De groote verkeersweg Schap-Alkmaar
Geestelijk L,evën
WAARHEIDSVREES.
MODERNE FOTO'S en VERGROOTINGEN
Fotogr. Atelier ARPAD MOLDOVAN - Nieuwe Niedorp
KIJKEn is KOOPEfl tij CLOECK
Zaterdag 28 April 1934.
Postrekening
No. 23330
SCHAGER
77ste Jaargang. No. 9473
COURANT.
Int. Telef.
No. 20
Pit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij Inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
tentiön nog zooveel mogelijk in het eerstuitkotnend nummer geplaatst.
Uitgave der N.V. v.h. P. Trapman Co.t Schagen.
22 PAGINA'S.
Prijs per 3 maanden f130. Losse nummers 6 cent ADVERTEN-
TlëN van 1 tot 5 regels f0.85, iedere regel meer 15 cent (bewljsno.
inbegrepen!. Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
door Astor.
Een oude Gricksche wijze meende na
lang zoeken de waarheid te hebben ge
vonden. Uit dankbaarheid bracht hij
daarom aan de Goden een groot offer be
staande uit eenige ossen.
Van dien tijd af vreozen de ossen do
waarheid.
HET Is niet zonder een bepaalde aanlei
ding, dat ik over waarheidsvrees ga
schrijven. En wanneer ik als motto
hierboven zulke ondeugende woorden
schrijf, doe ik dit niet om allen, die de
waarheid vreezen, als ossen te quali-
ficeeren, maar enkel en alleen omdat ik die woor
den eens las, ik meen zelfs dat 't op een kalender
blaadje was, en zij in mijn geheugen zijn blijven han
gen en omdat ik terstond voelde dat er toch wel heel
.veel recht was tot deze scherpe uitlating.
De aanleiding tot het schrijven van dit artikel is
een besluit van onzen tegenwoordigen minister van
Defensie. Dit besluit houdt in het verbod van al de
werken van R. de Ligt voor de militairen.
Toen ik dit bericht las, heb ik mijzelf de vraag
gesteld, waarom de minister dit besluit kon hebben
genomen. Ik ken nagenoeg alle werken, groote en
kleine, welke door de Ligt zijn geschreven. Zij ken
merken zich dpor buitengewone degelijkheid en we
tenschappelijkheid. Zij zijn vrij van alle propagan
distische pathos en van alle oppervlakkigheid. Zij
zijn gedocumenteerd en doen een beroep op rede en
menschelijkheid. Zij prikkelen tot ernstig nadenken.
Rr zijn m.i. maar heel weinig mcnschen in onzen tijd
die zóó zijn ingeleefd in de internationale verhou
dingen als De Ligt, weinigen ook die zóó op de hoogte
zijn van alles wat in onze dagen omgaat in de we
reld der intellectueelen.
Met zijn scherpen geest beoordeelt hij de interna
tionale politiek en doorgrondt hij haar beweegrede
nen.
Waarom mogen do militairen deze boeken niet le
zen? Omdat zij een anti-miltniristische strekking
hebben. En natuurlijk is voor een minister van De
fensie het anti-miiitairisme uit den booze! Hij wil
de militairen behoeden voor antl-militairistische be
smetting. De boeken van De Ligt zouden den zoo ge-
wenschten militairen geest wel eens kunnen aan
tasten en ondermijnen en daaruit zouden vrceselijke
gevolgen kunnen voortkomen, in de eerste plaats:
gebrek aan paraatheid bij het leger.
Ik laat daar, dat vele militairen nu juist geprik
keld zullen worden oni de geschriften van De Ligt
toch te lezen. F.r zijn immers geen vruchten, die
zóó lekker smaken dan die verboden worden. En
er is altijd wel een gelegenheid te vinden om ze in
handen te krijgen. In zooverre vind ik het ministc-
rieeie besluit noga! dom. Dan doen ze 't in Dultsch-
land beter en radicaler. Dnnr verbranden zij de lec
tuur, die voor het volk gevaarlijk wordt geacht.
Maar buitendien zou ik do opmerking willen ma
ken: ais men inderdaad overtuigd is van de nrv
houdbaarheid der anti militairstische ideeën, waar
om maakt men zich daarvoor dan zoo bang? Wan
neer zij. die het militairisme verdedigen, werkelijk
er van doordrongen zijn, dat zij de waarheid ann
hunne zijde hebben, is het toch dwaas zich zoo be
zorgd te mnken voor de aanraking mei de anti
militniristische zienswijze. Rn daarom ben ik altijd
geneigil om te denken aan een zeker gevoel van
zwakheid, van gebrek ann werkelijk overtuigd- zijn
van eigen ideeën, ais ik van dergelijke verbodsbe
palingen hoor Voor mij blijft steeds van kracht hel
Fransche gezegde: uit de botsingt der meeningen
komt de waarheid te voorschijn
Het heeft er echter allen schijn vnn of dit gezegde
in onzen tijd hoe langer zoo meer ontkend wordt. Ei
is in dit opzicht tegenwoordig een geweldige reactie
waar te nemen. In landen als Italië en Duitschland
b.v. is de persvrijheid opgeheven Daar kan het volk
sierhts lezen wat door de regering wordt toegc
staan. Zóó ver zijn we hier te lande nog niet.
