Bondskanselier Dollfuss vermoord
Het sterven van Dollfuss
Na den gruwel
te Weenen.
De orde wordt overal hersteld.
KIJKEf) isKOOPEÜ bijCLOECK
Duitschland en de gebeurtenissen
in Onstenrijb.
Bij een Nazi-Putsch te Weenen
Donderdag 26 Juli 1934.
Postrekening
No. 23330
SCHAOER
77ste Jaargang. No. 9523
C0D1ANT.
Int Telef
No. 20
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag. Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. BIJ inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
tentiën nog zooveel mogelijk In het eerstuitkomend nummer geplaatst.
Uitgave der N.V. v.h. P. Trapman Co., Schagen.
8 PAGINA'S.
Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent. ADVF.RTFN-
TlëN van 1 tot 5 regels f0.85, iedere regel meer 15 cent vbewijsno.
inbegrepen. Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Rebellen bezetten omroeps-
gebouw en Bondskanselarij
De Regeering onderneemt een militaire
actie tegen de opstandelingen Zij
is den toestand weer meester.
Gistermiddag ongeveer twee uur brak te Wee
nen een nazi-Putsch uit, welke zeer ernstige vor
men aannam. Hoewel de situatie op het oogenblik
dat dit geschreven wordt nog allerminst duidelijk
is, kan wel als vaststaand worden aanaenomcn.
dat het den revolntionnairen niet gelakt is zich
meester te maken van de macht. Intnsschen heb
ben zich bloedige en niterst droevige gebeurtenis
sen afgespeeld.
Als belangrijkste feit zij vermeld, dat Bondskan
selier Dollfuss om het leven is gekomen. Een deel
van de leden der regeering viel in handen van de
nationaal-socialisten, die de Bondskanselarij be
zet hebben cn de ministers daar als gijzelaars hiel
den. Zij werden later vrijgelaten. De ministers
hebben een voorl. regeering gevormd met den
ministor van onderwijs Schuschnigg voorloopig
als premier. De regeering strijdt aan het hoofd
van de executieve (leger, politie en Heimwehr) voort
tegen de revolutionnairen.
Het verloop dor gebeurtenissen.
Gistermorgen werd te Weenen den alarmtocstand
afgekondigd tengevolge van hevige straatgevechten in
het centrum der stad.
Omstreeks een uur of 10 werd de politie gewaar
schuwd, dat de nationaal socialisten terroristische ac
tie in den zin hadden. Deze zou uitgaan van een gym
nastieklokaal in de Siebenbrunnenstrasse. Van den
omvang van de voorgenomen actie wisten de vertrou
wensmannen niets. Men zond, om de zaak na te gaan,
vier rechercheurs naar het lokaal. Juist toen zij er
aankwamen, zagen zij een negental auto's wegrijden,
welke bemand waren met Heimwehr, politie agenten,
soldaten en een 2-tal officieren. Dit stelde de recher
cheurs gerust Zij kregen don indruk dat men van
andere zijdo reeds de noodige maatregelen genomen
had, en lieten de auto's ongemoeid passeeren. Zij gin
gen echter toch het gymnastieklokaal binnen, en von
den daar tot hun verrassing 60 burgerpakken hangen,
in een deel waarvan ook pistolen staken en wel van
hetzelfde fabrikaat als ook de politie ze gebruikt
Uit papieren welke in de zakken waren achtergela
ten, kreeg men dc zekerheid dat het nationaal-soci
alisten waren, die zich hier hadden verkleed.
In volle vaart roden de vrachtauto's den brccden
ingang van de bondskanselarij op de Ballhausplatz in,
en de binnenplaats op. Een aantal manschappen
stapte uit, sloeg dc zware buitendeuren dicht, gren
delde en barricadeerde 7.e. Vervolgens werd onmid
dellijk de telefooncentrale bezet, waarmede dus het
gebouw van de bondskanselarij van de buitenwereld
was afgesloten.
Hierbij werd kanselier Dollfuss door de schoten der
indringers doodelijk getroffen. Waarschijnlijk is dc
bondskanselier niet onmiddellijk aan zijn verwondin
gen bezweken daar, naar verluidt, nog een geestelijke
kon worden gehaald, ten einde den stervende in zijn
laatste oogenblikken bij te staan.
Het radio-gebouw in handen der nazi's
geweest.
Parallel daarmede werd een actie tegen het gebouw
van den radio-omroep uitgevoerd. Kort voor één uur
drongen een achttal jonge mannen het gebouw bin
nen. Dc dienstdoende inspecteur van politie werd
doodgeschoten, en de zendzaal werd bestormd. Do om
roeper werd met de revolver gedwongen onmiddellijk
na het tijdsein mee te deelen dat de regeering Dollfuss
was afgetreden, en dat Rintelen met de vorming van
het kabinet werd belast. Bij het handgemeen dat ont
stond, toen de politie ter plaatse verscheen, werden
drie personen gewond, een politie-agent gedood en
verschillende personen min of meer ernstig gewond.
