Onweerswolken boven Cairo
J
A
L
Spanje door opstan
den geteisterd
vtneiiiM
De staking in den
Wieringermeer
naiM\[Jt
Laatste Telex
berichten
KljKEn is KOOPEn S.Ü CLOECK
Dinsdag 5 Mei 1936.
5CHAGER COURANT.
Tweede blad. No. 9970
De lastige erfenis van
Koning Faroek
L
i
BOEKHOUDBUREAU
Zitdag te Middenmeer
Zitdag te Schagen
De laatste melk voor de
„Nooit Gedacht"
Dt lilt seint
De Egyptische vrijheidsstrijd
CAïRO, 4 Mei 1936.
Koning Faroek van Egypte- bestijgt den troon van
zijn vader in een critiek tijdvak. Zijn land heeft se
dert den wereldoorlog verschillende phases doorge
maakt, die het steeds dichter bij de volkomen onaf
hankelijkheid hebben gebracht. Op 18 December 1914
werd het door een verklaring van Engeland uit de
macht van het oude Turkije bevrijd. Het werd tot
Britsch protectoraat gemaakt, doch op 15 Maart 1922
zag Engeland zich gedwongen onder druk van de na
tionalistische beweging, Egypte tenminste naar den
naam onafhankelijk te verklaren. Sulan Foead werd
tot koning gekroond en gaf het land een grondwet.
De souvereiniteit van het jonge rijk was echter
geenszins onbeperkt. De Engelschen, bezorgd voor de
veiligheid en hun heerschappij voor wat de Suez-
kanaal-zone betreft, behielden zich uitdrukkelijk de
militaire bezetting van dit belangrijke deel van den
weg naar Indië voor. Verder eischten zij, dat de ver
dediging van Egypte tegen 'n vreemde mogendheid
hun moet worden toevertrouwd; tenslotte wisten zij
zich van de heerschappij in den Soedan te verzeke
ren. Dit, wegens zijn economische ontwikkelingsmo
gelijkheden voor Engeland zoo belangrijke katoen-
land staat formeel ook thans nog onder een gemeen
schappelijk Engelsch-Egyptische heerschappij. Prac-
tisch is de Soedan echter sinds het jaar 1924, toen de
Egyptische troepen uit het land waren teruggetrok
ken, nog een uitsluitende Britsche invloedssfeer.
Foead bemiddelde, wie nu?
Men kak niet zeggen, dat de verhoudingen in
Egypte door een overgroots duidelijkheid uitblinken.
Een dergelijke duidelijkheid lag ook niet in de lijn
van de Engelsche belangen, daar zulks een uiteinde
lijke overeenkomst met de Egyptische nationalisten,
de Wafdpartij, noodzakelijk had gemaakt. Deze par
tij heeft in de laatste jaren aanzienlijk aan kracht
gewonnen en zij maakt er geen geheim van, dat zij
den huidigen toestand, ondanks de onafhankelijk
heidsverklaring van het jaar 1922, nog steeds be
schouwd als een Engelsch protectoraat. Allen Engel
schen invloed wenscht deze partij nu uit te schake
len. Zij is enkel en alleen bereid, rekening 4e. houden
met de Britsche belangen, zoodra deze belangen over
eenkomen met de Egyptische. Zoo heeft zij geen be
zwaren tegen een militaire overeenkomst met Enge
land, mits op den grondslag van een volkomen rechts
gelijkheid. En om deze rechtsgelijkheid tot uitdruk
king te brengen, wenscht zij in de eerste plaats het
Egyptische leger te versterken, dat onder Engelschen
druk steeds zwak gehouden is.
De gestorven koning Foead heeft in deze voortdu
rend grootere spanning tusschen de nationalisti
sche beweging en de Britten steeds bemiddelend
werk verricht. Hij was zeker geen vriend der Engel
schen in dien zin, dat hij zonder eenige uitzondering
zich steeds naar de wenschen van den Britschen
Hoogen Commissaris richtte. Maar hij bezat een dui
delijk begrip van de moeilijkheden der posities,
waarin hij en zijn land tegenover de Britsche over
macht stonden en daarom vermeed hij zorgvuldig
ieder conflict.
