De kunst om rijk te worden
Uit het leven van hen,
die slaagden.
Arbeid de grondslag
van aller succes
lioenenobjecten gaat, op een nooit verslap
pende energie, op 'n volkomen zich geven
zoowel in de groote als in de kleine dingen,
aankomt, kan nog blijken uit het in Ame
rika spreekwoordelijk geworden verhaal
van de „fortieth drop", de „veertigste drup
pel", dat steeds wordt aangehaald, om het
begrip van de tot het uiterste doorgevoerdei
economie duidelijk te maken.
Rockefeller merkte eens op, dat voor het
dichtsoldeeren der oliekannen precies 40
druppels soldeersel werden gebruikt. Daar
op liet hij onderzoeken of het ook met
minder toekon en het resultaat was dat
met 39 druppels een volkomen onberisp&-
lijke sluiting werd verkregen. De bespa
ring van deze ééne druppel leverde de on
derneming een jaarlijksch voordeel op van
100.000 dollar.
HAYDN'S AFSCHEIDSSYMPHONIE.
Joseph Haydn, de schepper van zoovele
bekende symphonieön moest, als zoovele
van zijn geniale kunstbroeders, met zijn
kunst zijn broodje verdienen, en was ka
pelmeester. Toen hij dertig jaar lang de
kapel van den vorst Nicolaas Esterhazy
geleid had, stierf deze in het jaar 1790. De
erfgenaam van den vorst hield weliswaar
leden van de kapel aan, maar verklaarde
reeds na verloop van eenigen tijd dat de
oorlog zijn materiaal zeer geschonden had,
en dat hij tot zijn groote spijt genoodzaakt
was om zijn kapel te ontbinden.
Ten afscheid zou de kapel nog een con
cert geven en de vorst noodigde veel aan
zienlijke personen uit om het bij te wonen.
De musici namen hun gewone plaats in,
Haydn hief zijn dirigeerstok, en een prach
tige symphonie deed het uitgelezen gezel
schap aandachtig luisteren.
Plotseling ging de muziek met een kla
gende overgang tot een gedragen melodie
over. Het eene instrument na het andere
zweeg, waarbij de musicus, die ophield zijn
lamp uitdeed, zijn muziek meenam en
zacht de zaal verliet. Tenslotte was er nog
maar een musicus overgebleven, die aan
zijn viool een klagende melodie ontlokte.
Nadat hij uitgespeeld had, verliet hij ook
de zaal.
Ook Haydn verliet daarop zijn lessenaar
Later vroeg de vorst hem stomverbaasd
wat dat te beteekenen had.
„Dat is onze Afscheidssymphonie", ant
woordde Haydn. De vorst moest daarop
hartelijk lachen, terwijl de gasten daarmee
instemden. De vorst nam de hand van
Haydn en zeide: -
„Nee, nee! We zullen voortaan samen,
blijven!
Zoo werden de kapelleden door de gees
tige inval van Haydn voor de werkloos
heid gespaard!
STRIJD OM EEN SERVET.
Toen Lodewijk de Dertiende eens aan ta
fel zat, ontstond er twist om het voorrecht
den monarch het servet aan te reiken. De
Prins van Condé eischte het recht voor
zich, omdat hij van vorstelijken bloede
was, terwijl de graaf van Soissons meende
het te mogen doen in zijn waardigheid van
hofmaarschalk. De twistenden wonden
zich hoe langer hoe meer op en eindelijk
werd de koning ongeduldig en beval zijn
broeder den Hertog van Anjou te halen, om
uit diens hand nu eindelijk zijn servet eens
te krijgen. Maar daarmee was de twist niet
bijgelegd, de strijd duurde voort en ten
slotte vormden zich twee partijen, die
recht tegenover elkaar stonden. De ko
ningin-moeder, Maria de Medici, wier tot
nu toe gevoerde regentschap haar door
haar zoon ontnomen was, maakte hiervan
gebruik om de teugels van de regeering
weer in eigen handen te nemen. Ze tracht
te haar doel te bereiken door een burger
oorlog uit te lokken, en inderdaad lukte het
haar om hier en daar ernstige opstanden
te doen plaats hebben. Lodewijk de Der
tiende verwijderde eindelijk zoowel de
prins van Condé als de graaf van Soissons.
Nu eerst keerde de rust weer terug, maar
veel bloed was vergoten en honderden
menschcnlevens waren te betreuren. En
dat alleen omeen servet.
m
SLIMME RATTEN.
