De aankomst van de Uiver tc Batavia
Soer vertelt
Melbourne race
Panderjager
Bankoverval in Bessarabische stad.
De tragiek
van den
Een electrische tragedie.
SCHERPE REDE VAN HULL.
AAN BOORD VAN DE UIVER.
Van Allahabad naar Singapore.
rijke landgenooten en hoe het er straks in Batavia
uit zal zien, daar denken wij nog maar niet aan.
Op onzen tocht van Allahabad naar Batavia heeft
il ons zeker wel gevolgd het verliep alles uitste
kend, doch er was een droef oogenhlik toen onze mar
conist het bericht van de schade aan de Panderjager
opving. Dit toestel was onze grootste concurrent en
zat ons voortdurend met slechts ecnige kilometers
verschil op de hielen het zou zoo mooi geweest zijn
wanneer de beide Nederlandsclie toestellen de eind
streep hadden bereikt! Vooral -de bemanning was
zeer begaan met het lot van hun populaircn collega
Gijs.
Hoe verder wij vorderen hoe grooter het enthou
siasme; de climax werd te Singapore bereikt waar
onze piloten een reusachtige ovatie gebracht werd.
Het is dan ook wel een prestatie een verkeersvlieg
tuig en men moet den nadruk op „verkeer" leggen,
dat uit Engeland vertrekt en op den kop af juist
tweemaal vierentwintig uur later boven Singapore
cirkelt. Bravo K.L.M., niet alleen voor deze presta
tie, doch vooral voor het. groote moreele effect op
het Nederlandsche volk. Wij hebben langs de geheele
route gezien hoe het nationale bewustzijn door der
gelijke daden ontwaakt, en hoe de oude geest van
Coen weder onder ons volk vaardig wordt.
Ofschoon Mclbourne natuurlijk het. eind van dezen
tocht is, speelt voor ons Nederlanders Batavia natuur
lijk de groote rol. De zenuwachtige spanning aan
boord stijgt hoog boven in de lucht op vierduizend
meter, vieren bemanning en passagiers reeds een
feest in het vooruitzicht binnen twee uur weer op
Nederlandschen bodem te staan. De kajuit wordt
netjes gemaakt. Parmentier trekt zijn beste pakje
aan en evenals Speenhoff's marinier, die naar de
Oost vertrok ik eindig nu mijn brief.
Met een half millioen ontkomen.
Boekarest: Drie roovers hebben een bruta
len bankoverval gepleegd op een bank in de Bessara
bische stad Baltzi.
Terwijl het geheele personeel nog aan het werk
was, drongen drie gemaskerde mannen met getrok
ken revolver het gebouw binnen. Een vierde bleef
als wacht, gewapend met handgranaten aan dc deur
staan. De vier aanwezige bankbeanibten werden
overmeesterd, geboid en gekneveld. Toen de roovers
in de hoofdkas niet voldoende geld vonden, drongen
zij het directiekantoor binnen, knevelden ook den
directeur en een in dit lokaal aanwezigen bediende,
en plunderden ook hier de kas. De indringers wisten
te ontkomen met een totaal bedrag van een half mil-
loen Lei.
Pas toen tegen den avond voorbijgangers zagen
dat de bank nog geopend was, werden de gebonden
bedienden ontdekt, die bevrijd werden en een ver
haal van het gebeurde deden, waarna dc politie een
onderzoek naar de roovers kon instellen.
Ongeïsoleerd draad in aanraking met de
drooglijn.
Bloemfontein (Zuid-Afrika)Een ama
teur electricien had in de waranda van het huis van
mevrouw Hill in Bloemfontein licht aangelegd.
De draad van de leiding, wrclke niet geheel ge
ïsoleerd was, kwam in contact met het ijzeren dak
van een loods, die in den tuin stond. Aan het dak
was een drooglijn bevestigd, waaraan mevrouw Hill
de wasch ophing.
