Van onder de golven - Van uit de lucht
Het onderzeesche
wapen.
Hoe het gevaar uit
de lucht bestreden
wordt.
VAN onder de golven vanuit
de luclitde twee zijden,
vanwaar het gevaar het
meest dreigend is, wanneer
eventueele conflicten moch
ten ontaarden in een worste
ling der volkeren.
1 Zeventien jaar geleden
werd er plechtig het voornemen opgevat
elkaar niet meer te bestrijden. Uit de Duit-
sche wateren verdwenen de onderzeeërs en
nieuwe mochten er niet meer gebouwd
w orden, volgens het Verdrag van Versail-
les. Maar, de Duitsche U-booten verhuis
den naar andere landen, waar zij werden
ingelijfd bij het overschot van de
vloot.
Doch in die zeventien jaar is do wereld
niets wijzer geworden. Vergetc-n is het oor-
•gsbeeld, vergeten is de rampzal'ge dood
an honderden, op een langzaam kantc-
1 nd schip, geramd door een onderzeeër,
gescheurd door de explosie van een torpe
do, door zoo'n onzichtbaar monster gelan
ceerd. Vergeten zijn de hartverscheurende
kreten der zwemmende en half verdrinken
de opvarenden, dobberend op een stuk
wrakhout, meegesleurd soms door de zui
ging van het plotseling onder water schie
tende zeekasteel
Weer is de wereld vól duikbooten. vól
ler dan ooit het geval is geweest. Duikboo
ten zijn het niet meer: onderzee-kruisers
noemt men deze schepen zeer terecht.
Want de afmetingen zijn in die tusschen-
gelegen jaren zóó opgevoerd, dat het vol
ledige kruisers zijn, die onder de golven
duiken om arglistig den vijand te nade
ren!
Ook Duitschland kreeg door het vloot-
verdrag met Engeland weer het recht duik
booten te bouwen en reeds op 29 Juni van
dit jaar liep de eerste Duitsche onderzeeër
van stapel. Sindsdien nam het aantal on
derzeeërs bij onze Oostelijke naburen gere
geld toe. Engeland is het dat steeds weer
op iedere vlootconferentie aandrong op af
schaffing van het onderzeesche wapen. Zélf
gaf Engeland het voorbeeld, door in de
hoop de andere zeemachten voor zijn mee
ning te kunnen winnen eenigen tijd den
bouw van onderzeeërs stop te zetten, zoo
dat dit land ten opzichte van Frankrijk in
aantal en moderniteit van dit wapen ach
ter raakte! Eerst sinds de beslissende mis
lukking van de Britsche vlootpolitiek op de
vlootconferentie te Washington tracht En
geland die voorsprong in te halen, die de
andere geallieerden verkregen hebben.
Niet de grootste zeemacht, Engeland, die
in 1914 nog met 76 onderzeeërs aan de spits
stond, doch Frankrijk met 97 groote onder
zeeërs heeft de meeste duikbooten. Met 84
in gebruik genomen onderzeeërs volgt Ame
rika op de tweede plaats, om den weg vrij
te maken voor Italië als derde met 62 duik
booten; Japan bezit er thans 57, Engeland
oogenblikkelijk slechts... 51 stuks! Daar
alle staten nog steeds onderzeeërs blijven
houwen, zal Engeland voorloopig dien ach
terstand moeten accepteeren. Maar niet al
leen wat betreft het aantal is Engeland in
den achterstand geraakt! De meesten der
thans nog in gebruik zijnde onderzeeërs
zijn. nog uit den wereldoorlog overgeble-.
ven of werden in de allereerste na-oorlogs
jaren gebouwd; zij zijn dus niet meer „mo
dern" te noemen! Daarbij komt nog, dat
enkele experimenten totaal mislukten. Zoo
ging het bv. met de groote onderzee-krui
sers en de slechts door Engeland be
proefde O-Monitoren, drie schepen, die
bij een waterverplaatsing van 1600 ton be
wapend waren met een 30.5 c.M. kanon óf
met een vliegtuigloods. Een dezer booten
zonk na een aanvaring. De tweede boot
ging tijdens een oefeningsvaart plotseling
met de heele bemanning in de diepte en
do derde boot werd tenslotte gesloopt!
