijk tot uit
drukking in het volgende omstreeks middernacht
gepubliceerde commentaar van de Paris Soir:
De gebeurtenissen, die Parijs in bloed gedompeld
hebben zullen zekerlijk tot in het parlement door
dringen en diegenen inlichten, die niet hooren willen
en naast het leven van het land staan. Wij hebben
verklaard dat de verontwaardiging des lands ontzag
gelijk was. Het is treurig te moeten constateercn,
dat deze vaststelling nog beneden de waarheid is
gebleven. Men kan zich geen hartverscheurender
schouwspel denken dan het ons gebodvne: mannen,
die de Marseillaise zingen en wier borst versierd
wordt door oorlogsmedailles van alle soorten wor
den door paarden vertrapt, grijsaards door de garoe
mobile neergeslagen. Dat alles schijnt er op te wij
zen, dat de politiek, die het land in bloed dompelt
geen stand kan houden. De Kamer heeft een tooneel
van de grootste verwarring geboden. In het ontzag
gelijke lawaai is geen enkele man opgestaan, die de
voor den tragischen toestand passende woorden ge
vonden heeft. Gelukkig zijn er in Frankrijk nog per
soonUJkheden van hooge moreele autoriteit, die kal
meerend kunnen ingrijpen. Men moet hen onmld
del 1 ijk te hulp roepen.
Op de Place de la Concorde.
Op de Place de la Concorde had de politie bevel ge
kregen eenige salvo'» in de lucht te lossen teneinde de
massa schrik in te boezemen. Verscheidene schoten
troffen het hotel Crlllon Een Amerlkaansch dienst
meisje werd In het hoofd getroffen en op slag gedood.
Een autobus en een fllmwagen. die op de Place de la
Concorde door de menigte In brand gestoken waren, zijn
bijna volkomen uitgebrand. Op de straten en pleinen,
die het tooneel der betoogingen hebben gevormd, ziet
men hier en daar groote plekken bloed van de zwaar
gewonden. In de Rue de Rlvoll ia een kleine barricade
opgeworpen, die echter door de politie Is ingenomen.
Vooral aan het aantal Ingeslagen ruiten ziet men, dat
de betoogers ook hier huisgehouden hebben.
Tegen halfacht was de toestand bij de Concnrde-brug
!n hooge mate kritiek geworden. Ondanks den wanho-
pigen tegenstand der politie en van de garde republi-
caine zag de menigte kans. voortdurend verder on to
dringen, naar den Selne-oever en tenslotte zelfs de brug
over de rivier te bereiken. Stap voor stap weken de
politletmnncn achteruit Op een gegeven oogenblik had
den de betoogers reeds de helft der brug bezet en het
scheen nog slechts een kwestie van enkele oogenbllk-
ken te zijn. of het Kamergebouw zou door het volk van
Partje zijn bestormd.
Het was on dat oogenblik. dat de ln allerijl versterkte
bezetting zich genoodzaakt zag. van de vuurwapens ge
bruik te maken, ten einde den met scheermessen, stee-
nen en stokken gewapenden demonstranten den toegang
naar het gebouw der volksvertegenwoordiging te belet
ten. Het vuur werd door de menigte beantwoord; in to
taal werden omstreeks 200 schoten gewisseld.
Saove qul peut!
Onder de menlrte verwekte het vuurgevecht een ont
zettende paniek. In wilde haast werd de Selne-brug door
de betoogers ontruimd. Iedereen trachtte zoo goed mo
gelijk dekking te vinden en ln hun angst vluchtten tal
van demonstranten en nieuwsgierigen het ministerie
van Bultenlandsehe Zaken binnen. De dooden en ge
wonden werden door de politie tot voor het gebouw der
Kamer gedragen en vervolgens door ambulance-auto's
naar de ziekenhuizen vervoerd.
Voor het Kamergebouw.
