Vlucht over drie Werelddeelen
rne-race
Redevoering van Simon.
Zaterdag 20 October 1934.
SCHAGER COURANT.
Derde blad. No. 9578
20.000 K.M. door de
hitte, boven wilder
nissen en Oceanen
Koninklijke belangstelling voor de
Douglas.
De „Irish Swoop".
VOOR DEN START OP MILDENHALL
Over den aanslag te Marseille.
TELEGRAM VAN DR. COLIJN.
Een verdacht persoon naar vliegveld
Mildenhall.
Hierboven de beide Nederlandsche toestellen de „Panderpostjager" (links)
en het nieuwe Douglas-toestel de „Uiver" gedoopt (rechts)
die aan de luchtrace deelnemen
Hedenmorgen is de groote aviatische kracht
meting ingezet, die reeds maandenlang de ge
moederen der gansche internationale luchtvaart-
gemeenschap heeft beroerd. Een luchtrace over
drie werelddeelen, die de komende dagen de
aandacht van de geheele wereld op zich geves
tigd zal zien.
Wie zal het eerst over de eindstreep op de
renbaan van Melbourne suizen? Die man of
vrouw zal in de daarop volgende weken in het
middelpunt van de belangstelling van gansch
de wereld staan.
Men zal misschien eens de eeuw, waarin wij le
ven het tijdperk der overwinning van ruimte en tijd
noemen. Op het stoomschip is het vaartuig met
electro-turbines gevolgd. De stoomtrein wordt lang
zamerhand verdrongen door de elctrische. En reeds
begint het sportvliegtuig de plaats van de auto in
te nemen. Thans nog verborgen achter het gordijn
der toekomst wacht "het stratosfeerluohtschip, dat
een snelheid van 1000 K.M. per uur zal maken.
Eens zal de raket onze kleinkinderen in luttele mi
nuten van Europa naar Amerika brengen.
Zoover zijn we intusschen nog niet. Maar de snel
heid van de ontwikkeling wordt ons duidelijk door
gebeurtenissen als de Melbourne-race, een wedstrijd
voor aeroplaans over een afstand van 20.000 K.M.
Nauwelijks vijftien jaar is het geleden, dat de eer
ste piloten Australië bereikt hebben. Zij hadden
daarvoor niet minder dan zeven en twintig dagen
en twintig uur noodig (het waren Keith en Ross
Smith). Bert Ilinkler bracht den tijd op vijftien da
gen en twaalf uur. Dat gebeurde in 1028. Twee jaar
nadien legde Kingsford Smith, die daarvoor door
den koning van Engeland in den adelstand werd
verheven, het reuzentraject in slechts negen dagen
en eenentwintig uur af. Zijn volgende poging in
1933 wgrd een nieuwe triomf: hij had ditmaal slechts
zeven dagen vier uur en vierenveertig minuten
noodig. Thans, niet langer dan een jaar na de ves
tiging van dat record, verwacht men, dat de win
naar in de race naar Australië, wanneer het hem
meeloopt, op den middag van den derden dag na de
start Port Darwin aan de Noordwest punt van het
vijfde werelddeel zal hebben bereikt.
Misschien is deze tocht van Europa over Afrika,
Azië en de Stille Zuidzee de gevaarlijkste die er op
aarde uit te denken is. Van de Europecsche herfst
komt men al vliegende in de hitte der tropen,
passeert woestenijen, die door zandstormen worden
geteisterd, gebergten waar slechts oerwouden en
geen wegen zijn en de meest gevreesde oceaan ter
wereld, waar maandenlang taifoens kunnen razen.
Het stuk zee, dat tusschen het eiland Timor en Port
Darwin ligt is al meer dan achthonderd kilometer
lang. Wie de reisverhalen van Kingsford Smith
kent, weet, hoe het daar kan spoken en er is een
verhaal van een jong record vlieger, die zoo onder
den indruk van de haaien in die zee kwam, dat hij
meteen genezen was van zijn jachtlust op roem. Is
men dit voorbij, dan naderen in het Zuidoosten
waterlooze woestijnen .die een gebied beslaan, dat
vijf maal zoo groot is als de Britsche eilanden zijn.
De bevolking is daar uiterst dun; er wonen maar
vieren een half duizend menschen. Het heele con
tinent moet worden overgevlogen, voordat de aero-
plaan de millioenenstad Melboum*. die dezer dagen
zijn honderdjarig bestaan viert, bereikt heeft.
