Diensten aan Vaderland en Volk bewezen met den dood betaald Zaterdag 20 October 1934.SCHAGER COURANT.Vierde blad. No. 9578 3000 jaren strijd om de macht De Zigeuners zijn het zwerven moe. Koningsmoorden in oude en nieuwe tijden Be verschrikkelijke aanslag van 9 October 1934 te Mar- seiïïe, die aan koning Alexander van Joego-Sla- vië, den Franschen minis ter van buitenlandsche za ken Barthou en nog ver scheidene anderen 't leven kostte, wekt de herinnering op aan dergelijke politieke moorden, die wij in alle tijden van de groote we reldgeschiedenis ontmoeten Be middelen, de wapens, de uiterlijke omstandighe den waren anders de oorzaken steeds dezelfde: de zucht naar macht! En er werden steeds geweten- looze of verdwaasde men- schen gevonden, die voor zich zelf, voor een idee of beweging de wapens voor den zwaarsten misdaad trokken: moord DOOR dat in het jaar 44 v. Chr. de dolk van Brutus den Romein- schen keizer, Julius Ccasar dood de, vallen er in de oude geschiede nis een groot aantal aanslagen en konings moorden op te merken, die, voor het groot ste deel uit overlevering afkomstig, heden niet meer opgehelderd Kunnen worden. Wij weten bijvoorbeeld niet, of Alexander de Groote op 33-jarigen leeftijd te Babyion een natuurlijken dood stierf of aan het gif van zijn vijanden ten offer viel. Wij weten slechts, dat de geschiedenis van het we reldrijk in den grond geen familiegeschie denis was, en dat de honger naar macht in dien tijd nog bedenkelijker aan het licht trad dan in latere eeuwen, die men voor veel ruwer hield. Bedenkelijker, maar toch ook weer onopvallender: het meest gebruikelijke moordwapen in die oude tij den was immers g i f! Willem de Zwijger. In de Nederlandsclie geschiedenis vallen gelukkig slechts twee vorstenmoorden op te merken. Het was Willem van Oranje, de Vader des Vaderlands, onvermoeid strijder voor Nederlands zaak, die, nadat reeds eerder een aanslag op hem was gepleegd, tenslot te onder de kogels van een fanaticus te Delft in 1584 het leven liet. Daar ieder Ne derlander te goed met de feiten en omstan digheden van deze gebeurtenis op de hoog te is, wordt het onnoodig er hier nog vele woorden aan toe te voegen. Het was een zuiver politieke moord, geprovoceerd door 's Prinsen onverzoenlijken tegenstander, den koning van Spanje. In het jaar 1296 liet Floris V, graaf van Holland, onder de slagen van den hem vij- andigen adel, die hij door de bevoorrech ting der steden, tegen zich in het harnas had gejaagd, het leven. Koning Philip en Albrecht. Ook het Duitsche rijk is van konings moorden niet verschoond gebleven. Twee Eenige seconden na den aanslag. Doumer, Fransch president, werd op 6 Mei 1932 te Parijs doodgeschoten. van dergelijke gebeurtenissen zijn er aan te wijzen. De oorzaken in beide gevallen zijn omstreden, zoo omstreden zelfs, dat het te betwijfelen valt, of men hier met po litieke moorden in den eigenlijken zin van het woord te doen heeft. De Amerikaansche president Goriield op 2 Juli 1881 te Washington doodgeschoten. De meest geliefde Staufenvorst, Koning Filips van Zwaben, deed den 21sten Juni van het jaar 1208 zijn nicht Beatrice van Bourgondië en de haar zoo juist toever trouwde Hertog Otto von Meran von Bam- berg uitgeleide. Een ongesteldheid dwong hem, vroegtijdig teriig te keeren. Op een rustbed liggend, ontving hij bezoek van den Paltsgraaf van Beieren: