De regeeringsvorm in Iran,
Hed. vlieger in Turkije
verongelukt.
Zaterdag 7 September 1935.
SCHAGER COURANT.
Vierde Blad. No. 9802
DE OSSCHE FILM DRAAIT VERDER.
Nieuwe arrestaties en bekentenissen.
Treinongeluk in Frankrijk.
DE MOOISTE FOTO
BOTSING IN DE LUCHT.
NA DE TUNNELRAMP TE BERLIJN.
Een kind verloren.
Iets over xegeeringsvormen. - Wijze woor
den van koning Salomo en van Cathe-
rina de Groote.De politieke invloed
van verkeerswegen* - Babbelen
de en zwijgende heer-
schers.
(Van onzen reizenden correspondent.)
Teheran. In Augustus.
NU ik het oude Iraansche rijk, dat eenmaal in
een grijs -verleden ontstond uit het rijk der
Meden en Perzen, weldra zal verlaten, dien
ik toch nog een onderwerp te behandelen, dat ik tot
nu toe vermeden heb: het vraagstuk van den re
geeringsvorm en ik meen dit vraagstuk met een
groote onbevangenheid te kunnen beschouwen. Ik
behoor niet tot eenige politieke partij en zelfs voor
dat ik mijn veeljarige zwerftochten over deze rumoe
rige wereld aanving, heb ik nimmer officieel tot
eenige politieke partij behoord, al had ik dan wel
enkele tamelijk vage sympathieën op politiek ge
bied. De verschillende klassen der maatschappij heb
ik door eigen ervaring leeren kennen. Ik heb met
feestvierende ministers aan één tafel gezeten en met
stervende soldaten in loopgraven gelegen: ik woonde
in paleisachtige hotels, maar ook in armelijke matro-
zenlogementjes in verre havensteden en in mijn won
derlijk avontuurlijk leven heb ik steeds mijn oogen
goed opengehouden en getracht zonder vooroordee-
len mijn meening te vormen. Natuurlijk heb ik
daarbij nooit den invloed van mijn opvoeding, ras
eigenschappen, van voorouders geërfde voorliefden
en antipathieën geheel uit kunnen schakelen. Vol
maakt onbevooroordeeld is niemand
Dit ter inleiding.
Het huidige Iran is een absolute monarchie. Het
is waar: het heeft een grondwet, het heeft een volks
vertegenwoordiging, doch meestal komt het in de
meeste landen niet zoozeer aan op de wetten, als wel
op de uitvoering der wetten. In werkelijkheid ligt
in Iran in belangrijke aangelegenheden de laatste
en hoogste beslissing bij den vorst, bij den sjah-in-
sjah. Hij „heerscht".
Voor velen zal dit feit reeds voldoende zijn over
den regeeringsvorm in Iran een oordeel uit te spre
ken, hetzij gunstig, hetzij veroordeelend, wat af zal
hangen, van de politieke instelling van den beoor-
deelaar.
Ik echter sta op een ander standpunt. Mijn veel
jarige omzwervingen, mijn waarnemingen in tallooze
landen hebben me daartoe gebracht. Inzake regee-
ringsvormen geldt nog steeds het woord van den wij
zen koning Salomo, die eens od een vraag, wal
hij den besten regeeringsvorm achtte, antwoordde
met een wedervraag: „Voor welk land, voor welk
yolk en onder welke omstandigheden bedoelt ge?"
Zeker, het Iraansche volk mist vrijheden, zonder
welke wij ons niet gelukkig zouden gevoelen, o.a. de
persvrijheid, maar hier denk ik aan n woord van
Catherina de Groote van Rusland, die gezegd heeft:
„De vrijheid wordt door de beschaving en niet de
beschaving door de vrijheid voortgebracht De eene
zonder de andere heeft steeds tot verwarring en
anarchie gevoerd".
Wat beteekent evenwel persvrijheid in een land,
waarvan meer dan tachtig per honderd der bevol
king nimmer een courant wil of kan lezen? Nu on
der het krachtige en zelfbewuste bestuur van Reza
sjah Pachlcvi overal in den lande duizenden scho
len gebouwd zijn en nog worden, zal alles verande
ren en na één, twee geslachten zal het vraagstuk
der persvrijheid onder de oogen kunnen worden ge
zien. Thans zijn er tallooze andere en dringender
vraagstukken, die om oplossing roepen.
Bestaat er in Iran een verlangen naar uitbreiding
van den invloed der volksvertegenwoordiging en naar
een beperking van de macht der kroon? Ook in ver
trouwelijke gesprekken met vele Iraniërs heb ik
daarvan niets bemerkt. De belangrijkste beteekenis
der Iraansche volksvertegenwoordiging zie ik op dit
oogenblik in haar functie van „opvoedingsmiddel".
