Johann Sebastian Bach
i U.r
1
BIJ DE TWEEHONDERDVIJFTIG.
STE VIERING VAN ZIJN GE
BOORTEDAG.
ZIJN MUZIEK.
Door velen wordt Johann Sebastian Bach, die den
23sten Maart 1685 werd geboren, beschouwd als de
grootste componist aller tijden, en dit niet alleen
omdat zijn muziek degenen, die hem aanvoelen, ont
roert en meesleept als geen andere, maar ook om
dat zijn composities aesthetisch (d.i. kunstweten
schappelijk) meestal volmaakt worden geacht: vrij
wel alle bekende mogelijkheden op muzikaal gebied
lijn in Bach's werk toegepast of aangeduid: de mo
dernste componisten, voor wie de tijd soms nog
niet rijp is, blijken gedeeltelijk tót Bach te her
leiden te zijn; zijn werk opent steeds weer nieuwe
gezichtspunten en het bevat problemen, waarvan
volgens velen eerst de toekomst oplossing kan
brengen.
Om Bach geheel te Kunnen genieten zou men 'dus
eigenlijk een man van wetenschap moeten zijn. In
zekeren zin is dat waar, maar het wil niet zeggen,
dat iemand, die van muziektheorie weinig of niets
afweet, Bach niet zou kunnen begrijpen, want deze
groote componist was geen etudeschrijver of vraag
stukken maker, maar een kunstenaar. Wel heeft
men voor het begrip van vele zijner composities een
zeer geoefend muzikaal gevoel noodig. Het zou
onjuist zijn te beweren ,dat Bach uitsluitend tot
het verstand spreekt; vaak treedt de verstandelijke
Inhoud van zijn werken zelfs op den achtergrond
en wordt men ontroerd door de klankschoonheid en
bovenal door de muzikale ideeën der stukken.
INVLOED.
Door de perfectie van zijn werk, doordat hij, om
het zoo uit te drukken, overal waar dat mogelijk
fs geweest „het laatste woord" gezegd heeft, is
Bach's invloed ontzaglijk. De grootste componisten
kregen nieuwe elementen in hun stijl, louter door
het lezen van Bach's composities. Dat is bijvoorbeeld
met Mozart het geval geweest. Beethoven is niet
minder beïnvloed, onder meer door het volgens ken
ners niet overtroffen en slechts door Beethoven ge-
evenaarde „Wohltemperirte Clavir". Chopin, Men-
delssohn, Brahms en Wagner hebben de influentie
Van Bach ondergaan en deze reeks moet worden
Voortgezet tot en met de moderne levende compo
nisten van onzen tijd, die naar het schijnt, zoo ze
al niet van Bach hebben geleerd, dikwijls zonder
het te willen Bachs navolgers zijn.
A j a AFKOMST, LEVEN, WERKEN.
!Ms stamvader van het muzikale geslacht Bach
wordt de omstreeks 1550 geboren Thüringsche mole
naar Veit Bach beschouwd. Deze man nam een
cither mee naar zijn molen en speelde er op tijdens
het malen. Veit's zoon erfde het maatgevoel van zijn
Vader; hij keerde bovendien de molen den rug toe
en werd speelman. Hij trok met zijn viool door heel
Öuitschland en stierf in 1626. In zijn tijd leefde er
te Gotha al een Bach, die stadspijper was. De
oudste zoon van den speelman, Johann, was de
eerste Bach, die als organist optrad, tevens was deze
man het hoofd der Erfurthsche stadspijpers. Zijn
broer, de „kunstpijper" Christoph was de grootva
der van Johann Sebastian. Sedertdien zien we, dat
de leden van de familie Bach als cantors, organis
ten of stedelijke dirigenten in Thüringen van zich
doen spreken.
De middelste zoon van Johann Sebastian's groot
vader: Johann Ambrosius, hof- en stadsmusicus te
Èisenach, werd de vader van den meester.
