Aan de Zuidkust van de Kaspische Zee Noodlottige vergissing bijtijds ontdekt Zaterdag 25 Mei 1935. SCHAGER COURANT. Tweede blad. No. 9729 Iyrtinnm een tafel zetten en op die tafel staan nu reeds niet minder dan drie spiegels en een aantal haarwa- terfleschjes met zeer mooie etiquetten. Dat al die fleschjes leeg zijn, hindert niemand. Twee stoe len, twee echte, zij het wel weer zeer vervelooze stoelen heeft deze barbier en zijn klanten behoeven niet meer op boomstronken te zitten. De tijd is vermoedelijk niet ver meer, dat deze ondernemende barbier een eigen wrak houten hutje kan bouwen of misschien zelfs een leemen huisje, om daarin een „salon de coiffure" te openen. Intusschen zijn er al weer andere barbiers en theeverkoopens ge komen, die het nog zonder stoelen en spiegels en zonder een houten huisje stellen. Misschien zullen ook zij het „hoogerop" brengen en als er dan weder nieuwe barbiers komen, die hun klanten op boom stronken scheren en haarsnijden, en nieuwe thee- verkoopers, die in de open lucht hun bedrijf uit oefenen, dan wordt ook hier de concurrentie ein delijk te groot en zullen ook de menschen tusschen de Kaspische Zee en het Elboersgebergte over „de crisis" spreken. Vooreerst is hiervoor evenwel nog geen gevaar. De havenbouw doet overal geld rol len. Er is ook en eenvoudige Iraniër met grooter eerzucht. Hij heeft een deel grondwerk aangeno men en laat dozijnen arbeiders met ezeltjes voor zich werken en scheldt daarbij de menschen soms zelfs uit in het Nederlandsch, want deze Iraniër heeft tamelijk goed Nederlandsch en een weinig Fransch geleerd, niet op een hooge-school, maar al rondwandelend met Perzische tapijtjes op zijn rug door de straten van Antwerpen en Amsterdam, van Rotterdam en Brussel. In de „deftiger" wijk van Dehnow, het rijtje kleine 6teenen huizen nabij het haventerrein, is ook meer leven en meer welvaart ontstaan. In hotel Iran, waar ik zoovele weken geslapen lieb in een overbevolkte kamer, komen dag aan dag vreemde lingen, menschen, die werk komen zoeken, han delsreizigers, en 's avonds en op een vrijen dag zit ten er nogal eens Europeanen en drinken er bier of wodka, hoewel ze dat toch meer doen in het krui denierswinkeltje, waar de baas twee tafeltjes en zes stoelen heeft nedergezet,. Hier is de vermeer derde welvaart het best merkbaarin den mond van de winkelierster. Sedert ik er ben, heeft de kruidenier zooveel geld verdiend, dat hij zijn vrouw een nieuw gebit met heel veel gouden tanden heeft kunnen laten inzetten. Daarvoor moest ze naar Te heran, een dure reis, maar dat kon er best van af. J. K. BREDERODE. Ernstige vergiftiging in de hoofdstad. Boonenkruid verwisselt met Stramonium. Gevaar voor de patiënten thans ae- weken. Er zijn in de laatste tien dagen te Amster dam in een negental gezinnen vrij ernstige vergiftigingen voorgekomen, welke men in den eersten tijd bij den Geneeskundigen Dienst niet precies wist te analyseeren en waarvan men derhalve ook den oorsprong zeer moeilijk kon bepalen. De verschijnselen uitten zich in eigenaardige vor men van dubbel zien, duizeligheid, een roes. ver snelde ools, een droge mond, dkke keel, terwijl ook de pupillen niet geheel en al juist functionneei- den. Kortom verschijnselen, die min of meer gelij ken op dronkenschap, en die wezen in de richting van het z.g. botulisme. hetgeen veroorzaakt wordt door de anaerobe-bacterie, die men wel vinden kan in producten, zooals conserven, die van de lucht zijn afgesloten. Een bacterie, die uiterst gevaarlijk kan zijn. Het onderzoek. De Gemeentelijke Geneeskundige Dienst had dus tot taak uiterst minutieus na te gaan wat de be treffende slachtoffers hadden gegeten. Men dacht eerst aan chocolade, doch al spoedig liet men deze theorie vallen. Het bleek, dat alle slachtoffers tuin- boonélï hadden gegeten en men vermoedde, dat dc vergiftiging zou zijn voorgekomen doordat de tuin- boonen in