Koning van Zuid Slavic vermoord
Ook minister Barthou
doodgeschoten
KIJKEn is KO0PEn bij CLOECK
Bloedbad le Marseille
Woensdag 10 October 1934.
Postrekening
No. 23330
SCIAEER
78ste Jaargang. No. 9571
[DtRtlllT.
Int. Telef.
No. 20
Dit blad verschijnt dagelijks, Debalve Vrijdags. Bij inzending tot
's morgens 8 uur, worden Advertent'iën nog zooveel mogelijk in het
eerstuitkomend nummer geplaatst.
Uitgave der N.V. v.h. P. Trapman Co., Schagen.
8 PAGINA'S.
Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN-
TlëN van 1 tot 5 regels f0.85, iedere regel meer 15 cent vbewijsno.
inbegrepen. Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
KONING ALEXANDER.
De dader onmiddellijk na het volvoeren van
zijn aischnwelijke daad door het publiek
doodgeslagen.
Een diepe ontroering en een golf van ver
ontwaardiging is over gansch Europa gegaan,
toen gisteravond bekend werd, dat op ko
ning Alexander van Joego-Slavië bij diens
aankomst te Marseille een revolveraanslag
was gepleegd, waarbij de koning door drie ko
gels werd getroffen en kort daarop is overle
den.
Barthou, de Fransche minister van buiten-
landsche zaken, die ter begroeting aanwezig
was, is eveneens getroffen en eenige uren la
ter aan de bekomen verwondingen bezwe
ken.
Bovendien werden 'skonings hofmaar
schalk en generaal George zwaar gewond.
De moordenaar was een Kroaat, dus een
Joego-Slaviër. Hij werd door het publiek dood
geslagen.
Van de dichte menschenmenigte, die het
schouwspel van de aankomst van koning
Alexander stond gade te slaan, zijn verschei
dene personen gewond geraakt, o.a. een film
operateur, de heer Forestier.
Onder de duizenden aanwezigen op het
plein ontstond eerst groote beroering, daar
na trad een diepe stilte in, die grooten in
druk maakte.
De vlaggen zijn halfstok geheschen.
Nader wordt gemeld, dat koning Alexander
door twee kogels is getroffen, een in den buik
en een in de hartstreek, die beide doodelijk
waren.
Generaal Georges is ernstig gewond en naar
een ziekenhuis overgebracht. Hij is korten tijd
later overleden. Twee politie-agenten zijn ge
wond, alsmede drie andere personen, waar
onder twee vrouwen.
De pleger van den aanslag heet Petrus Ka-
leman, geboren te Zagreb, 20 Dec. 1899, van
beroep koopman. Hij was in het bezit van een
pas, afgegeven 30 Mei 1934 te Zagreb.
Op 28 September was hij Frankrijk via
Vallorbe binnengekomen.
Minister Piétri en de andere aanwezige
ambtenaren waren hevig geschokt.
De ministerraad is om zes uur in speciale
zitting bijeengekomen.
Sarraut, minister van binneniandsche za
ken, heeft zijn ontslag ingediend.
Aan de regeering van Joegoslavië is de deel
neming van de Fransche regeering betuigd.
In Frankrijk zal een dag van nationalen
rouw worden gehouden.
Een officieel bericht meldt, dat er bij den
aanslag negen burgers en een politie-agent ge
wond zijn.
De toedracht van den aanslag.
De aanslag heeft zich als volgt toegedragen:
Toen de wagen van den Koning zeer langzaam de
bocht naar het beursplein om reed, stortto zich plots
uit de honderden toeschouwers een mane welke met
een pistool van zwaar kaliber op de treeplank sprong.
Wat thans volgt, was hel werk van een oogenblik:
snel achtereen schoot de aanvaller op een afstand
van een meter zijn pistool leeg. De kogels troffen
allen doel. Alexander zonk met bloed overstroomd in
elkaar. Bloed spatte hem uit mond en neus. Minis
ter Barthou sprong op en trachtte zich met zijn ar
men te dekken. Over zijn handen stroomde bloed.
Generaal Georges kromde zich ineen. Ook hij was
getroffen Alleen de kolonel, welke in den wagen
meereed, werd niet getroffen. Hij trok zijn sabel en
sloeg naar den moordenaar, die van de treeplank
viel. Deze trok een ander pistool en trachtte zich
een kogel in den mond te schieten, doch eenige
mannen uit do ontzette menigte sloegen hem tegen
den grond, waarop hij door de woedende menigte
onder den voet werd geloopen en vertrapt werd. Hij
werd echter weer opgepakt en zoo lang geslagen tot
zijn gezicht volkomen onherkenbaar was. Een aantal
politiemannen baanden zich een weg door de woe
dende menigte, doch zij konden nog slechts het lijk
van den moordenaar bergen.
