De zeegras-ziekte
De gevaren voor het
Derde Rijk.
Dinsdag 26 Juni 1934.
SCHAGER COURANT.
Tweede blad. No. 9504
Niet alleen bij Wieringen.
Stemrecht in waterschappen in Noord-
Holland.
Bloembollenschuur afgebrand.
Rede van Dr. Göbbels te Essen.
Auto van den dijk gereden.
Auto tegen een boom gereden.
Onlusten in de Fransche provincie-steden.
Ook op andere plaatsen doen zich dezelfde
verschijnselen voor. - De ziekte van
Amerikaanschen oorsprong.
óIEN GELOOFT ECHTER DAT HET ZEE
GRAS WEER ZAL KEEREN.
In ons nummer van Zaterdag O Juni j.1. gaven wij
een foto uit Wieringen, voorstellende het drogen en
uitzoeken van het buitenlandsche zeegras, als ge
volg daarvan, dat door de een of andere oorzaak het
reegras bij Wieringen niet meer aangroeide.
De Wieringers, die hierdoor zeer gedupeerd waren,
zijn er van overtuigd, dat de afsluiting der Zuiderzee
de oorzaak is van het niet rneer aangroeien der wier
waarden, doch de deskundigen zijn het hier niet
mee eens en zeggen, dat het door een ziekte komt,
die in Amerika begonnen is.
Wij ontvingen thans een rapport, verschenen in
Maart j.1. en getiteld: Een epidemische ziekte in het
zeegras", van do hand van den Deen, H. Blegvad,
waaruit we hieronder de meest interessante deelen
laten volgen.
Het begint met een verslag van den stand van het
gewas in 1933 in de vele plaatsen in Denemarken
waar zeegras groeit, en vervolgt met een algemeen
overzicht.
Door het Deensch Biologisch instituut zijn op ver
schillende plaatsen onderzoekingen ingesteld naar
den stand van liet zeegras.
Overal deden zich dezelfde symptomen voor.
Zwarte stippen verschenen op de bladen en deze
verspreidden zich steeds meer; tenslotte werden de
hladon zwart en zonken op den bodem. Ook de wor
tels werden zwart en stierven af. Dit wettigde de
conclusie «lat de ziekte thans do Deensche zeegras-
velden had bereikt.
Op 1 September 1933 berichtte men dat de ziekte
in het zeegras slechts ging tot in de omgeving van
Aar (een Deensche eiland). In Augustus 1933 kon
men op andere plaatsen nog steeds rapporteeren dat
het zeegras in dat district frisch en groen was.
Maar een nauwkeuriger inspectie naar het zee
gras in de Sound (vaarwater) op 11 September 1933
toonde aan dat vele bladeren, oogenschijnlijk frisch,
reeds door (Ie ziekte waren aangetast en hetzelfde
werd waargenomen in het zeegras bij Swendborg op
7 October 1933 en nog later in Nijborg Fjord.
Het is dus ongetwijfeld slechts een kwestie van tijd
of de ziekte zal ook de beste zeegrasbedden in de
nog zuidelijker wateren hebben aangetast. In ver
scheidene rapporten is er op gewezen, dat de ziekte
blijkbaar eerst het zeegras dat in diep water op
zachten bodem groeit aantast. Overal kon het smal-
gebladerde zeegras, groeiende op ondiepten met har
den bodem, beter weerstand bieden tegen de ziekte
Het verder opvallend dat de ziekte precies de
stroom van «Ie open wateren heeft gevolgd.
Zoo was b.v. het zeegra« in de I.imfjord. dat aan
do groote Oceaansfroom ligt, reeds in den winter
19321933 en in de lente 1933 anngetast terwijl het
zeegras in de buiten die stroom liggende fjorden zoo-
als b.v. Skive fjord, tot begin Augustus 1933 nog
frisch en groen bleef.