Toen mevrouw Hill de draad aanraakte, werd zij
geëlectriseerd en kon niet meer loskomen. Haar
zuster kwam haar te hulp, maar werd eveneens ge-
electriseerd.
Een buurman, de heer van Wijk, snelde toe en na
eerst een paar handschoenen aangetrokken te heb
ben, knipte hij de draad door. Maar de hond van
mevrouw Hill, die dacht dat hij een inbreker was,
hapte een stuk uit zijn pantalon.
Kleinzielige taktiek van Amerikaansche
industrieelen.
Washington: Staatssecretaris Huil heeft tij
dens het banket van de vcreeniging voor den buiten-
landschen handel een redevoering gehouden, waar
in hij zeer scherpe aanvallen richtte op het repu-
blikeinsche regiem, waaronder Amerika belast was
met twee catastrophaal werkende en gedeeltelijk zelfs
phantastische wetten op beschermende rechten.
Groote lof had spreker voor dc vrijhandelspolitiek
die president Wilson had nagestreefd.
Tegelijkertijd
waarschuwde hij
de industrieelen
dat zij hun ego-
istische en klein
zielige tactiek van
het schreeuwen
om beschermende
rechten en bevor
dering van hun
bijzondere belan
gen onder den
dekmantel van
patriottisch vlag-
gezwaai moesten
opgeven, want
het algemeen wel
zijn lijdt onder de
mislukte politiek
ten zeerste, welke
onder de repu-
hlikeinsche re-
geering den uit
voer tot het matelooze heeft opgedreven, doch den
invoer neersloeg met het gevolg, dat het buiten
land de leeningen, waarmede het voor den uitvoer
betaalde deels met groote vertraging afbetaalde,
deels In het geheel niet zou terugbetalen.
Ten opzichte van het buitenland wees Huil op
nieuw op zijn opvatting, dat de tendenz de handels
betrekkingen tusschen twee landen precies in even
wicht te willen brengen de terugkeer zou beteeke-
nen tot het meest primitieve mercantilisme en de
wereldeconomie ten zeerste zou benadeelen. Spr.
heeft geloof in het afbreken van alle hinderpalen
voor den handel, zij het ook in een voorzichtig tem
po, vooral echter houdt hij het principe der meestbe-
gunstiging voor onmisbaar voor het inperken der
wereldeconomie binnen normale grenzen.
over de
De aankomst van de „Uiver" op het
vliegveld Tjiiilitan bij Batavia. De
machine onmiddellijk na de landing.
Donderdag is de „Kwartel", gezagvoerder Piet Soer
uit Indië teruggekeerd. Niets bijzonders meer, zoo'n
thuiskomst van een Indië-vliegtuig. Wij leven snel.
De passagiers, die eenigo etmalen geleden nog in
Batavia dineerden, stappen er uit, ze passeeren de
douane en gaan met een paar familieleden of vrouw
en kinderen naar huis.
Ditmaal was er echter reden om de terugkomst
van het vliegtuig met bijzondere belangstelling te
gemoet te zien. teneinde hem naar zijn ervaringen
en wederwaardigheden te vragen, die hij heeft op
gedaan met een groot aantal Londen-Molbourne-ra-
cers.
Duizenden begroetten den Uiver te Ba
tavia.
Ik kwam dus in Batavia, zoo begon Soer aan do
persvertegenwoordigers te vertellen, toen dc Uiver
op weg naar Melbourne, daar moest landon. Het
vliegveld was boordevol, duizenden menschen had
den zich naar Tjiiilitan begeven, zoodat na afloop
der begroeting, het drie uur duurde, voor ik in mijn
hotel terug was. In dien tijd was de Uiver Soerabaja
reeds gepasseerd.
