Firdoesi, de Paradijsachtige
Duizend jaar qeleden werd m
Aboel Kazim van Perzië geboren
Zaterdag 27 October 1934.
SCHAGER COURANT.
Tweede Blad. No. 9583
Een schat die te laat
kwam
Avonturen eener dame in het
hooge Noorden.
DOUWE EGBERTS
TIMMERFABRIEK NABIJ PURMEREND
AFGEBRAND.
Door een locomotief aangereden.
Mijnontploffing in België.
Doodstraf voor gebruik van
bedwelmende middelen.
De dichter die zijn land en volk van den
ondergang redde.
(Van onzen rcizenden correspondent.)
Teheran. In October.
HET zijn in de geschiedenis soms dichters en
geen krijgshelden geweest, die een land. een
volk hebben gered van ondergang. Waar
het zwaard onmachtig was, bleek vaak het woord
het sterkste wapen. Vele tyrannen hebben daarom
het woord gevreesd en bestreden, waaruit dan voort
kwam de onderdrukking van een taal. De Duitschers
in Polen, (Slecswijk-Holstein en de Elzas Lotharin
gen), de Russen in Polen, de Oostzee-provinciën, Fin-
laiid hebben dit geprobeerd; de Oostenrijkers in htin
Slavische gebieden. In het volk bleef evenwel de
eigen taal levendig en het waren in de eerste plaats
dichters, schrijvers, die de aanvoerders waren bij dco
lijdelijken wederstand tegen de vervreemding van
eigen volks- en tong-aard. Onberekenbaar zijn daar
door de diensten, die b.v. de Poolsche dichter Miskie-
wics bewezen heeft aan zijn landgenooten. Ook voor
het Estische volk, dat achthonderd jaar onder vreem
de heerschappij stond, waren het de dichters, de
schrijvers, ook wel de toondichters, die steeds tek
sten in eigen taal kozen, die het besef van eigen
aard en taal bij de massa wisten te bewaren en het
mogelijk maakten, dat na vele eeuwen het Estische
rijk weder uit zijn asch verrees. Bij de Serven, de
Kroaten, de Tsjechen was het niet anders. Bij laatst
genoemden waren het vooral ook de toondichters,
die het volk hielpen het hoofd te bieden aan alle po
gingen der vreemde overhecrschers het te vervreem
den van eigen aard en taal. Smetana en Dvorak zijn
de mannen, die met muziek en ook wel met de door
hen gekozen teksten streden tegen vreemde overwel
diging. In dien strijd had b.v. Smetana*s opera „Ma
'Vlast* (Mijn Vaderland) de beteekenis van vele be
wapende regimenten. Trouwens, wc behoeven zoo ver
niet van huis te gaan en zouden ons ertoe'kunnen
bepalen slechts de namen te noemen van enkele
Vlaamsche strijders met woord en toon: Consience,
Peter Benoit, en tallooze andere.
Ook Perzië heeft zulk een dichter, die door zijn
werk de taal en het volk redde van ondergang en
die do tegenwoordige wedergeboorte van Perzië heeft
mogelijk gemaakt. Zelfs de politieke geschiedenis
van Perzië kan men niet schrijven zonder den naam
van dezen grooten dichter te noemen. Thans wordt
de geboorte van dezen nationalen, maar ook in de
wereldletterkunde bekenden dichter plechtig her
dacht In het merkwaardige land Perzië rekent men
evenwel met andere getallen dan wij in Europa. Bij
ons viert men eens een honderdjarige herdenking,
als het zeer veel is eens de drie- of vijfhonderdjarige
heredenking van 'n dichter. In Perzië moeten dc ge
dachten veel verder teruggaan. Daar Immers rekent
men in de geschiedenis niet met eeuwen, zooals bij
ons, doch met tientallen eeuwen.
