Aethergolven voor oor endoog!
Achter de coulissen
van de Televisie*
Uitzendingen over
grooteren afstand*
De Parijsche Wereld-
Tentoonstelling.
Een bezoek aan een der bekendste
zendstations ter wereld.
grafieën, eerst omgezet in lichtimpulscn,
veranderd in electrische stroomstooten van
verschillende sterkte en zoodoende uitge
zonden door den, tot den beeldzender be
hoorenden klankzender.
1931, wordt al meer en meer beschouwd als
een vanzelfsprekend deel van de stad.
Weer staat zoo'n gi'oote tentoonstelling
voor de deur. Ditmaal leven wij in een tijd
van ontwikkelde en verantwoordingsbe-
wuste stedenbouwers. Daarom legt men er
sterk den nadruk op, dat er een artistiek
gebouwencomplex zal ontstaan. Waar
schijnlijk zal veel van hetgeen er voor de
tentoonstelling gebouwd is, in het latere
stadsbeeld worden opgenomen. Voor de
derde maal is het Westen van de stad 't
toonbeeld van de nieuwe tentoonstelling,
zoodat Eifcltoren en Trocadero in het
nieuwe plan opgenomen kunnen worden.
Het Trocadero als middelpunt.
Het Trocadero vormt zelfs het middel
punt van de tentoonstelling en neemt de
eereplaats in. Dat volgt reeds uit de ver
hoogde ligging op den Seine-oever. Men is
weliswaar met de orientalisch-electische
stijl van het gebouw niet tevreden, maar
voor afbraak ontbreekt tijd zoowel als geld.
Ook het verhuizen van de museumcollec
ties naar andere gebouwen zou te veel tijd
vergen. Nadat men gelukkig het denkbeeld
van een maskeering van den gevel had la
ten varen, zal men zich tevreden stellen
met het aanleggen van fraaie parken er
omheen en verder door provisorische por
talen eraan te bouwen deze suikergoed-ar
chitectuur trachten te moderniseeren.
Hier worden de hoofdafdeelingen „Soci
ale vragen", „Tijdskwesties", en „Kunst en
techniek" ondergebracht. De verbouwde,
groote zaal zal dienst doen als eerehal!
De hoofdingang wordt op het plein voor
het gebouw gemaakt. Aan den Seinekant
zullen de parken en waterwerken behouden
blijven. Menige oude decoratie verdwijnt
echter. Er zal een heel systeem van terras
sen en paviljoens worden aangelegd.
Een hal, zoo lang als de
Eifeltoren.
De Pont d'Jena vormt de as van de
hcele tentoonstelling. Men wil de brug 35
M. breed maken! Dat zal ook voor later .'n
groote vergemakkelijIcing voor het verkeer
beteekenen. De Eifeltoren ziet aan zijn
voet het geweldige paleis verrijzen, dat de
afdeelingen voor fotografie, cinematogra
fie, televisie, phonografie, radiophonie,
pers, propaganda en reclame, zal herber
gen. Het is een uiterst gelukkige inval, om
een zeker tegenwicht te scheppen voor de
stijle, verticale, 350 M. lange en 120 M. bree-
de lijnen van den toren, in de breedtewer
king van dit gebouw! Hier zal de tweede
hoofdingang van de tentoonstelling ge
maakt worden.
In totaal krijgt de tentoonstelling twaalf
ingangen. Op die manier zal men van de
verschillende wijken uit er gemakkelijk
kunnen binnenkomen. De lengte-as zal 1.5
K.M. lang zijn en parallel aan de Seine
loopen.
Havenwerken en miniaturen.
De Seine zélf wordt eveneens in het ten
toonstellingsplan opgenomen. Tusschen de
Pont de 1'Alma en de Pont de Passy zal
haar groote bocht omzoomd worden door
de paleizen en paviljoens van de tentoon
stelling. Van de prachtige boomen langs
den over wordt er dus geen enkele omge
hakt. In tegendeel, men heeft de boomen
overal in het plan opgenomen!