Men onderscheidt tegenwoordig drie
groepen: le. Onderzeeërs voor de kustver
dediging (tot maximaal 600 ton)2e. Volle-
zee-duikbooten, die tot 1000 ton inhoud me
ten en onderzee-kruisers als derde soort, die
deze tonnage nog voorbijstreven. Het Duit
sche vlootbouwprogramma omvat twee boo
ten van 750 ton, die reeds van stapel ge-
1 oopen zijn, en voorts 20 van 250 ton en
6 van 500 ton. Dat zijn dus hoofdzakelijk
onderzeeërs voor de kustverdediging. In
de andere staten is dit type ook vertegen-
wpordigd, hoewel men zich daar heel veel
bezighoudt met den bouw van onderzee
kruisers. Japan bezit op het oogenblik de
meeste onderzee-kruisers en Amerika
bouwt sedert 1924 uitsluitend nog maar dit
type. Engeland heeft een onderzee-kruiser
van 2425 ton gebouwd zonder de serie voort
Links onderaan:
Da Fransche, onder
zeesche reus, de „Sur-
couf", met de twee 20.5
c.M. kanonnen.
Hieronder:
De Britsche onderzee
kruiser „Severn", kort
na het van stapel loo-
pen.
Rechts:
Een der hulpwape
nen van de Flaks-korp-
sen: een zware mitrail
leur voor luchtdoelen
in stelling.
te zetten; deze groote
schepen met een ton
nage van 1500, 2000 of
meer schijnen boven
water de meeste voor
deden te bieden, zoodat
zij hun eigenlijke doel
voorbijstreven! De groot
ste onderzeekruiser is
echter weer Fransch:
de „Surcouf", die een
waterverplaatsing van
2880 ton heeft boven
water en die onderge
doken 4300 ton water
verplaatst! Of deze on
derzee-kruiser zich zal
handhaven, staat nog
niet vast. Amerika, dat
drie kruisers bezat van
bijna dezelfde afmetin
gen (2710 ton) is weer
teruggekeerd tot de af
meting 1500—2000 ton
waterverplaatsing. Even
als Engeland en Japan!
Frankrijk heeft in die
maat reeds meer dan 30
schepen!
Alle onderzeeërs zijn
voorzien van torpedo-
lanceerbuizen, met een
niaximum van 14 stuks,
zooals bij de „Surcouf"
Het aantal torpedo's,
dat aan boord is, be
draagt al naar gelang
de afmetingen van de
boot 10—33 stuks. Bo
vendien dragen alle on
derzeeërs boven de 600
ton artillerie- op de
volle zee-duikbooten
meestal 10 ccntimeter-
stukken, alsmede lucht
doelartillerie van klein
kaliber. De reus „Sur
couf" heeft, behalve
kleinere kalibers, twee
20 c.M. stukken aan
boord; dit schip voert 'n
vliegtuig ook mee. An
dere booten zijn weer
uitgerust*als mijnen-legger! Hier staat En
geland aan de spits; Engeland heeft de
eenige onderzeesche mijnenlegger op sta
pel staan, die 120 mijnen kan meevoeren!
Alle zeemachten hebben onderzeeërs;
Rusland ongeveer 40, Zweden 15, Spanje 13,
Lcttland 10, Noorwegen en Chili ieder 9,
Denemarken 8, Griekenland 6, enz. Neder
land heeft er circa dertig. Doch in alle
landen wordt er nog voortgebouwd aan dit
wapen.
De grootste vijanden van de onderzeeërs
zijn alweer de vliegtuigen. Zij vliegen bo
ven het zee-oppendak en zien de onder
zeeërs, wanneer deze niet tè diep gedoken
zijn, al héél spoedig! Trouwens, de vlieg
tuigen zijn niet alleen gevaarlijk voor de
onderzeeërs, doch de door deze reuzenvo
gels geworpen bommen vormen het groot
ste gevaar van een eventueelen oorlog! Een
tweede vereischte voor de veiligheid van
een land is dus de luchtdoelartillerie, het
luchtafweergeschut en de organisatie en
uitrusting van de dit geschut bedienende
troepen!
Ook in dit opzicht geven onze Oostelijke
naburen, van ouds een militair-technisch
land van erkende bevoegdheid, weer inte
ressante dingen te zien. De aldaar opge-;
richte afdeclingen luchtdoelartillerie,
„Flaks" (de naam „Flak" is afgeleid van
„Flugzeug-Abwehr-Kanonen")genaamd,
een naam, die wij kortheidshalve zullen
aanhouden, zijn tot. in de perfectie georga
niseerd en voorzien van alle benoodigde
apparaten, om met vrucht het luchtgevaar
te bestrijden en af te wenden. Tot deze toe
stellen behooren, luisterapparaten, meetap
paraten, radioapparaten, schijnwerpers,
vooral in voldoende hoeveelheid, enz.