Duizend jaar is het geleden dat de groote dichter
'Aboel Kazim, bijgenaamd Firdoesi, de Paradijsach
tige, werd geboren en het feest, dat thans wordt ge
vierd, is niet alleen een feest van geleerden, maar
een feest, waaraan ook het volk met het hart deel
neemt, want Firdoesi is voor alle Perzen nog levend
Men kent groote gedeelten uit zijn voornaamste
werk „Sjahname", het „Koningsboek". Geletterden
lezen het, ongeletterden hebben er groote deelen uit
booren voordragen en er met vrooraen eerbied naar
geluisterd. Trouwens, eerbied voor al wat eigen ge
schiedenis aangaat, vindt men op alle gebied in Per
zië. Ook de eenvoudige menschen uit het volk ken
nen de namen van hun groote mannen, die tientallen
In het onde Teheran; het gedenk-
teeken op het graf van een Schrift
geleerde.
Volksfeest nabij oen Perzisch berg
dorp ter viering van de duizend-
Jarige dichterherdenking. Op den
achtergrond een muziektent met
muzikanten.
I
eeuwen geleden leefden, vertellen elkander de lotge
vallen hunner vorsten en helden, die leden en streden
en hun wonderschoone paleizen bouwden in een tijd.
toen Europa nog niet anders was dan een barre wil
dernis zonder een spoor van beschaving.
Deze kennis van hun geschiedenis, deze bewonde
ring voor hun groote mannen heeft in de Perzen de
mogelijkheid gelaten voor de wedergeboorte, waarvan
we thans getuigen zijn. En ook in den sjah leven
deze kennis en deze bewondering en van hem is uit
gegaan het plan de herdenking van den grooten dich
ter luiterrijk te vieren.
Een hoogst merkwaardige figuur is Firdoesi, een
ras-echte dichter, niet alleen in zijn werk, maar ook
in zijn optreden tegen de menschen en zelfs tegen den
vorst, die over zijn wel en wee en over zijn leven of
dood te beschikken had.
Ilij leefde in een tijd, dat Perzië stond onder een
vreemden vorst, sjah Machrnoed den Grooten. Reeds
eeuwen tevoren was Perzië onder vreemde heerschap
pij gekomen. De Arabieren waren er binnengedron
gen en hadden er hun eigen, toen nieuwen gods
dienst, den Islam, gebracht. De Perzische taal kwam
geheel onder den invloed van het Arabisch en scheen
geheel onder te zullen gaan.
Sjah Machrnoed, zelf toch feitelijk een vreemdeling,
kwam op het denkbeeld den dichter Firdoesi de op
dracht te geven in verzen de geschiedenis van Per
zië en van de Perzische koningen te schrijven. Dit
groote dichtwerk van zestigduizend verzen, werd
door Firdoesi geschreven in rein, zuiver Perzisch
en men zou kunnen zeggen, dat hij de Perzische
taal van den ondergang redde, wat vermoedelijk
wel niet de bedoeling is geweest van den toenmalt-
gen sjah. Het grootsche werk van den dichter vond
ingang, niet slechte bij den vorst, maar bij het ge-
heele volk. De dichter was zich, hoewel niet geheel
klaar, bewust, dat zijn boek een grooten invloed
zou hebben en hij schreef met niet geringen trots:
„Van hen, die door de lange eeuwen gestorven sche
nen, herleefden de namen door mijn woord. Daar
door, o koning, heb ik een dienst bewezen, die alles
zal zijn, wat er in de wereld van u ter herinnering
zal overblijven. Door den regen en het vuur der zon
vallen de sterkste gebouwen in puin. Van verzen
heb ik echter opgebouwd een hoog kasteel, dat door
wind noch regen wordt aangetast".
Do dichter deed meer dan den naam van een ko
ning behoeden voor vergetelheid. Hij redde een volk
van den ondergang door de taal te redden.
Roerend en tegelijk grappig is de geschiedenis van
Firdoesi, den paradijsachtige. Hij leefdee, zooals bijna
alle dichters door alle tijden hebben gedaan, in ar
moede en kommer, totdat de koning hem de opdracht
gaf het groote werk, te Sjahname, het Koningsboek,
te schrijven. De dichter zou in het paleis wonen en
daar onbekommerd kunnen werken. Zorgen zou hij
dus niet meer kennen, zoo scheen hem. De verzor
ging in het vorstelijk paleis bleek evenwel allerminst
vorstelijk en in dc koninklijke woonstede leed hij
armoede en soms zelfs honger.