Intusschen is deze reis sinds 1910 ongeveer der
tig maal gemaakt, maar steeds waren het enkelin
gen die het probeerden en deze waren niet gedwon
gen op bepaalde punten te landen hoefden het tra
ject ook niet in enkele dagen af te leggen.
Do voorwaarden om te mogen starten waren dit
keer bijzonder streng, maar daar staat tegenover,
dat de vliegers niet zooals andere w ereldreizigcrs
zullen worden lastig gevallen. Nergens zal men hun
de douanen op hun dak sturen. Alleen zal in ver
schillende havens de dokter zich aanmelden om te
onderzoeken of de hoeren misschien toch niet aan
de pokken lijden. Overigons heeft een hooge com
missie reeds voor het lichamelijk welzijn van de
deelnemers gezorgd. Ieder vliegtuig moest voor drie
dagen proviand en water aan boord nemen.
Tweeënzestig machines hadden zich aanvankelijk
•voor de race opgegeven. Deze waren van velerlei
nationaliteit. Tenslotte zijn er twintig overgebleven.
Oor/aak hiervan is vooral, dat de kosten die aan de
expeditie zijn verbonden, zeer hoog zjjri, terwijl de
•eerste prijs „slechts" 10.000 p. st. bedraagt
Het initiatief van een suikergoed- en
chocoladefabrikant.
Wat Is de zin van deze sensationecle luchtrace,
zal men zich afvragen. Welnu, de man, die het ini
tiatief nam tot deze krachtproef, is de Australische
zakenman Macpherson Robertson, kortaf Mac Robcrt-
son genoemd, die ter gelegenheid van het' feit, dat
het in November honderd jaar geleden zal zijn, dat
de Austr. staat Victoria en de stad Melbourne het
eindpunt van de race werden gesticht, propagan
da wil' maken via de luchtvaart voor zijn geboorte
land. Maar niet in het minst zeker ook voor zijn
producten, zijn chocolaadjcs en suikergoed, waar
voor hij bereids vele malen méér aan reclame-waar
de heeft uitgeklopt, dan het in verhouding tot de
beteekenis van de race nu heelemaal niet zoo fabel
achtig groot bedrag, dat hij als eerste, tweede en
derde prijzen, mitsgaders aan medaille consolatie-
prijsjes heeft uitgeloofd.
Een bijzondere figuur, deze MacRobertson. Een
self-made man van het goede, oude soort van vóór
den oorlog. Hij aanschouwde het levenslicht in de
goudmijnstad Ballarat, in den staat Victoria ert
stamt van Schotsche ouders. Het feit, dat hij in de
laatste zeven, acht jareh 360.000 p. st. voor kunsten
en wetenschap en liefdadigheid beschikbaar heeft
gesteld, bewijst, dat deze man zeker niet tot de
categorie Schotten behoort, te wier koste dc moppen-
blaadjes ons plegen te vermaken.
Toen MacRobertson 8 jaar oud zijnde, met zijn
ouders in Leith, bij Edinburgh woonde, bezorgde
hij de$ morgens, nog vóór zonsopkomst kranten, was
van 7 tot 8 assistent-inzcepcr bij een barbier, zat
dan van 9 tot 4 's middags op de schoolbanken,
kwam thuis om te eten en hanteerde van 6 tot 10
uur 's avonds weer de scheerkwast. Terug in Austra
lië was hij werkzaam bij een hoedenmaker, be
kleedde achtereenvolgens het ambt van biscuithak
ker, kurksnijder, smidsjongen, fungeerde dan als
boodschappenjongen, schepte kolen, liep achter de
koeien en kreeg toen een haantje bij een sulkcr-
goed-fabrikantje, waar hij bij 13 werkuren per dag
het geweldige salaris genoot van 1 gulden 50 per
week. Die anderhalve gulden per week was wel
niet bepaald een som, om MacRobertson in staat te
stellen zich een kapitaaltje te gaan vormen, maar hij
had toch nog wel iets overgehouden, iets verdiend.
En dat was levenswijsheid. P»n met zijn durf, zijn
energie en flair voor reclame-maken, begon hij zelf
zoetigheid te fabriceeren, eerst primitief .later beter.
Totdat zijnz&ken geleidelijk uitgroeiden en 't kappers-
bediendetje van weleer, thans een der grootste fa
brikanten in de suikerwerkbranchc is, tevens eige
naar van verscheidene fabrieken die grondstoffen
en materiaal voor zijn bedrijf leveren.