Daarom valt er nauwelijks aan te twijfelen of een
epidemie beeft de Deensche zeegrasbedden door mid
del van do noordorstroom. gaande langs de west
kust van Jutland bereikt. Daar er verschijnselen de-
zlefde zijn als die zich voordeden in Frankrijk en
Holland wettigt dit het vermoeden dat wij hier met
dezelfde ziekte te doen hebben.
Dr. Henning F.. Petersen van het Botanisch labo
ratorium uit Kopenhagen beloofde een diepere stu
die naar de ziekte te zullen instellen.
Op de nangeftiMe planten vond hij een soort zwam
of uitslag, die zich als een netwerk voortplantte in
het binnenste van de plant. Hij bracht dit over op
zeegrashladeren. die fri=ch waren en verkreeg daar
door dezelfde zwarte vlekjes.
De uitslag plantte zich slechts voort hij een zout
gehalte van meer dan 5 pet., maar verdere onder
zoekingen zullen moeten aantoonen of deze uitslag
de werkelijke oorzaak van de ziekte is.
Verder moet nog worden gewezen op een artikel
van een Franschman, dat verscheen in December
1932.
De ziekte verscheen in den winter 1931—1932 en
In dien tijd had zij zich over vrijwel de heele At
lantische kust van Frankrijk verspreid, terwijl de
middenlnndschezee-kunst niet was hesmet. Ook in dit
artikel zegt men een bacil te hebben gevonden, wel
ke men veronderstelde de oorzaak van de ziekte te
zijn geweest. Men komt, tot de volgende conclusie:
Daar de ziekte reeds 2 jaren in Amerika en slechts
nog minder dan een jaar in Europa hekend is, mag
men aannemen dat zij van Amerikaanschen oor
sprong is.
In Holland verscheen een rapport van Mw. Dina
Spierenburg in Mei 1933. Deze twijfelde er echter aan
of de gevonden bactericën de werkelijke oorzaak van
de ziekte zijn.
Ook de Ilollandschc botanicus Dr. Havinga maakte
studie van de zeegrasziekte, ook hij vond bacteriën
Actief stemrecht voor niet-zakelijk gerech
tigden op de gronden ongewenscht.
Met betrekking tot de vraag, of het toekennen van
actief stemrecht in de waterschappen aan niet-zakelijk
gerechtigden op de gronden, al dan niet in strijd is
te achten met de wettelijke voorschriften, hebben
God. Staten van Noord-Holland op hun verzoek'van
den minister een advies ontvangen, welk advies te
vens is medegedeeld aan de staatscommissie voor de
waterstaatswetgeving. Naar de meening van deze
commissie zou het in hooge mate onredelijk zijn. aan
niet-zakelijk gerechtigden op de gronden, als huur
ders of pachters, het actief stemrecht toe te kennen,
zonder tezelfder tijd zorg te dragen, dat deze perso
nen, gelijk ingelanden, in de kosten van het water
schap zullen deelen.
Aan dezen eersten eisch van redelijkheid te voldoen
zal zeer moeilijk, zooal niet onmogelijk zijn. Gelet op
deze uitspraak, moet, naar de meening van Ged. Sta
ten. wel worden venvacht, dat een door Provinciale
Staten vast te stellen regeling, waarbij actief stem
recht voor niet-zakelijk gerechtigden op de gronden
wordt ingevoerd, niet door de Kroon zal worden goed
gekeurd. Op grond van een en ander meencn Ged
Staten, dat van invoering van actief stemrecht in dc
waterschappen voor niet-zakelijk gerechtigden op de
gronden moet worden afgezien.
maar hij was niet in staat deze naar de leer der
plantenziekte thuis to brengen.
Hiervoor werd er reeds op gewezen, dat ook in
Nd. Amerika omstreeks 1930 een soortgelijke zee
grasziekte verscheen.
