Rolanda*
UITVERKOOP
Maatregelen
de K.LM.
van
GROTE ZOMER-
firma Herm. de Raat
KING
10 procent korting
Zaterdag 20 Juli 1935.
SCHAGER COURANT.
Tweede Blad. No. 9767
Opvoering in het openlucht
theater te Bergen
OPHEFFING LIJNEN.
TEGEN ONGEKEND LAGE PRIJZEN!!
PEPERMUNT
HET ONGELUK VAN DE MARABOE.
Hoe het gebeurde.
de eerlijkheid der zigeu
ners hu'n innerlijke be
schaving; de felle harts-
tocht en hun leven in de
natuur, heb ik trachten te
verwerken in mijn operet
te. ik kon er mijn eigen
stemmingen in leggen; mijn
eigen gevoelens in uikle-
ven.
De componist.
Ja, ik moest er meer van weten, omdat er over
gesproken werd. Want zonderling genoeg, als ik
het met dezen of genen over het Openluchttheater
had, dan kreeg ik ook sterotiep de vraag te hooren:
Hoe zou Rolanda het doen? Is het geen waagstuk
deze operette in de open lucht? En dan moest ik
schaamtevol erkennen, dat ik het niet wist. Dat ik
niets wistl
Het viel me intuschen niet moeilijk er het een
en ander over te vernemen. Ik had het voorrecht
den componist, den heer Jac. Jansen te kennen,
geen oppervlakkige kennismaking met ditjes en
datjes, over banaliteiten, maar 'n alkander begrijpen,
een wederzijdsche waardeering voor elkanders werk,
Want Jac. Jansen had me z'n kunst gegeven als een
mooi en kostbaar geschenk, aangeboden in ihtie-
men huiselijken kring, toen hij gezeten aan zijn
vleugel nog eenige uren genieten deed van zijn mu
zikaal kunnen; toen hij me Beethoven, Mozart en
Liszt deed kennen en me met groot talent werken
van eigen compositie voorspeelde.
Moeilijk te begrijpen op het eerste gehoor, omdat
hij in zijn werk heeft gelegd zijn geheele persoonlijk
heid; z'n diep innerlijk karakter. Zijn strijd en zijn
moeilijkheden, maar ook zijn jubelend geluk en zijn
haast kinderlijke blijmoedigheid heeft hij er op
wondere wijze in door elkander geweven.
Dat was voor mij een avond van stil genieten;
een ongemerkt naderen van den eenen mensch tot
den andere; een weven van onzichtbare draden tot
een wonderlijk web van sympathie.
De eerste poging was een mislukking; de compo
nist was uit voor Rolanda. Mevrouw Jansen, die
zoo intens met den kunstenaar meeleeft, zoo geheel
opgaat in het werk van haar man, vertelde me
van de geweldige moeiten en zorgen, welke aan de
opvoering van Rolanda vooraf gingen; van de tal-
looze uren welke haar man er aan geven moest.
Ook op Zondag!
Maar een latere poging gelukte dan toch, toen trof
ik den componist thuis in z'n werkkamer, in de mij
vertrouwde omgeving van dingen met eigen cachet.
Dan wordt een vraaggesprek geen beroepsplicht,
maar verdoezelt tot een vriendschappelijk samen
zijn, tót een elkander begrijpen en aanvoelen.
Zoo, U wou dus iets van Rolanda weten?
Ja, ik wil den menschen eens wat van uw zi
geunerinnetje vertellen en dan maar beginnen bij
de geboorte. Wanneer schreef U Rolanda?
Even kijken! In 1918 kreeg ik de gedachte om
een operette te schrijven, waarin het koor nu eens
wat te doen zou hebben; mijn eerste opzet is dus
geweest, het koor een werkzaam aandeel te geven.
Ik schreef Rolanda feitelijk voor de operetteclub in
Oudkarspel en betrok er dus ook de solisten in,
waarover ik daar de beschikking had. Het merk
waardige van het geval is nu, dat Rolanda is gewor
den en nog is een absolute uiting van m'n innerlijk
gevoel.
Ontstaan in een moeilijken tijd, nietwaar?
In een zeer moeilijken tijd. Dikwijls stond ik
midden in den nacht op; ging zitten werken in een
ijskoude kamer, met twee paar handschoenen aan,
want brandstof was er niet. Zoo kon ik er het best
m'n eigen stemmingen in leggen, mijn eigen gevoe
lens in verwerken.
De hoofdzaak is wel, dat de muziek van Rolanda
mij uit het hart is gegrepen; zuivere gevoelsmuziek
dus en zoo is Rolanda tenslotte geen opera en ook
geen operette geworden. Het geheel werd ernstiger
en ook grootscher dan aanvankelijk mijn bedoeling
was en dat is wellicht voor vele gezelschappen een
belemmering geweest om Rolanda op te voeren.