Even gaan onze gedachten terug naar de
jaren van de wereldoorlog... Een donkere
nacht... en stilte alom over het bedreigde
boerenland! Geen lichtje in de boerderijen.
mannen op den grond zich niet bewust
van de gevaren, die uit de lucht dreigden.
Langzaam aan kwamen er afweer kanon
nen: ballon-afweerkanonnen noemde men
die nog. Maar naarmate de maanden ver
streken kwam er lijn in de organisatie der;
Flaks.
De bij de Flaks behoorende hulpappara»
ten zijn ware wonderen van techniek;
Daar hebben we in de eerste plaats do
schijnwerpers, die een werkingsslraal heb
ben van 5000 M. Meetapparaat, luisterap
paraat en schijnwerpers, kunnen nevel;
zware bewolking en duisternis tot in de
perfectie overwinnen. Het commando-toe
stel is het grootste technische wonder! Het
bepaalt zelfstandig de schietelcmenten:
hoogte, breedtespreiding, afstand, en
brengt deze met behulp van een electrischè
kabel naar de verschillende stukken overi
waar zij op de manier van een telegraaf-
machine door middel van signaallampen
en teekens zichtbaar worden. De bedie
ning behoeft de stukken dan slechts voh
gens die gegevens te richten. Het laden
wordt de kanonniers vergemakkelijkt dook
speciale afvuurmachine's. De tijd tusscheri
vuurbevel en schot wordt geschat op 8 tot
11 seconden bij een goed-geoefemlc beUie-
ning. Desondanks blijft het luchtdoel een
grillig mikpunt! De beweging heeft daar
n.1. plaats in drie dimensies, hetgeen een
en ander zeer bemoeilijkt voor de lucht
doelartilleristen. Men kan slechts treffen,
als men een stuk met groote beweeglijk
heid heeft, dat volkomen in staat is, iede
re, zij het ook nóg zoo onverwachte bewe
ging te volgen! Men moet de vuursnelheid
naar believen kunnen vergroöten of ver
kleinen. Maar de inslaande kracht van dè
projectielen komt er hierbij veel minder
op aan. De hoofdzaak is, dat het projectiel
in debuurt van het te treffen luchtdoel
ontploft. Vliegtuigen zijn geen gepantserde
tanks; zij worden door kleinkaliber-projcc-
tielen (2047 m.M.) en scherven van dé
grootkalibers (75105 mM.) al doorboord en
zeer zeker buiten gevecht gesteld, wanneer
gewichtige deelen getroffen worden, do be
manning, de motor, de benzinetanks of
spandraden b.v.
Flakkanonnier zijn beteekent niet op een
rustige, ongevaarlijke post in het akker
land te staan. Flaks hooren juist in de
Luchtdoelkanon op marsch in moeilijk terrein. Hier is het kanon op een rijdend
onderstel gemonteerd en wordt door een vrachtauto met de bedieningsmanscbap-
pen get rokken.
Alles is uitgestorven, gevlucht... Want in
de lucht loert dood en verderf... In de ver
te zoemt een motor! Schijnwerpers flitsen
opeens en zoeken de lucht af... vereenigen
zich op één punt! In het donker flitsen de
mondingsvuren van de afweerbatterijen,
donderen de schoten; granaten spatten kra
kend uiteen... met een slierende, laaiende
brandwimpel suist een vijandelijk vlieg
tuig omlaag, slaat te pletter een steek
vlam sist omhoog: benzinetank ontploft!
De Flaks en de hulpwapenen hebben hun
plicht gedaan..."
Toen de wereldoorlog begon, waren de
voorste strijdlinie, om aanvaller of verde
diger tegen diepteaanvallen van vijande
lijke vliegeniers te beveiligen. Flaks tre
den achter ter front., in het achterland,
juist dan op, wanneer alle andere menschc
lijke wezens onder de bommenhagcl van vij
andelijke vliegtuigen in de kelders of oïi
derkomens zijn gekropen. Flakkanonnir
zijn beteekent geen zenuwen toon en. j-m
wanneer het gevaar het grootst gewordr.
ist
Een der nieuwe, Britsche onderzee-kruisers.
Frankrijk heeft de meeste en de grootste
onderzeeërs. Ook Duitschland heeft
weer duikbooten.
Luchtdoelartillerie, een beweeglijk, werk
zaam wapen.
Met meetapparaten, schijnwerpers
„flaks" tegen het vliegtuig.
Een luchtafweerkanon ter bescherming van een stellingdoel; het is op een vast
voetstuk geplaatst met 360 graden bewegingsmogelijkheid.
