De stad met vele talen
en vele rassen
De rede van Hoare
Een kruispunt van
het wereldverkeer
De verkiezingen in
Denemarken
Donderdag 24 October 1935.
SCHAGER COURANT.
Tweede blad. No. 9836
Kermislol en oorlogs
gevaar» Vloot» en
troepenbewegingen
i I PORT-SAID, 14 October.
EEN stad In feeststemming, 'n kermisstad is el
ken avond thans de havenstad aan den
noordelijken ingang van het Suez-kanaal,
fwanneer de mannen van de grauwe, grijze Fran-
sche en Engelsche oorlogsschepen, die in de haven
onder stoom liggen, wachtend op nadere bevelen, er
komen „passagieren". Geen hunner denkt schijn
baar ook slechts een oogenblik aan de gevaren, die
dreigen of aan de schepen, die niet met zingende
en juichende troepen naar het zuiden gaan, doch
met zwijgende, lijdende soldaten naar het noorden,
naar het vaderland terugkeeren. Eergisteren nog
was er zoo'n schip met vijfhonderd zieken op weg
naar Italië. Misschien waren er ook gewonden on
der, doch dit weet ik niet. Dit wordt geheim gehou
den door de Italianen, die echter in verband met
de rechten, die aan de Suez-kanaal-maatschappij
voor eiken passagier moeten worden betaald, wel
het aantal dier passagiers moeten opgeven.
In deze feestende stad wandel ik rond, wachtend
op het schip, dat eindelijk morgen vertrekt en me
naar Djiboeti zal brengen, de Fransche haven, van
daar een spoorweg loopt naar Addis Abeba.
En ik verbaas me niet over deze luidruchtige, uit
bundige vroolijkheid van menschen, Engelsche en
Fransche matrozen, Engelsche soldaten, die mis-
ischien morgen den dood onder de oogen zullen
jnoeten zien. Ik ken dat van vorige oorlogen, die ik
mede maakte, den wereldoorlog, den burgeroorlog
in Rusland. Het is of al deze menschen, die toch
ionbewust den dood dreigend nabij weten, nog een
inaal uit willen leven, nog eenmaal juichen en zin
gen willen en dit doen met een verbluffende zorge
loosheid.
Port-Said is een stad, die ligt aan het snijpunt
Van twee groote wegen, die van het zuiden naar
het noorden en die van het oosten naar het wes
ten, een stad van scheepvaart, die voor een groot
deel leeft van „den voorbijganger". Alle rassen ont
moeten hier elkander en vele talen worden hier
gesproken of geradbraakt. Kleine schoenpoetsers
en volwassen gidsen spreken er behalve Fransch en
Engelsch nog vele andere talen min of meer en het
is geen uitzondering, dat ze ook eenige Nederland-
sche woorden kennen. Die hebben ze geleerd door
de schepen, die over Port-Said de verbinding vor
men tusschen Nederland en de Nederlandsche kolo
niën. Alle specialiteiten uit alle landen worden hier
voor de zoo bonte schaar van klanten aangevoerd
en men kan in de meeste café's krijgen Engelsche
Whisky, Hollandsche jenever, Fransche, Spaansche
en Grieksche wijnen, Russische caviaar. Er is op
iedereen gerekend. Vrijwel de geheele stad is op d*
een of andere manier bij het internationale verkeer
geinteresseerd. Komt er 's avonds laat nog een
groot passagiersschip aan uit Europa, uit China,
uit Indië, dan blijven de meeste winkels bijna den
geheelen nacht geopend. Een sluitingsuur kent men
hier niet. Vele passagiers, die hier enkele avond- of
nachturen aan land gaan, zijn na een eentonige
zeereis wel bereid voor een beetje goedkoop plezier
veel geld te laten rollen. Kleine schoenpoetsers en
Volwassen gidsen wijzen lichtzinnigen reizigers
gaarne den weg naar verborgen drankgelegenheden
met damesbediening, naar speelgelegenheden, naar
opiumkitten, waar men zich evenwel bloot stelt aan
invallen der politie, wat voor sommige op avonturen
beluste personen de aantrekkelijkheid nog ver-
boogt. Elk oogenblik wordt men, evenals op een
kermis aangehouden door winkeliers, die voor hun
deur staan, wachtend op klanten, en door straat
kooplieden, die vaak in Europa gefabriceerde Oriën-
taalsche waren aanbieden, waarop telkens weder
Vreemdelingen invliegen.