Op 23 Maart 1685 werd Johann Sebastian te
Èisenach geboren. Hij verloor vroeg zijn vader en
moeder en kwam in huis bij zijn ouderen broer, die
hem het eerste muziekonderwijs gaf en hem het
lyceum liet bezoeken. In dien tijd schreef Sebasti
an eens eenige muziekstukken over, waarvoor zijn
,V. - V
-
broer hem nog te jong achtte, 's Nachts in de ma
neschijn zat de Jeugdige beoefenaar te. schrijven.
Toen hij klaar was, met het verboden werk, ontdek
te zijn broer het vergrijp en nam hem het boek
weer af. Maar in de zes maanden, dat Sebastian er
mee bezig was geweest, had hij de stijl van de be
treffende componisten voldoende leeren kennen.
Vele van zijn meesterwerken werden niet uitge
voerd en gingen na in de huiselijke kring te zijn
gespeeld, de kast in, waar het nageslacht, zich bijna
ergerende aan 's meesters achteloosheid, ze er uit
te voorschijn heeft gehaald. Gumprecht heeft ge
zegd: „Zoo iemand, dan heeft Bach in letterlijke
zin zijn kunst om Gods wil beoefend."
Leipzig heeft aan Bach niet alleen tweehonderd
kerkelijke cantates te danken, maar in die stad
schreef hij ook zijn vijfstemmig Magnificat; hij
bracht er het eerst zijn Johannespassion en de Mat-
theuspassion ten gehoore. Verder voltooide hij er
het Wohltemperirte Clavier en schiep er de Engel-
sche suites, concerten voor piano's concerti grossi
en tenslotte het niet voltooide alom geprezen „Die
Kunst der Fuge."
In 1747 kreeg Bach een uitnoodiging van Frede-
rik den Grooten om naar Potsdam te komen. De
meester werd met blijken van hoogachting ontvan
gen en componeerde op een thema van den koning
het Muzikale offer.
Na zijn terugkeer van Potsdam begon Bach aan
een oogziekte te lijden. Hij werd geopereerd, maar
de operatie mislukte. Bach werd blind. Op 28 Juli
1750 overleed hij.
HERONTDEKKING.
Na zijn dood is Bach een tijd lang meer of min
der in het vergeetboek geraakt. Zijn kunst was wat
de techniek betreft te moeilijk en wat de inhoud aan
gaat te zeer afwijkend van wat men gewend was.
Het is Mozart, die tegen het einde van de acht
tiende eeuw de stoot heeft gegeven tot de erkenning
van Bachs genie. Toen Mozart in 1788 te Leipzig
was, hoorde hij in een mis een motet van Bach,
waardoor hij zóó getroffen werd, dat hij uitriep:
„Goddank, dat is eens wat nieuws, hier kan ik nog
wat leeren!" Dat nieuws was intusschen ongeveer
zestig jaar oud en zonder de bewondering van een
kunstenaar als Mozart, was het misschien spoedig
geheel vergeten geweest.
Gedenkteeken van Johann Sebastian Bach te
Èisenach, door Donndorf.
Mendelssohn heeft eveneens zeer veel bijgedragen
tot de herleving van Bachs muziek. Op twaalfjarige
leeftijd las hij het manuscript van de Mattheuspas-
sion en hij rustte niet voor hij een uitvoering er van
tot stand had gebracht, de eerste sinds Bachs over
lijden.
In 1850, dus een eeuw nadat Bach gestorven was,
werd een maatschappij opgericht, de „Bachgesell-
schaft", die zorg wilde dragen voor een behoorlijke
uitgave van al Bachs werken. Een der belangrijk
ste Bachkenners, die met groote scherpzinnigheid
Bach werken, waar noodig, toelichtte, is Wilhelm
Rust geweest. Voorts moet de beroemde veelzijdige
kunstenaar en geleerde Albert Schweitzer genoemd
worden als een uitmuntend Bachkenner en -ver
tolker.
de OMGEVING
Bach's geboortehuis te Èisenach.