Slechts de militairen worden belemmerd in hun
geestelijke ontwikkeling! Immers geestelijke ontwik
keling is alléén mogelijk, wanneer men niet eenzij
dig is in zijn lectuur, maar óók kennis neemt van de
meening van andersdenkenden. Maar wie geeft ons
de zekerheid, dat er niet gestreefd zal worden om
ook hier langzaam en omzichtig den weg van
Duitschland en Italië op te gaan?
Wij staan hierbij voor een wonderlijk verschijnsel.
Waarheid is een mooi woord, het heeft een bijna
heiligen klank. Geen mensch ter wereld zal het wa
gen van waarheid en waarheidsliefde iets verkeerds
te zeggen. „Waarheid bóven alles", is een leuze, die
gedurig wordt aangeheven. Maar o wee! als die waar
heid een bedreiging wordt voor geliefde instellingen,
voor werkelijk of vermeende belangen. Dan ineens
versterven de waarheidsverheerlijkingen. Dan wordt
dikwijls met de scherpste wapenen opgetreden tegen
hrn die alleen door waarheidszin gedreven afwij
kende meeningen verkondigen. Leerzaam is in dit
opzicht de geschiedenis van den Griekschen waar
heidszoeker Socrates. Zijn gansche optreden onder
de Atheners was alleen gericht op het streven om
tot zelfstandig denken en zoeken te brengen. Het
gevolg daarvan was dat de oude godsdienstige opvat
tingen, vooral bij de jeugd, werden ondermijnd. Dit
werd gevaarlijk geacht en dus degene, die tot
denken aanspoorde, moest verdwijnen. En Socra
tes werd ter dood veroordeeld.
Wanneer wij over dit, in de historie telkens op
tredend, verschijnsel, een oordeel uitspreken, mogen
wij de rechtvaardigheid niet uit het oog verliezen.
Zonder eenigen twijfel zijn er altoos geweest en zijn
er nóg, die, als zij zich te weer stellen tegen nieuw
opkomende gedachten, dit doen in de vaste overtui
ging, dart zij 't bij 't rechte einde hebben, dat hun
meening de ware is. Ik geloof b.v. gaarne, dat een
man als onze minister van Defensie of Iemand ais
generaal Snijders geheel te goeder trouw denken,
dat het militairisme onvermijdelijk is en strijd met
de wapenen, hoe vreeselijk ook. tot een gebiedende
zedelijk geoorloofde, noodzakelijkheid kan worden.
Zij zijn van jongs af aan zóó vastgeroesd in hunne
ideeën, dat 't welhaast een onmogelijkheid is, aan te
nemen, dat zij ook maar eenige tegemoetkomend
heid zouden kunnen toonen tegenover de verkondi
gers van de anti-militairistischo beginselen. Even
zeer geloof ik, dat er zijn die met grooten ernst het
kapitalistische stelsel verdedigen in de diepe over
tuiging, dat om velerlei redenen dit stelsel moet wor
den behouden en die daarom scherp optreden tegen
al wat revolutionnair en derhalve in hunne oogen
gevaarlijk en noodlottig is.
Bij meerderheid echter van hen, die vnn de nieuw
opkomende strevingen niets willen weten, is het niet
anders dan onredelijk conservatisme en veelal zui
ver eigenbelang, waardoor hun houding wordt be
paald. En zij nemen zelfs niet de moeite om deze
nieuwe strevingen op hun waarheidsgehalte te on
derzoeken. Ze vreezen de waarheid, omdat die waar
heid misschien schadelijk zou kunnen worden voor
de bevoorrechte positie, welke zij innemen.
Hoe echter men moge staan tegenover afwijken
de ideeën, het blijft altijd een uiting van zwakheid,
van gebrek aan geloof in eigen meening, wanneer
men zijn toevlucht neemt tot verbod der vrijheid
om zelfstandig te denken en te onderzoeken.
Een wereld, waarin de denkvrljheid niet meer ge
duld wordt, waar de vrije meeningsuiting aan banden
wordt gelegd, is gedoemd tot geestelijk versterf.