Verondersteld wordt dat de ziekte begon in Vir-
ginia in 1930 en zich daarna heeft verspreid noord
waarts naar Kaap Breton en Northumberlandstait
in 1931. Zij verwoestte zulke srroote oppervlakten
zeegras, dat de wilde ganzen, die over groote uitge
strektheden leefden van de wortels van deze plant,
te weinig voedsel kregen, slecht groeiden en dichter
op de kust kwamen dan zij gewoonlijk deden. De
svmptonen zijn zoo sprekend'gelijk aan die, hekend
geworden van de Europcesche wateren, dat men wel
moet aanemen dat Europa deze opleizerige ziekte
van Amerika heeft gekregen.
De ziekte werd ook waargenomen in vele plaat
sen nabij Devonshirc (Engeland) in 1932. In 1933
was het zeegras ook op andere plaatsen (b.v. bij de
Theems) aangetast.
Ook op de kusten van Noorwegen en Zweden kwam
de ziekte in 1933 voor, in het zuiden echter vroeger
dan in het noorden.
Verscheidene Zweesche professoren gelooven stel
lig, dat de ziekte van Amerikaanschen oorsprong is
en dat zij met de ocenanstroomen Europa via het
zuiden heeft herekit. Afgaande op hetgeen momen
teel omtrent hot verloop van de ziekte bekend is,
komt het zeer waarschijnlijk voor, dat de getrokken
conclusie juist is.
Vrijwel z.eker is dc ziekte die in Amerika ver
scheen gelijk aan die van de Europcesche wateren.
Dit gedeelte van het rapport besluit met den
wensch dat nadere onderzoekingen meer licht zul
len brengen in deze kwestie.
Tenslotte wijdt het rapport nog enkele woorden
aan de schade, welke deze ziekte voor dier en
mensch veroorzaakte. Specinal wordt hier de aan
dacht gevestigd op Holland.
Over het algemeen is men over de terugkeer van
het zeegras nogal optimistisch gestemd.
De schade wordt op 50.000 gulden geschat.
H i 11 ego m:Zondagavond omstreeks 6 uur is brand
uitgebroken in de groote nieuwe bloembollenschuur
der N.V. dc Groot en Co te Hillegom. De schuur is
een groot steenen gebouw, dat op het oogenhiik van
het uitbreken van den brand leeg stond. Dc brand
weer uit Hillegom was spoedig met twee brandspuiten
aanwezig. Ook de brandweer uit Bloemendaal en Lisse
was geroepen. De brandweer uit Bloemendaal heeft
ook inderdaad aan de blussching medegeholpen, doch
die van Lisse behoefde geen water te geven. Het ge-
bouw is zoo goed als geheel uitgebrand. De schade
wordt op 50.000 gulden geschat. De ooi-zaak van den
brand moet vermoedelijk gezocht worden bij een fout
in de centrale verwarming. De eigenaren waren ver
zekerd.
WIELRIJDER DOOR DEN TREIN GEGREPEN.
Ongeluk op onbewaakten overweg.
Zaterdagmiddag te ongeveer half twee had op den
onbewaakten overweg aan den Zwarteweg op de
grens van de gemeente Amersfoort en Soest een ern
stig ongeluk plaats.
Een tot heden onbekend gebleven wielrijder van
ongeveer 50 jaar, werd vermoedelijk door onoplettend
heid door den trein, die om 13.11 uit Amersfoort ver
trok, gegrepen.
In den trein bevond zich Prof. Kok, die de eerste
hulp verleende. De man werd per trein naar Baarn
vervoerd, waar hij na aankomst overleed.
Het uitzicht ter plaatse waar het ongluk is gebeurd,
is goed.
„De val van het natlonaal-socinlisme wordt
niet gewenscht door de arbeiders, maar
door de voorname heeren, die het na-
tionaal-socialisme slechts als
iets tijdelijks zien."