Door rechercheurs werden nog tien personen in
hechtenis genomen, die verdacht werden met den
moordenaar in verbinding te hebben bestaan. Een
vrouw op het trottoir werd door 'n verdwaalde kogel
getroffen en gedood. Tien andere personen werden
nog gewond.
Ondertusschen was de auto met de drie zwaar ge
wonden verder gereden tot voor het gebouw van de
prefectuur. De toegeschoten geneesheer kon bij ko
ning Alexander slechts den dood constateeren. Bar
thou werd vluchtig onderzocht; zijn wond scheen
niet zoo ernstig, ofschoon hij hevig bloedde. Evenals
Georges werd hij in het ziekenhuis gebracht en on
middellijk geopereerd.
In het ziekenhuis, waar men minister Barthou
had binnengebracht, kreeg men aanvankelijk den
indruk, dat de verwonding niet doodelijk was. Men
besloot den linker onderarm te amputecren. Tijdens
de operatic had een verbloeding plaats. Daardoor
werd bloedtransfusie noodzakelijk, waartoe onmid
dellijk werd overgegaan. De toestand van den mi
nister verergerde nu snel en tenslotte kon het hart
het niet meer houden en blies Barthou den laatsten
adem uit
Een ooggetuige vertelt.
De vertegenwoordiger van de „United Press' te
Marseille, die ooggetuige was van dezen vrecselijken
aanslag, meldt over deze gebeurtenis het volgende:
„Ik stond midden in de menschenmenigte. welke
zich in de nabijheid van de haven had opgesteld.
Toen de stoet auto's in de straat verscheen, klon
ken achter mij luide uitroepen: „Weg met Alexan
der!" Zij werden echter terstond door de menigte
met hoerageroep op den Joegoslavischen koning be
antwoord.
Er ontstond een gedrang, terwijl de tegenstanders
slaags raakten, waarvan de dader gebruik maakte,
om door een opening in het politie-cordon heen te
dringen en aldus op den rijweg te komen.
Ik zag hoe hij zijn arm ophief, gereed om te schie
ten en zonder nauwkeurig te mikken, eenige schoten
op de auto van den koning loste, die hem slechts bij
toeval troffen.
Hij rende daarop met de rijdende auto mede,
sprong op de treeplank, hield zich aan de deur van
den wagen vast en loste de verdere schoten recht
streeks in het inwendige van den wagen.
Er ontstond een vreeselijke verwarring. De men-
schen stormden op de auto af, terwijl de politie niet
in staat bleek te zijn hen terug te houden.
Naar men zegt, zouden in totaal een twintigtal
schoten gelost zijn bij den aanslag op koning Alexan
der. De eerste schoten misten allen hun doel, doch
steeds weer weerklonk, terwijl een onbeschrijfelijk
tumult losbrak, het korte, scherpe knallen.
Men zag den koning, getroffen, ineenzinken.
Er ontstond onder de menschen een ware razernij.
Brullend en schreeuwend stortten de omstanders
zich op den dader, die letterlijk gelyncht werd. Oog
getuigen vertellen, dat de man, onherkenbaar ver
minkt, door de omstanders vrijwel verscheurd is.
Slechts met groote moeite slaagde men er in,
ruim baan te maken en het stoffelijk overschot van
den moordenaar te bergen.
In de stad heerscht ontzaglijke opwinding.
Politieke gevolgen van den moord.
Opwinding in Joego-Slavië. Het signaal
voor een Kroatlschen opstand? - Nu
reeds anti-Kroatische demon
straties in tal van steden.
Het afschuwelijke bloedbad te Marseille
heeft in Europa een verpletterenden indruk
achtergelaten. Het is ook verbijsterend en al
naarmate het sombere jaar verder voort
schrijdt, worden de tragische gebeurtenissen
van steeds geweldiger beteekenis.
Na het droeve ongeval, dat in den aanvang
van het jaar koning Albert wegrukte; na
den lafharligen moord op Oostenrijks grooten
bondskanselier Dollfuss; na het sterven van
Duitschlands rijkspresident von Hindenburg,
nu de afschuwelijke moordaanslag te Mar
seille.
Hier sterven groote mannen, bekende per
soonlijkheden op het wereldtooneel, actieve
medewerkers in de beslissingen, welke het
lot van zoovclen zullen bepalen. Zullen straks
als ook deze moordaanslag weer zijn reactie
op het wereldgebeuren zal hebben, nieuwe
slachtoffers vallen; schuldigen en onschuldi-
gen meegesleurd worden in de lawine, welke
door deze schoten ongetwijfeld zal ontketend
worden?