Het plein voor het Kamergebouw had toen veel weg
van een slagveld. Midden op het gToote plein stond een
autobus in lichtelaaie en in den rossen gloed van het
brandende voertuig schitterden overal de blanke sabels
der chargeercnde politie te paard en te voet. Het had
trouwens weinig gescheeld of de terrein winnende po
litie was te elfder ure nog ln de val geloopen. De be
ambten werden namelijk eensklaps ln den rug aangeval
len door een menigte van ongeveer 1000 betoogers, die
via den Boulevard St. Germain het Kamergebouw tracht
ten te be -eiken. Slechts met de grootste moeite zagen de
beambten kans, dit nieuwe gevaar te bezweren.
Later op den avond.
In de late avonduren ontstaan er op de Champs Ely
secs en de Place de la Concorde weer ernstige botsingen.
Bereden garde réoubllcaine chargeert herhaaldclitk en
wordt door de betoogers bekogeld met alle mogeltike
protect'elen. On de groote boulevards Is het tot botsin
gen gekomen tu~-ehen een comunlstlschen stoet en een
afdeellng oudrtrt.Mers. De communistische betoogers
schreeuwden hun leuze: „Chiappe ln de gevangenis" .ter
wijl de andere betoogers schreeuwden: „Dal ad Ier moet
neergeschoten worden'.
Op verschillende plaatsen Inde stad wordt geschoten.
Onder de gisteravond gewonden bevindt zich ook de
directeur der stedelijke politie. Volgens een mededeellng
van de politieprefectuur zijn de oudstrtjders en de leden
der vaderlandsch gezinde organisaties de kern der be
toogingen. In totaal zouden een 6000-tal hunner op straat
zijn.
De heeje omgeving van het Kamergebouw leek een
slagveld. De betoogers gingen met scheermessen, stee-
nen en knuppels op de politie af. Het aantal gewonden
was vooral aan de zijde der politie groot
Bij de pogingen om de betoogers tegen te houden
werd ook gebruik gemaakt van brandslangen, waarmee
de menigte natgespoten werd, die echter bleef opdringen.
Het einde der straatbetoogtngen.
Tusschen middernacht en één uur schijnen de straat-
betoogingen hun einde te naderen. De groote massa der
betoogers heeft zich omstreeks dezen tijd huiswaarts
begeven. Het nachtelijke opruiraingswork begint. Voor
het Café Weber staan op het oogenblik 10 ziekenauto's,
die gewonden vervoeren en terugkeeren. Hier schoolt
ook het laatst deel der betoogers samen. Uit de menigte
weerklinken verbitterde uitroepen egen de politie.
Volgens de tot dusver beschikbare gegevens hebben de
woelingen ln totaal 15 dooden en minstens 200 gewonden
geelscht. Het aantal gewonden is echter ongetwijfeld
nog aanzienlijk grooter, aangezien vele personen, die
bij de botsingen met de politie sabelhouwen hebben op-
geloopen, zich naar huis hebben laten vervoeren.
Bevestigd wordt, dat zich onder de dooden vier leden
der .Jeu nesse patriot te" bevinden.
Het zal nog wel „eenlgen tUd" duren, alvo
rens ze vrijgelaten zullen worden.
Maandag hebben Diroltroffs mosder en zuster en de
verloofde van Taneff een onderhoud gehad met een
hoofdambtenaar der geheime politie, die verklaarde dat
de drie vrijgesproken Bulgaren .nu zij uit Leipzlg naar
Berlijn waren overgebracht, daar in hechtenis werden ge
houden, wat naar hy vermoedde nog wel „ecnigen tyd"
zou duren.
De verwanten der Bulgaarsche gevangenen mogen hen
voortaan tweemaal per week, op Dinsdag en Vrydag,
bezoeken. Omtrent hun vrUlating kon niets worden me
degedeeld.
De drie Bulgaren zitten in de hoofdgevangenis van Ber-
iyn gevangen; Torgler in de gevangenis van Plotzensee,
In het NW. van Beriyn.
Ondanks de woelingen op straat enondanks een
zeer rumoerige Kamerzitting, is de regeeringDala-
dier bij drie achtereenvolgende stemming,n waaraan
telkens de kwestie van vertrouwen was verbonden,
met flinke cijfers in de meerderheid gebleven.
Er heerschte een nerveuse spanning gistermiddag,
toen de regeering—Daladier zich aan het parlement
voorstelde. Toen de regeering de zittingszaal >innen-
kw&m, werd zij door de afgevaardigden der linkerzij
de toegejuicht, terwijl afgevaardigden der rechterzijde
opmerkingen maakten.
