De eerste foto's:
KIJKEI) isKOOPEfUijCLOECK
'n Groatsche hulde
van het Duitsche
volk eau
Hindenburg
Woensdag 8 Augustus 1934. 77ste Jaargang. No. 9530
schager^ couraivt. -
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder- I Uitgave der N.V. vJl.'P. Trapman Co., Schagen. I Prijs per 3 maanden f1.80. Losse nummers 6 cent ADVERTEN-
dag en Zaterdag. BIJ inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver- n PAfl NI A'S TIëN van 1 tot 5 regels f0.85, iedere regel meer 15 cent (bewijsno.
tenten nog zooveel mogelijk In het eerstuitkomend nummer geplaatst. - Inbegrepen. Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
SS, Hitler-jeugd, arbeidsdienst en voormalige front
strijders "taarchecren aan.
Tien duizenden stroomen uit Hohenstein naar het
gedenkteeken. De treinen komen binnen met tus-
schenpoozen van nauwelijks vijf minuten, en uit
Berlijn zijn bovendien vijftig autobussen van de
B.V.G. en van de Rijkspost gekomen. De Rijkspost
onderhoudt ook busdiensten met andere plaatsen en
uit Polen arriveert een lange extra trein met Duit-
schers uit de na den oorlog Poolsch geworden gebie
den. Ook uit andere Duitsch-sprekendc gebieden
buiten de Duitschc grenzen arriveeren delegaties,
o.a. uit het Corridor-gebied, uit het Saargcbied en uit
Bohemen.
Korten tijd later arriveeren de leden van het
Corps Diplomatique uit Berlijn. Men kan zeggen,
dat practisch alle landen der wereld vertegenwoor
digd zijn en men ziet prachtige uniformen en in
drukwekkende uitheemsche gewaden. Ook alle Duit-
scho autoriteiten uit de verschillende landen, de
Rijksstadhouder, de gouwleiders zijn aanwezig. Uo
ex-kroonprins arriveert evenals zijn broeder Prins
August Wilhelm. Overste Von Hindenburg heeft hel
rouwescorte met de kist met het stoffelijk overschot
van zijn vader den geheelen nacht begeleid en be-^
vindt zich thans ook bij het Tannenberg-monument.
Tegen 9 uur begin de opmarsch der cerc-delcgaties
van de verschillende organisaties, die zich verza
meld en opgesteld hebben bij den achtersten toren
van het Hohenstein-stadion en die thans het gedenk
teeken binnentrekken. Om tien uur betrekt het ecre-
bataljon van de Rijksweer de wacht bij het gedenk
teeken.
Op het station worden geheele wagons met kran
sen uitgeladen en met vrachtauto's naar het monu
ment vervoerd.
Een eindelooze menschenzee stroomt aan
Duizenden en nog eens duizenden menschen stroo
men samen bij het Tannenberg-monument. Het ge
heele bouwwerk is door 'n cordon van S.S.-mannen
omgeven, die de opdringende menschenmenigte op
een afstand houden.
Om half elf wordt het monument voor de bezoe
kers gesloten. Buiten de muren verdringen zich nog
de tienduizenden.
De stralende zon, die over Tannenberg straalt,
herinnert aan den dag, waarop Hitier tot kanselier
benoemd werd Toen echter was het een dag van
vreugde, nu is het een dag van diepen rouw.
Tegen tien uur verdrongen zich ruim 50.000 men
schen in de straten van het kleine plaatsje Hohen
stein. Op de straten ziet men groote auto's vol
met kransen en bloemen, afkomstig uit alle deelen
der wereld, van vreemde staatshoofden en van par
ticulieren.
De menschen, die nu nog steeds met de treinen
aankomen, staan in een ontzettende drukte zoo
gauw ze het station uit zijn. Ze begrijpen wel, dat
de kans om een plaats te krijgen, waar men een
goed uitzicht heeft op den loop der plechtigheden,
thans heel klein is.
De S.S. mannen hebben den veiligheidsdienst op
zich genomen. Het is opmerkelijk, dat dit bij de
laatste plechtigheden steeds door S.S. verricht wordt
Zoo juist werd hun eten bezorgd, daar zij reeds van
af den vroegen morgen op hun post staan.
De laatste militaire afdeelingen nemen thans haar
plaatsen in. De batterijen, die de saluutschoten zul
len lossen voor den veldmaarschalk, zijn reeds op
gesteld en alles wordt gereed gemaakt voor de be
diening.
De plechtigheid bi] het Tannenberg-mo
nument. „Zijn leven was trouw en
trouw was het stempel dat op al wat hl]
deed, werd gedrukt."