In de bladen worden van de parlementszittingen
steeds korte verslagen gegeven en deze verslagen
brengen er een voorloopig nog klein deel van het
volk toe belang te gaan stellen :n de openbare aan
gelegenheden, een belangstelling, die nog slechts
weinige jaren geleden zoo goed als volkomen ontbrak.
Zonder zulk een belangstelling is evenwel een par
lementair regeeringsstelsel volkomen onmogelijk. Ge
In een der oude keizerlijke paleizen te Teheran.
brek aan verkeerswegen en -middelen was de oor
zaak, dat nog in een nabij verleden in Iran een
gevoel van saamhoorigheid vrijwel niet bestond. Men
houde daarbij in het oog de geweldige uitgestrektheid
van het land, dat ruim vijf-en-twintig maal zoo groot
is als België en Nederland tezamen. De Iraniërs, wo
nend aan de Kaspische Zee, wisten niets van hun
landgenooten aan de Perzische Golf en omgekeerd.
Nog slechts weinige jaren geleden was de reis van
de eene kust naar de andere een avontuurlijke tocht
van vele weken, tenminste in het gunstige jaarge
tijde, want in den wintertijd was zulk een tocht vrij
wel geheel onmogelijk. Hierin is reeds verandering
gekomen en deze verandering zal nog ingrijpender
zijn als de trans-Iraansche spoorweg, die vijftienhon
derd kilometer lang wordt en waarvan reeds een der
de deel gereed is, geheel voltooid zal zijn. Dan ont
staan tusschen de bewoners in het noorden en het
zuiden gemeenschappelijke belangen (men denke
slechts aan invoer, uitvoer en doorvoer) en door deze
gemeenschappelijke belangen zal ook het saamge-
hoorigheidsgevoel nog aanmerkelijk groeien.
Om een land en een volk te leeren begrijpen, moet
men hun geschiedenis kennen. Het eigenaardige in
Iran is, dat ook de ongeletterde, de analphabeet, op
de hoogte is van de geschiedenis van zijn land, zelfs
van de oude geschiedenis. Men mag hierbij niet uit
het oog verliezen, dat het Iraansche volk is een volk
met een poëtischen aanleg. Oude gedichten, behan
delend stof uit de geschiedenis, zijn algemeen be
kend. De eenvoudigste boer, de herder uit de ontoe
gankelijkste gebergten weet te vertellen van Darius,
van Xerxes, van Abbas den Grooten, van bloedige
veldtochten en van droomende Iraansche dichters
uit een grijs verleden.
Deze kennis van de geschiedenis brengt mij tot de
overtuiging, dat een volksvertegenwoordiging in Iran
niet spoedig tot een populaire instelling zal worden.
H. v. d. V., bijgenaamd de Snep, die als hand
langer diende en bij zichzelf liet
inbreken.
Donderdagmiddag is door de Kon. marechaussee
te Oss gearresteerd de 48-jarige fabrieksarbeider H.
van der V.. bijgenaamd de Snep. uit Berghem. De
aangehoudene wordt verdacnt van medeplichtigheid
aan verschillende misdrijven, gepleegd in 1934. Van
der V. geniet in arbeiderskringen een gunstige repu
tatie en dientengevolge werd hij door de leden van
de r.k. werklieden'/ereeniging te Berghem tot pen
ningmeester van de onderafdeelïng ziekenfonds aan
gesteld. Door veelvuldig bezoek aan verschillende
herbergen kwam hij in connectie met twee van de
meest beruchte lieden van het Ossche dievengilde,
namelijk den dikken Toon de Soep en Bijs de Sijp,
aan wien hij inlichtingen moet hebben verstrekt,
waardoor inbraken bij goed gesitueerde lieden te
Berghem mogelijk werden gemaakt. Hij wordt ver
dacht van medeplichtigheid aan een inbraak bij den
landbouwer v. d. Kamp te Berghem in 1934. Van der
V. was ervan op de hoogte, dat v. d. K. er warmpjes
bijzat en tezamen met de Soep en de Sijp was hij
overeengekomen den landbouwer van zijn spaarduit
jes te ontdoen. Het drietal was echter niet fortuinlijk
de bewoners werden bij de nachtelijke inbraak door
gestommel der inbrekers gewekt en de indringers
moesten hals over kop de vlucht nemen. De buit was
uiterst schraal en bestond slechts uit een wekker.