Op den linkerover zullen, aan beide zij
den van de Pont d'Jena, de afdeelingen
der vreemde naties worden ondergebracht.
Op de Quai d'Orsay zal men een aantal
boomen planten, zoodat er een beschaduw
de promenade langs de geheele tentoon
stelling ontstaat.
Op den rechteroever is de passage veel
nauwer. De afdeelingen voor verkeersmid
delen, tourisme, watersport, enz. zullen ge
deeltelijk op het water zélf en op pontons
gebouwde loodsen plaats vinden. Zij moe
ten eenigszins den indruk verwekken van
een zeehaven. De groote lichtfeesten, die
men hier van den zomer 's avonds wil ge
ven, zullen dan prachtig uitkomen...
Men heeft echter niet aUeen aan het
avondlijke kleurenbeeld van de tentoon
stelling gedacht. Ook overdag zou men zoo
veel mogelijk weg willen nemen van de
gips- en carton-indruk van zulk een ten
toonstellingsarchitectuur. Daarom heeft
men een bijzonder plan opgesteld voor de
kleurrijke uitvoering der gebouwen.
De Quai d'Orsay.... een provin
ciaal straatje!
De landprovincies zullen in een zooge
naamd „centre regional" samengevat wor
den dat centrum zal zich uitstrekken
langs de Quai d'Orsay, in de buurt van de
Pont de Passy. Hier zullen de groepen „ar
chitectuur en stedenbouw", „bouwbedrij
ven en binnenhuisdecoratie" ook worden
geplaatst.
Men zal een aardige indruk krijgen van
de verschillen in architectuur der onder
scheidene provincies. Langs den oever zul
len visschersdorpen verrijzen, die b.v. ont
wikkeling weergeven van het huis van den
visschersman onder de verschillende kli
matologische omstandigheden. Zoo zal het
publiek op een aangename wijze een les
in ethnographie krijgen. Karakteristiieke
feesten, dansen, optochten enz., vroolijken
het geheel op.
m
DE KOUS, DIE HET BEEN SLANK
MAAKT.
Natuurlijk zijn alle damesbeenen slank,
en geen enkele dame heeft een kous noo-
dig, die het been nog slanker en welge-
vormder maakt, dan het zonder dat al is.
Dit moet vooropgesteld worden. Nu zou 't
echter toch kunnen... men begrijpt het
reeds, niet waar, evenals de uitvinder van
de kous, die het been slank maakt, het be
grepen heeft. De kous veroorzaakt, welis
waar slechts een optisch bedrog, maar is
niet alles bedrog! Aldus: de uitvinder, die
in Amerika woont, maakt gebruik van 't
feit, dat een lichte kleur, die heel langzaam
in een donkere overgaat, een voorwerp
smaller doet schijnen. Deze werking van
kleurennuances bracht hij op kousen over
en vond, dat de oude wijsheid juist was.
Otto Gebühr, in de zender-cel te Berlijn
schijnt te Potsdam in d
Televisie... Nog steeds een onwezenlijk be
grip voor Nederlandsjche ooren. Veel wordt
er geëxperimenteerd, en ook in Holland
heeft men zich reeds ernstig aan dit the
ma gewijd, met het vèr-zien! Maar de re
sultaten zijn nog steeds niet bijzonder
groot. Wel zijn er inmiddels tal van prach
tige uitvindingen gedaan, die ons veel en
veel dichter bij het doel:brachten, wel heb
ben de lampentechniek, de Nipkow-schijf
cn het „electrische oog" een basis gescha
pen, waarop met verwachting voortge
bouwd kan worden, maar zoo gauw als
met de radio zélf gaat het toch niet met de
televisie!
