De bom op Je Zeven Provinciën"
HOORNEN NIKKELEN BRIL
Zaterdag 11 Augustus 1934.
SCHAGER COURANT.
Derde blad. No. 9532
Uitvoerige verklaring van
Minister Deckers.
GRAANCENTRALE OPGELICHT.
Dieselmotor ontploft.
30.000 Alkmaarders.
Firma GEBR. ROTGANS
De „ja"-stemming op 19 Augustus.'
Hindenburg's politieke testament.
Noodweer te Nierstein.
Boeg opengescheurd.
De officier wierp haar met het doel te tref
fen, daar hij van oordeel was, dat de or
der om het schip als vijand te be
schouwen, het werpen van een
waarschuwingsbom uitsloot
Dc minister van defensie, de heer Deckers, heeft
geantwoord ten vervolge op de beantwoording van
vragen van het Tweede Kamerlid den heer Albarda
in verband met de aan de officieren van het escadril
le vliegtuigen, hetwelk' tegen „De Zeven Provinciën"
optrad, gegeven opdracht inzake het werpen van
bommen op dat schip. Het antwoord luidt:
De commandant van het escadrille vliegtuigen,
dat tegen „De Zeven Provinciën"' optrad, ontving
zijn instructies van den commandant van het tijde
lijke vliegkamp te Oosthaven.
Hadden berichten, waarover de heer Albarda vra
gen stelt, ilezen laatsten commandant op het oog,
dan zou de vraag, of de voorstelling, in die berichten
gegeven, waar is, ontkennend moeten worden be
antwoord.
De commandant van het vliegkamp heeft wel de
gelijk de order gegeven om, na de sommatie, eerst
een waarschuwingsbom voor den boeg te werpen.
Dit antwoord zou echter aan onvolledigheid lijden.
Derhalve laat de minister hier den juisten gang
.van zaken volgen.
Zoodra in de Indische pers mededeelingen versche
nen, die aanleiding gaven tot twijfel aan de cerstge-
geven voorstelling, heeft de minister nadere inlich
tingen in Indië ingewonnen.
Zulks geschiedde door een telegram van den chef
van den marinestaf in Nederland aan den chef van
den marinestaf te Batavia, verzonden 31 Mei 1934,
en telegrafisch beantwoord op 5 Juni d.a.v.
Daar dit antwoord de zaak niet voldoende ophel
derde, vroeg de minister 7 Juni 1934 persoonlijk tele
grafisch inlichtingen aan den commandant der zee
macht in Nederlandsch-Indië. met verzoek een nauw
keurig onderzoek te doen instellen door navragen
aan betrokkenen.
Hieraan is voldaan en uit de resultaten van het
onderzoek is het volgende gebleken.
Bespreking naar aanleiding van de op
dracht.
Door niet volledig bekende oorzaak is de officier,
die de bom heeft geworpen, volgens eigen verklaring
niet tegenwoordig geweest bij de op 9 Febr. 1933 on-
der leiding vanjdiyi conyn^ndant, ,vajk het tijdelijke
vliegkamp te Öoslhaven gehouden bespreking naar
aanleiding van de aan do vliegtuigen gegeven op
dracht, welke opdracht het werpen van een waar
schuwingsbom inhield. Hij verbleef echter met alle
bij do onderneming betrokken officieren, waaronder
de groepscommandant en de groepswaarnemer, in
het zelfde hotel.
Toen omstreeks zes uur namiddags op 9 Febr. 1933
deze officieren in het hotel waren aangekomen,
heeft de even bedoelde officier van een collega, met
wien hij de kamer deelde, een en ander omtrent de
gehouden besprekingen vernomen. Op last van den
groepscommandant, zoo verklaarde hij. heeft de
groepswaarnemer met hem besproken, wat er zou
gebeuren indien liet leidend vliegtuig zou uitvallen.