Een man, die zich op het oogenblik de luxe kan
veroorloven om voor de groote aviatische kracht
meting, die hedenmorgen is ingezet, eenige tien
duizenden guldens aan prijzen uit te loven.
Mildenhall. De Douglas is heden het voorwerp
geweest van de bijzondere belangstelling van den
Koning en de Koningin, die begeleid door don Prini
van Wales, het toestel ook van binnen hebben be
zichtigd. Het was de eerste maal, dat de Koningin
in een vliegtuig stapte. Parmentier deelde later
mede, dat Koning en Koningin beiden zich met lof
hadden uitgelaten over de ruime inrichting en het
comfort van het toestel. De Koning toonde ook een
bijzondere belangstelling voor de pilotencabine, waar
hij grooten aandacht wijdde aan de controle-inrich
tingen en de verschillende wijzerplaten.
Groote concnrrent uitgeschakeld. Fitz-
maurice gaat in beroep.
Mildenhall: Het Amerikaansche
„Bcllanca", waarmede de Iersche piloot Fitz-
maurice voor de Iersche Swoepstakc zou uit
komen in de wedvlucht naar Melbourne, is
door de wedstrijdleiding van deelneming uit
gesloten. Fitzmaurice is van deze beslissing
in beroep gegaan.
Zooals men weet gold de „Bcllanca", welke
machine „Irish Swoop", was gedoopt, als
liet snelste toestel van den wedstrijd.
Een gesprek met Geysendorifer.
Geysendorffer, de gezagvoerder van den Pander
postjager verklaarde, dat het nog onzeker was waar
hij zijn eerste landing zou maken. Hij moest daar
voor wachten op do laatste weerberichten alvorens
en beslissing te kunnen nemen.
Omtrent do te volgen route verklaarde hij o.a.:
„De actie-radius van ons vliegtuig van 1100 mijl
maakt het niet mogelijk de groote buitenroute te
volgen, zoodat wij waarschijnlijk zuidelijk daarvan
zullen vliegen. Misschien vliegen wij naar Marseil-
le. maar waarschijnlijker is het, dat wij naar Loip-
zig of Munchen vliegen. Ik heb geen vergunning
MOORD IS NIET ALLEEN DE SCHANDELIJKSTE,
MAAR OOK DE DOMSTE DER POLITIEKE
MISDADEN.
Londen. Gisteravond heeft Sir John Simon
te Northamplon een redevoering uitgesproken, waar
hij te spreken kwam over den aanslag te Marseille,
en dc houding van Engeland met betrekking tot
den onmiddellijken Europeeschen toestand. Hij zei-
de: „De overheerschende gedachte van ons allen,
toen wij hoorden van dezen schandelijken misdaad,
die in den bloei van zijn leven den dapperen leider
van zijn volk doodde, toen hij uit was op een vre-
deszending en een zending van goodwill, was geen
gedachte van hooge politiek, of zelfs aan de geva
ren, die in sommige gevallen de schittering van het
koningsschap begeleidt, rnaar de gedachte aan den
echtgenoot en vader, die zoo tragisch werd weg
genomen van zijn treurende weduwe en van zijn
klejnon zoon, die juist zijn studie begon als andere
kleine jongens op een Engelsche school en die
thans werd weggeroepen om gedompeld te worden
in dewervcling van de ingewikkelde zaken van
zijn land. Tcrzelfdcrtijd verloor Frankrijk een
staatsman, rijp van jaren en ervaring dien wij nog
zao kort geleden te Londen hadden begroet en wiens
hooge kwaliteiten van energie en kennis ik in den
loop van persoonlijke samenwerking had leeren
kennen en bewonderen.
De ontroerende plechtigheid van de teraardebestel
ling van Barthou zal lang in mijn geheugen blijven
en wij bieden de Fransche regeering en het Fran-
sche volk de sympathie aan van een vriend
schappelijke natie hij het verlies van Frankrijks uit-
nemenden en vaderlandslievenden zoon.
Moord is niet alleen de schandelijkste, maar
ook de domste der politieke misdaden. Hoe zel
den in de geschiedenis, vanaf den moord op Ju-
lius Cesar tot den moord op Engelbert Dollfuss,
heeft politieke moord zijn beoogde gèsultaat be
reikt? Hot was niet te vermijden, dat toen dit
schokkende nieuws voor het éérst ter oore van
het publiek kwain, dat de menschen zich den
moord te Sèrajewo herinnerden.