Otto van Wit- telsbach, die den Koning met een degen doorstak. De aanleiding tot den moord zocht men daarin, dat de Koning zijn doch ter Beatrice, die toondertijd 7 jaar oud was, niet meer aan den Paltsgraaf, maar mogelijk aan een neef van den Paus tot echtgenoote wilde geven. De konings moordenaar werd op zijn vlucht in de buurt van Regensburg doodgestoken. Abraham Lincoln, president der Vereenig- de Staten, op 14 AprU 1865 te Washington doodgeschoten. De Fransche president Gadi Carnot, dood geschoten op 25 Juni 1894 te Lyon. Honderd jaar later: Albrecht I, zoon van Rudolf van Habsburg, was in opstand ge komen tegen Adolf van Nassau, den opvol ger van zijn vader op den koningstroon, en had hem bij Mainz overwonnen. Het staat vrijv d vast, dat hij den Koning met eigen hand vermoordde. Tien jaar daarna, bij een bezoek van een der Habsburgers aan het Zwitsersche kan ton Aargau, werd de 58-jarige Koning door zijn 19-jarigen neef met een zwaard door stoken. Vermoedelijk had de Koning den jongeling den troon van Bohemië beloofd. Het lot van den koningsmoordenaar Jo- han van Habsburg is niet naar waarheid overgeleverd. Men beweert, dat hij in een Italiaansch klooster of in een kerker te Tisa overleed. Bloed om Frankrijks en Ruslands kroon. In- het legerkamp van St. Claud, bij de belegering van Parijs, vond Koning Hen drik III, de laatste Valois, zijn einde door den dolkstoot van den monnik Jacob Clé ment een heele Koningsdynastie was daarmee in het bloed omgekomen: Kardi naal de Guise, Maria Stuart, Hertog Frans. Als opvolger trad Hendrik van Navarra, uit het Huis Bourbon, op. Hij haalde zich den haat van het volk op de hals zijn moordenaar werd Ravaillac, die den Ko ning tijdens een rijtoer doorstak. Men liet den moordenaar door paarden verscheu ren. Paus Paul V verklaarde den aan slag als een tuchtiging Gods. De Koningsmoorden van onze eeuw. De nieuwe eeuw werd met den bloedigen aanslag van Monza ingeleid: Koning Hum- bert van Italië, van een sportfeest komend, nam in zijn rijtuig staande, de ovaties van het publiek in ontvangst. In een onbewaakt oogenblik troffen hem de schoten van den anarchist Gaetano Bresci. De Koning be reikte niet meer levend zijn paleis. Drie jaar daarop (1903) had het ontzet tende bloedbad in Konak te Belgrado plaats. De eeuwige „Bruderkrieg" van de beide Zuid-Slavische Koningsdynastieën de Obrenowitchen en de Karageorgewit- chen had aan beiden kanten veel offers geëischt, tot in den nacht van 10 op 11 Juni 1903 Koning Alexander Obrenowitch, Koningin Draga en haar broeders door of ficieren vermoord en de lijken uit het venster geworpen werden. De schoten op 1 Januari 1908 bluschten het levenslicht van den laatsten Portugee- schen Koning uit. Het Huis Braganza, dat zich in den strijd tegen de Spaansche annexatie-idee en de revolutionnaire repu blikeinen honderden jaren had staande gehouden, zag zijn eigenlijk laatste verte genwoordiger in Koning Karei, die met zijn oudsten zoon op een rijtoer door ex tremisten van de republikeinsche partij doodgeschoten werd. De keten van koningsmoorden uit den jongsten tijd gaat verder over den aanslag te Serajewo naar den moord op Alexan der van Joego-Slavië in Marseille. Schoten om den presidentszetel. Dat het een verkeerde opvatting ls, dat don republikeinschen regeeringsvorm aan Koning Humbert van Italië, in het jaar 1900 in