Minister president Daladier betrad direct het spreek
gestoelte en ias de regeeringsverklaring voor. Hierbij
werd hij herhaaldelijk van recht6 geïnterrumpeerd,
terwijl de linkerzijde dan met bijval antwoordde. En
kele malen moest Daladier zijn redevoering even on
derbreken, éénmaal was het rumoer zelfs zoo groot,
dat de president der Kamer zich genoodzaakt zag de
zitting te schorsen nog voordat do premier zijn ver
klaring had afgelegd.
Nog nimmer is een regeeringsverklaring onder zul
ke onrustige omstandigheden voorgelezen ais die van
Daladier gistermiddag. Benige afgevaardigden hebben
geroepen: „V'ive Chiappe", terwijl de socialisten en
communisten zgn arrestatie eisch'en.
In zijn regeeringsverklaring zeide Daladier o.m. het
volgende:
individueele zwakheden mfwij bfwij emfwijp fwija
„Sedert een maand heeft het schandaal dat uit eeni-
ge individueele zwakheden is ontstaan, het werk van
de Kamer verlamd, de partijen tegenover elkaar ge
steld, het land gedemoraliseerd en de tegenstanders
van de regeering gelegenheid gegeven aanvallen te
hervatten, die de waakzaamheid der republikeinen in
het verleden kon afslaan.
Wij kunnen slechts uit deze atmospheer, waarin
men niet ademen kan. komen, wanneer wij met moed
en energie volledige klaarheid brengen De regee
ring, die voor U staat, is reeds met haar taak begon
nen. Zij is acht dagen geleden gevormd en verzoekt
U, haar naar haar eerste handelingen te heoordeelen.
Afgezien van de fouten, die Uw commissie van On
derzoek zal ontdekken en die meedoogenloos gestraft
moeten worden, heeft zij in bepaalde openbare licha
men een nalatigheid ten aanzien van de waakzaam
heid en een verslapping van het verantwoordelijk
heidsgevoel geconstateerd, die een vernieuwing van
het beambtencorps en de methoden noodzakelijk
maken.
STEUN AAN MIDDENSTAND.
Subsidie Kamer van Koophandel
De Rotte rdameche Kamer v. Koophandel heeft voor
1934 aan het Rotterdamsche crisiscomité een subsidie
van f 13.000 toegekend ten behoeve van de steunverlee-
nlng aan kleine mlddenstandsondernemlngen die zich
in tydeiyke moeilijkheden bevinden, op dezelfde voor
waarden als vorig jaar.
Elsch ln de Straperto-zaak
By de béhandellng der Straperlo-zaak voor de Haag-
sche rechtbank is gisteren tegen leder der belde ver
dachten een boete van f 2000 geëischt.
In zyn requisitoir merkte de Officier van justitie op,
dat er wel degeiyk sprake is van hazardspel en dat
belde verdachten hiervan op de hoogte waren. Het O.M.
vindt geen termen tot het vragen van gevangenisstraf.
Maar ook vindt apr. geen termen om een minimum
geldboete te elschen. Spr. zou deze zaak als een proef
ballonnetje willen beschouwen en daarom vraagt hij
voor elk der verdachten een geldboete van f 2000, resp,
100 dagen hechtenis, en met vernietiging van het speel
materiaal.
Nederlandsch tankschip met ben
zine aan boord, verongelukt.
De bemanning gedood.
Reuter meldt uit Hamburg:
Het Nederlandsch tank-motorschip ..Stormvogel", dat
zich op reis van Amsterdam naar Stettln bevond en
benzine aan boord had. Is op 7 8 myi ten Westen van
Norderny in de lucht gevlogen.
De bemanning is om het leven gekomen.
De Nederlandsche zeilschepen Gracia en Liucor, die
zioh ln de buurt bevonden, voeren terstond naar de plek
des onheils, doch konden noch van het schip, noch van
de bemanning eenlg spoor ontdekken.
KIND VAN AUTO GEVALLEN.
Noodlottig ongeval te Leeuwarden.