In Soedan in de woestijn leven kangeroe-
ratten, die zich op een slimme manier wa
ter weten te verschaffen. Wanneer de me
loenen rijpen, bijten de ratten er de stelen
af. Dan krabben ze onder de meloen het
zand weg, zoodat de vrucht in een kuiltje
ligt. De rest doet de wind door zand over
de meloen te waaien, zoodat hij heelemaal
bedekt is. Zoodoende wordt hij beschermd
tegen de zengende zonnestralen en blijft
de inhoud frisch doordat de lucht afge
sloten is. Komt de tijd, dat het er erg droog
is, dan spreken de ratten hun reservevoor-
raad aan. Op deze wijze kunnen ze de
tien maanden, dat er in Soedan geen regen
1 valt, doorkomen.
door
T. H. BERKHOF VAN ROOY.
ZOO oud als de wereld is de ons in
geschapen drift de drang naar
bezit. Rijkdom is te allen tijde het
phantoom geweest, dat bijna alle men-
schen najaagden en de namen van hen,
die schatten wisten te vergaren en zich on
metelijke fortuinen verwierven, zijn in vele
gevallen spreekwoordelijk geworden, die
voor altijd in de geschiedenis der mensch-
heid zijn vastgelegd. Wie zou niet een
„Croesus" willen zijn, wie heeft niet het
verlangen, zelf een „Nabob" te worden en
zich te kunnen meten met dien Indischen
Maharadja, wiens fabelachtige schatten
aan juweelen en edelsteenen hem een le
gendarische vermaardheid hebben be
zorgd? Doch wat is toch wel de toover-
spreuk, die dergelijke onnoemelijke fortui
nen te voorschijn roept, en welke eigen
schappen zijn er noodig om ze te verwer
ven? Ook thans nog weven zich tallooze
legenden om den rijkdom, en al wordt de
bezitter van aardsche schatten er ook niet
meer van verdacht, zijn zeel aan den dui
vel verkocht te hebben, in ruil voor een on-
uitputtelijken goudbuidel, toch blijven ook
voor den modernen mensch nog steeds de
schatten van goud en geldswaarden door
een waas van betoovering omgeven, dat
een fascineerenden invloed op ons uitoe
fent. En toch bestaan er voor dit wonder
tal van vaste voorwaarden, waaraan vol-
De eerste etappe op
den weg naar het
succes: een catastro-
phe! Ondanks de
verwoesting van zijn
vaders fabriek, ging
de latere „dynamiet-
koning" Alfred No-
Del hardnekkig voort
met zijn gevaarlijke
proefnemingen.
handelaar uit. Met wijs inzicht in de be
perktheid zijner vermogens, bepaalde hij
er zich toe, de reeds gewonnen olie op te
koopen, in eigen grootsch opgezette raffi
naderijen te zuiveren en vervolgens in den
verkoop te brengen. Doch van de eigenlijke
olie-exploitatie hield hij zich verre. Zijn
economische verovering van China is een
waar meesterstuk van verkoopspolitiek. Hij
liet honderdduizenden eenvoudige petro
leumlampen vervaardigen, die hij ver be
neden kostprijs voor 7y2 dollarcent, dus
voor pl.m. f 0.19, onder de Chineesche be
volking liet verspreiden. Nadat dit voorbe
reidende werk was uitgevoerd, stuurde hij
er geweldige olietanks achteraan, die van
een handige reclame vergezeld gingen. De
groote reclameplakkaten hadden tot aan
hef: „Geluk lang leven welstand
vrede" welke alleen gewaarborgd wer
den door „het echte lamplicht van de Ame-
rikaansche firma Standard Oil Company
of New York". Zoo werd het Chineesche
Rijk en vervolgens ook andere Aziatische
landen, tot zelfs donker Afrika toe, voor de
petroleum van Rockefeller veroverd. En
toen de petroleum definitief verdrongen
werd door de electriciteit en de beslissen
de crisis voor de geweldige olietrust geko
men scheen, toen verschenen de machines
ten, in den Zweedschen „dynamietkoning"
Alfred Nobel, vinden we een voorbeeld van
den rijkgeworden uitvinder. Alfred Nobel
stelde onvermoeide pogingen in het werk,
om de toenmaals reeds bekende springstof
nytroglycerine door bijmenging van andere
stoffen zijn giftige uitwerking te ontnemen
Nadat het hem gelukt was, in het binnen
ste van de springstofmasa een kooeren
huls met het explosiemengsel, het zooge
naamde „slaghoedje" aan te brengen, was
Ook In zijn vrijen tijd
houden getallen hem
bezig. De groote ar-
beidsstrateeg Henry
Ford, die zich door
klaar economisch in
zicht een aanzienlijk
vermogen verwierf, bij
het lottospel.
idaan moet worden en die hun oorsprong
vinden in persoonlijke, sociologische, geo-
graphische of andere feiten.