- Is de muziek dan zoo moeilijk te begrijpen?
Dat niet; iemand met artistiek begrip moet de
muziek gemakkelijk aanvoelen. Ze is hartstochtelijk
en temperamentvol; het is een uiting van het die
pere gevoelsleven. Ik heb er de eerlijke, waarachtige
liefde in verheerlijkt, mijn opvatting over dit pro
bleem heb ik in de muziek sterk naar voren ge
bracht.
Het is goed, dat het publiek dat eens weet.
Natuurlijk, het is belangrijk, dit eens duidelijk
te zeggen: de muziek is me zoo uit het hart ge
grepen, romantisch en fel. En weet u wat zoo eigen
aardig is? Deze muziek vind ik nu op het oogen-
blik nog even mooi als toen ik ze schreef. Dat klinkt
misschien eigenaardig, maar de muziek van Rolanda
heeft in al die jaren voor mij aan waarde nog niets
verloren. Dat komt, omdat dit eerste groote werk
een uiting was van m'n innerlijkheid. Is het niet
vreemd dat in mijn latere muziek, toch telkens weel
de gedachte van Rolanda naar voren is gekomen?
Dan moet u wel veel van uw eersteling hou
den?
Ontzaggelijk, 't Grijpt me nog steeds aan.
Moeilijk te bevatten?
Och nee, dat lijkt me niet; door het heele werk
loopt een vaste lijn; een soort motief, dat gemakke
lijk naar voren treedt en zich eenvoudig naar het
slot toe ontwikkelt.
Een climax dus!
O ja, een sterke climax. Maar een eenvoudige
ontwikkeling welke een leek kan volgen en ook
mee aanvoelen. Geen gecompliceerde verrassingen
dus.
Dat aanvoelen vooral lijkt me belangrijk en een
waarborg voor een succes.
—Is het ook ongetwijfeld. Het derde bedrijf is
geheel in opera-vorm; muziek en handeling bewegen
zich in steeds stijgende lijn en naar mijn meening
rijst het geheel in waarde tot. aan het einde toe.
Hoe kwam u zoo aan Rolanda, ik bedoel nu
meer, hoe kwam u tot dat zigeuner-gegeven?
Omdat ik zelf een halve zigeuner ben. U lacht,
maar het is zoo; ik houd ontzaggelijk veel van de
zigeuners, omdat ze me onweerstaanbaar aantrek
ken. Ik heb kennis gemaakt met tal van zigeuners
Jac Jansen, de componist van Rolanda.
en vond die menschen beschaafder dan ik zelf was.
Dat is wel een zeer sterke uitdrukking.
En toch is het zoo. Ook heb ik me aangetrokken
gevoeld tot de beweeglijkheid van het zigeunervolk
en tot zijn rijkdom aan kleuren. U ziet, wat een
schat van antecedenten voor een operette. Rolanda
is ontegenzeggelijk geworden een kleurenpracht
voor de oogen. Maar ook de zigeunerdansen maken
de operette buitengewoon aantrekkelijk.
- Maar de muziek, die moet het toch zeker in
hoofdzaak doen.
Natuurlijk! Weet U dat Liszt drie jaar lang
met een zigeunertroep meereisde en onder den in
vloed der opgedane impressies zijn meeste raphso-
dieën schreef? Welnu, het zigeunerleven trekt ook
mij aan. Bij de zigeuners heerschen dezelfde gevoe
lens als bij ons menschen in de geordende maat
schappij. Maar eerlijker, oprechter! Naar mijne mee
ning door hun vrije leven in de natuur. Het is wel
heel erg onjuist zigeuners te verachten. Onjuist en
dom! Die eerlijkheid, die innerlijke beschaving, de
felle hartstocht en hun leven in de natuur, dat al
les heb ik trachten te verwerken, in mijn operette.
Maar ook heb ik er een aanklacht doorheen gewe
ven tegen de grove onbillijkheid in onze maat
schappij. Een heer van beschaving en intellect
tracht een eenvoudig zigeunermeisje, een kind van
de natuur, te verleiden, om haar dan later, als hij
genoeg van haar heeft van zich te werpen, door hem
onteerd, door haar volk verworpen. Ziet u, die heer
symboliseert een zeer groote groep menschen in
de huidige maatschappij. Of heb ik geen gelijk?
Ongetwijfeld; maar dat is door alle eeuwen zoo
geweest.
Weet ik wel; maar iik mag toch de eerlijke 'lief
de verdedigen tegen een dergelijke immoreele
daad?
