Engeland zweert trouw
De laatste uren van
Koningjeorge
Na het overlijden van Koning George
KIJKEI)isKOOPEIUij(lOE(K
aan zijn nieuwen koning
De begrafenis 28 Januari
Woensdag 22 Januari 1936.
SCHAGER
COURANT.
Tweede blad. No. 9897
Kanonschoten
kondigden het
verscheiden aan
De eedsaflegging.
Heden de proclamatie van
Edward's troonbestijging
Indrukwekkende rede
van Baldwin
Koning George V
ontslapen
Toen koning George V was gestorven, werden op
St. Jamespark en op den Tower te Londen kanon
schoten gelost In overeenstemming met de traditie
werd. het overlijden onmiddellijk medegedeeld aan
den deken van St Pauls Cathedral, die instructie gaf,
dat de klokken van den St. Peter tot acht uur gister
morgen zouden worden geluid.
De dorpsbewoners, die voor het hek van Sandring-
ham wachtten op mededeelingen omtrent den vorst,
ontblootten het hoofd, toen zij het overlijden verna
men. In vele eenvoudige huizen bleven de bewoners
tot middernacht op, om te luisteren naar de mede
deelingen .van de B.B.C.
Hoe de tijding werd vernomen.
De doodstijding werd nog des nachts naar alle
deelen van het Britsche Rijk overgeseind. In geheel
Engeland heeft het bericht zeer groote ontroering
gewekt In vele steden en dorpen werden de klok-
en geluid. Te Londen werd gedurende bijna twee
uur de sombere klokke toon van Westminster Abbey
gehoord. In Liverpool en andere groote steden had
den zich groote menigten op straat verzameld, hoe
wel er een hevige regen viel. Vele vrouwen konden
haar ontroering niet meester blijven en barstten in
tranen uit. Dancings en theaters waren over het al
gemeen reeds gesloten, toen het vast stond, dat de
koning niet meer zou herstellen. Gister bleven alle
bioscopen en theaters in geheel Engeland- gesloten.
Deelneming tn alle landen.
In de couranten van alle landen worden artikelen
gewijd aan de nagedachtenis -van koning George.
In Italië prijst men zijn nobele karaktereigen
schappen, zijn gevoel voor evenwicht en vooral zijn
altijd gematigd optreden in de binnenlandsche en
buitenlandsche politiek der verschillende Britsche
regeeringen, met name gedurende de periode na den
oorlog, toen de crisis, waaronder alle landen hadden
te lijden, de structuur van het Britsche rijk bedreig
de. Het Italiaansche volk, aldus de bladen, deelt in
de smart der Britsche natie.
De Fransche pers herinnert eraan, dat de over
leden koning, toen hij nog prins van Wales was,
een graag geziene gast in de Fransche hoofdstad was.
De bladen wijzen erop, dat zoowel de overleden ku
ning als zijn opvolger groote vrienden van Frankrijk
waren en zijn.
De „Journal" schrijft, dat het Fransche volk", dat
nooit de groote rol zal vergeten, die koning George
gedurende den wereldoorlog heeft gespeeld, bewogen
deelt in de smart van het Engelsche volk.
De dood van den Britschen monarch heeft ook in
de Vereenigde Staten ontroering gewekt
De bladen wijden lange artikelen aan de levensge
schiedenis van den overleden koning. Tegelijkertijd
wijzen zij op de populairiteit van den nieuwen vorst,
Edward VIII.
Aan de koningin-weduwe Mary zond de president
der Vereenigde Staten het volgende telegram:
„Mevrouw Roosevelt en ik deelen in de smart, wel
ke gij lijdt door het overlijden van hem welks hoe
danigheden zulk een groóten invloed hebben uitge
oefend op den wereldvrede en de gerechtigheid."
Het bericht van den dood van den koning is in
Canada eveneens met droefheid ontvangen. Toen het
bericht bekend werd werden alle kerkklokken in het
geheele land geluid.
In verband met het overlijden van den koning van
Engeland zijn de zittingen van den Volkenbonds
raad, welke gister zouden plaats hebben, afge
zegd.
Gister zou de Raad bijeenkomen voor een rouw-
zitting.
De plechtigheden in den geheimen raad
en de heide huizen van het parlement.
De geheime raad is gister bijeengekomen om het
overlijden van den koning te constateeren, en ken
nis te nemen van de troonsbestijging van den nieu
wen vorst. Dit is de eenige gelegenheid, waarbij de
geheime raad, die uit ruim 300 leden bestaat, voltal
lig vergadert.
