Gevaarlijke beweging
Naar Tsjecho-Slowakije
Zaterdag 4 Juli 1936.
SCHAGER COURANT.
Vierde Blad. No. 10011
„En eeuwig zingen
de Bosschen"
Boekhandel Topman
Pe reis
cr heen
Als de motten Uw
goed vernielen
Eerlijk is eerlijk
1. 2. 3. is 't best
AANKOMST TE KLEIN ISER
NA EEN REIS MET EEN
HOKKEPUFFEND TANRAD-
BAANTJE DAT TEGEN DEN
BERG OPSCHOKTE, EN DOOR
LANGE STIKDONKERE TUN
NELS LAWAAIDE r-,
HE T Is reeds door zoovele philosofen
en dichters vastgesteld dat het men-
schelijke hart ondoorgrondelijk is, dat
ik me er verder ook niet over ver-
Hazen wil, dat ik zelf niet meer weet waarom
ik Tsjecho Slowakije uitkoos bij het opstellen
van een zomerprogram. In ieder geval was het
niet op grond van prettige herinneringen aan
dat land. Integendeel, die waren een beetje
wrang en dateerden nog uit mijn schoolbank
periode, toen ik eens
een proefwerk over
Bohemenmoestmaken
Door volkomen on
voorziene omstandig
heden (waarmee
iedere H. B. S.er te
kampen heeft) wist
ik me alleen maar
te herinneren, dat in
een bepaalde stad
glasindustrie ge
pleegd moest worden
maar aangezien me
ook nog de naam van
dit oord was ontscho
ten, werd m'n papier
vrijwel smetteloos
blank ingeleverd.
M'n schande werd
ten aanhoore van de
ganscheklasvoorgelezen, ofschoon deze kwelling
uit de aard der zaak natuurlijk verrassend
snél was afgeloopen, zoo heb ik toch in dat
uur President Masarijk met zijn nieuwe ré
publiek heel ver weg gewenscht.
Men moet echter niet haatdragend zijn en
daarom heb ik ook zonder verdere gemoedsbe
zwaren getracht inlichtingen in te winnen over
het land der Tsjechen en Slowaken. Het is ook
vrijwel bij trachten gebleven; schijnbaar is dat
land bij ons nog niet erg bekend. Ik las er
gens, dat inhet Sub Karpatische gedeelte zóó
weinig intellectueelen wonen, dat ze wel samen
op één bankje kunnen zitten: bovendien zag ik
nog diverse boekjes met Tsjechisch borduur
werk; maar deze 2 wetenschappen zijn natuur
lijk nog geen voldoende hoeksteenen om een
maandenlang verblijf op te bouwen. Voor nadere
informaties schreef ik naar de „Verband fur
Deutsche Jugendherbergen in Aussig", scherm
de een beetje met mijn Hollandsche en Engelsche
jeugdherbergervaringen, deed mijn bescheiden
talenkennis zoo voordeelig mogelijk uitkomen,
tipte nog even het belang van internationaal
contact tusschen jeugdgroepen aan en vroeg ten
slotte bij m'n neus langs, of ik niet eenigen
tijd in één van hun jeugdherbergen als volon
taire kon worden opgenomen. Op dit roerende
schrijven kreeg ik als antwoord, dat ik kon gaan
naar Klein Iser in het Isergebergte, waarna ik
contact met de jeugdherberg aldaar zocht. In
derdaad kwam er bericht terug, dat ik verwacht
werd, dat ik met 't oog op de bergen m'n fiets
maar thuis moest laten en verder nog een be
schrijving hoe ik moest reizen en waar en door
wien ik zou worden afgehaald. En dat was
daarmee dus de eigenlijke aanleiding dat ik op
een mooien dag in Mei met een rugzak, een kof
fer en het portret van een manspersoon in m'n
tasch naar Tsjecho Slowakije afreisde.
Een bijzondere mede
werkster, die een reis
naar Tsjecho Slowa
kije maakt, zal van
dit land, dat een be
langrijke plaats on
der de mogendheden
in Europa is gaan in
nemen, in een aantal
artikelen haar indruk
ken in de Schager
Courant weergeven.