Dertig jaar schreef de dichter aan zijn levenswerk.
De koning had hem beloofd na de beëindiging van
het boek voor elk vers een tuman te betalen. Er wa
ren toen twee soorten tumans, de gouden en zil
veren, die sterk in waarde verschilden en de dich
ter rekende er natuurlijk op, dat hij in gouden tu
mans zou worden betaald. Echter, nadat het werk
van zestigduizend verzen gereed was, liet de koning
den dichter betalen in zilveren tumans. Met waarlijk
dichterleijkcn trots en onbezorgdheid gaf Firdoesi
uiting aan zijn ontevredenheid over wat hij als kren
terigheid van den koning beschouwde. Aan den ko
ninklijken boodschapper, die hem do zestigduizend
zilveren tumans bracht, gaf hij er twintigduizend
als fooi. Rustig ging hij daarna een bad nemen als
om zelfs do herinnering aan den koning weg te
wasschen en aan den badknecht schonk hij even
eens twintigduizend tumans. Do laatste twintigdui
zend gaf hij aan een straatverkooper voor een koelen
drank.
Toen was de dichter na dertig jaar arbeid weder
even arm als hij geweest was.
De koning, die al spoedig hoorde van Firdoesi's
handelwijze, gaf in hevige verbolgenheid bevel den
dichter te vatten en hem door de olifanten van den
paleisstal te laten vertrappen. De dichter, dien den
koning kende en iets dergelijks verwacht had, bleek
evenwel onvindbaar. Hij had de wijk genomen,
maar aan een vertrouwde een gezegeld stuk gela
ten, dat den koning na drie weken moest worden
overhandigd. Dit verzegelde stuk was de heftige en
later beroemd geworden satyre van den dichter op
den koning. Dc krenterigheid van den koning schreef
de dichter daarin toe aan de lage afkomst van den
vorst
Jarenlang zwierf en woonde Firdoesi in het bui
tenland, o.a. te Bagdad, waar de Kalif hem gastvrij
ontving. Eindelijk dreef het heimwee den dichter te
rug naar Perzië en hij vestigde zich te Toes, zijn ge
boorteplaats, niet ver van de heilige stad Medzjed,
waar hij in kommervolle omstandigheden leefde.
Sjah Machrnoed de Groote, die in zijn hart toch
niet zoo zeer bloeddorstig en haatdragend was, hoor
de dit en zond toen aan den dichter dc zestig duizend
gouden tuman, die deze verlangd had, benevens nog
vele kostbare geschenken. Toen de met schatten be
laden karavaan te Toes aankwam, werd de dichter
juist begraven. Zijn zuster besteedde de groote som
geld aan bevloeiingswerken, waarvan Firdoesi steeds
had gedroomd.
Te Toes, in een eenvoudig, maar indrukwekkend
graf rust de groote dichter en daarheen zijn dezer
dagen vele bewonderaars zoowel uit Perzië als uit
Egypte, Turkije, Irak en ook uit vele Europeesche
landen ter pelgrimsvaart getrokken en ook de Sjah
vertoefde aan het graf van hem, die door zijn werk
den arbeid van den huidigen Sjah, de wedergeboorte
van Perzië, mogelijk maakte.
J. K. BR EDERODE.
Van de Kamenex-eilanden teruggekeerd.
Leningrad. De in Sovjet-Rusland vanwege
haar exploratie-werk bekende Madame I)emme is hier
zoo juist weer teruggekeerd, na twee jaar te hebben
doorgebracht op de Kamenex-eilanden (Siberië), al
waar zij gcographische en andere wetenschappelijke
waarnemingen heeft gedaan.
Zij zou reeds verleden jaar ipet de drie mannen,
die haar vergezelden, naar Rusland zijn tcrugge
keerd, doch de ijsbreker die hen zou afhalen, werd
hierin door het ijs verhinderd.