Thans, nu in de haven Fransche en Engelsche
oorlogsschepen liggen, in afwachting van de din
gen, die komen zullen, en in de omstreken Engel
sche troepen zijn samengetrokken ter bescherming
van het Suez-kanaal, beleeft Port-Said een gouden
tijd. Avond aan avondzwermen Engelsche en Fran
sche matrozen en Engelsche soldaten de stad bin
nen en de meeste café's hebben ter eere dezer gas
ten een orkestje aangeschaft. Als de avond is ge-
Vallen en na den broeiwarmen dag 'n' koelte uit zee
door de straten waait, hoort men aan alle zijden
muziek. De hoofdstraten van het Europeesche deel
der stad met de tallooze kofiehuizen en restau
rants zijn vol licht en beweging, overal ziet men
Uniformen, voornamelijk de witte uniformen der
Engelsche en Fransche matrozen, waarbij de Fran
sche dadelijk herkenbaar zijn door de roode pom
pon op de muts, ter herinnering aan een Franschen
admiraal, die in een zeeslag stierf tengevolge van
een wond op het hoofd, waaruit het bloed gutste.
Kelners en caféhouders staan dan voor hun za
ken en roepen de mannen aan, zooals bij ons op
de kermissen geschiedt voor de poffertjeskramen,
doch de meeste belangstelling toonen ze voor de
Engelsche zeelieden, die verreweg over het meeste
geld beschikken, daar ze zwaarder worden betaald.
De grootste aantrekkingskracht oefenen niet de
aanzienlijke, ruime café's op deze matrozen en sol
daten, doch de kleine kroegjes, waar ze dicht op
elkander zitten en niet meer is dan een harmonica
speler of een enkelen pianist. Daar gevoelen ze
zich meer onder elkander en daar ook zingen ze, al
drinkend, gemeenschappelijk hun liederen, die
meestal een beetje weemoedig en vol heimwee zijn.
Daar doen dan ook de straatkooplieden hun inval
len met allerlei waren, daar komen lokvogels van
duisterder gelegenheden klanten zoeken.
Nieuwe liederen heb ik er gehoord, maar ook
oude, van vroeger, van een anderen oorlog, dien we
toen den laatsten hoopten. Het bijna vergeten „It
is a long way to Tipperary" weerklonk er weder,
gezongen door weer anderen, die in uitbundige
vroolijkheid niet aan den dreigenden dood dachten.
Jawel, dat lied heb ik vroeger gehoord, ruim twin
tig jaar geleden, te Rouen, in de straten van Calais,
gezongen als thans door levenslustige, overmoedige
jonge mannen van wie er niet zoo heel veel terug
keerden, maar thans, nu ik dit lied weder moest
hooren uit de kelen van menschen, die niet weten,
wat de dag van morgen hun brengen zal, heb ik
me bitter afgevraagd: blij ft dit dan altijd hetzelf
de? verandert dit dan nooit?"
Deze jonge mannen stellen zich echter die vraag
niet. Zij leven den dag van heden, onbekommerd
wat .morgen" brengen zal. Ik merkte dit eenige ma
len op 's avonds tegen half tien, als de Engelsche
en Fransche couranten uit Cairo aankwamen. Op
straat rukten menschen de cour anten jongens de
bladen uit handen in koortsachtige begeerte het
laatste nieuws te weten, doch deze matrozen en
soldaten, om wier leven het toch kan gaan, bleven
onverschillig. Ze dronken en zongen en geen hunner
dacht er aan een courant te koopen. En toch, ern
stig zijn de gevaren, die dreigen. Het Engelsche
dagschip, dat thans in de haven van Port-Said
ligt in gezelschap van een kruiser en eenige onder
zeebooten heeft zelfs in de haven zijn netten uit
gebracht, die het tegen een torpedo-aanval moeten
beschermen, Ongerustheid en onzekerheid heer-
schen in Egypte, waarvan het lot door de omstan
digheden verbonden is aan dat van Engeland, Ge
ruchten, dat de Italianen in hun kolonie Lybië,
dus aan de grens van Egypte, een leger van tach
tigduizend man hebben samengetrokken, hebben 't
gevoel van onzekerheid nog verhoogt en ook Egyp
te neemt, in samenwerking met Engeland, militaire
maatregelen.
Verschillende Egyptische regimenten zijn uit hun
garnizoenen vertrokken „met onbekende bestem
ming" en het is zeer waarschijnlijk, dat een aan
zienlijk deel dezer troepen zich thans bevindt nabij
de Lybische grens. In de omstreken van Port-Said,
aan de zeekust en ook bij het Suez-kanaal, worden
door Engelsche troepen en marine herhaaldelijk oe
feningen gehouden in volle gevechtsformatie. Bin
nen enkele dagen worden weder nieuwe Engelsche
troepen in Egypte verwacht en dat Engeland zulke
kostbare maatregelen neemt zonder het plan te
hebben alles te wagen, schijnt me in hooge mate
onwaarschijnlijk.