Engeland en Duitschland zenden reeds
vrij geregeld televisieprogramma's uit. En
daar het Duitschc systeem belangwekken
der is, dan het Engelsche, de Baird-me-
thode is waarschijnlijk wel eenigszins op
een dood spoor hebben we gevolg ge
geven aan het voornemen eens een televi
sie-zender te gaan bezichtigen en ons op
reis begeven naar Berlijn, waar in het
Berlijnschc „Funkhaus" de uitzendingen
geregeld plaats vinden. Berlijn.heeft boven
dien nog het voordeel, dat de televisie-uit
zending hier reeds volmaakt geregeld is en
volgens een evenals bij de radio van
te voren opgesteld en bekend gemaakt te
levisieprogramma het Berlijnsche publiek
wordt voorgezet.
Den lezer wordt dus verzocht ons te vol
gen naar het „Berliner Funkhaus", waar
we onze expeditie naar de binnenlanden
der televisie zullen aanvangen. „Televisie:
3e étage, kamer 335!" Lift draaideuren,
duistere gangen... Een deur gaat open, ge-
ruischloos... cn men staat temidden van
de geheimen, waarmede de Reichsrund-
funkgescllschaft sinds enkele weken het
.eerste televisiebedrijf ter wereld volgens 'n
bepaald, uitgegeven programma heeft ge
organiseerd.
Een kijkje in liet eigenlijke laboratori
um. Daar snort een klankfilmprojectie-ap
paraat, zooals men ze kent uit de duizen
den cabinc's van alle bioscopen ter wereld.
Daar staan versterkers, flitsen controle
lampjes aan en uit, maar nergens is de
installatie nog volkomen vast ingebouwd,
overal staan nog onvoltooide apparaten, is
er nog ruimte over...
Alles getuigt van het begin tot het ein
de van de drang tot verdere ontwikkeling,
van het cxperimentcele, proefondervinde
lijke stadium! De technici in witte dok-
tersjassen, al de voorloopige kabels en
snoeren, de talrijke verbindingen, zij ge
ven een bewijs ervoor, dat dit het jongste
kindje van de radio is, dat nog héél veel
zorgen en heel veel aandacht noodig
heeft. Er wordt dan ook rusteloos aan de
televisie-ontwikkeling voortgewerkt.
Terwijl in het controle-apparaat op de
gele oppervlakte van de Braun'schc lam
pen de uitgezonden films voor mijn oog af
rollen, filmjournalen met de actueelste ge
beurtenissen, cultuurfilms, een opname
van een tocht door Griekenland, twee vröo-
lijke filmpjes met Adèle Sandrock, enz.,
komen mij plotseling weer al die uren in
de herinnering, waarin ik het grootste
wonder van ons levenstijdperk voor het
eerst mocht aanschouwen.
Dat. was in dat kleine torenkamertje in
een Haagsche straat, waar ik voor het
eerst in 1923 was het, geloof ik wér
kelijk muziek uit den aether hoorde. Het
was een proefontvanger van de Posterijen
en op een Zondagmiddag, waarop we vrij
van dienst hadden, mochten wij, ingewij
den, het wonder komen aanhooren. Door
een gewirwar van draden, via lange ta
fels met batterijen en accumulatoren, drong
een zachte muziek door de koptelefoons, tot
ons oor door: het was de muziek van de
Beukstraat, een der eerste oxperimenteele
zenders, die toen geregeld uitzond.
Dan rijst het beeld voor me op van die
nachtelijke uren in mijn kamertje... toen
ik met een zelfgeknutseld toestel de zach
te, verre klanken voor het eerst zélf op
ving; toen voor de eerste keer door mij zelf
afgestemd, het matte licht van de lampen
begon te stralen en afstanden werden over
brugd, die mij toen al geweldig toesche
nen, maar thans in het niet verzinken, bij
wat later bereikt en gepresteerd is.