Oorlogstooneel tegen wil en dank
Sinds het uitbreken van het Italiaansch-Abes-
sijnsch conflict heeft de toestand zich hier bedenke
lijk toegespitst. Hoe sterker Rome overtuigd werd
van den Engelschen tegenstand, des te meer was
het er op bedacht, voorzichtigheidsmaatregelen te
treffen, voor het geval, dat uit de economische sanc
ties een militair conflict zou ontstaan. In Lybië, aan
de grenzen van Egypte, werd een aanzienlijke troe
penmacht geconcentreerd, die al naar wensch de
fensief of offensief zou kunnen worden gebruikt. Aan
tegenmaatregelen van Engeland aan Egyptische zijde
ontbrak het niet. Wij weten op het oogenblik, dat
het Engelsche bezettingsleger in Egypte aanzienlijk
versterkt is en op alle mogelijkheden is voorbereid.
Bovendien is Alexandrië het steunpunt der Britsche
vloot in het Oostelijk gedeelte der Middellandsche
Zee geworden.
Natuurlijk waren de Egyptische nationalisten over
het vooruitzicht, dat hun land, dat weinig belang
bij den Italiaansch-Abessijnschen strijd had, eens tot
oorlogstooneel zou kunnen worden, weinig gesticht.
Doch bovendien voelden zij tegelijkertijd, dat zij
onder deze omstandigheden van Engeland een zeke
re tegemoetkoming aan hun eischen zouden kunnen
afdwingen.
Na de overwinning van den Wafd.
We Wafd trachtte nu uit deze situatie In de eerste
plaats op het gebied der binnenlandsche politiek
Hollandsche Maatschappij van Landbouw.
Woensdag 6 Mei van 1012 uur in Café Smit.
Donderdag 7 Mei van 9.3012 uur, in
„De Beurs", bij Boontjes.
munt te slaan en zooals bekend, had de partij
reeds van koning Foead gedaan gekregen, dat de in
het jaar 1928 gesuspendeerde grondwet weer werd
ingevoerd en dat nieuwe verkiezingen voor een
Egyptische volksvertegenwoordiging zullen worden
uitgeschreven. Deze verkiezingen, die den nationa
listen naar alle waarschijnlijkheid een overweldi
gende meerderheid zullen bezorgen, staan thans
voor de deur. Maar wat zal er daarna geschieden?
In Londen had men de hoop, dat het koning
Foead zou gelukken, ook met een Wafdka'binet te
regeeren op een wijze, die de Engelsche belangen
geen nadeel zou aandoen. Maar nu is koning Foead
overleden en opgevolgd door den 16-jarigen koning
Faroek, in wiens naam thans een regentschapsraad
zal regeeren. Daarmede valt de eenige stabiele fac
tor, waarop de Britsche politiek in Egypte kon steu
nen, weg.
Men kan bij de geweldige beteekenis, die het land
van de Pharao's voor Engeland heeft, onmogelijk
aannemen dat Londen daar de dingen op hun beloop
zal laten. Reeds hoort men er over spreken, dat.
Engeland de Britsche garnizoenen in Egypte op
nieuw zal versterken en er zelfs over denkt, de
onafhankelijkheidsverklaring van het jaar 1922 te
herroepen. Een dergelijke maatregel zou echter zeer
zeker op een gewapenden tegenstand van de Egyp
tische nationalisten stuiten.
(Auteursrecht V.P.B.)
Ongeregeldheden te Madrid
duren nog steeds voort
WEDEROM TAL VAN KERKEN
EN KLOOSTERS IN VLAMMEN.
Madrid, 4 Mei (ANP) In de buitenwijken
duren de ongeregeldheden voort. Eenige ker
ken en kloosters staan in brand.
Er hebben botsingen met de politie plaats
gehad, waarbij een 40-tal personen, meeren-
deels lichte, verwondingen heeft opgeloopen.
De opgewonden stemming schijnt zich thans
ook uit te breiden tot de wijken ,die meer
nabij het centrum der stad zijn gelegen.