Rijksminister Dr. Goebbels heeft heden op den
gouw-partijdag der N.S.D.A.P. te Essen een rede ge
houden, waarin hij o.a. zeide:
„Niemand goloove, dat de beweging en het volk
in de toekomst van crisis en gevaren verschoond
kunnen blijven. Voor de tegenwoordige generatie zal
er geen uur zijn, waarop gezegd kon worden: Nu is
de strijd ten einde, nu kunnen wij ons de overwin
ning en den vrede wanen. Ik ben echter van mee
ning, dat er geen door de menschen uitgedacht on-
eluk is, dat ook hier door menschen overwonnen
an worden. Het gaat er slechts om, alle actieve
krachten te mobiliseeren. Ik ben van meening, dat
het verloop der nationaal-socialistische revolutie tot
nog toe niet slechts ons zelf, doch het geheelc Duit-
sche volk ten zeerste heeft verwend. De revolutie
had een geheel ander verloop kunnen hebben. Velen
van onze menschen stelden zich het utibreken van
de revolutie voor als een inflatie, economisch ver
val, burgeroorlog, invasie, Roerbezetting, enz. Van
dat alles is niets gebeurd. Het lot heeft ons zooda
nig verwend, dat wij thans de maat voor de huidige
moeilijkheden verloren hebben.
Zouden de zorgen, die ons heden drukken, nog
wel een rol hebben gespeeld, wanneer gebeurd was
wat had kunnen gebeuren? Als wij nationaal-socia-
listen een gevaar hebben gezien, hebben wij het
daardoor reeds, overwonnen.
Niemand geloove, dat onze vijanden zich voor
goed hebben verborgen in hun muizengaten. Zij zit
ten daar, maar zij wachten tot hun uur slaat. Nie
mand geloove, dat wij deze vijanden zien. Als wij ze
met rust Jaten, is dat slechts daarom, om ze uit hun
holen te lokken. Hun wordt niets geschonken. Ik
ben van meening, dat het nationaal-socialistische
opvoedingswerk het grootste succes heeft geboekt bij
de arbeiders. De arbeider is verstandig. Ilij weet,
geschoold door een periode van leed van tientallen
jaren, te goed, dat hem de gebraden duiven niet in
Drie personen gewond.
Anna Paulowna: Zaterdagmorgen te om
streeks 4 uur, reed een vijftal jongelui in een open
auto op den weg langs het Balgzandkanaal op weg
naar do T.T.-races tc Assen. De bestuurder, de 19-ja-
rigc P.H. Perk uit Zaandam, die met zeer groote snel
heid reed, raakte de macht over zijn stuur kwijt en
reed van den dijk. Dc inzittenden mej. M. Perk, zuster
van den bestuurder, J. Louman uit Zaandam en M.
van Wijk en II. van Wijk, beiden uit Wassenaar, wer
den uit den wagen geslingerd. De heer Louinan be
kwam ernstige inwendige kneuzingen en een bek
kenfractuur. Hij moest in het ziekenhuis te Den Hel
der worden opgenomen. Mej. van Wijk kreeg een
been- en armbreuk en moest naar huis worden ver
voerd. De bestuurder werd licht gewond, terwijl de
heide andere personen mej. M. Perk en H. van Wijk,
ongedeerd bleven. De auto werd ernstig beschadigd.
Onze correspondent te Van Ewijcksluis meldt om
trent dit ongeval nog de volgende bijzonderheden:
Het was Zaterdagmorgen op den verkeersweg langs
het Balgzandkanaal en op den weg langs den afsluit
dijk zeer druk, want velen uit onze provincie begaven
zich per auto of motor naar de T.T.-races, welke dien
dag te Assen zouden worden gehouden. Onder de zich
daarheen begevenden bevond zich ook eene auto uit
Zaandam, bestuurd door den 19-jarigen P. II Perk.
Mede-inzittenden waren mej. M. Perk en dc heer J.
Louwman van Zaandam, benevens de heer H. van
Wijk en mej. M. van Wijk uit Wassenaar, allen nog
jonge lieden, in leeftijd varieerende van 16 tot 25
jaar.