Ik dacht ook aan de aangrijpende oogen-
blikken, waarop door middel van de eer
ste klankfilm, de beelden op het Witte
Doek begonnen te spreken, en het wel leek,
afgetast" door het „electrische oog", ver
en televisie-ontvanger!
of al die grootheden, politici, musici, litte
ratoren, acteurs enz., wérkelijk leefden en
onsterfelijk geworden waren.
Tenslotte ook dacht ik aan het kleine
wonder, dat ik eens had mogen aanschou
wen in een sigarettenfabriek: de kleine
Selenium-cel. Dat merkwaardige „electri
sche oog" waakte betrouwbaarder dan
een mensch erover, dat de sigaretten
steeds op dezelfde wijze in hun verpakking
kwamen te liggen. Dadelijk stopte de groo
te machine, als er één klein foutje bij ge
maakt was.
Wie zijn tijdperk bewust doorleeft-, móet
door zulke momenten ontroerd worden.
Niet door in aanbidding neer te zinken
voor hetgeen de menschelijke geest door
middel van de Goddelijke inspiratie schiep,
maar door zich rekenschap te geven van
het enorme aantal nieuwe mogelijkheden,
Twee ringantenne's, boven elkaar staand
op het hoogste punt van den „Berliner
Funkturm", zijn de laatste deelen van de
ze zend-installatie: één antenne voor de
beeld-uitzending en één voor den klank-
omroep. Weliswaar staat in het „Funk
haus" eigenlijk slechts het zend-apparaat
voor het uitzenden der klankfilms naar de
vcrsterkersinstallatie. De eigenlijke televi
siezender ligt een paar honderd meter ver
der en wordt door een zeer speciale pas-uit
gevonden televisie-zendkabel met het
Funkhaus verbonden. Over een dergelijke
kabel geleidt de televisie-zender zijn zend-
energieën dan weer naar de zend-antennes
op den Funkturm!
Dat is de televisie! En die werd pas mo
gelijk, toen al die andere wonderen de
radio, de klankfilm, het „electrische oog",
en nog vele andere uitvindingen waren
verwerkelijkt en na een langen, moeiza-
men arbeid en tal van proefnemingen, hun
tegenwoordige staat van ontwikkeling be
reikt hadden.
Dat zagen wij in het Funkhaus. En een
paar dagen later zat ik ergens in een par
ticuliere woning en volgde zoo'n uitzen
ding over circa 6 kilometer, gezeten bij
den televisieontvanger. Ik mocht zélf aan
mij nog onbekende knoppen draaien. Toen
schalfte het door den luidspreker: „Ach-
t.ung! Achtung! Hier is de televisie-zen
der Berlin-Witzleben!" En op het gele
scherm van de Braun'sche kathodestraal-
lampen flikkerde iets, ontstonden lijnen en
verschijnen; en dat móet ons wel ontroe
ren...
Zoo „onderging" ik in deze uren de tele
visie! Daar zoemt in het laboratorium
van de Reichsrundfunkgesellschaft het
projectie-apparaat, waarop een gewone, be
kende klankfilm draait. Maar waar uit
het objectief in de bioscoop de beeldende
lichtstraal te voorschijn komt om het beeld
die opnieuw binnen onzen gezichtskring strepen, schokten vertrokken deelen van
een beeld voorbij, doch voegde zich weldra
alles te zamen tot een buigzaam filmbeeld,
ik zag, hoe enkele bekende politici een ten
toonstelling openden, kortom: ik zag mijn
eerste televisie-week journaal.
Intusschen zijn er reeds enkele weken
verloopen. De Reichsrundfunkgesellschaft
zendt regelmatig haar televisie-program
ma's uit, het Reichspostzentralamt,
waar de geleerden tele-
visieproeven nemen en
waar de grootste uit
vindingen vandaan ko
men, werkt verder aan
het probleem, dat thans
nog zooveel, zoo ont
zaglijk veel mogelijk
heden in zich bergt!