Ik kan er niet genoeg op wijzen, dat deze bei
de gevallen geen parallellen zijn, doch contras
ten. In het eerste geval betrof het een strijd
om over Turkije tc vliegen, zoodat ik van Athene
via Aleppo naar Bagdad moet. We hopen geduren
de het grootste gedeelte van de vlucht in voortdu
rende draadlooze verbinding met den grond te blij
ven."
Ten genoege van de Engelsche omstanders ver
klaarde „Geys" nog. dat hij als mascotte een klein
metalen hondje meenam, dat hij van zijn vrouw
had gekregen, voor hij in 1927 naar Indië vloog. Se-
dertdoen, vertelde, hij, had. hij het op al zijn lange
afstandsvluchten bij zich gehad.
Aan de gezagvoerders van „Uiver" en
„Panderjager".
De minister-president dr. H. Colijn heeft aan de
gezagvoerders van de „Uiver" en de „Panderjager" de
vliegers Parmentier en Geijsendorffer, het volgende
telegram gezonden:
Wensch U beiden een voorspoedige reis en
vertrouw dat dc naam van de Nederlandsche
luchtvaart ook thans door U zal worden hoog
gehouden. COLIJN.
Een Nederlander?
Londen. Op het vliegveld Croydon is gister
avond aangekomen een Nederlander die voorgaf
vlieger te zijn en Johannes van Lee te heeten. Hij
kon zich evenwel niet legitimeeren. Hij verklaarde
getuige te wilen zijn van den start van de luchtrace.
De man is op het vliegveld vastgehouden, doch later
bleek hij verdwenen te zijn. De politie is thans op
zoek naar dezen onbekende.
(Zie ook volgende pagina.)
tusschen een groot en een klein land, waarin do
andere landen zich spoedig aan weerszijden
schaarden. Zoo iets kan thans niet gebeuren.
De invloed en het overleg van lederen staats
man in Europa zal, naar ik vertrouw, gebruikt
worden om iedere mogelijke herhaling tegen te
gaan. Toen waren er gewapende en vijandige na
ties, die gereed waren elkander naar de keel to
vliegen.
Thans hebben we de bittere ervaring van
vier jaren oorlog en wanneer wij dat overzien,
gevoelen wij niet alleen afschuw voor, doch zien
wij tevens de nutteloosheid in van een afslach
ting. De methode om bloed te laten vloeien als
geneesmiddel vor een nationale koorts, wordt
niet alleen door het geweten, doch ook door do
ondervinding van de menschheid verworpen.
De internationale politiek werd geleid volgens
een systeem van bondgenootschappen en spe
ciale combinaties met weinig gelegenheid voor
vriendschappelijk en snel algemeen overleg.
Thans heeft voortdurend internationaal overleg
plaats en dit is overal ten dienste van den vrede.
De waarde van den Volkenbond .kan niet alleen wor
den afgemeten door het opstellen van een lijst niet
tastbare successen en mislukkingen, doch door to
realiseeren, hoe zeer hij bijdraagt tot een goed wc-
derzijdsch begrip en hoe hij het den Europeeschen
staatslieden mogelijk maakt onderling contact tc
houden.
Simon over verhouding Italië, Frankrijk
Joegoslavië.
Reeds voor de misdaad van Marseille hadden wij
met groote voldoening vun de dOQT Mn—oHnl op 6
October te Milaan gehouden redevoering kennis ge
nomen. In deze redevoering sprak Musolini uit, dat
het nog steeds de bedoeling der Italiaansche rcgec-
ring was overeenstemming tc zoeken met en weder-
zijdsch goed begrip te ontmoeten bij de aangrenzen
de landen en in het bizonder met Frankrijk en Joe-
go Slavië. De toen door Mussolini uitgesproken ge
voelens zijn thans des tc meer van waarde, aange
zien wij er geen moment aan behoeven te twijfelen,
dat dit nog steeds de politiek der Italiaansche re
geering is. Het bezoek van koning Alexander aan
Frankrijk was ook werkelijk een verdere stap in de
richting van een algemeene overeenstemming, zoo
als deze door Mussolini was uiteengezet. Joogo Sla
vië is thans een groote staat, welke geschapen is
door de combinatie van elementen, die na den oor
log onder een soeverein bijeen kwamen.
Een krachtig, vcreenigd, welvarend en tevreden
Joegoslavië is van zeer groot belang voor Europa.