In dat geval zou de groepswaarnemer de leiding
overnemen. Hij herinnert zich uit dit gesprek, dat
eerst een .sornmatictelegram zou uitgaan en acht het
waarschijnlijk, dat toen ook is medegedeeld dat de
eerste bom een waarschuwingsbom zou zijn vóór het
schip. Van zijn kamergenoot had hij reeds omtrent
een waarschuwingsbom gehoord, want —aldus ge
tuigt hij op zijn geheugen nfgaande in den loop
van het gesprek had deze officier gezegd: „Eén hom
Vóór den boeg. één op den bak. en éen in de pijp."
Na hetgeen hem door den groepswaarnemer was
medegedeeld, verklaart dc officier voorts, was zijn
taak voor den volgenden dag hem voldoende dui
delijk. Den volgenden mogen is intusschen de gehee-
le bemanning der vliegtuigen op den steiger aange
treden en heeft de comandant van het tijdelijk vlieg
kamp te Oosthaven bekend gemaakt, dat na zeven
uur de toestand intrad, waarbij het muitende schip
Bis vijand beschouwd moest worden.
De officier, die ten slotte de bom heeft geworpen,
was in anciënniteit de jongste in de groep van drie
vliegtuigen, waartoe hij behoorde. Bovendien zou een
ouder officier nog met een vierde vliegtuig vóór vlie
gen. De kans, dat eerstgenoemde de uitvoerder van
de opdracht zou worden, was dus zeer gering.
Slechts één vliegtuig bleet over.
Het groepsvliegtuig van de drie even bedoelde
vliegtuigen viel uit, daar de motoren vóór den start
afsloegen. Aan het tweede vliegtuig werd met de
armen geseind: „Opdracht overnemen". Dit sein
werd ook door het derde vliegtuig opgevangen. Toen
voorts bleek, dat ook het tweede vliegtuig niet kon
starten, heeft het derde de opdracht, om het vóór-
vliegend vliegtuig rendez-vous te geven bij Vlakke
Hoek overgenomen. Vervolgens moest dit vóórvlie
gend vliegtuig een noodlanding maken, en de offi
cier van het eenige nog tot optreden in staat zijnde
vliegtuig van de aangewezen groep heeft toen te
recht de uitvoering der actie op zich genomen.
De met de leiding van dit vliegtuig belaste officier
deelde bij het bovenbedoelde onderzoek mede, dat
hij de door hem geworpen bom, welke het muitende
schip heeft getroffen, niet als waarschuwingsbom
.heeft bedoeld, doch dat hij haar wierp met het doel
om te treffen. Nadat hij toch de leiding op zich had
genomen, aldus verklaarde hij, begon hij zich af te
vragen, of er geen tegenspraak bestond tusschen Je
inlichtingen, die hij in het hotel had ontvangen en
de latere order, dat „De Zeven Provinciën" als vijand
beschouwd moest worden. Immers, zoo redeneerde
hij, bij een aanval op een vijand, werpt men geen
waarschuwingsbommen. Tijd tot rustig overwegen
was er niet. Hij moest zijn hulprun maken, de radio
communicatie onderhouden met den commandant
van het eskader, met het vliegtuig dat een noodlan
ding had gemaakt, en met de T-vliegtuigen; hij
moest uit zijn hoofd het sommatietelegram opstel
len waarin hij volkomen is geslaagd en door
overgang in andere golflengte verbinding zoeken
met het muitende schip. Hij kwam ten slotte tot
de conclusie, dat hij aan de iaatstverkregen opdracht
tot het beschouwen van „De Zeven Provinciën" als
vijandelijk schip den voorrang moest geven en dus
het werpen van een waarschuwingsbom achterwege
moest laten.
Toen door het muitende schip aan de sommatie
geen gevolg werd gegeven, heeft hij, jagersgewijs rich
tend, een bom geworpen. Hij koos zijn richtpunt 10
meter voor den boeg, met dc bedoeling om het schip
ter hoogte van de brug te treffen.