Monza neergeschoten. Nog bloediger Is de geschiedenis van het Russische Koninghuis. Czaar Peter IIII werd op bevel van zijn echtgenoote, Katha- rina de Groote, in 1762 gewurgd. Het „lijf- regiment van zijn zoon Paul vond in 1801 een einde door een massa-wurging. Zijn kleinzoon, Alexander II, de „Czarenbevrij- der", werd in 1881 door een bom van de Nihilisten in stukken gereten. Zijn opvol ger, Alexander III, stierf een natuurlijken dood, terwijl het ontzettende lot van de laatste Czarenfamilie, dat zich den 16den Juli 1918 in Jekaterinenburg in de Oeral voltrok, de wereld nog frisch in het ge heugen ligt. ISac Kinley, president der Vereenigde Sta ten op 6 September 1901 doodgeschoten. Aartshertog Frans Ferdinand van Oosten rijk, Wel op 28 Jnnl 1914 aan de schoten te Serajewo ten offer. Koning Alexander van Servië en koningin Draga te Belgrado dood geschoten in den nacht van 11 Juni 1903. hét staatshoofd een grootere mate zeker heid verschaft, bewijst het groote aantal aanslagen op de presidenten van moderno staten. Daar is in de eerste plaats Abraham Lin coln, de man, die als president van do Vereenigde Staten de groote verdienste heeft gehad den beslissenden stap te doen bij de afschaffing van de slavernij. Hij haalde zich daarbij den haat van de Zui delijke Staten op den hals, die hun groote rijkdom aan de goedkoope arbeidskrachten te danken hadden. Zij gebruikten den too- neelspeler Booth, die op 14 April 1865 in het Ford-Theater den 56-jarigcn staatsman van groot formaat in zijn loge neerschoot. De in Lincoln's geest verder werkende opvolger James A. Garfield viel op 2 Juli 1S81 onder de kogels van een waanzinnige Karei Quitcau noemde zich „agent van de vennootschap Jezus en Co." en had aan den president tevergeefs verzocht hem aan te stellen als Amerikaansch consul te Weenen. De laatsten in deze verschrikkelijke rij zijn Gadi Carnot, president van de Fran sche republiek, die op 25 Juni 1894 te Lvon door den Italiaan Caserio werd doodge stoken. Op 6 September 1901 werd de president van de Vereenigde Staten Mac Kinley door den Poolschen anarchist Leo Gzogolfz ver moord. En op den 6en Mei 1932 ontstelde do we reld bij het bericht van de vermoording van den Franschen president Doumer. Zij willen een stuk land bewonen Congres te Hermanstadt Geheel deze plaats is van uiterlijk veran derd. Reeds vroeger jaren had ik van Boe dapest uit, deze stad bezocht. Nu ik er weer kom, aangelokt door het „Congres voor de Menschenrechten der zigeuners", ken ik de stad niet terug. Het is geen stad meer, 't is een wagenkamp! Op alle pleinen, op alle straten, in alle wijken, in alle voorstadjes staan de woonwagens. Het zijn de bekende, met zeildoek overspannen kar ren der Zigeuners. Het wemelt van paar den, oude, moede dieren, die over tiendui zenden kilometers, jaar in, jaar uit, die wagens hebben getrokken door alle lan den van Midden- en Zuid-Oost Europa. Waar zijn de verschrompelde dieren al niet geweest? Hongarije, Roemenië, Zuid- Slavië, Bulgarije, Griekenland, Turkije, meer Noordelijk ook in Oostenrijk, Tsje- cho-Slovakije, zelfs in Polen, ze kennen den langen, langen weg, die ze moeizaam hebben afgezeuld. Tusschen de wagens en de paarden zit ten de Zigeuner-vrouwen, spelen de ver waarloosde kinderen. Romantische gestal ten behecrschen het straatbeeld van Her- mannstadt volkomen. In hun allerbeste