blik de bovengenoemde bacteriën zouden VERRASSEND r P jm—xcHDCCT" sne'> langourtg m£Jr en krachtig werkt bij rheumatiek Uitsluitend verkrijgbaar in de oranje-bandbuisjes van 20 tabl. 70 ctf. en oranjezakjes van 2 tabl. a 10 ets. bevatten. Doch ook hier kwam een kink in den kabel, daar een der families weliswaar tuinboonen had gegeten, doch verscha. Uiteraard begon de Keuringsdienst met het chemisch onderzoek van de boonen. vooral met het doel om eventueel hier in aanwezige gevaarlijke metaal-zouten of alco- loïde te vinden, hetgeen echter niet gelukte. Het bleek toen dat bij eiken aankoop van tuinboonen een klein zakje gedroogd boonenkruid wordt ca deau gegeven. Men onderzocht ook dit en kwam tot de ontdekking, dat dit boonen kruid in bouw eonigszins afweek van normaal bonnenkruid. Normaal boonenkruid behoort tot de familie van de Saturea Hortensis. Prof. Van der Wielen ontdekte in dit boonen kruid. hetgeen dus afweek van gewoon boonen kruid, maar wat men toen nog niet vermocht te identificeeron. zoogenaamd atropine en scopolamine, beide ernstige vergiften, die, worden zij in betrekke lijk groote dosis ingenomen, zeer spoedig den dood tot gevolg hebben. De heer Keulemans, hoofd apothe ker van het Wil helm in a-Gasthuis, die in dergelijke zaken van den Geneeskundigen Dienst menigmaal adviezen geeft, vond in de kruiden kristallen, welke eveneens in de richting van deze vergiften wezen. De Geneeskundige Dienst, onder leiding van Dr. Heijcrmans, begaf zich dus naar den leverancier van dit boonenkruid. een kruidentuin, die ergens buiten Amsterdam is gevestigd. En hoewel men eerst dacht aan de mogelijkheid van verkeerd zaad. bleek ook dit volkomen uitgesloten, daar men dit zaad al jarenlang uit Frankrijk betrok cn dergelijke verschijnselen nooit waren voorgekomen. De oplos sing van deze merkwaardige zaak was tenslotte een voudiger dan men dacht. Do kruidentuin was zeer ouderwets ingericht en de verschillende producten stonden op een zol der opgestapeld, zonder dat daarbij voldoende orde was, men werkte b.v. op het geheugen en een zak die op een bepaalde plaats was gezet, hoe dan ook, b.v. boonenkruid of een ander gewas, zou moeten bevatten. Het bleek, dat een pond of twaalf boo nenkruid was besteld en dat deze zonder etiket in een bus op dien zolder had gestaan en inplaats van dit boonenkruid had men stramonium gestuurd, een kruid, dat gebruikt wordt voor den aanmaak van asthma-sigaren en -sigaretten en dat bovengenoemde ernstige vergiften bevat. Dat men tiidens het on derzoek het boonenkruid niet als stramonium had kunnen identificeeron, vloeide voort uit het feit dat dit stramonium een variëteit was van dc echte plant. Inmiddels was deze hoeveelheid in 52 winkels, alle te Amsterdam, afgeleverd, en het gevaar was dus,heel groot, dat d,c vcrgiftigingep zich steeds meer zouden uitbreiden. Alles in beslaa aenomen. Men heeft alles in beslag genomen, zoodat ver dere mogelijkheden van vergiftiging absoluut uit gesloten zijn en iedere Amsterdammer gerust een pakje boonenkruid kan accepteeren. In het geheel zijn er pl.m. 20 menschen uit negen gezinnen het slachtoffer, doch uiteraard kunnen er meerdere vergiftigingsgevallen geweest zijn. die niet vermeld zijn. Hoewel de slachtoffers eenige dagen vrij ernstig ziek zijn geweest, heeft het vergif ge lukkig geen ernstige gevolgen gehad. Ondertusschen, zoo merkte Dr. Heiiermans op. bewijst dit overigens zeldzaam voorkomende geval in liooge mate en op zeer overtuigende wijze de ab solute noodzakelijkheid van een Warenkeurings- dienst. Bovendien vestigt het er de aandacht op op welke primitieve wijze sommige bedrijven in ons land wel degelijk, maar toch onvoldoende, en zeker niet in overeenstemming met de moderne eisclien, worden beheerd. Gelukkig, zoo eindigde Dr. Heiier mans. is nu alles achter den rug en een dergelijk geval zal zich wel niet spoedig herhalen. ZANDSTORM