Parmentier vertelde me, dat hij een prachtige reis
had gehad, hetgeen men hem trouwens ook wel kon
aanzien. Hij zag er monter en frisch uit, evenals
zijn passagiers en de overige leden der bemanning,
die vroolijk uit hun veilige kist. stapten en met groot
enthousiasme door de vliegveldbezoekers werden be
groet. Men had hier nog nooit een laagdekker ge
zien, zoodat de Uiver vanzelfsprekend groote aan
dacht trok, alleen al om zijn vreemde gedaante.
Parmentier en de zijnen hebben niet al te veel kun
nen praten, daar de machine verzorgd moest worden
en binnen korten tijd weer starten. Elk oogenblik
kon de avond vallen.
Een half uur na de aankomst vertrok onze Uiver
weer, mot de lichtjes aan, want, de nacht was reeds
gevallen. Wij allen hoopten, dat onze mannen zouden
winnen.
In Bandoeng kregen we de tijding, dat Scott veilig
en wel was gedaald, doch onze Uiver S.O.S.-seinen
had uitgezonden. We hadden juist door de radio
vernomen, dat de Douglas was geland, doch alras
werd dit herroepen. We hebben ons daarna, evenals
ti in Nederland, danig ongerust gemaakt over Par
mentier. Wel voelden we, dat er niets met hem kon
gebeuren, maar Australië is nog onbekend terrein
en van een noodlanding kun je nooit iets vooruit
zeggen.
Gelukkig bleven de geruststellende berichten niet
«1 te lang uit, ofschoon de berichtgeving in Indiê
niet zoo snel is. Ik behoef u niet te vertollen, hoe
Batavia reageerde, toen de Uiver in Melbourne land
de.
Te Rangoon ontmoetten we Melorse. De arme jon
gen was er naar aan toe. Ilij had een zware kou,
terwijl hij bovendien klaagde over pijn in zijn oor en
het gevolg van het vliegen in hoogere luchtlagen.
We hebben hem zijn oogen ingespoten en aangera
den, voorloopig wat dichter bij de narde te blijven.
F.on flcschje met wat medicijn kreeg hij ook, hetgeen
hij zeer op prijs stelde.
Hoe de Panderjager ten onder ging.
Bii onze aankomst te Allahabad, vloog ik laag
"ever het wrak van den ongelukkigen „Panderjager".
De brokstukken, bestaande uit motoren, verwrongen
stangen, lagen in een boek van het veld en ik was
toen al verbaasd, hoe de bemanning uit het toestel
was geklommen, nu er nog maar zoo weinig van
over was.
Ik heb Geysendorffcr. Asjes noch Pronk kunnen
te spreken krijgen. Ze waren nog in het hospitaal en
mijn tijd was te kostbaar, dan dat ik het reisje daar
heen kon ondernemen. Per telefoon heb ik nog met
Geysendorffcr gesproken, die verklaarde, dat zij drie
ën niet gewond waren. Alleen Asjes had. toen bij
den inlander uit de vernielde tractor redde, brand
wonden aan een van zijn handen opgeloopen.
Uitvoerig vertelde bij mij, hoe het ongeval zich had
toegedragen. In den hoek van het veld stond de trac
tor, bestuurd door een inlander. De tractor had
achter zich een zoeklicht op een lorrie, doch daar het
helder maanlicht was, vertelde Geys, dat bij het licht
wel kon dooven. Do inlander, die volgens den chef
van het vliegveld nog geen domme dingen had ge
daan, dacht, echter, dat Geysendorffcr hem beduidde,
niet te zullen opstijgen, weshalve bij het zoeklicht
doofde en dwars het veld overstak, in de veronder
stelling. dat toch niemand meer zou opstijgen en de
weg dus vrij was. Toen de inlander midden in het
veld was, zag hij plotseling een vliegtuig op zich
aanstormen, hij draaide de koplampen van den trac
tor aan, doch dit signaal was reeds te laat.