W 1ERIN GERW'A ARB
Vrijdagavond vergaderde de Coop. Zuivelfabriek
„de Volharding", waarvoor de pers voor de eerste
maal was uitgenoodigd. Aanwezig bijna alle leden
en leveranciers van de fabriek. Deze groote belang
stelling vindt eenerzijds wel zijn oorzaak, dat de
vergaderingen worden gehouden op uitbetalings
avonden.
De heer H. K. Koster als vooorzitter opent met
een woord van welkom en spreekt zijn leedwezen
uit over den nog steeds benarden toestand in het
Zuivelbedrijf. Er zijn ook nog geen teekenen op ver
betering. De landen die onze producten betrekken,
geven ons al meer en meer belemmering. Toch
moeten we vooruit en zien te maken wat er van te
maken is. De Directeur stelt alles in 't werk, om le
klas kaas te fabriceeren. Wanneer de veehouders 't
werk van den Directeur waardeeren, helpt hem dan
en besteedt op de boerderij de grootste zorg aan de
melkwinning.
Na de uitgebreide notulen volgen een serie mede-
deelingen:
Ten le, dat met Lak na overleg is overeengeko
men, dat deze het vervoer weer zal hebben van de
melk voor 21 cent. Komt er meer dan 3% millioen
K.G., dan 20^ ct. en boven 4 millioen K.G. nog iets
minder. De vermindering is betrekkelijk klein, doch
hij moet vanaf Januari f260 meer aan wegenbelas
ting betalen dan voorheen.
Ten 2e, dat de heer J. A. Bakker benoemd is tot
onder-voorzitter.
Ten 3e, dat een zestal veehouders uit Wieringer-
meer leveranciers zijn geworden.
Ten 4e, dat de grensregeling met Lutjewinkel is
geregeld volgens den lijn, zooals onze Directeur dat
wensch te.
Ten 5e, dat Sietsma de woning heeft verlaten en dat
deze nu door Bosscha wordt bewoond.
Daarna eenige mededeelingen van den secretaris:
Ten le. dat sinds de laatste vergadering vier bees
ten zijn opgeruimd wegens open t.b.c.
Ten 2e, dat in verband met de horzelbestrijding,
aan de fabriek sinds een paar jaar zalf beschik
baar werd gesteld, doch er werd zeer weinig ge
haald, wat dus een fiasco is geweest. Thans is in de
Wieringermeer weer een nieuw middel toegepast,
een soort poederoplossing. Ook dit zal weer aan de
fabriek verkrijgbaar worden gesteld.
Ten 3e, dat het bestuur zal voorstellen aan het
personeel werkkleeding te verschaffen. Men krijgt
dan meer uniformiteit, terwijl de kosten niet hoog
zijn.
Ten 4e, dat het bestuur besloten heeft aan den
Directeur toe te staan, hulp te mogen nemen op 't
kantoor. Dat klinkt wat verwonderlijk, doch als
men de vele werkzaamheden ziet, kan dit niet langer
zoo doorgaan.
Ten 5e heeft het bestuur besloten in verband met
een goede melkwinning vanwege de fabriek een
melkcursus te houden. Enkelen hebben zich reeds
opgegeven. De wensch werd te kennen gegeven, dat
velen zich nog zullen aanmelden.
Dan nog enkele mededeelingen van den Direc
teur betreffende fabriek, pakhuis, ketel. enz. De
melkaanvoer is weer stijgende. Het laagste is ge
weest 4320 kilo, thans is het al weer 5790 kilo.