HANDELSONDERNEMING ARSOL - APELDOORN
ZIJ WIL EER EN DEUGD DOOR
MIDDEL VAN GEESELSTRAF
PROPAGEEREN
„BETERT UW LEVENSWANDEL
OF WIJ ZULLEN U DOODEN'\
Over de landwegen van het graafschap Colum-
bus, in den Amerikaanschen staat Columbia,
rennen sinds eenige nachten bereden geheim
zinnige personen van, beiderlei geslacht. Ze heb
ben hun ezichten, door kapvormige mutsen te
dragen, onkenbaar gemaakt.
Deze zonderlinge menschen hebben aan allen,
dienaar hun opvatting onzedig leven den strijd
aangezegd, aldus een bericht van United Press.
Het motto dezer „vigilantes", die veel van den
Ku Klux Klan weg hebben, luidt: „Betert uw
levenswandel, of wij zullen u dooden".
Dit geheime genootschap, dat verschillende
bewoonde centra en boerenhoeven terroriseert,
wordt volgens de bevindingen van de autori
teiten door een dorpsdominee uit Clarendon
aangevoerd.
Hij zou vrouwen van zijn gemeente aange
spoord hebben, als „beulen" op te treden.
De actie van deze diustere macht kwam toe
vallig ter kennis van de autoriteiten. De leden
zelf durven geen verraad plegen, wijl daarop
de doodstraf staat.
Uit het ingestelde onderzoek is gebleken, dat
minstens.vijf mannen, vijf vrouwen en een krank
zinnig meisje van 14- jaar door de „vigilantes"
met roeden zijn gegeeseld om hen daardoor tot
een „moreel leven" te bekeeren.
De autoriteiten zijn erin geslaagd, elf leden
dezer Ku Klux Klan-achtige organisatie, waar
onder vier vrouwen, die aan de „moraalkruis-
tochten" deelnamen, te identificeeren.
Het is interessant te vernemen, op welke wij
ze de overheid lucht van de zaak kreeg.
Een rechter had namelijk een aanval op een
14-jarig meisje te onderzoeken. Tijdens de onder
vraging verzocht hij het meisje haar omhuld
hoofd te ontblooten.
Het bleek dat haar haren waren afgeknipt.
In de hoofdhuid was een roode kruin ingebrand.
Het meisje was met haar moeder met ge
weld uit haar woning gehaald en door vijftien
vermomde personen op een eenzameplaats ge
geeseld, terwijl het tweetal de waarschuwing
kreeg, haar levenswandel te verbeteren, en de
kerk te bezoeken.
Personen, die de nachtelijke ruitecns gezien
hebben verklaarden later dat de vermomde per
sonen, evenals vroeger de Ku Klux Klan, el
kaar slechts bij hun nummer noemden.
zoomede
„WINDEN WAAIEN OM D*
ROTSEN" -
de twee nieuwe romans van
TRYGVE GULBRANSSEN,
zijn verkrijgbaar in
LAAN SCHAGEN
onvergetelijke uitzicht over het Thuringer land
schap. Op den terugweg naar de stad kan men
dan nog het huis bezichtigen waar de bekende
Frits Reuter vele jaren woonde. Al drentelende
door de kamers raak je door de vele platen uit
zijn boeken en vooral ook door zijn eigen gees
tige teekeningetjes steeds meer vertrouwd met
het humoristische karakter van dezen plat-duit-
schen dichter.
In een heel andere stemming brengt je weer
het Lutherhuis, waar Luther 3 jaar bij de fa
milie Gotha moet hebben gewoond.
Nadat ik tenslotte nog het geboortehuis van
Bach en het Wagnermuseum had bezocht voelde
ik me gerechtigd naar Weimar verder te reizen
verzonk daar in de Goethe- en Schillerherinne
ringen en stond voor alle handwerkwinkels de
fijngeborduurde blouses te bewonderen, om zoo
doende het geestelijke evenwicht een beetje te
bewaren. In Weimar zijn tenslotte nog de moeite
waard de wondermooie parken en de heete worst
jes die men overal op de straat kan koopen en
ter plaatse meteen verorberen.