De staat van beleg te Weenen
afgekondigd.
Door de autoriteiten is te Weenen de staat van
beleg afgekondigd.
Van Donderdagavond af moeten alle huizen en
café's des avonds om acht nar worden gesloten.
Bij samenscholingen zal door de machtsorganen
van den staat onmiddellijk van de vuurwapens
gebruik worden gemaakt. Het pnbliek wordt in
zijn eigen belang aangeraden, alle bevelen der
autoriteiten onmiddellijk op te volgen.
Telefoonverbinding met Weenen is ver
broken.
Amsterdam. De telefonische verbinding met
.Weenen was gister sedert den vooravond verbroken.
DOLLFUSS.
Over de laatste oogenblikken van bondskan
selier Dollfnss Is nog aan een offlcieele mede-
deeling van kolonel Adam ontleend, dat een
groep nationaal-socialisten de bondskanselarij
was binnengedrongen en Dollfuss te spreken
vroeg.
Dollfnss begaf zich naar zijn werkkamer, waar
bijna tegelijkertijd de bandieten binnentraden.
Zonder dat ze een woord tot den bondskanse
lier gesproken hadden, richtte een der mannen
zijn revolver op Doilluss en loste een aantal
schoten.
Dollfuss werd door twee kogels getroffen. Hij
sloeg de handen voor het gelaat en rlel bijna
onmiddellijk met den kreet: „Hllfel Hilfel" rugge
lings op den grond.
De moordenaars meenden, dat hun slachtoffer dood
was.
Toen do getroffene echter na een tiental minuten
nog teekenen van leven gaf ontboden de mannen
minister Fcy, die met een doek. welke over het ge
laat van Dollfuss geworpen was, een noodverbapd
maakte.
Voorzichtig droeg Fey den gewonde, die onder-
tusschcn tot het bewustzijn was teruggekeerd, naar
een divan.
Met zwakke, maar nog vaste stem fluisterde
Dollfuss Fey toe, voor zijn vrouw en kinderen te
zorgen. „Laat om mijnentwege geen bloed vergoten
worden."
Enkele oogenblikken later overleed bondskanse
lier dr. Engelbert Dollfuss. Fey was intusschen
weer weggevoerd.
De N.R.Ct. schrijft:
Schokkend nieuws heeft ons uit Weenen bereikt.
Dc overrompeling van het departement van den
bondskanselier zou een heel ernstig incident zijn
geweest, met groote gevolgen in dc binnenlandschc
politiek van Oostenrijk, maar toch ook niet meer
dan dat, als het een dwaze politieke onderneming
was gebleven. Maar waar de nationaal-socialisten
nu optreden, blijkt bloed te moeten vloeien. En het
bloed, dat vergoten is, is dat van den dictator van
Oostenrijk, den bondskanselier Dollfuss.
Een rilling zal door dc wereld gaan. Wij vernamen
vanavond reeds uit Rome, dat daar niet minder dan
ontzetting heerscht. Men vroeg zich af, wat nu nog
kan volgen, en in zijn opgewondenheid sprak men
daar in diplomatieke kringen van een gemeenschap-
pelijken stap der groote mogendheden te Berlijn,
waar men dc moordenaars niet in toom heeft willen
houden. Men mag natuurlijk niet zeggen, dat de
moordenaars door Berlijn zijn uitgezonden. Maar wat
was anders te verwachten bij het voorbeeld, dat Hit-
Ier en de zijnen hebben gegeven, en nu zij voort
gingen de Oostenrijksche partijgenooten van bom
men en ontplofbare stoffen te voorzien, gelijk uit de
arrestatie in Zwitserland zoo juist nog weer is ge
bleken?
Dollfuss is vermoord, zooals vele lieden door de
nationaal-socialisten reeds om het leven zijn ge
bracht: op laffe en onmensc.helijke wijze. Zij hebben
hem, naar wij uit Weenen vernemen, zwaar gewond
aan zijn lot overgelaten. Zoo vond hem Fey, aan
wien hij opdrachten gaf voor zijn vrouw en kinderen
Een priester heeft men hem niet meer bijtijds kun
nen bezorgen. Daar de wettige regeering overwon
nen heeft, is Dollfuss, in tegenstelling tot de katho
lieke slachtoffers van de Duitsche nationalisten, in
Den bondskanselier is in zijn laatste oogenblikken
alle mcnschelijkc hulp en troost onthouden. Zelfs
zijn bede, dat een priester zou ontboden worden om
hem de laatste H. Sacramenten toe te dienen, werd
hem geweigerd.