Wrijving van gedachten, botsing van meeningen
m.a.w. geestelijke strijd is voor de menschheid on
misbaar.
Het eindigen van dezen tijd moge voor zwakke
slavenzielen aantrekkelijk zijn, voor werkelijk leven
de, naar persoonlijkheid hunkerende menschen is deze
strijd het middel om hooger te stijgen, om oude en
verouderde denkbeelden te hoven te komen en tegelijk
daarmede onwaardige menschverhoudingen te ver
nietigen en nieuwe hoogere te scheppen.
Hierom is mij zoo lief het oude bijbelwoord: De
waarheid zal u vrijmaken.
Wie de beteekenis van dit woord beseft, is voor
goed genezen van eik streven om met dwang en ge
weid de vrijo meeningsuiting en het vrije onder
zoek te verbieden.
Als ik er goed over nadenk, vind ik dit streven
toch eigenlijk zoo dom en onnoozel.
Hebben menschen als Hitier en Mussolini en al die
anderen, die van hun geest doortrokken zijn, dau
niets geleerd uit de geschiedenis?
Hebben zij dan geen oog voor dit onloochenbare feit,
dat op den duur een ieder, die wóér is, tegen alle
verdrukking en vervolging is, steeds overwint. Geen
brandstapels en terechtstellingen en mishandelingen
zijn ooit in staat geweest om een beweging, welke
gedragen werd door een nieuwe gedachte, voor goed
den kop in te drukken.
I«aat mij een concreet geval nemen.
Een van de groote strijdpunten in het heden is het
militairisme of nog algemeener gezegd: de aanvaar
ding van do geweidsmethode. Talloos velen zijn tot
het inzicht gekomen dat redelijke menschen hier
mede hebben te breken. Tegenover hen staan zij die
militairisme en geweld aanvaarden. Deze laatsten
hebben in de huidige maatschappij de macht in han
den. Hoe gebruiken zij die macht? Door te straffen!
Wio door zijn diepste gevoelens geleid, in trouw ann
zijn geweten, weigert om zich in den dienst van hel
georganiseerd geweld te stellen, wordt van zijn vrij-
GEBBUIHTE AUTOMOBIELEN
verknopen wij onder GABAN IIE en op PROEF
Garage C NIEÜWLAND. BCRGCN.
Met den aanleg van den grooten verkeersweg tus-
schcn Schagen en Alkmaar, welke verbindingsweg
over Zijdewind Schagcn binenkomt. maakt men reeds
flinke vorderingen. Hierboven een foto van het bon
wen van een der bruggen achter Haringbuizen, die
in dezen weg komen te liggen.
Aldus zal zich steeds meer en meer het wegennet
over.Noordliolland uitbreiden, welk belangrijk onder
werp juist dezer dagen nog in de vergadering van
Provinciale Staten in behandeling kwam.
Donderdag is nog door Gedeputeerde Staten van
Noordholland aanbesteed:
le. Het aanbrengen van een gewalste fundeering
en een deklaag van tecrstcenslag of een ander gelijk
waardig materiaal in de aarden baan van het ge
deelte van den Provincialen weg tusschen het NoorJ-
hollandsch Kanaal bij Koedijk en de Dorpsstraat ie
Noordscharwoude, met bijkomende werken in'de ge
meenten Koedijk, Oudkarspcl en Noordscharwoude.
Langste inschrijfster was de N.V. „Geruischlooschc
Weg" te Heemstede voor 165.840.—,
2e. Het verbroeden en gedeeltelijk nieuw aanleg
gen van de aarden baan voor den Provincialen weg
Hoorn—En khuizen in de gemeenten Blokker, Schel
linkhout, West woud, Venhuizen, Hoogkarspel en Bo-
venkarspcl, met bijkomende werken. Laagsto in
schrijfster was de N.V. Roosendaal's Aannemings-Mij.
te Enkhuizen voor f 144.450.
0 van buitengewone kwaliteit.
held beroofd en kan korter of langer tijd in gevan
genschap doorbrengen.
Zal men daardoor de in alle volken opkomende te-
weging voor den vrede kunnen vernietigen?
Geen sprake van, wanneer deze beweging inderdaad
gedragen wordt door een hoogere waarheid, n.I. deze,
dat het den mensch onwaardig is om medemenschen
te dooden, om cultuurwaarden te vernietigen, om de
sluimerende bestiale neigingen wakker te roepen.
Geen regccring is denkbaar, die in staat zal zijn
om door dwangmaatregelen een waarheid te verhin
deren zich baan te breken.