Madrid, 4 Mei. In de volkswijken duur
den de incidenten hedenmiddag voort, 'n Aan
tal extremisten heeft de Ave Mariakapel in
brand gestoken. Een kerk, die betoogers reeds
hedenmorgen hadden willen verbranden,
werd opnieuw in brand gestoken. De politie
tracht de orde te herstellen. Verscheidene
personen zijn gewond. De schade, die door
de branden is aangericht, is nog niet bekend.
Volgens een bericht van United Press zijn gister
nacht en in den loop van gister vier kerken, een ka
pel, vijf kloosters en twee scholen in de Madri-
leensche voorsteden Cuatro Caminos en Tetuan
door extremisten in brand gestoken.
De mobiele garde slaagde niet erin, de fanatieke
volksmenigte in bedwang te houden.
Ook de woning van een rechtschen politicus en
een pastorie gingen in vlammen op.
De vandalistische aanslagen op de kerkelijke ge
bouwen werden gemotiveerd met de bewering, dat
twee kinderen van genoemde arbeiderswijken ver
giftigd waren door caramels, die hun door fascis
tische agenten zouden zijn gegeven.
Bizonder hevig waren de botsingen bij de kerk van
O.L. Vrouw der Engelen, die ook in brand gestoken
werd, toen de godsdienstoefening geëindigd was en
de geloovigen het kerkgebouw verlieten.
De woedende menigte viel de kerkbezoekers aan
en mishandelde hen.
Een afdeeling stormgardisten trachtte vooral de
vrouwen te beschermen. Desniettemin werd een
vrouw tegen den grond geslagen, daar haar verwe
ten werd, dat zij de vergiftigde caramels had rond
gedeeld.
Een van de in brand gestoken scholen was vlak
bij het huis van ex-president Zamora gelegen.
D,e politie heeft inmiddels vier personen gearres
teerd, die de valsche geruchten omtrent de vergif
tiging verspreid hebben.
De chef der politie heeft door de radio deze ge
ruchten tegengesproken. Tegelijkertijd heeft de mi
nister van binnenlandsche zaken verklaard, dat zij
door personen in omloop zijn gebracht, die er belang
bij hebben, de volksmenigte tot onbedachte geweld
dadigheden op te hitsen.
In verband met de algemeene staking op de Spaan
sche handelsmarine, hebben intusschen de man
schappen van achttien schepen in Barcelona hun
booten verlaten, zoodat deze niet konden uitvaren.
In andere Spaansche havens zijn tengevolge van
de staking acht-en-twintig stoombooten en achttien
zeilschepen in de havens gebleven.
In Malaga is heden door het algemeene vakver
bond een algemeene staking afgekondigd uit soli
dariteit met de landarbeiders dezer provincie, die
voor boogere loonen en verkorting van den arbeids
tijd in staking ziin gegaan. In verband met deze sta*
king heeft, de civiele garde vijf-en-dertig personen
gearresteerd. i
Scheepvaartstaking duurt voort,
Madrid. De algemeene staking bij de Spaan
sche koopvaardij en kustvaart duurt voort. De van
de Canarische Eilanden komende booten met ba
nanen hebben de vuren moeten dooven. De lading
zal overboord geworpen moeten worden, indien het
conflict niet spoedig wordt bijgelegd.
Staking te Malaga.
Gibraltar. Volgens uit Spanje ontvangen
berichten, is een revolutionnaire staking uitgebro
ken te Malaga, waar alle winkels gesloten en de
autobusdiensten stilgelegd zijn, terwijl geen enkel
schip uit de haven kan vertrekken. De veerdirnst
tusschen Malaga en Algeciras wordt sinds .vier
dagen niet meer onderhouden.
DOOR DE LEIDERS IS VASTBE
SLOTEN DE STAKING DOOR TE
ZETTEN. WORDEN DE STA
KERS FINANCIEEL GESTEUND?
Nog steeds blijven de stakende arbeiders in hun
aangenomen houding volharden. Er wordt niet, ten
minste hoegenaamd niet gestempeld.