Uit het jaarverslag van den secretaris hebben we
als het voornaamste aangeteekend 't volgende:
Het ledental was op 1 Januar i70. Vanaf Maart is
van een 20-tal melkveehouders uit Anna Paulowna
de melk verwerkt. Ook uit Wieringermeer wordt
melk gehaald. In 1934 zijn 3 algemeene en 10 be
stuursvergaderingen gehouden. De samenstelling
van het personeel heeft nogal eenige wijzigingen
ondergaan, vooral wegens vertrek van den 1en kaas
maker en botermaker. Met voldoening werd melding
gemaakt van het feit. dat een groot gedeelte van de
betrokken veehouders op één of andere manier door
bemiddeling van de fabriek de opbrengst hunner
koeien laat controleeren. 19 leden zijn aangesloten
hij de Rundveefokvereeniginp- en 44 bij de controle-
vereeniging._ waarvan er 9 zelf monsternemen.
F.venals vorig iaar is met de fokvereeniging een
overeenkomst gesloten, waarbij alle werk voor die
ereeniging door de fabriek wordt uitgevoerd. Deze
"geling voldoet beide partijen uitstekend.
Uit het zeer uitgebreide jaarverslag van den Di-
octeur 't volgende: De melkaanvoer bedroeg 3.401,096
K.G. meer dan in 1933. Deze verbooging werd ver
oorzaakt door vergrooting van het aantal leveran
ciers. Gemiddeld vetgehalt eis weer verhoogd met
0.03 pet,, en kwam op 3.32 pet. Kwaliteit van de
kaas was voldoende, hoewel het streven steeds nog
op verbetering dient gericht. De maatregelen van
het 'buitenland belemmeren den afzet in steeds ern
stiger mate. Kwaliteit boter was goed, ook de afzet,
welke slechts voor een deel niet in lclein-verpakking
kon plaats vinden. Afzet van melk- en melkproducten
in dalenden lijn als gevolg van de mindere koop
kracht en den betrekkelijk hoogen detailprijs. On
danks verhooging van de hoeveelheid melk, was
het bedrag aan onkosten lager dan het vorig jaar,
zoodat dit de uitbetaalde melkrijs ten goede kon
komen. Voor het nieuwe boekjaar kon wederom het
onkostencijfer verlaagd worden met 5 cent per 100
K.G., waarmee de vergadering instemde.
Bij de verdeeling van het exploitatiesaldo 1934,
zijnde f9489.37, kon een behoorlijke afschrijving op
gebouwen en inventaris plaats vinden, een reserve
blijven voor onverkochte kaas en nabetaling van 10
cent per 100 kilo melk over 1934 geleverd, worden
uitgekeerd, zoodat de uitbetaalde melkprijs netto
4.28 cent per kilo bedroeg. Hoewel nog te laag om
daarmede de productiekosten te dekken, beteekent
dit toch een verhooging ten opzichte van 1933 met
pl.m. f0.40 per 100 K.G. melk. Waar het personeel
hieraan ook heeft meegeholpen, werd besloten voor
dit jaar het bondsadvies ten aanzien van verlaging
der loonen niet te volgen, doch ze ongewijzigd te
laten. Met een opwekking om alle steun te verlee-
nen tot verhooging van de kwaliteit, van de aange
voerde melk, werd het verslag besloten, waaruit we
het allervoornaamste hebben opgenomen.
De heer J. Komen bracht mede namens de Kee-
ren Dokter, D .Jimmink en J. C. Bakker, als finan-
cieele commissie, een mooi rapport uit over de ge
houden boekhouding. Met een woord van waardee
ring werd geadviseerd, de rekening goed te keuren,
waartoe werd besloten.
Dan deelde Voorzitter nog mede. dat met de fok
vereeniging weer een overeenkomst is aangegaan.
De fokvereeniging zal voortaan niet f550, doch f600
bijdragen in de kosten.
Ten slotte werd aan de vergadering voorgesteld,
om de weegbrug van de vereeniging over te nemen,
tegen den gevraagden prijs, zijnde f50.
De heer P. Blaauboer Cz. vroeg hoeveel 't zal
kosten van verplaatsing. Voorzitter lichtte toe, dat
de totale kosten zullen bedragen f250. 't Zou jammer
zijn, als de brug voor oud ijzer verkocht zou moeten
wo.rden en het is voor allen toch nog van belang,
dat de gelegenheid tot wegen bestaan blijft.