Ik pleit in dit artikel voor een bepaalde, met name
voor mijn eigen, levensbeschouwing. Ik weet dat dc
Schager Courant gelezen wordt door menschen van
zeer uiteenloopendè meeningen. Onder de lezers zijn
roomschen en protestanten, orthodoxen en vrijzinni
gen en atheïsten, sociaal-democraten en communisten
en anarchisten enz. Ik wil aannemen dat ieder van
hen ten volle overtuigd is, dat hij 't bij 't rechte ein
de heeft, dat hij de waarheid heeft. Maar dan
zeg ik tot hen: waaraan ontleent gij het recht om de
propageering van andere ideeën als misdadig te ver-
oordeelen? Die anderen kunnen er even diep van
doordrongen zijn als gij dat zij de waarheid be
zitten.. Indien gij inderdaad de waarheid liefhebt en
haar niet vreest, kimt gij niet bang zijn voor wisse
ling van gedachten. Sterker nog dan moet het u een
vreugde zijn dat er gezocht en gepeinsd wordt, want
dan immers zal de waarheid gevonden worden.
Maar zegt gij wellicht, dat is m ij n waarheid niet.
Juist, juist daar zit de kneep. De meesten zijn geneigd
om hun waarheid d e waarheid te noemen. Hun
waarheid! Welk een dwaasheid. Alsof ik, alsof gij,
alsof iemand ter wereld de volle waarheid zou ken
nen!
D e waarheid hebben wij geen van allen. Wij zijn
alle dwalende menschen en samen hebben wij naar
waarheid te zoeken. Daarom moet onze geest soepel
blijven en moeten wij onze levens- en wereldbeschou
wing steeds herzien en daarbij dankbaar gebruik ma
ken van de voorlichting van anderen.
Ongetwijfeld kost dit inspanning en er is voor noo-
dig de overwining van onze klein-menschelijke ijdel-
heid.
Ik herinner me nog zoo levendig welk een moeite
het mij heeft gekost om kennis te nemen van de
darwinistische theoriën; met een zekeren afkeer ben
ik er mee begonnen. Maar hoe dankbaar ben ik la
ter geweest voor de verheldering van mijn geest, die
er het gevolg van was.
En hoe dikwijls gebeurt het mij nu nog, dat ik
door het lezen van boeken of brochures genoodzaakt
word mijne inzichten te wijzigen.
Zeker, men verbeeldt zich soms dat men iets waar
devols, iets onmisbaars verliest, wanneer men prijs
moet geven, wat nien ais waarheid meende te be
zitten en dat men daardoor geestelijk armer wordt.
Het tegendeel is echter het geval. Ieder, die oprecht
de waarheid liefheeft, voelt dat. het verlies van inzich
ten, die door liet redelijk denken worden veroordeeld,
slechts v.inst is te noemen. Winst, omdat wij daar
door de waarheid in gezamenlijk zoeken benaderen.
Wie dit met mij eens kan zijn, zal er tevens vnn
overtuigd wezen, dat alle waarheidsvrees, die zi- li
openbaart in vervolging van andersdenkenden, in ver
bod van vrij onderzoek, in onderdrukking van pers
vrijheid, feitelijk haar oorzaak vindt in liet verlan
gen om te heerschen, om stoffelijke voorrechten te
handhaven, in het zelfzuchtig begeeren oni te kun
nen blijven genieten van dc voordeden welke wil
heerschénde levensbeschouwing voor velen mede
brengt.
Daarom kan ik me heel goed voorstellen dat bv.
dc bewapeningsfabrikanten het van harte toejuichen,
dat de vredesbeweging wordt tegengewerkt. Maar ik
voeg er onmiddellijk aan toe, dat ik tegelijkertijd .1c
vraag stel: hoe moet het er in de harten van zulke
menschen uitzien?
En als ik dit neerschrijf komt mij een woord van
wijlen Domela Nieuwcnhuis voor den geest: „de be
langen regecren de wereld." Het is helaas, maar al
te waar. Aan die belangen (bedoeld werden de stof
felijke) wordt de waarheidsliefde opgeofferd.
En dit zal zoo blijven, totdat dc menschen leeren
inzien, dat bóven de stoffelijke, persoonlijke belan
gen, de geestelijke gaan. Want dan zal men gaan be
grijpen, hoe door en door waar het oude evangelie
woord is, dat zegt: zoek eerst het Koninkrijk Gods
en zijne gerechtigheid en al deze dingen zullen u wor
den toegeworpen. Eerst komt de geestelijke verande
ring, eerst komt het zoeken naar waarheid, dan volgt
met onontloopbare noodzakelijkheid de herschepping
der samenleving.
Dit beseffend, willen wij de waarheidsvrees te boven
komen en de waarheidsliefde er voor in de plaats
stellen en daarom de vrije uiting der gedachte hoog
houden.
ASTOR.