Even later werd een nieuwe inbraak op touw gezet,
waarbij succes verzekerd was. Van der V. wordt er
ernstig van verdacht, dat hij met de beide genoemde
boeven is overeengekomen, dat zij te zijnen huize
zouden komen inbreken. Het doel was de inhoud van
de kas van het ziekenfonds, welke gelden van der V.
onder zijn beheer had. Inderdaad had de inbraak
plaats in den nacht van 30 op 31 Mei 1934. De inbre
kers verschaften zich toegang tot de woning van
van der V. door uitsnijding van een ruit en poetsten
de plaat met de gelden van het ziekenfonds ten be
drage van f 90. De indringers haalden het geheele
huis overhoop, terwijl geforceerde kastladen achter
de woning werden teruggevonden.
Het geheel wekte den indruk, dat de dieven lang
hadden moeten zoeken, vooraleer zij 't bewuste geld
hadden ontdekt. Begrijpelijkerwijze hadden de be
woners niets van het gebeurde bemerkt en eerst den
volgenden ochtend werd aangifte bij cle politie ge
daan. De buit zou het trio gelijkelijk hebben ver
deeld. Destijds werd de inbraak niet opgehelderd,
doch de marechaussee beschikt thans over zoodani
ge aanwijzingen, dat de medeplichtigheid van van
der V. volkomen vaststaat. De verdachte is Don-
De groote tijden van hét eeuwenoude Iran zijn steeds
gekenmerkt door den naam van een krachtig, moedig
en wijs vorst. En een volksvertegenwoordiging heeft,
(anders dan b.v. in Engeland, Frankrijk of Neder
land) in de geschiedenis van Iran nimmer een rol
gespeeld. Daarbij komt, dat het eerste optreden van
een volksvertegewwoordiging in Iran een hopelooze
mislukking werd, fiadat aanvankelijk deze nieuwe in
stelling met uitbundige geestdrift was begroet. Dit
geschiedde in 1906, toen eindelijk het volk van den
toenmaligen sjah uit een ander huis dan het thans
heersehende, oen grondwet en een volksvertegenwoor
diging had afgedwongen. Het volk wilde een einde
zien aan het wanbeheer van den toenmaligen sjah
en zijn hebzuchtige en omkoopbare ministers. Met
de samenkomst van een volksvertegenwoordiging zou
een nieuwe, betere tijd aanbreken, zoo geloofde men,
doch al spoedig bleek, dat de meeste volksvertegen
woordigers nog slechter, nog omkoopbaarder, nog on
bekwamer, nog baatzuchtiger waren dan de gedeelte
lijk van hun macht beroofde ministers en de toen
malige sjah. Deze snijdende teleurstelling na de al
te groote illusies is ook nu nog niet vergeten.
Voor een werkelijke zelfregeering heeft een volk
een langdurige opvoeding noodig en ik geloof, dat
deze opvoeding bij den huldigen sjah in uitstekende
handen is, ware het alleen reeds om zijn on-Aziati
sche energie, zijn doorzettingsvermogen en zijn zelf
tucht. Strenge eischen stelt hij aan zichzelf en strenge
eischen stelt hij aan anderen. Een enorme invloed
gaat van hem uit ook op den geest in het land. In
weinige jaren is hij er in geslaagd de los aan elkan
der hangende massa, die Iran bewoont, tot een „ge
heel", tot een „volk" om te smeden, waarin verschil
len van ras en van godsdienst niet meer gelden. Aan
dezen breeden, menschelijken geest zou men in een
zeker Europeesch land, dat zich tot de beschaafde
staten rekent, een voorbeeld kunnen nemen.
Hoogst sympathiek onderscheidt de huidige heer-
scher in Iran zich van de dictatoren in Europa, die
steeds maar babbelen, babbelen, babbelen en daarbij
met een hand. in de lucht of met de handen in de
zijden een soort heldenpose aannemen, die beden
kelijk naar het theater riekt. De heerscher van Iran
steekt niet te gelegener en te ongelegener tijd groote
redevoeringen af; hij houdt niet van lawaai, ge
schreeuw en uiterlijk vertoon en hij laat niet door
de bladen en door schreeuwende volgelingen op straat
en in vergaderingen steeds weder reclame voor zich
maken, maar overal waar men in Iran komt of gaat
ziet men zijn werk, wegen, bruggen, scholen, zieken
huizen, fabrieken, die alle onder zijn bestuur aange
legd of gebouwd wérden.