Zoo is Dollfuss eenzaam gestorven. Slechts om
ringd door misdadigers en vijanden.
Kolonel Adam deelde nog mede, dat de aanval op
dr. Dollfuss wel methodisch georganiseerd was, doch
veeleer als de daad van een geïsoleerde groep be
schouwd moet worden.
In een radiorede heeft minister Fey. die ook de
bovenvermelde bijzonderheden gaf, verklaard, dat hij
hoopte dat aan den laatsten wensch van Dollfuss
voldaan zou kunnen worden: „ik geloof, dat verder
bloedvergieten in Oostenrijk vermeden zal kunnen
worden."
„Standrecht geldt nog steeds", waar
schuwt minister van Justitie.
Het Oostenrijksche Corr. Bur. meldt:
De Oostenrijksche minister van Justitie Berger
Waldenegg en de directeur-generaal voor het Oosten
rijksche Veiligheidswezen hebben den volgenden op
roep uitgevaardigd: De oproerlingen, die in de och
tenduren de Weensche Bavag bezetten, zijn overwel
digd. De Ravag functionneert sedert half 4 weer nor
maal.
Alle geruchten over het aftreden der regee
ring zijn onjuist. De regeering is bezig de
orde, die op misdadige wijze door nationaal-
socialistische oproerlingen is verstoord, over
al weer volkomen te herstellen.
Er wordt de aandacht op gevestigd, dat het stand
recht nog steeds geldt Alle tegen de wettige regee
ring ondernomen handelingen, die hoogverraderlijk
blijken te zijn, vallen onder het standrecht.
Hedenochtend zullen de gezanten van de groote
mogendheden en van de Kleine Entente bijeenko
men ter bespreking van den toestand. In regeerings-
kringen kon men gisteravond nog geen enkele me-
dedeeling doen over de te nemen maatregelen tot
het handhaven van de orde en de rust in het land.
Minister Schusnigg heeft in zijn rede, die hij gis
teravond voor de radio heeft gehouden, verklaard,
dat de regeering de orde zal handhaven en de poli
tiek van Dollfuss zal voortzetten. „Oostenrijk zal
Oostenrijk blijven", aldus besloot hij.
Zender Bisamberg
opgeblazen.
Het D.N.B. meldt: In den loop van den middag is
de groote Weensche zender Bisamberg bezet en met
dynamiet opgeblazen. Radio-Weenen zendt nu over
den kleineren zender Rosenhuegel.
ieder geval echter zeker van een begrafenis overeen
komstig zijn geloof.
Dollfuss is op het veld van eer gevallen. Kon men
hem totnogtoe al te groote toegeeflijkheid tegenover
de nationaal-socialistische misdaden verwijten, nu
hij door deze vijanden is vermoord, wordt de mis
daad te afschuwelijker en komt het slachtoffer er
van in een menschelijk schooner licht, juist omdat
hij tegenover zijn vijanden een man des vredes is
geweest. Men kon vragen of zijn toegeeflijkheid te
verantwoorden was; het risico heeft hij zelf gedra
gen, de prijs ervan met zijn leven betaald. Op geen
wijze kon het nationaal-socialisme, dat steeds dui
delijker zijn onmenschelijke trekken ten toon gaat
dragen, meer afbreuk geschieden dan het door zijn
dood zeker zal lijden. De naam orvnn zal steeds
zekerder een gruwel worden in de wereld, zooals
die der bolsjewiki dat is geworden. Oostenrijk heeft
daarover echter, met het verlies van dezen staats
man. al te veel moeten opofferen.
Als de gevoelens van het goedmoedige Oostenrijk
sche volk ontketend zijn, kan het hevig worden in
zijn wrok. Wij weten dat uit voorbeelden, waaraan
wij niet hoeven te herinneren. Het is te verwach
ten, dat de storm nu zal losbarsten over de natio
naal-socialisten. Prins Stahremberg is uit Italië
naar Weenen vertrokken. Von Rintelen, de Oosten
rijksche gezant te Rome, de groote man der christe-
lijk-socialen. is mede naar Oostenrijk onderweg. Te
Weehen heeft Schuschnigg, de minister van iustitie,
de leiding der zaken in handen genomen. Daar be
vindt zich ook de harde Fcv. waarschijnlijk zelf ge
wond, en diep geschokt door hetgeen hij in de
macht van de heulen van Dollfuss heeft moeten be
leven. Niet zacht zal de strafoefening zijn, die nu
zeer zeker gaat beginnen. Het bloed der burger
wachten zal koken. En ook dat van anderen. Het zal
moeilijk zijn. dat alles in toom te houden.
Hoe zal Berlijn op deze dingen reageeren? Zal het
den moed of de lafheid hebben het gebeurde te
verloochenen?