Het viertal heeft zich er toen in moeten schikken
dat het nog een jaar in Poolgebied moest verblijven.
Zij hadden wel voldoende voedsel voor dit extra jaar,
maar niet genoeg brandstof. Door benzol te gebrui
ken, hebben zij de koude eenigszins kunnen bestrij
den.
'Iwee maanden geleden, toen zij zich reeds gereed
maakten voor een verder verblijf van een jaar in
het hooge Noorden, werden zij door een Russisch
vliegtuig opgepikt.
daar is het meerendeel
der rookers het roerend
over eens: er is voor Uw
pijp geen geuriger en
beter tabak te vinden dan
Douwe Egberts Echte
Friesche Heeren-Baail
ECHTE FRIESCHE HEEREN-BAAI
10 - 15 - 20 ct. per half ons.
(Ook in onsen en halve ponden.)
11 ■um&t*. vu* ge»uri/
De enorme vlammen door een stormach-
tigen wind aangewakkerd. De brandweer
stond machteloos,
In den nacht van Donderdag op Vrijdag te om
streeks twee uur is brand uitgebroken in de timmer
fabriek van dc firma Schaap Brandjes, welke aan
den rand der gemeente Landsmeer is gelegen bij Den
lip, dus in de richting van Purmerend. In deze fa
briek worden in hoofdzaak deuren vervaardigd. De
brand vond in den opgeslagen houtvoorraad gretig
voedsel en de vlammen werden door een stormach-
tigen wind krachtig aangewakkerd. I)e vrijwilllgo
brandweer van Landsmeer, welke onder bevel staat
van den heer Horstman, stond vrijwel machteloos.
Dc mannen ondervonden bij hun werk moeilijkheden
ten gevolge van den hevigen regen. De huizen, di*
in de naaste omgeving van dc fabriek zijn gelegen,
werden door de bewoners ontruimd. De vuurzee, was
meer dan een uur lang tot in Amsterdam waar te
nemen. Uit ver in den omtrek stroomden belang
stellenden toe, die door rijks- en gemeentepolitie
op een afstand werden gehouden.
Gevreesd wordt dat het fabrieksgebouw tot den
grond toe zal afbranden.
Hoofdopzichter van Weg en Werken
ernstig gewond.
Op het Oostelijk emplacement van liet Centraal
Station te Amsterdam, is een hoofdopzichter van weg
en werken door een locomotief aangereden. Het
slachtoffer liep eenige hoofdwonden op en is door
den Geneeskundigen Dienst naar het Binnengasthuis
vervoerd. Tegenover een rechercheur, die een onder
zoek instelde, heeft de opzichter verklaard, dat het
ongeval aan eigen onvoorzichtigheid is te wijten. Hij
liep tusschen de rails en heeft «leze gevaarlijke plaats
bij het naderen van den locomotief niet tijdig genoog
verlaten.
Twee dooden, vier gewonden.
Brussel: Donderdag heeft zich In de mijn
Trien-Kaisin te Montilly-sur-Sambre op een diepto
van 535 M. een ernstig ongeluk voorgedaan. Bij het
afschieten van patronen ontstond een ontploffing,
tengevolge waarvan een arbeider, gehuwd en vader
van 7 kinderen zoo ernstig gewond werd, dat hij
spoedig na in het ziekenhuis te zijn opgenomen,
overleed. Een tweede arbeider werd door den lucht
druk opgenomen en een eind weegs weggeslingerd. De
man sloeg op de vlucht doch koos helaas een ver
keerden uitweg. Hij is door koolmonoxyde gestikt.
Ten slotte werden nog vier arbeiders ernstig gewond
naar het ziekenhuis overgebracht.
Reeds een vrouw en i anderen gevonnist.
Shanghai. De rechtbank heeft de Chineesche
vrouw Hjangoe-Foe wegens het gebruik van bedwel
mende middelen ter dood veroordeeld. Het vonnis is
reeds voltrokken.
Verder zijn er nog vier personen die ervan beschul
digd werden, ongeneeslijk verslaafd te. zijn aan het
gebruik van verdoovendc middelen, ter dood vcroor»
deelth