Blijkbaar is met zeer groote snelheid gereden, want
toen de bocht van den weg langs bei Balgzandkanaal
naar den brug, die tot den afsluitdijk leidt, moest
worden genomen, is de wagen, zooals aan de lang na
dien nog waar te nemen sporen was to zien, verschei
dene meters dwars over den weg geschoven, waarbij
eerst het hekje tusschen den si raat weg en het rij
wielpad en daarna het langs den rand van den weg
staande hek er aan heeft moeten gelooven. Bij den
hierdoor ontstanen schok zijn dc inzittenden uit den
wagen getuimeld (het was een open wagen met dek
zeil) en waar het ongeval juist ter hoogte van den
vroegeren zeedijk plaats vond, aan de binnenijde van
dezen den Balgdijk terecht gekomen.
Indien liet hierbij gebleven ware, dan zou het onge
val nog niet die ernstige afmetingen hebben aange
nomen. Nadat echter dc auto dc buiteling door hel
hek had gemaakt, kwam deze op den Balgdijk tegen
den kruin terecht, evenwel niet voldoende in even
wicht om daar te blijven liggen, want enkele oogen-
blikken later buitelde zij opnieuw overzij en bij den
dijk neer. De heer Louwnian, die bij den val daar was
neergesmakt en nog niet zoo spoedig was kunnen weg
komen, kreeg daarbij de auto over zich heen, waar
door hij zware inwendige kneuzingen opliep, van
zoo ernstigen aard, dat hij hieraan een paar uur la
ter in het Marine-Hospitaal te Den Helder is over
leden.
Inmiddels was de auto verder voortgebuiteld naar
den onderberm van den dijk, waar, op enkele meters
van den waterkant, mej. M. van Wijk uit Wassenaar
was terecht gekomen. Ook deze raakte onder den
auto, die op dat oogenblik weer op de wielen kan
telde en boven op haar bleef staan. Met behulp van
enkele der toegeschoten omwonenden en eenige even
eens naar de races op weg zijnden. heeft men door op
vijzeling van den auto nog geruimen tijd bezig ge
weest, om haar hieronder uit te bevrijden. Toen bleek,
dat van mej. van W. het linkerscheenbeen gebroken
was, terwijl haar rechterarm uit den kop was ge
rukt..
Van de overige inzittenden had mej. Perk eene en
kel-ontwrichting opgeloopen, terwijl de bestuurder aan
het hoofd gewond was. De heer H. van Wijk had
geen letsel bekomen.
Dr. Olree, die direct was opgebeld en al zeer spoe
dig aanwezig was, verrichtte de eerste behandeling,
waarna Mej. van Wijk naar Wassenaar en de heer
Louwman, die er zeer ernstig aan toe was, naar het
Marine-Hospitaal te Den Helder werd vervoerd.
De auto, die zoowel aan carosserie als aan koets
werk ernstige schade had opgeloopen, is later door
Dr. GÖBBELS.
de mond vliegen. De val van het nationaal-socialis-
mc wordt niet gewenscht door de arbeiders, maar
door de voorname heeren, die het nationaal-socialis-
me slechts als iets tijdelijks zien. Toen de revolutie
uitbrak, liepen zij met vliegende vaandels naar ons
over, en toen zij zagen, dat zij niet met open ar
men ontvangen werden, trokkon zij zich in hun
pruilhoek terug. Daar apponeeren zij in heel klei
nen kring. Men overstelpt hen niet, want zij heb
ben geen mogelijkheid, hel volk Ie beinvlocden. Zij
treden bovendien in verschillende vormen op: nu
eens als reserveofficier, dan weer als intellectueel,
als journalist, als geestelijke. Men moet goede oogen
hebben om dat soort menschen te herinneren. Het.
zou absoluut verkeerd zijn, wanneer het natinaal-
socialismc met deze clique ging twisten. Het natio-
naal-socialisme moot het volk over deze heeren
voorlichten. Het volk nioet deze lieden leeren kun
nen en het volk moet weten, dat dit eigenlijk de
zelfde clique is, die wij voor en tijdens den oorlog
hebben meegemaakt. Zij heeft niets geleerd en zal
vandaag precies hetzelfde doen wat zij gisteren ge
daan heeft.