Gelijk reeds 10 Mei 1934 in antwoord op de vragen
van den heer Albarda werd gezegd, behelsde het rap
port van den commandant van het bommenwerpend
vliegtuig de volgende mededeeling:
„Ten 9.18 wordt een bom van 50 kg grewospen, richt
punt ongeveer 10 meter vóór den boeg Zpn.
Verkeerde gevolgtrekking.
Daaruit is door den commandant der zeemacht in
Nederlandsch-Indië afgeleid dat de geworpen bom als
waarschuwingsbom was bedoeld. Op grond van de
van deze autoriteit ontvangen inlichtingen heeft ook
de minister in do stellige overtuiging geleefd, dat
zulks het geval is geweest
2. Deze vraag kan in verband met het bovenstaan
de onbeantwoord blijven.
3. Op den morgen van 10 Febr. 1933 heeft, zooals
reeds in het antwoord op de eerste vraag vermeld,
de commandant van het tijdelijk vliegkamp in Oost
haven, op de wijze, als bepaald in het K. B. van 21
April 1922, staatsblad no. 207, aan alle deelnemers
aan de actie bekend gemaakt, dat zij door het militair
gezag tot deelneming aan bedoelde actie waren aan
gewezen en dat „de personen, tegenover wie het ge
weld der wapenen wordt of kan worden aangewend,
worden gelijkgesteld met den vijand."
De minister kan zich zeer goed verplaatsen in den
gedachtengang van den officier, die zich door een ge
heel onvoorzienen loop van omstandigheden plotse
ling gesteld zag voor de taak, het muitende schip tot
overgave te brengen, en van oordcel was, dat de order
om het schip als vijand te beschouwen, het werpen
van een waarschuwingsbom uitsloot
GEBRUIKTE AUTOMOBIELEN
verkoopen wij onder GARANTIE en op PROEF.
Garage C. NIEUWLAND, BERGEN.
DE KNOEIERIJEN BIJ DE CRISIS-GRAAN-
CENTRALE TE WESTERWOLDE. NOG
DRIE PERSONEN GEARRESTEERD.
De marechaussee te Stadskanaal heeft een onder
zoek ingesteld naar aanleiding van oplichtingen, ge
pleegd ten nadeele van de Graancentrale aldaar. In
verband daarmede zijn op verzoek van den brigade
commandant te Stadskanaal door de politio te Gro
ningen aangehouden een veertigjarige mcester-we-
ger te Groningen, een graankeurder bij de Graan
centrale. wonende te Groningen, en een graankeurder
bij de Graancentrale te Groningen. Zij zijn overge
bracht naar Stadskanaal.
Met betrekking tot dit geval, waarover elders in
dit blad reeds kort melding is gemaakt kan nog het
volgende worden medegedeeld:
Gebleken is. dat deze fraude op tweeërlei wijze is
gepleegd. Om het teveel aan rogge aan de consump
tie te onttrekken wordt deze door menging met roode
kleurstof onbruikbaar gemaakt. De landbouwers krij
gen daarvoor een vergoeding per hectoliter van dc
graancentrale. De rogge wordt bij hen per schip
weggehaald en met hectoliter zakken in het schip
gestort. De vergoeding wordt vastgesteld naar het
aantal hectoliter-zakken, dat in het schip is gewor
pen. De zakken worden na afloop geteld. Het is ge
bleken. dat de verdachten het aantal leeggestorte
zakken vaak vermeerderden door er leege zakken bij
te voegen, die geen graan hadden bevat.
In een ander geval werd bij de lading blanke rog
ge, die voor denaturatie bestemd was. een hoeveel
heid gedenatureerde rogge bijgestort, waarvoor het
rijk dus reeds vergoeding had betaald en later werd
dan deze roode rogge met blanke rogge opnieuw ge
kleurd. Onderzocht wordt in hoeverre de ambtena
ren. die met de keuring belast waren zich hierbij
hebben laten omkoopen. In elk geval zijn. gelijk
hierboven reeds medegedeeld, drie van hen aange
houden. onder verdenking daarvan.