Als laatste pleisterplaats had ik Dresden ge
kozen, alwaar men om gelukkig te kunnen ster
ven het Zwinger moet hebben aanschouwd, een
gebouw in rijke rococo-stijl, waarbij weelderi
ge vruchten, vrouwen in fladderende gewaden
en vette engeltjes van de gevels dreigen te bui
telen. Er is in Dresden veel te zien op het ge
bied van architectuur, maar, behalve enkele
kerken, is alles me ontgaan, doordat het beide
dagen zoo erg regende, dat ik a.1 den tijd in het
Zwinger in het schilderijen museum ben geble
ven. Wat de „Nachtwacht" is voor het Rijks
museum is de. „Sixtijnsche Madonna" van Ra-
fael voor het Zwinger. Geregeld zit daarvoor
een groot aantal menschen in eerbiedige aan
dacht en fluisteren elkaar toe „herlich" en „wun-
dervoll nicht wahr" en hoe laat het is en waar
ze straks zullen eten.
De eenige sneltrein van Dresden in de rich
ting Ober Polaun, het station waar ik uiteinde
lijk moest uitstijgen, ging reeds 's morgens om
8 uur. Deze ging evenwel niet verder als Zittau
alwaar mij een uur tijd werd geboden om het
smerige stationnetje te bezichtigen, daarna ging
het verder met een boemeltje tot Reichenberg,
alwaar weer een uur werd gepauseerd. Toen
ben ik, geloof ik, per vergissing in een veewa
gen gestegen, maar aangezien daarin nog meer
menschen waren, die alle deden of het een heel
comfortabele wagen was, ben ik ook maar blij
ven zitten. Ook de conducteur gaf geen bijzon
dere teekenen van verwondering, alleen vertelde
h«'mij iets in het Tsjechisch dat mij natuurlijk
totaal ontging, waarom ik maar zei „ach ja,
allright, vielen Dank" maar zekerheidshalve
wendde ik me toch tot m'n medepassagiers om
nader inlichtingen ,gn vernam toen, dat ik nog
eens moest overstappen in een tandradspoor,
wat me eerst in extase bracht. Evenwel vernam
ik verder dat Klein Iser een paar uur loopen
uit de bewoonde wereld lag en omdat het toen
juist begon te regenen stemde me dat niet zoo
vroolijk; maar het ergste was nog, dat men
vroeg, waar ik eigenlijk wilde uitstappen, want
dat Polaun 3 stations had.. Ik dacht met schrik
aan de manspersoon in m'n' tasch en de moed
zakte me werkelijk in de schoenen. De tandrad
bracht ook nog een teleurstelling; het was een
klein, stinkend puffertje, dat hokkepuf, hokkepuf
de berg opschokte, door lange stikdonkere tun
nels lawaaide en elke 10 minuten een kwar
tier stilstond. Ik besloot obstinaat, tot het bittere
einde te blijven zitten, omdat men altijd beter
weer naar beneden kan loopen dan bergop
waarts. Evenwel, toen ik bij het bittere einde
aankwam, bleek ik juist bij het goeie station
te zijn uitgestapt, de zon scheen weer en we
konden met een auto mee naar boven rijden. Op
deze rit zag ik in de verte nog sneeuw op het
Reuzengebergte liggen, wel geen eeuwige sneeuw
want den volgenden dag was het weer verdwe
nen, maar het gaf mij toch een voldoening en
toen ik bovendien nog hoorde, dat m'n tijdelijk
verblijf plm. 1000 M. hoog lag en m''n bloeds
omloop zich eerst bij het bijzondere klimaat zou
moeten aanpassen voordat ik me er behagelijk
zou voelen, was ik geheel tevreden gesteld en
vol verwachting nam ik in Klein Iser mijn in
trek.
Mart. T.B.
Maar niet regelrecht ging ik. Wanneer men
minstens 8 dagen in Duitschland verblijft,
krijgt men aldaar 60% reductie op z'n spoor
kaartje en om deze belangrijke prijsverlaging
te benutten, had ik besloten langzaam naar
Klein Iser af te zakken en de reis in verschil
lende bekende Duitsche plaatsen te onderbreken.