De nieuwe koning werd niet terstond fn de zittings
zaal toegelaten. Men leidde hem in een nevenver-
trek.
Onder de diepste stilte werd de geheime raad in
kennis gesteld van den dood van George V en de
troonsbestijging door zijn zoon. Vervolgens werd de
nieuwe koning met het gebruikelijke ceremonieel bin
nengeleid.
Zoodra de koning de zittingszaal was binnengeko
men, trad hij toe op de lords van den geheimen raad
en verklaarde hij den troon te willen bestijgen.
De zitting van den troonraad, waarin formeel tot
de troonsbestijging van Edward VIII besloten werd,
heeft precies één uur geduurd.
Volgens de traditie legde koning Edward voor de
vergadering de volgende verklaring af, die nog uit
den tijd van den geloofsstrijd stamt:
„Voor het aangezicht Gods beken, betuig en ver
klaar ik plechtig en oprecht, dat ik een geloovig pro
testant ben en dat ik in overeenstemming met het
ware doel der wetten, de protestantsche troonopvol
ging verzekeren zal, de genoemde wetten naar beste
krachten zal behouden en steunen, zooals de wet
dat verlangt."
Het slot Sandringham, waar het Engelsche
staatshoofd den laatsten tijd van zijn leven
heeft doorgebracht,
Het lager- en hoogerhuis zijn vanmiddag bijeen
gekomen, om trouw te zweren aan den nieuwen ko
ning.
Eerst legde de speaker van het lagerhuis den eed
van trouw af. Hem volgden de eerste minister, de
kanselier van de schatkist en de minister van bin
nenlandsche zaken.
D'e eedsformule van den speaker luidde als volgt:
Ik zweer bij God, den Almachtige, dat ik Z. M. koning
Edward, zijn nakomelingen en opvolgers, overeenkom
stig de wet, trouw zal blijven. Zoo waarlijk helpe mij
God.
Op.dezelfde wijze geschiedde deze plechtige eeds
aflegging in het hoogerhuis, waar de oorkonde eerst
door den lord kanselier, en vervolgens door den lord-
zegelbewaarder en den leider van het hoogerhuis on
derteekend werd.
Ongeveer driehonderd afgevaardigden van het la
gerhuis hebben den eed van trouw afgelegd. Eenzelf
de aantal leden van het hoogerhuis, benevens het
grootste deel der 24 Anglicaansche bisschoppen, die
lid zijn van hpt hoogerhuis, waren tegenwoordig voor
de eedsaflegging.
De eedsaflegging zal waarschijnlijk verscheidene
dagen in beslag nemen. In aansluiting daarop zul
len dan zoowel het lager- als het hoogerhuis een per
soonlijke boodschap van den koning ontvangen, wel
ke in het hoogerhuis door den lordkanselier en in
het lagerhuis door den speaker zal worden voorgele
zen. Beide huizen van het parlement zullen vervol
gens moties van rouwbeklag en gelukwensch aan
nemen. Eerst daarna zal het gewone parlementaire
werk worden hervat.
Het testament van koning George, zal niet worden
gepubliceerd, daar het niet aan notarieele verplichtin
gen is onderworpen en slechts bekend is aan de le
den van het koninklijk huis.
Londen, 21 Jan. (R.0.) De proclamatie van
den nieuwen koning zal Woensdagochtend om 10
uur geschieden, volgens een oude traditie, behal
ve in het St. James palace, op verscheidene open
bare pleinen der hoofdstad, nl. Gharing Cross,
Temple Bar en de Royal Exchange.
Teneinde een volkomen vlot verloop van deze
ceremonie mogelijk te maken, zullen vijf batal
jons infanterie1 uit Aldershot in de omgeving der
pleinen, waar de proclamatie in het openbaar zal
worden voorgelezen, voor een afzetting zorg dra
gen.
Terwijl vandaag de vlaggen halfstok hangen
en alle openbare feestelijkheden achterwege blij
ven, zullen morgen, in verband met de hekend-
making der troonbestijging van Edward VIII de
vlaggen weer in top geheschen worden-
De admiraliteit heeft instructie gegeven, dat
Woensdagmiddag ter eere van den nieuwen ko
ning op de geheele vloot saluutschoten zullen
worden gelost.