Brand veroorzaakt, doch geen persoonlij
ke ongelukken.
Donderdagavond rond zeven uur had in het depót
van den land- en tuinbouwbond St. Isidorus te Weert
een zeer ernstige ontploffing plaats van een 18 P.K.
Deutz ruwolie Dieselmotor.
Ooggetuigen verklaarden, aldus de „Msb." dat zij
plotseling éen geweldigen slag hoorden, en tegelijker
tijd zware stukken ijzer door de lucht geslingerd
werden, waarna een zware rookkolom en een vuur
zuil uit den achterbouw van het depót iwstegen.
Het achtergebouw stond spoedig in brand. Spoedig
toegeschoten hulp van eigen menschen en spoorweg
personeel begon direct met blusschen en slaagde er
in den brand tot het achtergebouw te beperken,
waardoor de uitgebreide magazijnen, kantoren en
woning gespaard bleven.
De uitwerking van de ontploffing was geweldig.
Een groot aantal ruiten van nabije magazijnen was
ingedrukt: een groot gat wees den weg, waarlangs
zware stukken ijzer den weg naar buiten hadden
gevonden. Een groot stuk vernielde het eternict dak
van de nabij gelegen stroobulzenfabriqk, Jenrijl een
«nder brok van circa 30 Kg. terecht kwam in het op
"ruim 20 M. verder gelegen kantoor van genoemde
fabriek, waarbij ook schade werd aangebracht.
Er zijn geen persoonlijke ongelukken te betreuren.
Gister de 30.000ste ingeschreven.
Als 30.000ste inwoner van Alkmaar werd gistermor
gen ter gemeente secretarie ingeschreven Gerharda
Theunissen, een nieuwe burgeres, die Donderdag
avond in het gezin van den reeds drie jaar werkloozen
metaalbewerker Theunissen aan den Koningsweg, het
levenslicht aanschouwde.
Burgemeester mr. jhr. H. van Kinschot bood den
vader in de burgemeesterskamer namens het .ge
meentebestuur zijn gelukwenschen aan en schonk
hem voor de kleine een bedrag van f50 en een pap
bord.
ERNSTIGE AANVARING BIJ NAPELS.
Drie dooden, 17 gewonden
Rome. Een kustwachtboot is bij het eiland Pro-
cida bij Napels in aanvaring gekomen met een pak
ketboot.
Hoewel beschadigd, heeft de kustwachtboot haar
reis toch voortgezet. Zij heeft evenwel drie dooden
en zeventien gewonden aan boord.
De pakketboot heeft geen averij opgeloopen.
Barometerstand op Zaterdagmorgen 8 uur: 760 m.M.
Vooruitzichten: Goed weer, behoudens eenige regen
Temperatuur: 16 gr. C. is 60 gr. F.
Als reclame leveren wij vanaf
heden een soliede
met groote ronde glazen, compleet in dege
lijk klap-étui, VOOR SLECHTS I 1.50.
OPTICIEN
HOOGZIJDE E 103 - SCHAGEN
Is de afgekondigde amnestie een poging
van Hitier om zijn populariteit te ver-
grooten?
Berlijn: In de afgekondigde kwijtschelding van
straf voor politieke overtreders, ziet men een poging
van Hitier tot vergrooting van zijn populariteit, met
het oog op de volksstemming.
De amnestie is tengevolge van de eraan verbonden
beperkingen echter van niet groote beteekenis. Naar
schatting zal het aantal gestraften, dat onder de
amnestie-bepalingen valt, in geheel Duitschland do
drie duizend niet overschrijden.
Van amnestie zijn uitgesloten de veroordeelden
wegens landverraad, moord en zoodanige misdaden,
die door den motieven of de omstandigheden een
„verdorven aard verraden."
Vrijheid bij stemming. Bevel van mi
nister Frick.