Engeland kan zich in Egypte niet beroepen op
een overdadige sympathie, maar op dit oogenblik
is de stemming er toch uitgesproken anti-Itali-
aansch, niettegenstaande de Italianen reeds gerui-
men tijd geen kosten en moeite hebben gespaard
de openbare meening in Egypte voor zich te win
nen. De bevolking van Egypte bestaat voorname
lijk uit twee groepen, een Koptische minderheid en
een Mohamedaansche meerderheid. De Kopten,
Christenen, die tot dezelfde kerk behooren als de
meerderheid in Abessinië, zijn natuurlijk met heel
hun sympathie aan de zijde der Abessiniërs en de
Mohamedanen hebben den oorlog der Italianen te
gen de Mohamedaansche bevolking in Lybië niet
vergeten en zijn fel anti-Italiaansch. Zou een oor
log dreigen tusschen Frankrijk en Engeland, dan
zouden ze voor een medegaan aan Engelsche zijde
vermoedelijk niets gevoelen. Thans echter is het
anders.
Merkwaardige geruchten doen hier de ronde. Zoo
wordt b.v. verteld, dat de Italianen al weken lang
niet meer in staat zijn hun aan de Suez-kanaal-
maatschappij verschuldigde rechten voor de door
vaart van troepen te betalen. De schuld zou nu
reeds eenige millioenen goudfranc bedragen.
Bevestiging van dit gerucht heb ik evenwel niet
kunnen verkrijgen.
J. K. BREDERODE.
It*
DE INDRUK TE ROME.
Rome. De Londensche correspondent van
de „Messaggero" schrijft, dat het gevoel van ver
lichting, dat in geheel Europa merkbaar was na de
verklaringen van Drumihond en Baldwin, zich door
de rede van Hoare belangrijk versterkt heeft Of
schoon Sir Samuel Hoare niets nieuws kon zeggen,
heeft hij de kritiek der fanatieke Volkensbonds-
vrienden, maar ook die der tegenstanders van den
Volkenbond, energiek afgewezen -en daarbij in het
bijzonder den nadruk gelegd op drie omstandighe
den. De eerste dezer omstandigheden is, dat En
geland noch te Genève, noch daarbuiten het ne
men van militaire sanctie-maatregelen heeft over
wogen. In de tweede plaats heeft Engeland ver
klaard, dat militaire sancties in ieder geval onmo
gelijk zouden zijn, omdat zij niet door voldoende le
den van den Volkenbond gesteund zouden worden.
Ten derde is de verklaring van Hoare belangrijk,
volgens welke in de pauze die bestaat voor de
toepassing der economische sanctie-maatregelen
opnieuw gepoogd kan worden, het conflict op rede
lijke wijze te regelen, vooral, waar Italië nog lid
van den Volkenbond is. Het blad wijst er tenslotte
ook op, dat Engeland volgens de rede van Hoare
nooit heeft gedacht aan een bestrijding of een dee-
moediging van het Italiaansche fascisme.
De „Popoio di Roma" meent, dat de rede voor
binnenlandsch gebruik bestemd is. Zij is niet pes
simistisch, maar ook niet precies optimistisch, niet
anti-Italiaansch, maar ook niet vriendelijk jegens
Italië. Het blad acht het dubieus of daarmede een
beslissende stap is gedaan voor de verbetering en
de normalisatie der internationale situatie. Intus-
schen wijst het blad er met voldoening op, dat de
expansie-rechten van Italië nogmaals erkend zijn;
het voegt hieraan echter toe, dat Hoare niet heeft
aangegeven hoe die rechten verwezenlijkt zouden
kunnen worden. Italië verwacht van Engeland nog
steeds een woord van practische gerechtigdheid en
de wereld wacht op een definitief woord van vrede.
Italiaansche persstemmen over de rede
van Hoare.
Milaan. De Noord-Italiaansche pers wijdt zeer
veel aandacht aan de verklaringen van Hoare en de
debatten in het Lagerhuis. De rede van den Brit-
schen minister van buitenlandsche zaken wordt in
alle bladen uitvoerig weergegeven. Desondanks zijn
de commentaren nog schaarsch. Uit den opmaak der
berichten blijkt, dat de verklaringen van Hoare ten
deele met bevrediging zijn ontvangen, vooral, waar
de Britsche minister opnieuw de erkenning van het
Italiaansche recht op expansie uitspreekt en ver
klaart, dat Engeland nooit het nemen van militaire
maatregelen in of buiten het kader van den Vol
kenbond heeft overwogen.