En hoe zal het zich gedragen, wanneer nu een
felle strafoefening lostbarst over hen, die het steeds
als zijn beschermelingen heeft beschouwd en waar
voor het ook iderdaad verantwoordelijk is, omdat 't
hen steeds heeft opgezweept, van wapenen heeft
voorzien, cn bevorderd of geduld heeft dat zij, die
een misdaad op Oostenrijksch gebied hadden be
gaan, in Duitschland een asyl vonden?
Ontzetting te Rome.
Protest van Mussolinl. De Duce wordt
telefonisch op de hoogte gehouden.
Het bericht van de gebeurtenissen is te Rome
met ontzetting ontvangen. Naar verluidt zal
Italië dat juist in de afgeloopen week heel ern
stige waarschuwingen tot Berlijn had gericht,
een annexatie van Oostenrijk door Duitschland
niet tolereeren. Men kan nog geenerlei aanwij
zing geven, hoe de zaken zullen loopen, want
Mussolini is niet te Rome aanwezig. Hij is op
weg naar Riccione, waar hij zooals bekend, de
zer dagen een onderhoud met Dollfuss zou heb
ben.
De Italiaansche regeering zal haar gezant te Ber
lijn opdracht geven, zoo spoedig mogelijk een pro
test in te dienen wegens de Duitsche inmenging in
de Oostenrijksche aangelegenheden.
De regeering had kort geleden besloten, haar voor
genomen protest te Berlijn uit te stellen tot na de
bespreking, die Vrijdag tusschen Dollfuss en Musso
lini zou plaats hebben.
Mussolini bevindt zich te Riccione. Hij zou tele
fonisch van de gebeurtenissen in Oostenrijk op de
hoogte gehouden worden.
Over de gebeurtenissen is Oostenrijk verklaarde
een vertegenwoordiger der Italiaansche regeering
tegenover een correspondent van de „United Press"
dat de bezetting van het radiostation dc laatste ges
tie van de nationaal-socialistische terreur in Oos
tenrijk is, welke alle grenzen van het internationale
recht te buiten gaat
De Duitsche gezant uit Oostenrijk terug
geroepen.
Berlijn, 25 Juli (V.D.). Officieel wordt mede
gedeeld, dat de Duitsche gezant te Weenen, Rieth,
op verzoek der Oostenrijksche regeeringsinstanties,
resp. van de Oostenrijksche opstandelingen zich be
reid heeft verklaard een tusschen deze beide par
tijen getroffen overeenkomst inzake vrijgeleide en
aftocht der opstandelingen naar Duitschland goed te
keuren zonder overleg met de Duitsche Rljksregee-
ring.
De opstandelingen zullen In Dnltschland
gearresteerd worden.
Berlijn, 25 Juli (V.D.). Officieel wordt mede
gedeeld: Uit mededeelingen van den Weenschen ra
dio-omroep en officieele Oostenrijksche nieuwsbu-
reaux blijkt, dat tusschen de opstandelingen en de
Oostenrijksche regeerings-instanties overeenkomsten
zijn getroffen voor een vrijen aftocht der opstande
lingen naar Duitschland. Deze overeenkomsten heb
ben voor het Duitsche Rijk geen waarde en zijn
voor de Duitsche Rijksregeering juridisch niet bin
dend. De Duitsche Rijksregeering heeft derhalve
bevel gegeven, de opstandelingen in geval zij de
Duitsche grens overschrijden, onmiddellijk te arres
teeren.
Duitsche condolanties.
De Duitsche Rijksminister van Buitenlandsche Za
ken Freiherr von Neurath heeft de Oostenrijksche
Bondsregeering namens de Rijksregeering telegrafisch
gecondoleerd met den dood van Bondskanselier Doll
fuss.
Rijkskanselier Adolf Hitier zal met het oog op de
treurige gebeurtenissen in Oostenrijk de drie nog te
geven opvoeringen van de Feestspelen te Bayreuth
niet verder bijwonen.
Dr. Rintelen gearresteerd?
Weenen, 25 Juli (V.D.)Naar met groote ze
kerheid verluidt, zou de Oostenrijksche gezant te Ro
me, Dr. Anton Rintelen, die momenteel te Weenen
vertoeft, zijn gearresteerd.
Van officieele zijde was van dit bericht nog geen be
vestiging te krijgen.
POLITIECHEF TE INNSBRUCK DOO*s~t'-
SCHOTEN.
Innsl rek De chef der stedelijke politie tc
Innsbruck, Hickl, is gistermiddag voor het gouver
nementsgebouw doodgeschoten. Men verdenkt vier
jongemannen van de daad. Voor de politic te Inns-
bruck is de staat van alarm afgekondigd. Do open
bare gebouwen zijn door de politie bezet.