Thans wordt de televi
siezender reeds over 'n
afstand van 25 K.M.
goed ontvangen en is
men reeds 'n goed eind
op weg om de eigenlijke
televisie, namelijk het
„aftasten" door het
„electrisch oog" te ver
volmaken. Wie zou en
kele jaren geleden al
daaraan gedacht heb
ben? En hoelang zal 't
nog duren totdat zelfs
de ultra-kortegolf-zen-
ders 't televisieprogram
ma uitzenden? Dan zal
pas een ontwikkelings
hoogte bereikt zijn,
waarop de geleerden
even halt mogen hou
den om adem te halen.
Dan zullen in alle hui
zen televisie-ontvangers
staan en zal men alles,
wat tegenwoordig
slechts klank is, in
beeld kunnen volgen...
Een
leidelijk aan de
I verwerkelijking waar-
van nog
geen geloof kunnen
De lichtstraalaftaster, een der voornaamste appara- hechten,
ten van een televisiezender.
reusachtig groot op het Witte Doek te pro-
jectecren, daar suist hier de Nipkowschijf
met haar ontelbare, kleine openingen, voor
bij, die de verschillende voorbijgaande
beeldjes van de film (25 per seconde) in
ontelbare, kleine beeldpuntjes van verschil
lende lichtsterkte verdeelt. En achter de
Nipkowschijf bevindt zich in een glan-
zend-aluminium kastje het geheim van
de Seleniumcel. De stralen van verschil
lende lichtsterkte, die de Nipkowschijf
door de openingen laat vallen, bewerkstel
ligen hier stroomschommèlingen, die daar
op versterkt, zooals dat ook geschiedt bij
den acoustischen omroep, naar een zen
der worden doorgezonden, die deze impul
sen als draadlooze golven de wereld in
stuurt... De hier voortdraaiende filmbeeld
jes zweven door den aether, om zich elders
weer te manifesteeren!
En nog een twééde weg gaat van de
filmstrook uit: er is immers naast de film
strook nog de smalle strook, waarop men
na veel moeite de geluiden, die bij de
beelden behooren, de gesprekken, de mu
ziek, enz., heeft vastgelegd. Wederom via
een Seleniumcel worden deze klankfoto-
Paleizen aan den Seine-oever,
door Pierre Michelet.
Parijs zonder Trocadero, zonder Eifclto
ren en zonder de groote museum-paleizen
aan den Champs-Elysées is vrijwel on
denkbaar! Zij hebben alle hun ontstaan te
danken aan wereldtentoonstellingen. Het
Trocadero ontstond bij de tentoonstelling
van 1S7S, de Eifeltoren, die uit technisch
en artistiek oogpunt hevig aangevallen
werd, vormde de sensatie van de wereld
tentoonstelling van 1889. Ook het koloni
ale museum in het Bois de Vincennes, no
bel restant van de tentoonstelling van
VAN OVERAL
ELDERS
...dat het Amerikaan-
sche publiek elke week
ongeveer 2 millioen
dollar aan astrologen,
kristalzeiners en ande
re toekomst voorspel
lende kunstenaars be
taalt?
...dat in Warschau
onlangs een pak van
een gestorven bankier
werd geveild, dat uit
een mantel van Napo
leon I, een Russisch
vlaggedoek van 1812,
een sjerp van Lord Pal-
merston en een deken
van den generaal-veld
maarschalk von Molt-
ke was vervaardigd?
...dat de temperatuur
in het binnenste der
aarde volgens bereke
ningen van Professor
Spitaler „slechts" 4000
graden Celsius moet
bedragen, tegenover de
andere theorieën 200.000
graden Celcius verdedi
gen?
...dat de snelheid van
korte radiogolven onge
veer 268.850 kilometer
per seconde bedraagt,
die van lange golven
nog iets „geringer" is?
Boven; Otto Gebühr (als Frederik de Groote) in
de aftastcel.
Onder: Modulatietafel en controle-ontvanger van
den televisiezender.