Het is inderdaad verbijsterend. De koning van
Zuid-Slavië, die naar Frankrijk kwam, om den vrede
in Middel Europa te verzekeren, is bij aankomst te
Marseille vermoord. Naast hem is Barthou, de man
die sedert een half jaar de spil scheen van de Euro-
peeschc politiek, doodelijk gewond. Een politiek be
zetene heeft zijn automatisch pistool van zwaar ka
liber leeggeschoten in den auto, waarin de Koning,
Peter tot koning uitgeroepen.
Reuter seint uit Belgrado, 9 Oct.
De ministerraad is bijeen geweest en heeft
daarna den elf-jarigen kroonprins uitgeroe
pen tot Koning, onder den naam Peter IL
De regenten van den jongen koning zullen
later worden benoemd.
Terwijl het bericht van den moord op zijn vader
de ronde deed over de wereld, zette de elfjarige
kroonprins Peter op de Engelsche kostschool, waar
hij sinds September vertoeft, zijn gewone leven met
zijn makkers voort, en toen hij slapen ging, was hij
nog onbewust van de afschuwelijke ramp, die hem
getroffen had.
Bij wijze van voorzorgsmaatregelen was een af-
deeling politie uitgezonden om den omtrek van de
kostschool af te zetten.
De prins zal vermoedelijk naar Zuid-Slavië terug-
keeren om bij de begrafenis van zijn vader tegen
woordig te zijn.
Door den jeugdigen leeftijd van den troonopvolger
staan Joego-Slavië ongetwijfeld zware zorgen te
wachten. De kwestie, wie het regentschap zal waar
nemen, zal heel wat binnenlandschen strijd ontke
tenen, waarbij zoowel het minderhedenprobleem in
eigen land als de internationale politiek een rol zul
len spelen. En het valt te vreezen, dnt buitenland-
sche invloeden daarbij nog verwarrend en onheil
stichtend zullen inwerken.
Hierboven de jonge Peter, die de vorige
maand naar de Engelsche kostschool
gebracht is.
Barthou en eenige anderen gezeten waren. Vier van
hen, die in den wagen waren, heeft dit het leven ge
kost. Het was gruwelijk als bloedbad. Maar erger
was de daad nog om haar politiek effect. Het is of
stutten weggeschoten zijn onder de rust van Europa.
Toen Mussolini weinige dagen geleden verzoening
aanbood een aankondigde, dacht hij daarbij in het
bijzonder aan samenwerking met koning Alexander
en Barthou.
Het hoeft geen nader betoog, dat de aanslag on
middellijk reeds de onderhandelingen tusschen Pa
rijs en Rome, die zooveel geruststelling voor Europa
hadden kunnen brengen, heeft ontwricht. Want voor
een accoond was eerst overeenstemming tusschen
Parijs en Belgrado noodig. zal er dus vertraging in
de Europcesche onderhandelingen ontstaan, of zal
juist de schok van dezen moord de dingen in ver
sneld tempo voortdrijven?
Politieke moorden hebben nu eenmaal de eigen
aardigheid, paradoxaal te zijn in hun uitwerking.
Frankrijk en Zuid-Slavië zijn in gemeenschappelijk
leed vereenigd.
Heel zeker is dat alles echter niet. Men zou er
veel geruster op kunnen zijn, als men kon gissen,
hoe do ontzaglijke leemte, die de dood van den ko
ning in bewind en politiek van zijn land teweeg moet
brengen, zal worden aangevuld. Van de wijze, waar
op de dingen te Belgrado zullen worden opgevangen,
hangt heel veel af. Maar daarvan is juist nog zoo
weinig te zeggen.
Groote beroering in Zuid-Slavië.
Volgens een bericht van United Press uit ZagrcB,
verspreidde het bericht van den moord op koning
Alexander zich als een loopend vuurtje door het land.
Voor de bladen, die het bericht bulletineerden, liep
het volk te hoop. In tal van steden kwam het tot
anti-Kroatische demonstraties. In politieke kringen
neemt men aan, dat kroonprins Peter weldra zal wor
den gekroond en dat in zijn naam de militaire dicta
tuur de macht in handen zal nemen.
Met bezorgdheid vraagt men zich af, of de rust in
het land gehandhaafd zal kunnen worden. Koning
Alexander was de hand, zoo zegt men, die Serviërs
en Kroaten verbond en nu deze band is verdwenen
acht men het niet onmogelijk, dat de spanning, wel
ke nog altijd tusschen beide volksgroepen bestaat,
tot een uitbarsting zal komen.