Maandagavond is te Leeuwarden een ernstig ongeluk
gebeurd. De 6-jarige Sjouke. zoontje van den heer G.
Talman, was op een auto. waarmee zand wordt aange
voerd voor de bouwwerken aan de W. Sprengerstraat,
geklommen. Een van zyn makkers heeft hem van de
auto gestooten met het gevolg dat de achterwielen van
de auto het knaapje over belde beenen gingen. Een dok
ter liet het kind, dat zyn beenen op verschillende plaat
sen gebroken had, naar het Stadsziekenhuis overbren
gen. Zyn toestand was gistermorgen redelijk. Men heeft
de hoop. dat het knaapje zyn beenen kan behouden, nog
niet opgegeven.
De waarde van het vrije onderwijs. „In
onderlinge samenwerking kan de orga
nisatie in haar geheel worden ver
beterd, kunnen de kosten min
der worden en het nuttig
rendement grooter."
Gisteravond heeft minister mr.H. P. Marchant een
radiorede gehouden waarin hij wees op do beteeUenis
van de politiek voor 't onderwijs, de noodzakelijkheid
van de bezuinigingen op onderwijsgebied aantoonde
en zich keerde zoowel tegen communisme als nati
onaal socialisme.
Na er op gewezen te hebben, dat politiek een onmis
baar element is in het besturen van een staat, in het
regeeren van een volk. zcide minis er Marchant, dat
het niet mogelijk is. de verschillen tusschen de god.
dienstige, zedelijke en verstandelijke overtuigingen
der menschen door voorschriften te verwijderen. Wel
kan de regeerder den menschen verbieden, overtui
gingen te uiten, welke van de zijne afwijken. Maar
dan blijven toch de andere overtuigingen leven, als
heeft de regeerder van dit leven geen last, voor zoo
ver zijn dwangvermogen reikt.
Wanneer men zegt: „Weg met de politiek, weg met
de partijen, weg met de bonzen, weg met de baant ies;
er moet maar één partij zijn en die partij ben ik", be-
teekenen al deze leuzen: „hier met de politiek, hier
met de partijen, hier met de macht van de bonzen,
hier met de baantjes". Er zal dan voortaan één bons
wezen, met alleen de macht.
Als men mocht opmerken, dat er onder ons gel
dend systeem zooveel corruptie en misbruik zijn (op
de vraag, in hoeverre dit juist is, kon spr. niet in
gaan), antwoordde spr., dat elk systeem, om daaraan
een eind te maken, beter is dan het systeem van den
éénigen bons, omdat deze ons niet den gerings:en
waarborg kan geven, dat er geen corruptie en geen
misbruik zullen zijn; wel zullen zij gemakkelijker ver
borgen zijn te houden.
Spr. zcide deze politieke beschouwing tc hebben ge
houden om de aandacht te vestigen op de beleekcnis
van de politiek voor het onderwijs.
De bezninlgfng op onderwijs.
Spr. behandelde vervolgens onze vroegere onderwijs-
MINISTER Mr. H. P. MARCHANT.
wetgeving en den schoolstrijd, waarvan de oplossing
een echt Nederlandsch, nationaal werk is geweest. De
tegenwoordige financieele moeilijkheden maken thans
bezuiniging op onze hooge onderwijsuitgaven nood
zakelijk. Het bedrag onzer gewone jaaruitgaven be
staat voor ongeveer één derde uit rente en aflossing
van schuld en uitgaven voor pensioenen.
De bezuiniging moet dus worden gevonden op 2/3
van onze uitgaven, een kleine 400 millioen. Daarvan
komt alleen voor het ééne departement van onderwijs
150 millioen, belangrijk meer dan 1/3. Het spreekt van
zelf. dat Onderwijs een belangrijk deel van de bezui
niging moet dragen.
Maar de aangegeven grondslag van ons onderwijs
zal moeten blijven gehandhaafd.