Allereerst in Hildeskeim, het oude Saksische
stadje, waar in den loop der eeuwen de hout
snijders alle huizen van binnen en van buiten
vlijtig met hun kunstgewrochten hebben ver
sierd. Als gewoon huis, tuin- en keukenmensch
begreep ik eerst niet veel van al die legendari
sche figuren en symbolen; tot ik een deskundi
ge trof die met enkele vreemdelingen een rond
gang maakte en alles verklaarde, waardoor die
gevels als het ware begonnen te leven, ik uit de
vele tafereelen b.v. den heelen levensloop van een
graankorrel of een druif e.d. kon lezen vanaf
den tijd dat ze worden geplant tot het uur dat
ze worden bereid en door de menschen gecon
sumeerd, en verder in de figuren ook vele oude
bekenden uit de mythologie herkende.
Van Hildesheim ging het naar Wernigerode
wat op de landkaart maar een wipje is, maar
met de Hildesheimer boemelexpres nog altijd
eenige uren duurt. Daardoor kwam ik vrij laat
en hongerig in de jeugdherberg aan en toen ik,
De Australische zwemsters zijn te Berlijn aangekomen en hébben terstond een begin ge
maakt met de training voor de Olympiade Hierboven zien wij ze in gezelschap van den Duit-
schen torenspringer, Storck. Y er der. van links naar rechts:. Miss NortonMiss Dehasy en
Miss Mackaiu
vindt U dat zonde. Maar
als het door zoogenaamde
goedkoope waschmiddelen,
door wrijven en boenen
vernield wordt Wees
verstandig en zuinig. Laat
1.2.3. de wasch doen. Een
groot pak kost maar 18 cent.
DE WARTBURG
na me bij. den Ilerbergsvater te hébben aan
gemeld, in aller ijl de eetzaal binnenrende, vond
ik mezelf plotseling terug tusschen een groep
bruingehemde S.A. mannen, die daar zaten te
bierdrinken en naar 'knoflook rooken. Omdat
't nu eenmaal m'n principe is nooit terug keerën
en misschien nog meer met 't oog op mijn maag
glipte ik naar een open plekje en begon te
eten. Hierdoor ontstond spoedig een geanimeerd
gesprek over Hollandsche kaas en Duitsche
worst, van welk onderwerp we via de Ex-keizer
belanden bij de oefeningen die de S.A. in Wer
nigerode hield. Van de verschillende plaatsen
uit de „Gau" waren de leidende personen hier
samengekomen om zich een weeklang in allerlei
Nazi-wetensöhappénie'bekwatneüom daarna
de nieuw, verworven kennis aan hün afdeelingen
verder te dragen. Dat ze deze oefeningen niet
licht namen heb ik helaas in de 4 volgende da
gen zelf vast kunnen stellen 's Morgens voor
dag en dauw waren ze al kuchend en hijgend,
in hun hempjë aan het morgengymnastiekeni
was je rustig in de waschzaal bezig, dan kwam
er plotseling bericht, dat je plaats moest maken
voor de „politische Herren", waardoor je van
schrik bijna je tandenborstel doorslikte en met
een nog half vuil gezicht maar gauw weer naar
je eigen apartement verdween; de overige tijd
hadden ze of zangoefeningen, of marcheerden
met dreunende stappen rond het huis. ïk was.
nog niet voldoende verduitscht om de redelijk-
heid te kunnen inzien waarom dergelijke groe
pen ie een jeugdherberg moeten worden onder
gebracht.
Wernigerode is een prachtig middelpunt vobr
het maken van uitstapjes. Bij de stad zelf is
o.a. het mooie kasteel der Stolbergs, waar ook
Juliana van Stolberg haar jeugd heeft door
gebracht.
Het volgende oponthoud maakte ik in Eisen-
ach, waar ik als behoorlijk tourist natuurlijk
eerst naar den Wartburg ging. Ik kwam daarbij
tot de aangename ontdekking, dat dit niet al
leen een kwestie is van touristen-traditie,
maar dat het werkelijk de moeite waard is dóór
de prachtige wandelwegen er heen, het nog hech
te slot met zijn fijne hoekjes, zijn schitterende
zalen, het nog bijna onveranderde kamertje
waar Martin Luther de bijbel vertaalde, en het