Berlijn. De rijksminister van binnenlandsche
zaken dr. Frick heeft bevolen, dat onvoorwaardelijk
gezorgd moet worden voor de bescherming van
stemmers op^19:Aujrti6ttisj ttotfeertK den ÓilA-ukkelü-
ken wensch van den Führer en Bijkskanselier dat-de
wil van het volkMn vrije en zelfstandige stemming
bekend moet worden. Niemand mag bii het uitbren
gen van zijn stem gehinderd worden. Elk lastig val
len van stemgerechtigden, met name voor de stem
lokalen, moet met alle middelen verhinderd worden.
„Mein Führer".
In een legerbevel deelt rijksweerminister von
Blomberg mee, dat de Leider en rijkskanselier bevo
len heeft, dat alle soldaten der weermacht hem met
„Mein Führer" moeten aanspreken.
Spoorloos verdwenen. Een Fransche
bewering.
Parijs, 10 Aug. Er schijnt inderdaad een po
litiek testament van wijlen rijkspresident von Hin
denburg te bestaan, dat in den vorm van een pro
clamatie tot het volk verleden jaar winter in ver
scheidene exemplaren is opgesteld.
Von Hindenburg zou hierin aanbevelen een beroep
te doen op de dynastie, die de grootheid van het
vaderland heeft uitgemaakt."
Nadere aanduidingen zou hij hieovcr niet geven
en ook niet den naam van den toekomstigen keizer
noemen.
15 Juni j.1. zou het testament zijn voorgelezen in
een conferentie van hooge officieren der rijksweer
onder voorzitterschap van generaal von Fritsch.
Thans laten de generaals geen twijfel over aan
hun gehoorzaamheid aan Hitier, volgens „den laat
sten wil van Hindenburg". Met den dood van don
veldmaarschalk is zijn politieke testament verdwe
nen.
Massa's water richten groote schade aan.
Te Niersfein. in Duitschland. dat ongeveer 14 dagen
geleden door een hevig onweer is geteisterd, heeft
gistermiddag laat opnieuw een hevig onweer gewoed,
dat met een wolkbreuk gepaard ging. De massa's
water vernielden in de wijnbergen vele muren. Op
talrijke plaatsen heeft het water 3—4 M. diepe gaten
veroorzaakt. In de Rheinstrasse. welke geheel met
slijk werd bedekt, moesten de kelders worden leeg
gepompt. Men is nog bezig den weg naar Schwab*
burg, welke met vuil en moder is bedekt, vrij te ma
ken. De schade in de wijnbergen is zeer groot, daar
geheele rijen wijnstokken uit den grond zijn getrok
ken. Ook de schade op de velden is nog niet te over
zien. Het water heeft de wijngaarden aan de pro
vinciale straat geheel overstroomd, slechts de wijn
stokken steken nog boven het water uit.
Het treinverkeer moest, gistermiddag gedurende
ongeveer twee uur worden onderbroken.
Donderdagavond is het van Archangel met een la
ding hout naar Zaandam op weg zijnde stoomschip
„Wieringen" van den Rott. Lloyd ter hoogte van de
Velscr pont door nog niet opgehelderde oorzaak in
aanvaring geweest met het uitgaande stoomschip
„Anna Sophia" dat op weg was van Amsterdam naar
Archangel. Beide schepen werden beschadigd, laatst
genoemd schip het zwaarst. Het heeft de reis niet
kunnen vervolgen, doch is in IJmuiden gemeerd,
waar door experts een onderzoek is ingesteld.
De schade bevindt zich hoofdzakelijk aan bakboord
zijde boven de waterlijn. De boeg werd opengescheurd.
Nader kan nog worden medegedeeld dat de schade
welke het Noorschc stoomschip „Anna Sophia" heeft
opgeloopen zoo ernstig is gebleken, dat het schip naar
Amsterdam moet terugkeeren, teneinde daar in één
der dokken te worden opgenomen.
de leider» even voor het verlaten ven het »chip t r-w
»«n am n./v l weer in hat Vederlond
de leider» aven voor hat variatan van het schip rV y