Als men mij thans verwijt, dat het nationaal-so
cialistische economische program nog niet vervuld
is, dan kan ik rustig erkennen, dat dit het geval is,
omdat het nationaal socialisme er de kans nog niet
toe had. Een enkele verkeerde handeling zou het
^eheele economische leven kunnen vernietigen. Wij
de firma Steenmeijer van Zaandam per takelwagen
naar Zaandam vervoerd.
Dat de heer P. met groote snelheid heeft gereden,
is later nog bevestigd door een paar motorrijders, die
op den Rijksweg langs het Noordhollandsch Kanaal
door den betreffenden auto waren gepasseerd. Hoewel
deze motorrijders zelve met een vaart van 70 K.M.
per uur reden, was de auto van den heer P. hen tocli
met een flinke vaart voorbijgeschoten en verloren
zij deze al spoedig uit hot oog, om hem later onder de
reeds geschetste omstandigheden weer aan te tref
fen.
Vier gewonden.
Va assen: In den nacht van Zaterdag op Zon
dag is tusschen Apeldoorn en Zwolle, op den Groot en-
weg, een auto met groote snelheid tegen een boom
gereden. De wagen kwam van de T.T.-races te Assen.
Van de vier inzittenden van den auto zijn twee per
sonen ernstig en twee minder ernstig gewond.
De gewonden zijn allen naar hun woonplaats, Ge-
lcen, vervoerd.
Politie met steenen bekogeld.
In verschillende Franscho provinciesteden is het Za
terdag en Zondag tot onlusten gekomen, waardoor
politie en gendarmerie genoodzaakt waren, krachtda
dig in tc grijpen. Vooral te Lorient kwam het tot ern
stige botsingen toen communisten en socialisten pro
testeerden tegen een betooging van dc organisatie
„Croix de Feu". Met steenen en andere voorwerpen
werden politic en mobiele garde, die de bcfoogers wil
den uiteendrijven, gebombardeerd. Een luitenant werd
door een steen midden in het gezicht geraakt. De po
litie was den toestand niet langer meester en kreeg
versterking van dc marine brandweer, die de menigte
met eenige stralen uiteen wilde drijven, doch eveneens
aangevallen werd, zoodat de politic en de mobiele
garde tenslotte van haar vuurwapenen gebruik ging
maken. Het gevecht, dat af en toe zeer heftig was,
duurde tot één uur 's nachts. Toen was de politie weer
meester van den toestand. Een groot aantal personen
werd gearresteerd. Vijftien leden der mobiele garde
vier politie-mannen en vier marine-brandweerlieden
liepen verwondingen op.
EEN VERTEGENWOORDIGER DER O.S.P. IN DEN
HAARLEMSCHEN RAAD.
Door opvolging van Soo.-Dem. raadslid.
Door een samenloop van omstandigheden zal de
Onafhankelijk Socialistische Partij een vertegenwoor
diger in den Gemeenteraad van Haarlem krijgen. Het
raadslid der S.D.A.P., do heer Koppen, heeft namelijk
besloten, in verband met zijn gezondheidstoestand,
voor zijn raadslidmaatschap te bedanken.
Opvolger op de lijst van de S.D.A.P. is de heer J.
de Kadt, die ten tijde van de gemeenteraadsverkiezin
gen van 1931 nog lid der S.D.A.P. was en als zoodanig
op de candidatenlijst dezer partij voorkwam. Na het
S.D.A.P. congres te Haarlem in 1932 behoorde de heer
De Kadt tot de oprichters der O.S.P., van welke partij
hij thans secretaris is.
Naar wij vernemen hoeft dé heer Do Kadt definitief
besloten zijn benoeming tc aanvaarden, zoodat de
O.S.P. daardoor een vertegenwoordiger in den Haar-
lemschen Raad krijgt.
HET VERKEER OVER DE WAAL HERSTELD.