De prins van Wales bestijgt den troon van zijn
voorvaderen in de kracht zijns levens en zijn 41
jaren zijn jaren geweest van wonderbaarlijke ver
richtingen, aldus begint de Times een artikel over
den nieuwen Koning. Het blad gewaagt dan van
zijn rijksambassadeurschap en merkt op, dat de
nieuwe Koning uitstekend voor zijn groote taak is
toegerust. Een veroverende glimlach, dat is een van
zijn grootste gaven geweest. Als hij kwam in over-
zeesche gewesten, werd hij begroet door oud-strij
ders als iemand die zijn manbaarheid had ge
vonden in den oorlog en zijn sporen had verdiend
bij de verdediging des rijks. Maar hij had nog vele
andere gaven. Zijn innemende glimlach, „de glim
lach, die Canada veroverd heeft", zijn lachgrage
jongensachtigheid, soms zenuwachtig, maar altijd
zichzelf meester, zijn aantrekkelijke gewoonte zich
te vereenzelvigen en bloedverwantschap op te
eischen met de verschillende nationaliteiten van
het Vereenigd Koninkrijk en het rijk, zijn be-
Gisteravond heeft Baldwin, de eerste minister voor
de radio de volgende rede gehouden ter herdenking
van Koning George V.
Nadat hij geregeerd had volgens den wil van God
werd hij ter ruste gelegd bij zijn vaderen. Deze woor
den schoten mij gisteravond te binnen toen de droeve
mare van 's IConings dood ons bereikte. In het ge
heele rijk werd de tijding als een droef en persoon
lijk verlies ondervonden. Korter dan een maand ge
leden werd zijn stem nog, met Kerstmis vernomen,
een Koning sprekend met zijn onderdanen, als va
der van een familie. Als zoodanig betreuren wij hem
heden in de eerste plaats: Een goede vriend en wijze
raadgever heeft ons vaarwel gezegd. De klank van
die welbekende stem klinkt nog na in onze harten
als in die van zijn weduwe en naaste familie. Ieder
hart in het geheele rijk denkt aan de Koningin. In
haar gelukkig huwelijksleven is de onvermijdelijke
dag gekomen dat een van beide echtgenooten het
aardsche tooneel vaarwel zegt en de overgeblevene
het pad tot het einde alleen moet voortschrijden.
Maar de Koningin zal onze gevoelens kennen, zoo
als zij ze dezen zomer in het jubileumjaar ondervon
den heeft. Als de Koningin vandaag niet zou lijden,
zou de Koning lijden, als zij de eerste geweest had
moeten zijn. Wetende hoe leeg de hoogste plaatsen
op deze wereld vaak zijn, wetende wat een liefheb
bende echtgenoote waard is, zal het onze Koningin
tot eenigen troost strekken, dat de Koning vooruit
heeft mogen gaan. Welk lot zou hem beschoren zijn
geweest, als hij zijn echtgenoote had moeten missen!
Moge het een troost voor onze Koningin zijn, dat
wij haar vandaag duizenden handen zouden willen
toesteken in innig medegevoel.
Wat kan ik zeggen v&n onzen beminden Koning,
24 uur na den slag die ons allen getroffen heeft?
Gedurende misschien de moeilijkste 25 jaar, die
eenig vorst in ons midden heeft beleefd, heeft onze
Koning eigenschappen van hart en geest ten toon
gespreid die het heele volk, hier en over den Oceaan,
tot hem hebben getrokken.
De wereld is een ernstige wereld geweest, maar
hij heeft zijn rol gespeeld op heroïeke »wijze. Ik ver
heug mij, dat de Koning na zijn ziekte van 6 jaar
geleden nog gespaard is gebleven voor zijn jubileum
jaar. Wij, zijn dokter en ministers, hebben met eeni
ge zorg dit jaar tegemoet gezien, maar de Koning
scheen nieuwe krachten te hebben opgedaan, en op
zijn bescheiden manier mocht hij ondervinden wat
het Engelsche volk voor hem gevoelde. Openlijk en
zonder valsche schaamte waren wij trotsch op onzen
Koning en hij sprak er tegen mij nooit anders over
dan met genoegdoening, omdat hij nu wist wat hij
zijn volk waard was, hoe hoog hij bij hem in eere
stond,
Maar wij wisten, dat de geringe reserve kracht, die
de Koning nog over had, niet tegen een nieuwe ziek
te bestand zou zijn en wij hoopten, dat een periode
van rust zou hebben mogen aanbreken. En dezen
herfst was de Koning ook nog kalmer en nog rus
tiger dan anders en ik kreeg het gevoel dat hij ge
reed was voor de lange reis, die hij nu ondernomen
heeft. De last van het koningschap wordt nooit ver
minderd, en de eenige ontsnapping is de dood. De
dood van zijn zuster gaf hem een grooten schok, de
gemeenschappelijke herinneringen uit de kinderja
ren verbleekten. Het was geen formeele band die den
Koning aan zijn zuster bond; alle avonden belde de
Koning haar op als hij haar niet gezien had, en
vertelde haar wat hij dien dag had gedaan.