In dezen moeilijken tijd, aldus de minister, is noo-
dig, samenwerking van allen, in vrijheid. Ook op het
terrein van het onderwijs moge de noodzakelijke sa
menwerking worden bevorderd door eerbiediging van
elkanders overtuiging. De voorstanders van de open
bare overheidsschool moeten erkennen, dat voor de
Nederlandsche kinderen van de bijzondere school het
zelfde recht van bestaan leeft. Kn aan de ouders, die
niet de bijzondere school "erkiezen voor hun kinderen,
moet geen reden worden gegeven, waardoor hun ver
trouwen in de openbare school zou kunnen worden
verzwakt. De voorstanders van de bijzondere school
moeten de waarde en de noodzakelijkheid van het
openbaar onderwijs erkennen voor allen, die niet van
confessioneel onderwijs zijn gediend of die op een
bepaalde plaats te zwak zijn om hun eigen confessi-
oneele school te stichten.
De overheid kan. doordat zijzelve met het beheer
van de openbare school is belast, daarin de bezuini
ging aanbrengen die zij verkiest. Voor zoo ver deze be
zuiniging betreft de exploitatie van de jchoien. werkt
zij ook door voor de bijzondere scholen, omdat haar
vergoeding van die kosten door het beding, voor de
openbare school uitgegeven, wordt bepaald.
Tot het beperken van de mogelijkheid, om nieuwe
bijzondere scholen te stichten, hebben de voorstan
ders dier scholen loyaal medegewerkt. Zij zullen in
dezen tijd dezelfde loyaliteit moeten toon en om,
waar het mogelijk is, tot een doelmatiger distribu-*
tie van de scholen mede te werken.
Zoo kan, ln onderlinge samenwerking, de organi*
satie van ons onderwijs in zijn geheel worden verben
terd en zullen wij eenerzijds de kosten kunnen druk
ken, anderzijds door verbetering van de grondslagen
en van de aaneensluiting der onderdeden het nut
tige rendement kunnen verhoogen.
Vrijheid van overtuiging.
Dit alles zal alleen mogelijk zijn naar den natio-
nalen Nederiandschen geest, indien de vrijheid van
overtuiging blijft gehuldigd en de samenleving niet
wordt beschouwd als een geüniformeerde weermacht,
waarin de levende inenscuen als menschenm a t e-
riaal worden beschouwd en behandeld.
Elk soort systeem zou voor het Nederland
sche volk een ramp zijn.
Wie de waarde van hei vrije onderwijs voor ons
volk erkent, zal inzien, dal het van zijn waarde zou
worden beroofd, indien men overging tot een politiek
systeem.
Verzet naar twee zijden.
Spreker keerde zich vervolgens tegen het commu
nisme en nationaai-socialisme, die ons beide terug
leiden naar de uitsluitende staatszorg, die slecnia
één overtuiging kennen, die van den regeerder, en
die beide vijandig staan tegenover de bemoeiing van
aerk en godsdienst met de opvoeding, beide gronden
aun propaganda op het vooropgestelde alternatief:
de toekomst is óf aan de communisten of aan de
nationaal-socialisten.
Wanneer men het Nederlandsche volk voorstelt
als een bedorven, baatzuchtige bende, doet men een
verderfelijk werk. Dit volk. met al zijn gebreken,
staat moreel, intellectueel, in gerechtigheid en in
vrijheid, onder de voiken der wereld in de eerste rij,
oor een goed deel heelt het dit aan ons onderwijs
te danken.
Minister Marchant merkte vervolgens nog op, dat
er ook in Nederland werkloosheid en ellende zijn,
aiaar dat nergens ter wereld grootere offers zijn ge-
Dracht, om deze ellende te verzachten, en dat, wie
deze ellende aan den regeeringsvorm toeschrijft, er
niets van begrijpt. De toestand is moeilijk, doch zou
nog veel erger kunnen zij.ii Wij lezen, aldus spr.,
uagelijks, hoe erg, moreel en materieel, naar recht
en vrijheid, naar zekerheid en naar zelfbeschikking
hoe erg het ook hier zou kunnen worden.
Het Nederlandsche volk blyve in dezen bangen
tijd zichzelf. Het heelt geen behoefte aan import van
zedelijke en staatkundige mode artikelen uit den
vreemde. Het vervalie niet tot defaitisme, beware
zijn zelfbewustzijn en handhave zijn plaats aan de
spits.