Wanneer men de geschiedenis der groo
te fortuinen nagaat, dan komt men tot de
verrassende ontdekking, dat aan bijna al
deze sprookjesachtige rijkdommen een so-
liede basis ten grondslag ligt en dat zij
niet door toeval, spel of speculatie, ver
worven werden. De vele „rijke menschen",
die hun vermogen bij de goldrush in Cali-
fornië of Australië veroverden, zij zijn al
len verdwenen en vergeten, omdat dit te
snel venvorven bezit niet duurzaam kon
zijn. De werkelijk groote vermogens dan
ken hun ontstaan aan zeer verschillende,
doch duidelijk te onderkennen persoonlijk
heden en tijdsomstandigheden.
De man, die op het oogenblik de rijkste
ter wereld is, de Amerikaan John D. Rocke
feller, heeft zijn onmetelijk vermogen door
den handel verworven. In het begin der
zestiger jaren, toen Amerika door een wa
re oliekoorts was aangetast oefende Rocke
feller in de Nieuwe Wereld het beroep van
met hun verbrandingsmotoren op het too-
neelfdie de aardolie een nieuw en bedui
dend grooter afzetgebied openden.
Hoe groot het vermogen van dezen rijk
sten man der wereld is, kan niet met juist
heid worden vastgesteld. Bij een proces der
Standard Oil Company in het jaar 1911
werd het vermogen van Rockefeller op on
geveer 900 millioen dollar en zijn jaar
lijks inkomen op 60 millioen dollar ge
taxeerd. En dit ontzagwekkend fortuin zal
door de sindsdien steeds toegenomen mo-
torisatie en de daarmede gepaard gaande
stijging van het olie verbruik nog wel be
langrijk zijn uitgebreid.
Hebben wij in Rockefeller den genialen
handelsman leeren kennen, die de geheele
wereld voor zijn producten wist te ontslui-
Een aanplakbiljet van Rockefeller verover
de China! Door een meesterstuk van
verkoopspolitiek veroverde de rijkste man
ter wereld het Hemelsche Rijk voor zijn
petroleum.
de beslissende schrede gezet op den weg
tot bruikbaarmalting van de nytroglyceri
ne als hulpmiddel in de techniek.
Ondanks de explosie in de fabriek van
zijn vader, waarbij zijn broer om het leven
kwam, ondanks de moeilijkheden, die er
als gevolg van de verschillende rampen
met de autoriteiten rezen, zette Nobel met
taaie volharding zijn proefnemingen voort,
tot hij eenige jaren later de beslissende uit
vinding deed. Hij ontdekte ten slotte, dat
de infusoriënaarde, die men hoofdzakelijk
op de Lüneburgerheide vindt, het nytro
glycerine in groote hoeveelheden opzuigt,
waardoor de fabricage van een vaste ex-
plosiestof wordt mogelijk gemaakt. Deze
nieuwe springstof noemde Alfred Nobel
„dynamiet", het „gewelddadige" want de
uitwerking, die de nieuwe springstof had
was zoo geweldig, dat zij spoedig de schrik
der geheele wereld werd. Ondanks de vele
geweldige en moorddadige explosies, die
weldra in bijna alle deelen der wereld
plaats vonden en die allerwegen de groot
ste ontsteltenis verwekten, werd toch de
beteekenis van de nieuwe uitvinding niet
onderschat, en voor Alfred Nobel was de
weg tot rijkdom gebaand. Toen deze uit
vinder van de moordende springstof stierf,
liet hij een testament na, dat de geheele
wereld in groote verbazing bracht. Zijn ge
heele onmetelijke vermogen van 31.5 milli
oen Zweedsche kronen, vermaakte hij aan
instellingen van humanitair nut. Zij moe
ten allen in dienst staan van den vrede, zij
het ook op de meest verschillende wijze.
Van de vijf prijzen, die jaarlijks uit de
rente van zijn nagelaten vèrmogen worden
uitgekeerd, zijn er drie bestemd voor de be
langrijkste ontdekkingen op het gebied
van de medische wetenschap, de physica
en de chemie. Een vierde prijs dient ter be
kroning van het beste letterkundige werk
en de vijfde en laatste prijs is bestemd voor
dengeen, dien het meest heeft bijgedragen
tot bevordering van den vrede tusschen de
volkeren.
Zoo werd de rente van een groot vermo
gen, dat zijn ontstaan dankt aan een
moorddadige uitvinding, weer in dienst
der menschheid gesteld.