Thans is geschied, wat langzaam werd gevreesd,
En ernstig bleek door: 't klimmen Zijner jaren,
Wat hulp van menschen opheft, .noch geneest,
Al kende men nauwkeurig de gevaren.
Het oogenblik van 't groote afscheid kwam,
Voor Hem, Die iets steeds blijvends heeft geschapen,
De groote George, zwak van levensvlam,
Is zacht en kalm voor altijd ingeslapen.
Men wachtte zwijgend voor Zijn stil paleis,
Nooit was een volk zijn goeden koning nader,
Nooit bracht dit volk een grooter eerbewijs
Aan den beminden, plichtsgetrouwen Vader.
En 't was of deze fel-bewogen tijd,
Met al zijn nooden, die Hem steeds ontroerden,
En Vorst en volk in hun saamhorigheid,
Bij 't groote afscheid vaster samensnoerdenl
In t machtig rijk heerscht groote droefenis,
Een hechte grondslag is hier weggevallen,
Hier sluit een tijdperk der geschiedenis
Met een symbool voor honderdduizend-tallen,
Dat leefde voor de eenheid en de eer
Van 't groote rijk, verspreid langs d'oceanen,
Dat in zijn diepste wezen telkens weer,
Den weg naar 't hart van allen wist te banen!
O, Vorst, die 't doel zag van Uw levenspad,
Uw levenswerk vond hierin zijn bekroning,
Gij hebt zooveel en innig liefgehad,
Als Koning-vader en als Vader-koning!
Zóó hebt Ge steeds Uw hoogen plicht volbracht,
Vol naastenliefde, eer en mededoogen.
Nu trilt de stem van heel Uw volk: „Rust Zacht!"
En sluit Ge ia vollen vrede thans Uw oogen!
Tanuari.
(Nadruk verboden)
KROES.
dachtzaane taktiek, zijn vriendelijkheid en mede
gevoel, zijn liefde voor kinderen, zijn verblijdend ge
voel voor humor, zijn lichamelijke actie en liefde
voor sport, zijn scherpe geheugen voor gezichten,
zijn gemis, ondanks alle waardigheid, van per
soonlijk of officieel vertoon, zijn conversatietalent
en de merkwaardige buigzaamheid van zijn stem,
zijn geheugen en zijn groote hoedanigheid als spre
ker in het openbaar in andere talen dan het En-
gelsch dat zijn alle onschatbare kwaliteiten ge
weest, grootelijks te danken aan het voorbeeld en
de opvoeding thuis, die hij ontving van zijn vader
en moeder, en zij hebben hem dierbaar gemaakt
aan allen, die hij ontmoet heeft op zijn reizen
door het rijk.
Maar niet alleen in de naties van het rijk over
zee heeft hij deh arten van tallooze mannen, vrou
wen en kinderen gewonnen, hier, thuis, op ontel
bare wijzen heeft hij niet minder zeker zijn greep
op de aanhankelijkheid van zijn volk gevestigd.
Dag in dag uit heeft hij zich nimmer gespaard. Hij
heeft het land doorkruist en bestudeerd van het
eene eind tot het andere, heeft vriendschap geslo
ten met alle soorten en standen van zijn arbeiders
zich een interne kennis verworven van zijn nijver
heid en onder den Koning, zijn vader, zijn plaats
ingenomen aan het hoofd van elke nationale actie
tot leniging van ziekte en lijden en nood. Als man
heeft hij een ware Britsche liefde voor de sport en
eiken vorm van gezonde inspanning, en naar alle
uiterlijke kenteekenen schijnt hij niet te weten, wat
physieke angst beteekent. Als Koning zullen de na
tie en het rijk tegen hem op kunnen zien als tegen
iemand met een staatsmanskennis en welwillend
begrip van de nooden en belangen van het volk
van elk geloof en ras, waarover hij geroepen is te
regeeren, en als een waardig opvolger van den ge
liefden vorst, wiens verlies wij thans zoo diep be
treuren.
Ik zag den Koning de laatste maal toen wij afscheid
namen voor de Kerstvacantie. Wij gingen die va
kantie vieren met kinderen en kleinkinderen in onze
eigen huizen.