Door de leiders is vast besloten om de staking door
te zetten, en wel zoolang tot de actie uitgroeit tot een
groote organisatie over het geheele land. Velen zul
len zich afgevraagd hebben waar deze menschen, die
toch al zoo lang van een minimale verdienste of
steun hebben moeten leven, de hulpbronnen vandaan
halen om zoo standvastig op hun stuk te blijven
staan. Naar wij uit betrouwbare bron vernamen, wor
den de arbeiders van verschillende zijden financieel
gesteund. Op Wieringen wordt zelfs een bedrag ge
noemd van f 700.dat gedeeltelijk door de C.P.H. en
gedeeltelijk van andere zijde beschikbaar zou zijn
gesteld.
De juistheid hiervan kunnen wij niet bevestigen,
wel staat vast, dat er op eenigerlei wijze, gesteund
wordt.
A.s. Woensdag zal de eerste uitbetaling geschieden
aan de thans stempelende stakers, dus aan hen die
aan den oproep van den burgemeester gehoor heb
ben gegeven.
Iedere werklooze krijgt dan een kaart, bestaande
uit vijf bonnen, te weten, één voor huur en vier voor
levensmiddelen. Deze moeten door de leveranciers op
de Arbeidsbeurs weer ingeleverd worden.
Voorts kunnen wij thans mededeelen dat de po
litie op de hoogte is van de verschillende bijeenkom
sten der stakers, doch daar deze op particulier ter
rein of bij particulieren aan huis worden gehouden,
worden hiertegen geen maatregelen genomen.
Ongewenschte uitlatingen over
het onderwijs
Vragenlid van het Kamerlid Vervoorn.
Het Tweede Kamerlid Vervoorn heeft aan den
minister van justitie de volgende vragen gesteld:
Is het den minister bekend, dat de maatregelen
tot het tegengaan van excessen bij het houden van
politieke redevoeringen niet overal worden toege
past?
Is het den minister bekend, dat groote groepen
der bevolking, en met name de onderwijzers bij
het openbare onderwijs, zich gekwetst gevoelen
door de beleedigende wijze waarop de voorstanders
van fiet bijzondere onderwijs zich over hen uitlaten?
Is de minister bereid een onderzoek in te stellen
naar hetgeen op een vergadering der anti-revolution-
naire kiesvereeniging Nederland en Oranje te Slie-
drecht op of omstreeks 18 Maart j.1. door een op die
vergadering optredend spreker is gezegd, n.1. dat de
openbare scholen zouden zijn verworden tot broed
plaatsen van socialisme en communisme?
Wil de minister bevorderen, dat te dezer zake pro-
ces-verbaal wordt opgemaakt, en de voorstanders en
onderwijzers van het openbaar onderwijs op dezelfde
wijze worden beschermd tegen aantasting hunner
eer, als zij, die tot andere groepen der bevolking be-
hooren?
FRANSCHE LEGATIE DOOR PLUNDERAARS
OMSINGELD.
DJIBOETI, 5 Mei (A.N.P.). Volgens berichten
uit Addis Abeba is de Fransche legatie, waar 2000
personen een toevlucht hebben gezocht, door plun
deraars omsingeld. De levensmiddelenvoorraad be
gint op te geraken en de gezant heeft opnieuw te
Djiboeti om hulp verzocht.
In den nacht van Zondag op Maandag is een
Compagnie Fransche koloniale troepen met munitie
en levensmiddelen vertrokken en gisteren is thans
een tweede compagnie gevolgd.
De compagnie, welke sedert enkele maanden te
Diredawa was gestationneerd, heeft thans opdracht
ontvangen onmiddellijk naar Addis Abeba te ver
trekken, waar zij thans elk oogenblik kan aanko
men. De compagnie, welke gisteren uit Djiboeti is
vertrokken, zal deze compagnie te Diredawa ver
vangen. Hier schijnt alles kalm te zijn.
Naar verder vernomen wordt, is de spoorweg ver
broken nabij Modjo op ongeveer 50 K.M. van Addis
Abeba.
DE AMERIKAANSCHE LEGATIE ONTRUIMD.
Instructie van Washington.