Met algemeene stemmen werd het voorstel tot
aankoop aangenomen, waarna sluiting volgde.
BARRINGEREORN
Zondagavond traden in de zaal van den heer A.
de Graaf voor de afd. Barsingerhorn van den bond
voor Staatspensionneering op, de heeren Daan Pool
en Tommy Bouman.
Het was 11 jaren geleden, dat Daan Pool in Bar
singerhorn voor het voetlicht was getreden, maar
wij durven voorspellen, dat het geen 11 jaar zal
duren, voor hij weer hier zal optreden. Feitelijk
houdt dit reeds een compliment in voor de wijze,
waarop de talrijke aanwezigen (de zaal was zoo goed
als geheel gevuld) dezen avond zijn bezig gehou
den.
Wij konden tevoren op de zoo hier en daar aan
gebrachte bekendmakingen lezen: ..Een avond van
eenvoudige klein-kunst". Inderdaad, dit is het ge
worden. Eenvoudig, maar uitstekend verzorgd in al-
MTNA&ELLA, de Fransche tooneelspeelsfcr, die ook
op filmgebied een goeden naam gaat krijgen.
Ie onderdeelen. Het programma hevatte ernst e*
luim en in beide gevallen hadden de heeren een
aandachtig en zeer zeker dankbaar publiek. Uit het
ernstige beviel ons het best „Mopje" uit de Revue:
Hoera, de Poppenkast, en „Gas", een anti-oorlogs*
schets, welke de heer Pool op treffende wijze, geil*
lustreerd met eenige lantaarnplaatjes, voordroeg en
waarmee hij een groot succes oogstte.
Het was goed gezien, dat in een tijd als wij thans
beleven, de luim op een dergelijken avond, den bo
ventoon voert. Velen maken zich op om eenige ont
spanning te krijgen en ze kregen wat ze hoopten,
wellicht meer dan dat. Somwijlen daverde de zaal
van den lach om de geestige, snedige, maar bovenal
gepaste gezegden van Daan. Het zou ons te ver voe
ren alles te releveeren.
We willen daarom volstaan met te zeggen, dat 't
enthousiasme van 't publiek haar hoogtepunt be
reikte in het laatste programmanummer: Jaap
naar de Alkmaarsche kermis". Wat Jaap beleefde
voor hij goed en wel op weg was naar de kermis en
wat hij op de kermiszag en meemaakte, het werd op
zulk een vlotte en geestige wijze opgedischt, dat
velen er de tranen van in de oogen kregen, ditmaal
niet van smart, maar van den lach.
In zijn dankwoord, waarin de welsprekendheid
van Daan zeer tot uiting kwam. gewaagde hij van
de keurige verlichting, waardoor zijn eigen decors,
meer nog. dan dat elders het geval was, tot haar
recht kwamen.
Wij zeiden reeds, dat alles goed verzorgd was en
hadden daarbij ook het oog op de decors en de cos-
tumeering. waarop %iiets, maar dan ook niets viel
aan te merken.
Het is een succes-avond geweest voor de afd. Bar
singerhorn van den Bond voor Staatspensionneering
in de eerste plaats en in de tweede plaats voor Daan
Pool en Tommy Bouman. waarvan, wij hopen niet
dat de heer Bouman ons dit euvel zal duiden, de
eerste wel het grootste gedeelte op zijn debet heeft
staan.
De Voorzitter, de heer C. Rentenaar, dankte ïn zijn
sluitingswoord allen voor de opkomst, de heeren
Pool en Bouman voor het gebodene en sprak daarbij
tevens den wensch uit, dat een volgend jaar „Houdt
Moed" wederom bereid zou zijn, haar medewerking
bij een uitvoering te verleenen. 7-
Onder de vroolijke muziek van Joh. van Stiprlaan
en zijn band, die ook op uitstekende wijze voor de
begeleiding tijdens de uitvoering had gezorgd, ble
ven de aanwezigen nog langen tijd bijeen.