De „Stampa" schrijft intusschen, dat de verklarin
gen van Hoare over de houding der Britsche regee
ring sedert de overhandiging der eerste Italiaansche
nota in Januari en bij de conferentie van Stresa noch
opheldering noch rechtvaardiging brengen. Het blad
verklaart echter niet te willen polemiseeren, doch
de elementen uit' de rede te willen zoeken, die ge
schikt zijn om de atmospheer te verbeteren en die
eventueel een bevredigende oplossing zouden kun
nen voorbereiden. De gebeurtenissen, die zich sedert
drie weken in Oost-Afrika afspelen, moeten het ook
een blinde duidelijk maken, dat de opmarsch der
Italianen in Abessynië een werkelijke opmarsch van
vooruitgang en beschaving is. Om verder te komen
is het echter aanbevelenswaardig, dat de min of
meer verantwoordelijke organen der Britsche poli
tiek niet langer de barbaarsche en slavenhoudende
leenheeren in Abessynië prijzen of beloonen.
„Aan de bron", Schuimend hier in een der groote brouwerijen te München,
Een „lustslot" voor duiven Ware kunststukken
zijn sommige duiventillen, die men op de boeren*
hofsteden in Beieren vindt.
Winst der socialisten
KOPENHAGEN. Öct De verkiezingen
voor het Deensche parlement, het Folketing,
hebben tot resultaat gehad, dat de sociaal
democraten zes zetels hebben gewonnen.
De verkiezingen zijn in geheel Denemarken rustig
verloopen. Al vroeg op den dag werd er druk ge
stemd en het percentage der kiezers, dat heeft ge
stemd is grooter geweest dan in 1932, het jaar der
vorige verkiezingen.
Ii' totaal werden uitgebracht 1.646.128 geldige
stemmen (in 1932: 1.547.082). Hiermede is beslist over
148 zetels, terwijl de 149ste afgevaardigde eerst op
11 November op de Faroer zal worden gekozen.
Volgens officieele mcdedeelingen is het resultaat
voorloopig als'volgt vastgesteld: (tusschen haakjes
zijn de'cijfers der vorige verkiezingen, in 1932, aan
gegeven).
Stemmen Zetels
Sociaal-democraten 759 039 (660.839) 68 (62)
Linksche Boerenpartij 292.085 (381.862) 28 (34)
Conservatieven 293.358 (298.531) 26 (27)
Democraten 151.527 (145.221) 14 (14)
Vrije Volkspartij 52.736 5
Communisten 27.140 17.179) 2 2)
Deensche Nat. Social. 16.217 0
Rechtsche Staatspartij 41.190 41.238) 4 4)
Sleeswijksche partij 12.618 9.868) 1 1)
Gemeenschapspartij 188 0
Het blijkt dus, dat de sociaal-democraten het
grootste succes hebben behaald, terwijl de demo
craten hun zetelaantal hebben kunnen handhaven.
Deze beide regeeringspartijen beschikken thans over
82 mandaten, terwijl zij vóór de verkiezingen over
76 zetels de beschikking hadden. De oppositie heeft
van de 72 zetels er 6 verloren. De stemmen, die de
nationaal-socialisten hebben verworven, zijn ver
moedelijk afkomstig van de Linksche Boerenpartij,
die ook stemmen heeft moeten afstaan aan de Vrije
Volkspartij. De communisten zijn in stemmenaantal
sterk vooruitgegaan, doch een zetel hebben zij niet
gewonnen.
Het democratische blad „Politiken" wijst erop, dat
het resultaat der verkiezingen een bevestiging van
de macht en het aan
zien der regeering
beteekent. Het blad
verwacht, dat de op
positie thans geen
stelselmatig verzet
zal voeren tegen de
bedoelingen der re
geering.
Minister-president
Stauning heeft als
zijn meening te ken
nen gegeven, dat
thans vermoedelijk
de weg open is voor
een positieve politiek
ter bevestiging van
het Deensche econo
mische leven en van
de productieverhou
dingen.
De conservatieve pers geeft openlijk toe, dat de
verkiezingen voor haar een teleurstelling zijn ge
weest. De partijleider Christmas Moelier heeft even
wel verklaard, dat onmiddellijk een actie zal worden
ingezet voor de volgende verkiezingen.
Stauning.
EEN VLUCHT VAN MEXICO CITY NAAR
NEW YORK.
New York, Oct. (A.N.P.) - De jeugdige piloot
Frank Kurtz, die Maandagmorgen van Mexico City
was gestart, is Dinsdag te New York aangekomen.
Hij bracht een brief van den Mexicaansohen presi
dent aan president Roosevelt mede.