WASHINGTON, 5 Mei (A.N.P.) Het Staatsde-
partement heeft Maandagavond bekend gemaakt,
dat staatssecretaris Huil den Amerikaanschen ge
zant te Addis Abeba, Van Engert, had opgedragen de
IAmerikaansche legatie te ontruimen. Dit bevel werd
gegeven, nadat bericht was ontvangen, dat het ge
peupel het gebouw had aangevallen en van Brit
sche zijde was te kennen gegeven, dat het onmo
gelijk was de verdediging langer vol te honden.
De gezant had gemeld te gelooven, het tot Dins
dag te kunnen uithouden, doch nadat de Britsohe
gezant Barton, zijn regeering had medegedeeld, dat
hij den Amerikanen had moeten weigeren een machi
negeweer te leenen en evenmin een afdeeling Sihks
kon beschikbaar stellen, moest dit besluit worden
genomen. Wel zond de Britsche gezant een detache
ment om de vluchtelingen nit de Amerikaansche
naar de Britsche legatie te begeleiden.
„BITTERE VERNEDERING".
LONDEN, 5 Mei. De pers maakt melding van de
„bittere vernedering", zooals gisteren Minister-Pre
sident .Baldwin de onmacht van den Volkenbond
om Abessinië te verdedigen, zou hebben genoemd,
in een onderhoud met de leden van de delegatie
van de Volkenbondsliga, welke door Baldwinen
Eden werd ontvangen. Een van de leden van deze
delegatie, Gilbert Murray, zeide gisteren te Oxford,
dat de Minister-President zijn gevoelens inzake deze
tragedie vertolkte door te zeggen, dat hij een „bit
tere vernedering ondervond",
WJERINGEN
Be laatste der 4 op Wieringen werkenden
kaasfabrieken, de Nooit Gedachtis op 1 Mei
j.l. gesloten, gelijk wij in ons nummer van gister
meldden. Be foto hierboven laat zien, de laat
ste melk welke afgeleverd wordt Staande in de
fabriek de tegenwoordige kaasmaker de heer A,
Hoekstra, die nu een handel in zuivelproducten
voor eigen rekening is begonnen.
ONGEREGELDHEDEN IN SPANJE.
MADRID, 5 Mei. De ongeregeldheden in Spanje
duren onverminderd voort. Stakingen, brandstich
tingen en overvallen op kerken zijn aan de orde
van den dag. Te San Sebastian staken de bouw.
vakarbeiders. Te Malaga de landbouwarbeiders, de
drukkers en het geheele verkeer staat stil. Te Sevil-
la staken de spoorwegarbeiders en te Cartagena de
havenarbeiders, De bemanningen van de schepen
verklaarden zich solidair en staken eveneens.
Te Madrid zijn gisteren 7 kerken en een aantal
kloosterscholen in brand gestoken.
DE MOORDAANSLAG TE MEPPEL.
Slachtoffer overleden.
MEPPEL, 5 Mei. In het Sophia-ziekenhuis te
Zwolle is in den afgeloopen nacht overleden Mevr,
B. Stern, die Zondag door haar dienstbode ernstig
met een hamer werd gewond. Gebleken is, dat de
dienstbode IJke V., een stil meisje, komende uit
een keurig arbeidersgezin, vermoedelijk in een
vlaag van verstandsverbijstering heeft gehandeld.
Haar mevrouw stond als een buitengewoon lastig
persoon bekend. De deelneming met het gezin waar-
uit het meisje komt, is algemeen,
Verwachting: Zwakke tot matige, Oostelijke
wind, gedeeltelijk bewolkt, droog weer, iets
warmer.
Verd ere vooruitzichten; Nog weinig ver
andering.
Hierboven
BAROMETERSTAND VAN HEDENMORGEN
8 UUR: 763.
Het dunne pijltje geeft den vorigen stand aan
TEMPERATUUR: 11 gr. C. is 52 gr. F.
VOOR VEEGENEESMIDDELEN IS UW ADRES:
TERLEP'S DROGISTERIJ, Apothekers-assistenten
Hoogzjjde