Zegenrijk werkt dit toch zeer zeker niet democra
tische bestuur in Iran en ik zou me in de tegenwoor
dige omstandigheden en bij de huidige ontwikkeling
van bet Iraansche volk (men denke aan de woorden
van den wijzen koning Salomo) en met aan het hoofd
een vorst als Reza sjah Pachlevi geen beter regee
ringsvorm kunnen voorstellen, waarmede ik even
wel niet wil beweren, dat ik dezen bestuursvorm over
al zou willen ingevoerd zien. Afgezien van het feit,
dat men niet overal een man als Reza sjah Pachlevi
ter beschikking heeft (in Europa redt men zich daar
om hiér en daar mét „babbelaars"), zijn b.v. de lan
den van West-Europa aan zulk een systeem ont
groeid, ook al is er dan hier en daar een groep men-
schen, die zichzelf zoo minderwaardig gevoelen, dat
zij schreeuwen om een dictatuur, om een „onder
curateele stelling",
J. K. BREDERODE.
derdagavond naar de marechaussee-kazerne overge
bracht, waar hij aan een streng verhoor wordt onder
worpen. Het onderzoek in deze zaak wordt voort
gezet.
De Ceel stichtte brand, om ergens anders
in te breken.
De beruchte bendeleider, de wielrenner J. C. uit
Oss, bijgenaamd de Ceel, schijnt nog steeds niet aan
het einde van zijn bekentenissen te zijn gekomen.
Donderdag heeft hij in het huis van bewaring in Den
Bosch voor marechaussee uit Oss opnieuw een mis
drijf bekend. Het onderzoek der marechaussee inzake
de vele verdachte branden in Oss en omstreken le
verde bewijzen op, dat C. betrokken zou zijn bij een
brandstichting, welke in 1930 heeft plaats gehad.
Hij werd omtrent deze affaire danig aan den tand
gevoeld en tenslotte gaf hij toe. dat hii zich aan het
bewuste feit had schuldig gemaakt. Volgens zijn ver
klaringen heeft hij in 't voorjaar van 930 een kapi
tale boerderij in brand gestoken. Hij had reeds ge-
ruimen tijd het plan opgevat een inbraak to plegen
bij een goed gesitueerd persoon, die in de buurt van
de Kapelstraat te Oss woont, Teneinde zijn slachtoffer
het huis uit te lokken, besloot hij brand te stichten.
Het stond vrijwel vast, dat de geheele buurt dan ver
laten zou zijn, omdat allo bewoners naar den brand
zouden gaan kijken. Dan zou het oogenblik gunstig
zijn, om zijn slag te slaan. C. was evenwel niet for
tuinlijk. Hij stelde zich bij de woning, waar hij wilde
binnensluipen, op, doch de bewoner ging niet naar
den brand kijken, zoodat het plan van den boos
wicht mislukte. Inmiddels was de boerderij in de
asch gelegd.
Vijftien reizigers gewond.
Parijs: De sneltrein ParijsBarcelona is Don
derdagmorgen tegen zeven uur op 10 KM. van de
stad Narbonne in botsing gekomen met een goede
rentrein. De machinist ep 15 reizigers werden gewond.
Nadere bijzonderheden omtrent het ongeluk zijn nog
niet bekend geworden.
Nadere bijzonderheden.
Inzake het treinongeluk worden thans dc volgende
bijzonderheden bekend:
Volgens verklaringen van den machinist moet het
ongeluk geweten worden aan het weigeren van dc
seininstallaties. De sneltrein had een snelheid van
120 KM, per uur en alleen door de tegenwoordigheid
van geest van den machinist, die onmiddellijk z.g.
tegenstoom gaf, kon de snelheid tegen het moment
van de botsing verminderd worden tot ongev. 50 km.
Gelijk reeds gemeld zijn ongeveer 15 reizigers licht
gewond. Zij konden hun reis echter voortzetten. Twee
goederenwagens zijn volkomen vernield. De puinen
der wagens versperren een deel van de lijn.
Sandberg bij een vliegdemonstrafie te Ankara
in Turkije naar beneden gestort en
op slag gedood.
De Nederiandsche luitenant-vlieger, Jhr.
Mr. G. Sandberg, die in het bijzijn van tal
van Turksche autoriteiten te Ankara (Tur
kije) een demonstratie zou geven met het
militaire Fokker-vliegtuig van het nieuwe
type C. 10, is tijdens deze vlucht afgegleden
en neergestort. Het vliegtuig werd geheel
vernield en luitenant Sandberg werd op slag
gedood.
De le luitenant Jhr. Mr. G. Sandberg was een 'der
bekwaamste Nederiandsche vlieger-officieren, die se
dert 1922 verbonden was aan de militaire Luchtvaart
Afdeeliug te Soesterberg. Hij kwam daar als reserve,-
officier en voltooide zijn rechten-studie, waarna hij
echter toch de militaire luchtvaart koos voor zijn ver
dere carrière.