plunje, met rare korte rokjes, hemden van de allerbontste kleuren, hoofddoeken, waar onder het gitzwarte haar komt uitpieken, gaan de mannen naar hun „Congres". Knap zijn de zigeunermeisjes, als ze maar jong zijn. Als vorstinnen loopen de dochters van dit vaderlandsche volk der eeuwige zwervers door de straten. Schit terende gestalten, veerende schreden, ze mogen er zijn, die Zigeuner-meisjes! Maar iets ouder dan 25 jaar, gaande in de rich ting van de drie kruisjes, zijn het opeens oude, vervallen totebellen geworden, die een pijp rooken, of aan een zwarte sigaar lurken. Wèg is alle frischheid en schoon: hcid. Oud en vervallen zijn ze dan opeens Lang voor haar tijd! De mannen zijn Koningen in lompen. Daartusschen elegante kerels, In goed-zit- tendo pakken van den laatsten snit. Ook Zigeuners natuurlijk, maar menschen, die |hun wereld kennen, die gespeeld hebben als eerste viool, of cymbalist, in alle defti ge hotels en restuarants, bars en dancings van West-Europa. Ook zij zijn naar het „Congres" gekomen. Want de Zigeuners zijn moe van het zwerven, zij willen een stuk land, zij willen zich ergens blijvend vestigen, zij komen op voor hun rechten als Mensch. „Congress de Romi" hebben zij hun bij eenkomst genoemd. „Romi" heeft twee be* teekenissen. Zigeuner en Mensch. Beide beteekenissen kan men gebruiken, maar te Hermannstadt leggen de congressisten nadruk op hun Mensch-zijn. Als Zigeuners willen zij juist ophouden te leven; zij wil len voortaan menschen zijn; menschen zoo als U en ik beweren te zijn. Geen paria's meer van Europa. Die tijd is voorbij. Maar hoe het probleem op to lossen? Wèg met het vagebonden-leven! Uitstekend! Maar waar zullen zij zich ves tigen? Wat voor beroepen zuilen zij gaan uitoefenen? Boer, of fabrieksarbeider? Kan men zich de Zigeuner in één dier beide beroepen voorstellen? De dochter van den rijksten Zigeuner, 'n grootgrondbezitter uit Roemenië, bepleit de rechten van haar ras-genooten tegen over de dagbladmenschen, die naar Her mannstadt zijn gekomen. Zij doet het met gloed en overtuiging, in tien, twaalf talen, die mevrouw Belcineanu. Nederlandsch spreekt deze Zigeuner-lady ook. Zij kent Amsterdam, 's-Gravenhage, ook Volendam en Marken, weet iets van de schoonheid van de bloembollenvelden tusschen Haar lem en Leiden, zegt steeds heel vriendelijk „Alstublieft, meneer!" of „Dank u, meneer!'* als er niets te „alstublieften" of te „bedan ken" valt. Zij presenteert mij een sigaar, want alle Hollanders rooken sigaren. Dat weet ze zich heel zeker te herinneren. Siga retten rookt geen Hollander. Ik ben veel te beleefd haar tegen te spreken, zuig aan het zwarte ding, dat sigaar moet heeten en ben blij het kwijt te raken, als zij een an der krantenman te woord moet staan. Een oud wijf, zoo tachtig, negentig, misschien wel honderd jaar oud, bemachtigt de zwar te sigaarstomp, grinnikt tegen mij, wat mij kippenvel bezorgt en dampt spoedig als een schoorsteen. Als Mevrouw Belcineanu zich weer tot mij wendt, veins ik een verkoudheid en hoofdpijn daarbij te hebben opgeloopcn. Maar zij spreekt over de Poolsche Zigeu ners, die het vraagstuk hebben opgelost en geen vreemde Zigeuners meer in Polen dulden. „Iedere Zigeuner in eigen land!" Dat schijnt het eindresultaat van het Congres te Hermannstadt geweest te zijn!

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1934 | | pagina 13