OVER ROME. De St. Pieterskoepel .door stofwolken on zichtbaar. Niet alleen de Vereenigde Staten, maar ook Italië kent thans de beruchte stofstormen. Donderdag heeft een hevige stof zandstorm in de omgeving van Rome groote schade aangericht en bovendien den dood van twee personen veroorzaakt. Tegen den middag was de stofwolk zoo dicht, dat men den koepel van de St. Pieter niet meer kon onderscheiden. Het stof zand is afkomstig uit de Afrikaansche woestijn, vanwaar het door den wind hoog over de Middellandsche Zee naar Italië is gevoerd. Huwelijkstrouw in beeld. Donderdag vierde hei echtpaar A. Prins en J. Prins—Van der Veer te Veenhnizen hun 55-jarig hnwelifksieest. Hierboven de nog krasse menschen in den tuin van hun woning flefotoarafeerd, Een klein Iransch motorbootje, de „Darius" lost te Dehnow. voor, dat verder in het jaar hier een eente broei- kaswarmte zal heersohen door de felle zon (Deh now ligt op dezelfde breedte als Napels) en de voch tigheid, die verband houdt met den sterken neer slag. Wolken, die uit het noorden, noordwesten, noordoosten komen aangedreven, stuiten tegen den hoogen wand van het Elboersgebergte en moeten zich ontladen in stevige regenbuien. Lang kunnen hier de zomers echter niet duren, zoo schijnt me, want gewoonlijk reeds in October valt in het El boersgebergte de eerste nieuwe sneeuw. De wind uit het zuiden brengt dan vandaar dus reeds kilte mede en de wind uit hot noorden komt eerst over Oost-Rusland gestreken, waar het in October ge woonlijk ook al niet meer warm is. Maar wanneer begint hier dan eigenlijk de warmte? Ik heb er den Franschen schrijver Pierre Loti, die indertijd een reis van het zuiden naar het noorden door Per- ziö maakte, eens op nageslagen. In de maand Juni kwam hij in het kustgebied der Kaspische Zee en in zijn reisverhaal maakt hij melding van hevige regenbuien. Deze Fransche schrijver, wien de ver beeldingskracht nog wel eens parten speelde (ik her inner me van hem een dichterlijke beschrijving van de witte stad Tanger, gezien van. Algeciras, waar men het er recht tegenover liggende Ceuta nauwelijks kan zien) vertelt o.a. dat de waterspie gel van de Kaspische Zee dertig voet hooger ligt dan die van den oceaan, terwijl inderdaad, zooals ik reeds in een vorig artikel schreef, de waterspiegel van de Kaspische Zee zes-en-twintig meter lager ligt dan die van den oceaan. Dichterlijke vrijheid noemt men zooiels en dichterlijke vrijheid is toe gestaan aan een letterkundige, doch een misdaad voor een journalist. Kilte of warmte, regen of zonneschijn, er moet hier echter gewerkt worden, niet slechts aan de haven, maar ook met alles wat met het werk ver band houdt. De spoorweg van de haven naar de steengroeve, een afstand van ruim vijf kilometer, moet vernieuwd worden, daar er grooter en zwaar der rollend materiaal komt; bronnen moeten wor den aangeboord, steeds nieuwe woningen voor de nieuw aankomende Europeanen en barakken voor de Iransch e arbeiders worden gebouwd. Kleine kooplieden, handwerkers, caféhouders komen zich hier vestigen, nu steeds meer volk uit de omstre ken te Dehnow werk vindt, maar de>ze kleine koop lieden, handwerkers en caféhouders zijn al tevreden met een houten barak je, niet veel meer dan de kramen, die men bij ons op de markten ziet. Bij het rijtje houten winkeltjes, werkplaatsjes, koffie- huisjes en Iransche volksrestaurants op ongeveer een kilometer van het terrein der havenwerken ziet men steeds nieuwe kleine zaakjes ontstaan, waar bij al bijzonder weinig kapitaal gemoeid is. Toen ik hier nog slechts enkele dagen was, zag ik een Iraniër komen met niet meer bij zich dan vier gla zen, een samovar (theemachine), een half pondje thee en misschien twee of drie pond suiker. De man sprokkelde hout en legde onder zijn samovar een vuurtje aan. Zittend op den grond begon hij aan de Iransche arbeiders thee te verkoopen tegen den prijs van ongeveer