Met groote snelheid donderde de ..Panderjager"
aan, de motoren draaiden steeds sneller en juist
wilde Geys de kist van den grond halen, toen de
koplampen van don tractor hem plotseling in de
oogen speelden. Geys trachtte nog dc stijging te for-
ceercn, doch de snelheid was te gering en de weer
stand van het hoogteroer nog niet voldoende. Er
volgde een botsing, de „Panderjager" greep met het
onderstel den tractor en sloeg daarna neer, vlam
mend nog een heel eind over den grond voortschui-
vend. Het zwarte spoor hiervan heb ik nog duidelijk
kunnen zien, toen ik over het wrak vloog.
Gelukkig sloeg het toestel niet over don kop, an
ders had er zeker niemand heelhuids uit kunnen
ontsnappen, doch gleed over de motorbokken verder.
Een tweede geluk bij dit ongeluk was, dat de lin
kermotor bleef draaien. U weet, dat de uitgang,
welke zeer nauw is. zich aan de linkerzijde van het
toestel bevond. Doordat do linkermotor nog even
doordraaide, werden do vlammen van den uitgang
weggejaagd, zoodat de piloten en Pronk, zonder
brandwonden op te loopen, konden ontsnappen. Dit
ontsnappen is ontzettend snel gebeurd en Geysendorf-
fer kon dan ooi» niet zeggen, hoe het precies geschied
was. Ze schoten uit het toestel, dat ëén groote fakkel
was en weldra geheel in vlammen was opgegaan.
Asjes kwam onmiddellijk daarna den inlander te
hulp, die door den schok onder den tractor was ge
raakt en zwaar gewond was. Het is, ondanks dit
heldhaftig en kordate optreden toch nog twijfelach
tig ,of deze inlander er nog bovenop zal komen.
Ik hoorde van don chef van het vliegveld, al
dus besloot Soer, dat er bevel was gegeven het zoek
licht te dooven. Do man inoct hierdoor in de veron
derstelling zijn gekomen, dat Ge.vsendorffor nog niet
zou starten en dus nam hij den koristen weg terug.
Hadt u den indruk dat Gevscndorffer nog ze
nuwachtig was van het geval?
Nou. hij praatte wel erg vlug door de telefoon,
zei Soer, ik geloof dat hij het nog wel even te pak
ken had.
Geysendorffer en Asjes naar Calcutta.
Allahabad: De beide piloten van den ver
ongelukten „Panderjager", Geysendorffer en Asjes,
zijn Donderdag met het gewone K.L.M.-vliegtuig
naar Calcutta vertrokken, waar zij zich naar Neder
land zullen inschepen.
Tweemaal per week naar Batavia.
Naar de Indische bladen schrijven, treft dc Ko
ninklijke Luchtvaart Mij. thans reeds voorbereidin
gen om den wekelijkschen dienst Holland—Indië
vice-versa uit te breiden tot een verbinding twee ma
len per week te bedienen.
Het wordt najaar 1935, alvorens zulks tot stand kan
worden gebracht, doch nu al zijn de postdiensten in
Nederland en Indië met het plan op de hoogte
bracht, onder mededeeling:
dat de K. L. M. voor de verdubbeling van dezen
dienst geen hoogere subsidie verlangt, zoodat de
luchtverkeers-verbetering noch Nederland noch Indië
iets zal kosttrn.
Het spreekt van zelf, dat de K. L M.-directie er
naar streeft, het transport aan personen, post en goe
deren tegen dien tijd sterk op te voeren, hetgeen me
de mogelijk zal zijn door het grootere materieel dat
langzanerhand op dc Indië-lijn wordt ingezet.
Zoo bestaat het plan te trachten: het postvervoer
tusschen Europa en do Philippijnen vice-versa voor
een goed deel in handen te krijgen.
Wat ar van dan Panderjager overbleef na den onfor tuinlijken start op het vliegveld van Allahabad.