GENERAAL GRAZIANI, aan wlen hef opperbevel
over de naar Oost-Airika gezonden Itallaansche
troepen is opgedragen.
EEE REU GOW'A'AR B
Zaterdagavond hield de bond van staatspension
neering afd. Heerhugowaard, een propaganda-avond
in het lokaal van den heer Rus.
De Voorzitter, de heer A. Kooij, opende.
Na de opening gaf het strijkje „Onder Ons", onder
leiding van den heer P. de Geus, dat ook aan dezen
avond weer zijn belangelooze medewerking verleen
de, een paar door het publiek zeer gewaardeerde
nummers.
Hierna was het woord aan den heer H. Bruin uit
Alkmaar, tot het houden van een propagandarede,
die zeer belangwekkend was en met belangstelling
werd aangehoord.
Vervolgens speelde „Onder Ons" nog eenige num
mers, waarna het pas opgerichte tooneeïclubje van
de afdeeling, „De Ontknooping" opvoerde. De heer
P. Mienes was hierbij zoo welwillend geweest als
regisseur op te treden.
Hierna werd door mei. Slikker nog voorgedragen
het gedichtje „Goede Reis", waarin tot uiting kwam,
hoeveel de rijtoer voor de ouden van dagen voor de
betrokkenen beteelcent.
De avond werd met een gezellig bal met muziek
van „De Hugo Boys" besloten.
NIEUWE N I EB O'RB
Algemeene vergadering der voetbalver,
„N. Niedorp."
Bovengenoemde vereen, heeft in de Prins Maurits
haar halfjaarlijksche ledenvergadering gehouden.
Als voorzitter Faus Sr. zijn begroetingswoord
heeft gesproken, tevens zijn voldoening er over uit
sprekende dat de vergadering zoo goed bezocht is,
geeft hij het woord aan den penningmeester, den
heer Keetman. Deze geeft een zeer uitgebreid en
nauwkeurig financieel verslag. Hieruit blijkt dat de
vereeniging goed vooruit is gegaan en nog steeds
gaat. Tevens doet Keetman mededeelingen over een
eventueele tribune, en over de inrichting van het
nieuwe voetbalterrein. Dat belooft wat goeds te wor
den.
De notulen werden goedgekeurd.
De heer Krouwel heeft voor dit jaar den Ijss'tan'd
op het terrein gepacht.
Het volgend agenda-punt: elftalcomm. verkiezing
heeft veel stof doen opwaaien, dit punt is nogal
moeilijk uit te maken. Na langdurige besprekingen
werden gekozen de heeren W. Woudt en G. Pee
toom, naast de aangebleven drie andere leden der
comm.
Over verzekeringen wordt geen besluit genomen,
wordt uitgesteld tot de Julivergadering.
In de rondvraag komt al heel weinig naar voren,
Als meest belangrijk komt nog de gewichtige vraag:
al of niet. vrije toegang van dames der leden, er
zijn er maar enkelen voor, aangezien juist, die enke
len prachtig kunnen zwammen, duurt het nogal
wat eer dit van de baan is.
Het is al tamelijk laat geworden als voorzitter
Faus de vergadering sluit.
E n 0ow0ny
AARTSWOUD.
Door de afdeeling van den bond van Landpach-
ters werd hier in de zaal van Visser een openbare
vergadering gehouden. De zaal was geheel bezet,
wat voorzitter Glas bij zijn opening dankbaar stem
de. Toen werd er een film afgedraaid, waarin de
verschillende wantoestanden, welke helaas nog te
veel bij verhuringen voorkomen, duidelijk naar vo
ren werden gebracht.
Ook de lasten der b.vpotheekboeren werden niet
vergeten. De explicatie was in vertrouwde handen
bij den heer Marinus. De stilte in de zaal bewees
dat het insloeg. Het was een leerzame avond.