Wat het zakentalent van den een en het
uitvindingsgenie van den ander tot stand
bracht, dat bereikte de Duitsche fabrikant
Alfred Krupp door zijn weergalooze soli
diteit. Zijn vermogen is het resultaat van
een onvergelijkelijke soliditeit en kwali
teit. Steeds opnieuw wist hij de wereld
van de onovertroffen kwaliteit van zijn
staalproducten te overtuigen, die weldra
onder de wereldproducten een toonaange
vende plaats innamen. Succes bleef dan
ook niet uit. In den loop van nauwelijks
50 jaren maakte Alfred Krupp, die het be
drijf van zijn vader als 14-jarige „chef" had
Eenvoud het fundament van elke
wereldonderneming
Het simpele stamhuis der familie Krupp,
waarin de stichter van het wijdvertakte
Kruppconcern zijn succesvolle loopbaan
begon.
overgenomen, uit een kleine onderneming
met niet meer dan 7 man personeel een
wereldfirma met ongeveer 12.000 arbeiders.
De macht van den ,I<anonnenkoning" groei
de en in 1871 was Krupp er met recht van
overtuigd, dat de overmacht van de Duit
sche artillerie, die in dezen oorlog de be
slissing bracht, voor een deel zijn persoon
lijk succes was. Toen Alfred Krupp in 1887
stierf, liet hij bezittingen na, waarvan de
waarde volgens zijn eigen schatting 88 mil
lioen ïilark bedroeg.
„Reclame" is de tooverstaf, waarmede de
Engelsche „Zeepkoning" Lord Leverhulme
zijn rijkdommen verkreeg. Hij was de eer
ste, die de beteekenis van een vast handels
merk inzag. De zeep, die1 hij fabriceerde, gaf
hij een naam, waarin de voortreffelijkheid
der kwaliteit tot uitdrukking werd ge
bracht, en waardoor haar zegetocht door
de wereld was verzekerd. Steeds weer ha
merde William Hesketh Lever, zooals de
fabrikant toen nog heette, door handige
reclame het slagwoord in de hoofden van
het publiek, en iedere penny die hij, waar
dan ook in zijn onderneming kon bespa
ren, werd in deze reclame gestoken. Zoo
ontstond mettertijd uit de kleine zeepziede-
rij een ware zeepstad, waar een eigen druk
kerij elk pakje zeep duidelijk van den
naam voorzag, want reclame en verpakking
bleven de steunpilaren van de geheele on
derneming.
Als hoofd van een wereldzeepconcern met
een aandeelenkapitaal van 600 millioen
gulden, stierf de kleine zeepzieder uit Bol
ton onder den naam van Lord Leverhulme.
De Amerikaansche millionair Henry Ford
dankt zijn vermogen aan een zeer helder
nationaal economisch inzicht. In een tijd,
dat de automobiel nog uitsluitend als
sportmiddel der gefortuneerden gold, zag
hij voor de nabije toekomst in dit nieuwe
verkeersmiddel een massa-artikel, dat in
een behoefte van alle lagen der bevolking
zou moeten voorzien. Met zijn voor de
toenmalige begrippen nieuwe opvatting,
om de auto niet als luxe voorwerp, doch
als gebruiksartikel te zien, heeft de tijd
hem volkomen in het gelijk gesteld. Met
een scherpomlijnd productieplan voor
oogen, waaraan hij tientallen van jaren
streng vasthield, voerde hij in zijn fabriek
een geheel nieuwe arbeidsverdeeling in.
Elk onderdeel van de automobiel werd in
eigen, uitsluitend voor dit doel bestemde
afdeelingen vervaardigd. Door de „loopen-
de band" die hier voor de eerste maal werd
toegepast, werd het principe van tijdsbe
sparing tot het uiterste doorgevoerd. Te
genwoordig staat deze groote arbcidsstra-
teeg aan het hoofd van een ontzaglijk be
drijf, dat hem jaarlijks meer dan 50 mil
lioen dollar oplevert.
Op hoe verschillende wijzen al deze mil-
lionairs ook aan hun rijkdommen zijn ge
komen, zij hebben allen één uitgangspunt
gemeen: de arbeid.
Hoezeer het juist daar, waar het om mil-
In het onnoozelste feit schuilt een bron
van rijkdom. Frederick Walton, de uit
vinder van het linoleum, die den weg om
hoog voor zich zag, toen hij op 16-jarigen
leeftijd opmerkte, dat zich bij opdrogende
lijnolie aan de oppervlakte een taaie huid
vormt