Een hoop verwrongen metaaL
Een bijzondere corr. van de N.R.Ct schreef d.d. 22
Oct, uit Batavia:
't Is fantastisch deze tocht een film, die In een
tienvoudige snelheid wordt afgedraaid. In den tropi-
schen nacht zitten wij te midden van een grooten
kring belangstellenden op het vliegveld te Calcutta,
dames in avondtoilet, hecren in smoking. Wij wor
den bestormd met vragen zooals „when did you leave
London" en wij kunnen ons zelfs nauwelijks geloo-
ven, wanneer wij antwoorden „Ycsterday". Toe, u
moet toch iets eten, dringt een ander aan en wij
antwoorden heel serieus zonder eenige gedachte aan
bluf: „o, nee, dank u wel, we hebben juist in Alla
habad was gebruikt". Men grinnikt en eerst dan
dringt bet tot ons door dat. AllahadbadCalcutta on
geveer tweemaal de afsland RotterdamParijs is
voor ons natuurlijk een peuleschilletje..Terwijl wij
deze regelen schrijven, vliegen wij ergens boven den
Indischen Oceaan; de klok, die gisteren in Enge
land werd gelijk gezet, wijst thans Zondagavond
aan, bijna middarnacht, doch het Indische Maandag
ochtend-zonnetje beschijnt ons reeds zoo sterk, dat
we aan de zonzijde de gordijntjes maar dicht maken.
Het spreekt van zelf, dat bij een dergelijkcn snel
heids-tour de force het comfort er eenigszins onder
lijden moet het is uitstappen, benzine Iaden en
weer instappen. Wij passagiers, die de bemanning
met zulk een enorme inspanning zien werken, pas
sen er natuurlijk wel voor op, dat men door ons
geen vertraging lijdt en wanneer de benzine geladen
is, zijn wij op onzen post. Het wachten is dan altijd
op den tweeden piloot, den heer Moll, die de papie
ren in orde moet maken. De schroeven draaien dan
reeds. Is Moll er al? Moll komt aangerend, hup er
in, deur dicht, weg. Wij kennen dat nu reeds zoo
goed, dat wij niet gaarne zouden willen vertrekken
zonder in koor te roepen „is Moll er al?" en wij zou
den haast gaan gelooven, dat hij er op wacht, want
nauwelijks hebben wij geroepen of hij duikt in volle
galop uit een of anderen duisteren hoek op met de
portefeuille onder den arm.
Ons korte verblijf op den vasten bodem wordt
meestal grootendeels in beslag genomen door het
Breven van inlichtingen aan hoeren van de Jask Eve-
ning Post of Allahabad Morning Star, voorts moeten
er natuurlijk de noodige foto's genomen worden,
zoodnt er gemeenlijk weinig tijd overblijft ons te
verfrissohen, hetwelk aan boord natuurlijk slechts
min of meer primitief geschieden kan. Het slapen is
natuurlijk ook zeer ongeregeld en wanneer men
midden in den nacht ergens aankomt, denkt men
er natuurlijk niet aan, aan boord te blijven.
Deze kleine ongomnkken beteekenen echter niets
bii het vele interessante en afwisselende dat deze
reis biedt en alle passagiers zijn dan ook in de wol
ken zoowel letterlijk als figuurlijk. Wij moeten
trouwens bekennen, dat de organisatie van dezen
♦ocht schitterend is. De K.L.M. heeft in elke plaats
voor ons gezorgd en dan is er gewoonlijk nog een
'•trijd tusschen tnl van vliegenthousiasten om ons
'ets verfrisschends aan te bieden. Tot ons groot ge
degen zagen wii. dat vooral onze landgenooten een
moot belang in dezen tocht stellen.
In Allahabad hadden een paar jongelui een tocht
en 2i uur reizen ondernomen om de twee Holland-
sche vliegtuigen te zien; te Calcutta was een zeer
'alrijke Hol'andshe kolonie panwezig. die den heer
Parmentier bloemen aanbood en ons Hollandsch
krentenbrood; ook te Rangoon en te Singapore tal