Als de geheele binnenplaats van het Tannenberg-
monument geheel omzoomd is met de nationale or
ganisaties, neemt in het achterste gedeelte do lands-
politie stelling.
Tegen 10 uur arriveeren de leden van de rijksregee-
ring. Generaal Mackensen legt een krans bij de cata-
falk neer en even later doet aartshertog Ernst von
Brunswijk hetzelfde.
Dan arriveeren de diplomaten, die met een extra-
trein naar Hohenstein en vandaar met anto's naar
het gedenkteeken zijn gebracht. De meeste diplomaten
leggen kransen met linten in de nationale kleuren van
hun land neer.
In de paradepas marcheeren een marine- en een
rijksweerbataljon binnen en ten slotte arriveert do
familie van den overledene, overste von Hindenburg
met vrouw en kinderen en ook de andere kleinkin
deren, van wie de jongste meisjes in het wit zijn ge
kleed met zwarte ceintuurs. Alle vaandels staan
thans bijeen op een verhoogd podium tusschen de ca-
tafalk en het hooge kruis in het midden van het ge
denkteeken.
Te elf uur precies arriveert Hitier, die door de aan
wezigen staande met opgeheven hand onder diep stil
zwijgen wordt begroet.
Uit den Veldheertoren dragen officieren de kussens
met ordeteekenen naar buiten, voorafgegaan door een
officier met den maarschalkstaf. Dan volgt, gedragen
door zes officieren, de kist met het stofelijk over
schot.
Allen staan zwijgend van hun plaatsen op en groe
ten den Doode met opgeheven arm.
Als de kist wordt neergezet klinken gedempt doch
machtig de tonen van Beethoven's „Heroica".
Als de tonen daarvan zijn verklonken neemt de
Evangelische veld-bisschop van de weermacht dr. D.
Dohrmann het woord naar aanleiding van den tekst
Johannes II, 10 „Weest getrouw tot in den Dood en
Ik zal U geven de kroon des Eeuwigen Levens."
Zijn leven was trouw en trouw is het stempel, dat
op al wat hij deed werd gedrukt. Deze trouw be
rustte op liefde, die in den ernst des levens is be
proefd. Deze trouw was liefde jegens huis en grond,
jegens keizer en rijk, jegens volk en vaderland.
Na de toespraak van den Evangelischen legerbis
schop dr. Dohrmann trad een minuut lang stilte in.
Vervolgens trad rijkskanselier Hit Ier naar voren
voor het. uitspreken van de lijkrede. Tijdens deze
rede luidden in geheel Duitschland de klokken.
Als Hitier bijna aan het spreekgestoelte is geko
men, bemerkt hij, dat hij de eerste bladzijde van zijn
manuscript heeft vergeten. Hij loont terug en krijgt
van een van zijn adjudanten het ontbrekend vel.
Over zijn rede valt weinig te zeggen. Het was eigen-
Hohenstein, 7 Aug.
Tegen 2 uur vannacht had het rouwescorte, dat het
stoffelijk overschot van wijlen Rijkspresident Von
Hindenburg begeleidde, Rcichenau bereikt, en kor
ten tijd later, terwijl aan de horizon een veelbelo
vende zomerdag begint te gloren, ging het voorbij
den Veldheerheuvel van Froegenau, den heuvel waar
van af I'aul von Hindenburg den slag bij Tannen
berg geleid heeft. Uit de schemering doemen de con
touren van de gedenksteen op. De stoet houdt halt
om een oogenblik te vertoeven op de plaats, waar
Duitschland's grootste veldheer zijn beroemde over
winning bevocht.
Op den weg tusschen Hohenstein en Paulsgut
staan tusschen de spoorwegkruising en Hohenstein
de troepen opgesteld van het escorte, dat van hieraf
de kist met bet stoffelijk overschot van het auto-
en motorescorte zal overnemen.
Tegen den ochtend wordt het koud. Een groote
menigte heeft zich langs den weg geschaard, en de
zon verrijst prachtig boven de kim.
Tegen vier uur komt het bericht, dat de rouw
stoet van Paulsgut nadert en tegen half vijf hoort
men de motoren der auto's en begeleidende motor
rijwielen. Het is kwart voor vijf als de stoet nadert.
Rechts van den weg presenteert de infanterie het
geweer en maken cavallerie en marine-troepen front
De auto, die de motor-afuit met de kist heeft getrok
ken, stopt naast de bespannen affuit, In een auto
daarnaast zitten acht officieren die de kussens met
orde teekenen helm, degen en den veldmaarschalk
staf dragen.