Nijmegen: Nadat de baggerwerkzaamheden in de
Waal de laatste dagen zoowel overdag als des nachts
werden voortgezet, is men er in geslaagd met het
werk gereed te komen en kan de groote pont weer in
de vaart worden gebracht.
Het verkeer over Nijmegen is dus weer volkomen
normaal.
moeten in de crisis, die wij niet slechts nu, doch ooit
nog in de komende tien of twintig jaar te overwin
nen zullen hebben, niet optimistisch zijn, zooals de
Duitschers dat in 1918 waren, doch we zullen moeten
inzien, dat het gevaar nog niet geweken is en dat
een ieder op zijn post moet zijn omdat het hoogste
op het spel staat. Als wij voor latere tijden den
Duitschen levensstandaard willen verhoogen, is dat
een loffelijke zaak. die het nastreven waard is. Als
wij de werkloosheid geheel overwonnen hebben, zul
len wij een nieuw vierjarenplan uitvoeren om tot
verhooging van den levensstandaard te komen. Kort
en goed: de nationaal-socialistische beweging moet
juist en psychologisch verstandig geleid worden
en zal dan nooit het Duitsche volk verliezen.
Zoo is het ook op andere gebieden. Ik weet beter
dan alle anderen, dat ook op het gebied der cultuur
politiek nog veel veranderd moet worden, cn ook op
het gebied van de pers is niet alles zooals het zijn
moet. Ik kan wel perswetten, maar geen journalisten
maken. Die moeten in hun nieuwe taak ingroeien."
Minister Goebbels besprak verder de critiek, die
op het nationaal-socialistische werk werd geoefend.
Het recht van critiek bestaat in de N.S.D.A.P. in
voldoende mate en wordt ook door de partij ten
volle erkend. Goebbels achtte het echter onjuist, de
bezwaren van de leidende kringen voor een ieder pu
bliek te maken. Iemand, die aan een misstand niets
veranderen kan, behoeft er niet over te praten. Als
de pers te eenvormig en daardoor te eentonig wordt
wat ook de meening van dr. Goebbels is, dan ligt
dat niet aan den lezer maar aan den journalist, die
frisscher moet worden.
Hetzelfde geldt voor de kerken. Duitschland staat
op den bodem van het positieve Christendom en
kan zich niet aan één confessie binden. Wij zijn niet
Katholiek, niet Protestansch, maar Duitsch, ver
klaarde de Minister, die over deze kwestie o.a. nog
zeide, te weinig asceet te zijn voor een nieuwe re
formatie, zoodat hij zich met zijn aardsche taak te
vreden voelde. Met de Kerk wenschte het nationaal
socialisme in vrede te leven, maar dan moest ook de
Kerk de beweging mot vrede laten.
Het Marxisme is overwonnen en uitgeroeid, doch'
tot nog toe is de reactie nog steeds geduld. Wan
neer de Leider echter zou zeggen: Partijgenootcn,
thans zullen wij toonen dat wij ook de reactie aan
kunnen, dan was zij in 24 uur verdwenen. Goebbels
verklaarde, ervan overtuigd tc zijn, dat het natio-
naal-socialisme de macht had, alles te doen wat het
voor juist houdt. Zijn macht is onbeperkt.
Uitvoerig hesprak Goebbels tenslotte de buiten
landsche politiek van Duitschland. Hitiers bezoek'
aan Mussolini te Venetië en zijn eigen bezoek aan
Warschau, waardoor de ring is doorbroken, die men
om Duitschland heeft willen leggen. Hetzelfde geldt
voor de ontwapeningskwestie. Men moet slechts zijn
zenuwen in bedwang weten te houden, koel en zake
lijk blijven, en even rustig, duidelijk en vastberaden
zijn als de Leider dat is, die links noch rechts kijkt,
doch alle moed en kracht concentreert om gevaren
en crisis te bestrijden. Duitschland hoeft niet voor
zijn lot te vreezen en zal nooit ondergaan, wanneer
zijn moed grooter is dan de nood, die het heeft te
bestrijden. v v v