Zeer prijzenswaardig; maar of 't helpen zal?
Verwacht ik ook niet.
Is er nog in die jaren veranderd in de muziek?
Toen ik Rolanda schreef, kenden we nog geen
zigeunermuziek door de radio. Later is mij geble
ken, dat de muziek van Rolanda in wezen zeer veel
overeenkomt met de gevoelens welke in de zigeu
nermuziek worden vertolkt. Iets is er wel veran
derd.
Een dans nietwaar?
Ja een dans. Maar het eigenaardige is. dat ik
een zigeunerdans heel makkelijk söhrijf omdat ik
me zoo heelemaal heb ingewerkt in den geest van
Rolanda. Al worden, dat spreekt vanzelf mijn denk
beelden steeds meer 'gecultiveerd, want in die 18
jaar welke tusschen nu en Rolanda's geboorte lig
gen, is er veel veranderd. Toen begon ik pas en als
ik U vertel hoe ik te kampen heb gehad met te
genwerking en andere moeilijkheden, zoudt U de
handen ineenslaan, maar dat dient nergens toe;
temeer, omdat ik er nu op den goeden weg ben; om
dat ik steeds meer waardeering voor m'n werk
ondervind.
O ja; ik heib gehoord, dat het Hobo^concert
weer zou gaan.
Is ooik zoo; Schuricht heeft erom gevraagd.
Joop Stotijn zal het dezen zomer in het Kurhaus
te Scheveningen weer met het Residentie-Orkest
uitvoeren. En dan is er nog iets! Verleden jaar
schreef ik muziek voor een Rouwzang, een gedicht
van den pas ontslapen dichter Kamerlingh On
nes, gemaakt na het overlijden van de Koningin-
Moeder.
Het is geschreven voor èèn-stemmigen. psalnuodee-
renden zang met orkest en wordt 31 Augustus a.s.
in den Alkmaarschen Muziektuin uitgevoerd door
Groot Koor met orkest, op een herdenkingsbijeen
komst. der beide Oranjievereenigingen te Alkmaar.
U ziet; er wordt hard gewerkt; ik kom langza
merhand vooruit en ook daarom arbeid ik met
ijver en energie aan de a.s. opvoering van Ro
landa.
Die slagen moet. omdat alle factoren ervoor
aanwezig zijn. zeide ik opstaande om afscheid te
nemen.
Laat ik het hopen.
Een handdruk; een tot weerziens en dan stond
ik buiten in den helderen warmen zomerdag.
De volgende week hopen wij nog een en ander
te vertellen over de opvoering van Rolanda in het
Openlucht-Theater van de V.V.V Woensdag 7
Augustus a.s.
C. t. B.
DE LIJN AMSTERDAM—PRAAG ZAL GEHEEL
DOOR TSJECHISCHE VLIEGERS WORDEN
GEVLOGEN.
Naar in luchtvaartkringen verluidt, zou de
Kon. Luchtvaart Mij. zeer ernstig overwegen,
reeds binnen enkele dagen een aantal van
haar diensten op te heffen.
Vanaf Donderdagavond vliegt de K.L.M. al
niet meer den nachtpostdienst Amsterdam
Keulen. Zooals men weet zat de bekende pi
loot Viruly geregeld op die nachtelijke route.
De postdienst wordt thans waargenomen
door de Dentsche Lufthansa.
De lijn AmsterdamHuil wordt opgehe
ven.
Naar wij vernemen, ligt het in het voornemen van
de directie van de K.L.M., de lijn AmsterdamHuil
aan het einde van deze maand op te heffen. Gedeel
telijk doet men dat omdat de toestand van de vlieg
velden in Noord Engeland niet geheel is, zooals men
dien zou wenschen en gedeeltelijk ook omdat van
deze lijn niet zoo veel gebruik wordt gemaakt, als
men had gehoopt.
Naar wij vernemen moeten aan een en
ander ten grondslag liggen de zware verliezen
welke de maatschappij in korten tijd aan
vliegend personeel geleden heeft. En de di
rectie heeft nu niet de diensten zóó in elkaar
willen schuiven, dat overbelasting van de
overblijvenden daarvan het gevolg zoude
zijn.
De arbeidstijden.
Naar nog vernomen wordt, heeft de Vereeniging
van K.L.M.-vliegers zich tot dr. Brouwer, den chef
van den vliegmedischen dienst der luchtvaartafdee-
ling gewend, om diens medewerking te verkrijgen
tot het doen van stappen, om in de toekomst te gera
ken tot wettelijke voorschriften, waardoor den vlieger
minder zware arbeid kan worden opgelegd dan thans
het geval is.