Het overtillen van de kist duurt slechts eenige
minuten, dan zet zich de stoet onder het doffe gerof
fel der omfloerste trommels weer in beweging. Er
klinken koralen: „Ach, bleib' mit Deiner Gnade" en
„Jesus, meine Zuversicht". Langs den geheelen weg
door Hohenstein tot aan het gedenkteeken toe staat
langs den weg de arbeidsdienst, SA en SS geschaard
Daarachter staat in dichte rijen de bevolking, die
met ontroering den stoet ziet langs trekken.
Bi] het Tannenberg-gedenkteeken.
Reeds te ongeveer vijf uur hoort men bij het Tan
nenberg-gedenkteeken in de verte de klanken der
treurmuziek. Dit is het signaal voor het ontsteken
der reusachtige offervuren op het vlakke terras der
acht hooge torens van het monument. Zwarte rook
pluimen stijgen naar den onbewolkten blauwen he
mel omhoog en worden door den ochtendwind licht
bewogen, evenals de lange zwarte vaandels, die van
de torens omlaag hangen.
Dan nadert de stoet en zwenken de beide voorste
escadrons voor den ingang naar rechts en links.
Daartusschen door trekt de vaandelcompagnie de
binnenplaats van het monument binnen. Gedempte
commando's klinken. De kist wordt van de affuit
geheven en door twaalf officieren yan leger en ma-
LANGS TELEGRAFISCHEN WEG
OVERGEBRACHT VAN DE GROOT-
SCHE BIJZETTINGSPLECHTIG
HEID TE TANNENBERG.
Hierboven:
De stoet met het stoffelijk overschot
(op den voorgrond) arriveert voor het
monument te Tannenberg.
Onder:
De Rijkskanselier Adolf Hitier spreekt.
(Zie ook de foto's op den vóórkant
van het Tweede Blad.)
rine in den Veldhcer-torcn gedragen, vanwaar het
stoffelijk overschot na dc rouwplechtigheid in den
daartegenover liggenden Maarschalktoren zal wor
den bijgezet.
Het achter de affuit komende gedeelte van de stoet
trekt verder den straatweg op. Nadat de vaandelcom
pagnie van de Rijksweer het monument weer verla
ten heeft, ligt het weer stil in den vroegen ochtend.
Slechts eenige Rijksweerofficieren en SS-leiders die
de komende afzetting regelen zijn in de omgeving.
Pas tegen 7 uur worden de eerste gasten verwacht.
Bi] het aanbreken van den dag.
Zooals dc zonsopgang liet voorzien is het een
prachtige dag geworden. De zwarte rook stiiet van
de hooge torens van het Tannenberg-monument bijna
loodrecht omhoog naar den blauwen hemel. Op het
grasgazon rondom het kruis, waaronder twintig on
bekende soldaten uit den Tannenberg-slag rusten,
wordt krans op krans gestapeld. In alle kleuren ziet
men de linten met gouden opschriften.
Voor de toegang tot den Veldheer- en voor den
Maarschalktoren staan wachtposten. Binnen in den
Veldheertoren staat de met oorlogsvlaggen bedekte
kist op een katafalk.
Inmiddels komen op het station Hohenstein de
extra treinen na elkaar binnen en het parkeerter
rein nabij het Tannenberg-monument is al vroeg
in den ochtend gevuld met auto's.
Geleidelijk wordt het ook drukker op de vlakte
rondom het monument. Vaandelcompagniën van SA,
Op den weg naar Tannenberg
Een nachtelijke trlomph-
tocht. - Voor de laatste
maal in het oude
hoofdkwartier. - Een
fantastische stoet.
Wel zelden heeft het Dultscne vont een
ner zoons met zooveel luister naar zijn laatste
rustplaats gebracht, als met den Rljkspresi-
dent, generaal-veldm aarschalk von Hinden
burg het geval is geweest.
De gang van Neudeck naar Tannenberg was
een ware triomftocht.
Omfloerste trommels roffelden, kanonnen
dreunden, troepen brachten de eerbewijzen en
honderdduizenden menschen nit Oost-Pruisen
en andere deelen van 't rijk stonden in eerbie
dig zwijgen langs de wegen geschaard, waar
langs de stoet trok.
Fantastisch was de nachtelijke uitvaart,
de overbrenging van het stoflelijk overschot
van Neudeck naar Tannenberg; sober en
aangrijpend was de bijzetting in den Hinden-
burg-toren van het grootsche Tannenberg-
monument.