Toen kwamen de eerste berichten van de ziekte
en gistermorgen belde de secretaris van den Koning
mij op en zeide, dat hij dacht, dat het einde nabij
was. En ofschoon veel van die laatste oogenblikken
geheiligd zijn, mag ik u toch wel dit zeggen:
de Koning had oogenblikken van bewustzijn en
in die oogenblikken was het steeds een woord van
dank dat hem ontsnapte, of een woord van vrien
delijke bezorgdheid voor zijn gade of kroost, maar
tot zijn secretaris zeide hij nog: Hoe is het met
het Rijk. En de secretaris antwoordde: Allright
Sire. En de Koning glimlachte en sliep weer in. En
in zijn onderbewustzijn heeft de liefde voor zijn
volk, voor de familie, tot welke hij met Kerstmis
nog gesproken had. zijn laatste oogenblikken onge
twijfeld verhelderd. Achter den luister van zijn
hooge positie, arbeidde hij in den staat, in welken
Godh em had geplaatst. Plicht doen was het motto,
dat hem zijn leven lang bezield heeft. Hij onder
wierp ale andere karaktereigenschappen aan dat
plichtsgevoel tegenover zijn volk en -zijn rijk. Hij
was de eerst gentleman in het land en de achting
van zijn volk veranderde eerst in vereering en de
vereering tenslotte in liefde, en bij het jubileum
heeft het volk hem dat duidelijk gemaakt. Dit
moeten wij voor oogen houden, als wij denken aan
den zoon, die thans den last van het koningschap
zal dragen. Wij moeten den jongen Koning schra
gen in dit uur en kunnen dit niet beter doen dan
door de herinnering aan de deugden van zijn over
leden vader.
De jonge Koning, die Iedereen in het groote rijk
kent, mag nu zijn gaven van moed, kracht en
weerstandsvermogen toonen. Koning George's regee
ring werd gekenmerkt door constitutioneele ver
anderingen, ongekend in onze geschiedenis. Hij laat
den troon echter na aan zijn zoon met de waardig
heid en het moreele gezag nog versterkt en ver
meerderd. De jonge Koning kent het vertrouwen
dat wij op hem vestigen. Hij weet dat millioenen
harten tot hem uitgaan en onze gebeden hem ver
gezellen in dit uur. Moge God hem steeds genadig
leiden. God save the King!
Een kort dankgebed volgde op de rede van den
premier.
Sandringham, 21 Januari (R.O.):
Reeds was de duisternis ingevallen, toen heden
avond de stoet met het stoffelijk overschot van ko
ning George zich in beweging zette van het pa
leis naar de kleine parochie-kerk van Sandringham.
Het was somber weer; er viel regen, gemengd met
natte sneeuw. Treurmuziek begeleidde den droeven
stoet.
In een tweetal auto's hadden de leden der konink
lijke familie zich reeds ter kerk begeven, om er het
stoffelijk overschot af te wachten.
Nadat de lijkkist in het kerkje was opgebaard, vond
een korte rouwplechtigheid plaats.
De trein met het stoffelijk overschot van den over
leden koning zal Donderdag om twaalf uur 's mid
dags van het op drie en een halve kilometer van San
dringham gelegen station Wolferton naar Londen
vertrekken.
De kist zal naar Wolferton worden overgebracht
op een affuit, getrokken door artilleriepaarden. De le
den van de koninklijke familie zullen de baar te voet
volgen. De orde zal worden gehandhaafd 'door de po
litie "an Norfolk. Te Londen zal Donderdag het stof
felijk overschot worden opgebaard in de groote hall
van Westminster.
Een opmerkelijke hulde wordt den overleden sou-
verein, als constitutioneel en democratisch koning,
gebracht in een verklaring van den nationalen raad
der arbeiderspartij, welke op Buckingham palace is
overhandigd door Attlee, den leider der partij. In deze
verklaring wordt tevens den nieuwen koning trouw
betuigd, en hem een lange regeering in vrede en
voorspoed toegewenscht..
De speciale dienst, die gister voor koning George
in St. Paul's kathedraal is gehouden, werd door meer
dan vierduizend personen bijgewoond.
De teraardebestelling van koning George V zal
plaats hebben op Dinsdag 28 Januari. In de St. Ge-
orge-kapel van het kasteel Windsor zal de rouwdienst
gehouden worden.
Het stoffelijk overschot zal rusten in een chapelle
ardente van de Westminster Hall, van Donderdag
a.s. tot Dinsdag.
De rouwstoet zal trekken van de Westminste-Hall
naar Paddington station.