De tijdng van 's konings dood heeft overal groote
opwinding veroorzaakt. Een opstand in Kroatië
wordt niet uitgesloten geacht en zeker zal het pro
bleem van het regentschap tot heftige discussies
aanleiding geven.
Alexander 1.
Alexander I, koning van Joego-Slavië, werd den
17den December 1888 uit het huis Karageorgewitsj
geboren. Na den beruchten staatsgreep van Juni 1903
werd zijn vader tot koning van Servië gekozen Deii
28sten Maart 1909 werd Alexander, nadat zijn broe
der George als zoodanig was teruggetreden, tot kroon
prins uitgeroepen.
Bij het uitbreken van den eersten Balkanoorlog in
October 1912 werd hij bevelhebber van het eerste Ser
vische leger, dat de groote overwinning in den slag
bij lvumanovs behaalde. In Juni 1914 aanvaardde hij
het regentschap, dat hij tot 10 Augustus 1921, tot den
dood van koning Peter, voerde. Den 29sten Juni 1921
legde hij den eed op de Vivivdan-grondwet af.
Den 0 Januari 1929 stelde koning Alexander deze
grondwet buiten kracht. In een manifest tot zijn
volk verklaarde hij, dat de partijpolitiek het land aan
den rand van den afgrond had gebracht en dal hij
daarom de koninklijke dictatuur invoerde, terwijl hij
de skoeptsjina, hét Joego-Slavische parlement, ont
bond. Deze dictatorische toestand duurde tot 2 Sep
tember 1931, toen het constitutioneele regiem hersteld
werd.
Koning Alexander is den 8sten Juni 1922 met prin
ses Maria van Roemenië in het huwelijk getreden. De
kroonprins, Peter, is nu elf jaar, de twee andere kin
deren Tomislaw en Andrej zijn zes en vijf jaar,
Nog geen maand geleden heeft koning Alexander
vergezeld van koningin Maria een bezoek gebracht
aan koning Boris en koningin Joanna te Sofia, de
eerste maal dat de koning van Zuid-Slavië in de
Bulgaarsche hoofdstad kwam. Velen hebben toen nng-
siig toegezien, men vreesde voor een aanslag. Tc So
fia bleef 's Konings leven gespaard, het moordend
lood zou hem op Franschen bodem treffen
Minister Barthou.
Louis Barthou werd op den 25sten Augustus 1862
te Oloron in de Pyreneeën geboren.
Op zijn 32stcn jaar bekleedde hij reeds zijn eerste
ministerpost. Daarna is hij in verscheidene kabinet
ten nog talrijke malen benoemd.
Na 1931 scheen zijn rol uitgespeeld. Hij bleef de
oud-voorzitter van de commissie van herstel en de
man van den driejarigen dienstplicht, een geacht po
liticus, maar de plaats was voor de jongeren. Totdat
het Stawisky-schandaal de jongeren weer verdreef
en de oude heer Doumergue als algemeen geacht man
buiten de politiek een kabinet moest vormen, waarin
hij eenige andere vertrouwde, oude figuren naast zich
plaatste. Barthou werd zijn minister van buitenland-
sche zaken. In deze kwaliteit, vrijwel nieuw voor
hem, ontvouwde hij een geestkracht en levendigheid
alsof hij op zijn 72e jaar een nieuwe jeugd was inge
gaan. Men weet met welke moeilijkheden Barthou te
kampen had; allo kleine, oude bondgenooten, waar
over Frankrijk sinds den oorlog voogd placht te spe
len, schenen eensklaps rebelsch geworden te zijn. De
Belgische premier de Broqueville hield een ontwape
ningsrede, die Parijs kippenvel bezorgde; wat nood,
Barthou bracht (in Maart) de zaak in het reine. Een
maand later zat hij te Warschau vanwege 't Poolsch-
Duitsche verdrag en daarna, ja daarna was de Klei
ne Entente aan de beurt, eerst Roemenie, toen Zuid-
Slavië, om het plan voor een Oostelijk Locarno te
verklaren. Te Belgrado deed hij ook zijn best den
Zuid-SIavischcn bondgenoot voor de erkenning van
de Sowjet-unie te winnen. Bij deze gelegenheid noo-
digde hij koning Alexander uit tot een bezoek aan
Frankrijk in het najaar het bezoek, dat beiden
dadelijk bij den aanvang te Marseille noodlottig zou
worden.
Koning Alexander heeft toen ook in een gesprek met
een specialer» correspondent van de Petit Parisien ge
zegd, dat het hem een genoegen had gedaan Barthou