De F 36 en twee F 22-toestellen in repa
ratie. Het geheele benzinevoedingssy
steem zal herzien worden. Gedurende
6 tot 10 dagen buiten dienst.
De vier motorige F 36 het vlaggeschip van
de K.L.M. dat plaats biedt aan 32 passagiers, zoo
wel als de beide vier motorige F 22-toestellen Pape
gaai en Roerdomp, zijn alle drie tijdelijk buiten dienst
gesteld. Het geheele tegenwoordige systeem van de
benzinevoeding naar de motoren zal veranderd wor
den.
MAANDAG 22 JULI, 's MORGENS S UUR, BEGINT ONZE
Op al onze artikelen, ook Salamander en Bally
(behalve de geëtaleerde)
Langestraat 80 Telef. 3383 Alkmaar
Indien alle ouders hun
kinderen als versnapering
niets anders gaven dan
dan zouden er minder
kleine maagjes van streek
en minder bleke gezicht
jes zijn.
Het beste dagelijkse middel
ter opwekking en verkwikking
TONNEMA CIE SNEEK
Dit beteekent dat de F 36 en een van de F 22 toe
stellen gedurende een week of tien dagen op de lijn
AmsterdamLonden vervangen zullen worden door
Douglas-toestellen en 3-motorige F 12 toestellen. De
F 22 Papegaai, die thans de plaats der F 22 Kwik
staart op de lijn AmsterdamMalmö inneemt, zal
eveneens voor dien tijd door een ander kleiner toe-!
stel worden vervangen.
De N. R. Ct. verneemt, dat een en ander in ver
band staat met het ongeluk van de Kwikstaart.
Hoewel absolute zekerheid hieromtrent niet be
staat, wordt aangenomen, dat de benzinevoeding van
de linkermotoren niet voldoende werkte en dat daar
door de start van de Kwikstaart een mislukking werd.
De K.L.M. wil geen schijn van onzekerheid laten
bestaan en heeft, order gegeven, het benzinesysteem
van de genoemde vliegtuigen geheel te herzien. De
ingenieurs van de Nederlandsche Vliegtuigenfabriek,
in overleg met den technischen dienst van de K.L.M.,
hebben een geheel nieuw systeem voor de benzine
voeding uitgedacht. Een belangrijk onderdeel van dit
plan is het aanbrengen van wijdere voedingspijpen
voor de benzine naar de motoren. Het principe van
afstandvoeding, d.w.z. van het opvoeren van de bent
zine door een systeem van pijpen naar de motoren,
blijft gehandhaafd. Er is een oogenblik sprake van
geweest, noodtanken in de vleugels bij te bouwen
dicht bij de motoren, waardoor men tot het systeem
van val-benzine zou kunnen komen, maar dit bleek
niet uitvoerbaar. Het systeem dat men nu gaat vol
gen wordt door de ingenieurs geprezen als eenvoudig
en afdoend.
Verklaringen van een ooggetuige van het
ongeluk.
Reuter meldt uit Boesjir:
Volgens mededeelingen van een ooggetui
ge met betrekking tot het ongeluk van de
Maraboe te Boesjir, kwam het hem voor dat
de start naar behooren in de duisternis,
maar bij heldere maan geschiedde. Waar
schijnlijk is het toestel door een schok ten
gevolge van een z.g. remousklap ongeveer
10 voet opgesprongen, vóórdat het zijn
vliegsnelheid had. De rechtervleugel brak af
doordat deze den grond raakte. Daarna be
zweek het rechtergedeelte van het onderstel.
De rechterschroef kwam in aanraking met
den grond, waardoor de motor plotseling tot
stilstand kwam. Waarschijnlijk door het
terugslaan van den motor is brand ontstaan.
De passagiers.
Van de Engelsche passagiers heeft mej. Kennedy,
uit Mollom, graafschap Cork (Ierland), lichte
kwetsuren aan den rug opgeloopen; do Engelsche
heer Bromolow bleef ongedeerd.
Drie passagiers zijn gister naar Bagdad vertrok
ken met een Fransch postvliegtuig. De overige pas
sagiers, onder wie mej. Kennedy. zullen Vrijdagoch
tend met de Rietvink (die inmiddels te Boesjir is
aangekomen), vertrekken.
De Rietvink Donderdagavond in Bushir
geland.
De K.L.M. heeft bericht ontvangen, dat de „Riet
vink", die van Amsterdam naar Bushir is vertrokken,
teneinde de bemanning en passagiers van de Mara
boe af te halen, Donderdag aldaar is aangekomen.
Gelijk bekend is Parmentier gezagvoerder van de
Rietvink.
Gisterochtend is het vliegtuig weer westwaarts
vertrokken. u