Reeds verscheidene jaren was hij op Soesterberg
als instructeur werkzaam en hij tallooze gelegenhe
den is hij opgetreden als invlieger voor de Fokker-
fabriekenj als hoedanig bij thans ook de reis naar
Turkije heeft ondernomen, die hem helaas noodlottig
is geworden. Reeds eerder heeft luitenant Sandberg
voor de Fokker-fabrieken in liet buitenland demon
straties met nieuwe typen vliegtuigen gehouden, o.a.
in Roemenië en eenige jaren geleden zelfs in China-
De overledene, die 36 jaar oud was en te Amersfoort
woonde, was gehuwd en vader van één kind.
De C. 10, waarmee het ongeluk is geschied, was
een der nieuwste typen militaire vliegtuigen der Fok
ker-fabrieken, een twee persoons-jager-verkenner,
uitgerust met een Rolls-Royce-motor van het model
Castrel 5 met een capaciteit van ca. 600 PK. Een aan
tal vliegtuigen van dit type is reeds geleverd aan het
Nederlandsch-Indische leger, terwijl een aantal vlieg
tuigen van het model C. 10 voor het Nederlandscho
leger in bestelling is en waarschijnlijk over eenige
maanden zal worden afgeleverd.
De Turksche regeering overwoog de aankoop van
eenige dezer nieuwe Fokkermachines, waartoe luite
nant Sandberg met een C. 10 te Ankara zou demon-
streeren.
Portret-Atelier JAC. DE BOER
Keizerstraat - DEN HELDER
Ontzettende vliegramp in Frankrijk.
Tien dooden.
Twee Fransche militaire vliegtuigen, die
deelnamen aan de Fransche najaarsmanoeu-
vres, zijn tengevolge van den nevel met
elkaar in botsing gekomen.
Het eene vliegtuig stortte brandend neer op
het gemeentehuis van Saint Jean dichtbij
Rethel.
Het andere viel even buiten de kom van
de gemeente.
Elk vliegtuig had vijf man aan boord, zoo
dat tien menschenlevens te betreuren zijn.
Beide vliegtuigen behoorden tot het lucht
vaartregiment van Nancy en kwamen uit de
richting van Reims.
Het ongeluk had plaats tegen het vallen
van den avond.
De erkende regelen van de bouwkunst
veronachtzaamd.
VIER PERSONEN GEARRESTEERD.
De persdienst van de justitie te Berlijn deelt mede:
Zooals indertijd reeds werd medegedeeld, heeft de
justitie direct na het ongeluk bij den bouw van den
ondergrondschen spoorweg in de Hermann Goering-
straat, waarbij 19 personen om het leven zijn geko
men, een onderzoek ingesteld naar een eventueele
schuldvraag. Het onderzoek werd geleid door dr. Rei-
mer, tevens had men een commissie van deskundigen
benoemd bestaande uit twee professoren, resp. van
de technische hoogeschool te Berlijn en te München
en eenige vooraanstaande bouwkundigen.
Het onderzoek is intusschen zoover gevorderd, dat
op aanstichting van het O. M. gisteren arrestatiebe
velen zijn uitgevaardigd tegen: Hugo Hoffmann, di
recteur van de Berlijnsche bouwmaatschappij; ir. Karl
Rath, technisch adviseur van deze maatschappij, de
opzichter ir. Fritz Noth en Reichsbahnrat Wilhelm
Weyher.
Zij zijn alle vier gearresteerd. Zij worden beschul
digd van dood door schuld, omdat zij bij de uitvoe
ring van het bouwwerk tal van technische eischen
hebben veronachtzaamd, waardoor zij in de eerste
plaats de verantwoordelijkheid voor het ongeluk heb
ben.
Men verwacht dat de deskundigen binnen een week
hun definitief rapport zullen hebben opgesteld.
Slapende van een vrachtauto gevallen.
De familie Z. uit Hoogkarspel, die met een vracht
auto, waarop het gezin en de inboedel waren gela
den en op weg was naar Keulen, heeft bij de politie
te Venlo aangifte gedaan, dat op den weg Nijmegen-
Venlo hun 9-jarig zoontje, dat naast een zusj'e achter
op den auto lag te slapen, zonder dat zulks was op
gemerkt, van den auto was gevallen. Bij aankomst te
Venlo sliep het zusje nog. Dc jongen was echter ver
dwenen. De verschrikte ouders hebben onmiddellijk
den terugtocht aanvaard om hun zoontje op te spo
ren. Het. onderzoek had gisteravond laat nog geen
resultaat opgeleverd.