een cent per glas. Op het oogenblik heeft hij een eigen, wel heel wrak, klein houten gebouwtje en bezit hij misschien wel twee dozijn theeglazen en het zaakje loopt uitstékend. Een ander zag ik komen, ongeveer terzelfder tijd als de tegenwoordige koffiehuisbezitter. De man had niets anders bij zich dan een klein handtaschje. Kwam hij van over de bergen? Van langs de kust? Ik weet het niet. In' zijn handtaschje had hij een scheermes, een scheerkwast, een scheerbekken en een paar scharen. In de open lucht begon hij het beroep van barbie.r uit te oefenen en zijn klanten moesten op een boomstronk zitten, want deze van verre gekomen, barbier beschikte niet over stoelen. Doch ten slotte kan men zich ook zittend op een boomstronk laten scheren of het haar laten knip pen. Deze barbier heeft thans ook voor zijn manier van doen fortuin gemaakt- Hij heeft met den bo venvermelde ikoffiehuisbezitfier een ©vereenklotmsJt gesloten en mag nu tegen bet wrakke koffiehuisje Ook ver in het Zuiden een koude Mei. Ook ver in het Zuiden een koude Mei. Dichterlijke vrijheid van een hekend schrijver. Hoe kleine ondernemers verdienen en hoe een crisis ontstaat. Het verband tusschen gou den tanden eu havenbouw. (Van onzen rekenden correspondent.) Dehnow (aan de Kaspische Zee). In Mei. Zes weken ongeveer zit ik nu aan een der minst bekende kustgedeelten van een der minst bekende zeeën der wereld en eiken dag zie ik er iets veranderen en verbeteren. Steeds meer leven, steeds meer bedrijvigheid heerschen bier, steeds meer nieuwe woningen zoowel voor de bier levende Europeanen, als voor de bier werken de Iraniers verrijzen en dezen vooruitgang gevoel ik persoonlijk aan den lijve, Er is thans zooveel woonruimte beschikbaar, dat ik niet meer behoef te slapen in een overbevolkte kamer van het eenige botel ter plaatse, hotel Iran, waar eiken naoht we der werd bewezen de waarheid van het oude spreekwoord, dat er veel makke schapen gaan in één bok. Ik lieb op het werkterrein van de haven een eigen kamertje gekregen naast de nieuw ge bouwde garage, een klein kamertje met een bed, een tafel, een paar stoelen, een kamertje, waar ik niet slechts alleen kan slapen, maar waar ik ook rus tig kan werken en waar ook midden in den nacht bet getik van mijn schrijfmachine niemand hin dert. Het is er zeer voohtig, maar dit is in deze streken nu eenmaal onvermijdelijk en ik beloof plechtig later nooit meer te klagen over het "voch tige klimaat in de lage landen aan de Noordzee, want wat de vochtigheid aangaat is het klimaat daarginds, waar eenmaal mijn wieg stond, kinder spel vergeleken bij het klimaat aan de zuidkust van de Kaspische Zee. Bij stralend lenteweer ben ik on geveer zes weken geleden hier gekomen, maar al spoedig bleek de lente hier al even nukkig en on betrouwbaar als bij ons. Nu, half Mei, kan men 's avonds soms betreuren, dat er geen kachel meer staat en overdag kan men nog vaak een overjas goed verdragen. Al vele dagen lang hebben we de zon zoo goed als niet gezien en als ze al eens een enkele maal voor oogenblikken door het dikke wol kendek kwam gluren, dan was het een echt troos teloos waterzonnetje. Men heeft mij en anderen voorspellingen gedaan over heel lange en warme zomers te Dehnow, maar dat kan toch niet geheel en al met de waarheid overeenstemmen, tenminste wat den duur van de heete zomers aangaat, daar thans, half Mei, deze heete zomer nog niet begonnen is. Men zou op dit oogenblik de overtuiging kun nen krijgen, dat de zomers hier in het geheel niet zoozeer warm worden, doch de nabijheid van thee tuinen en rijstvelden bewijzen, dat hier inderdaad met groote warmte wordt gerekend. Het komt me Een huisje in Iransche stijl, bewoond door Euro peanen, op de kustvlakte der Kaspische Zee. (Een der deuren is, zooals de foto laat zien, van Euro- peesch maakseL)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1935 | | pagina 5