Rondom de groene tafel.
De economische perspectieven van
haven en kanaal te Schagen.
Woensdag 8 Juli 1936.
5CHAGER COURANT.
Tweede blad. No. 10014
Hora est
Het uur is geslagen
Auto tegen tram gebotst
Mr. Verschuur volgt
prof. Aalberse op
Aan den vooravond van de officieele in gebruik
stelling van de nieuwe haven en het kanaal bij
Schagen, moge hier een summiere beschouwing wor
den gewijd aan de economische perspectieven van-
deze nieuwe waterwerken. En dit des te gereeder,
waar toch in den laatst en tijd, onder den druk der
economische crisis en de toename van het autover
keer, maar al te graag de meening verkondigd wordt,
dat aan deze waterwegen niet de minste behoefte
meer bestaat en de voor deze werken uitgegeven
gelden beter voor andere doeleinden aangewend had
den kunnen worden.
Hebben zij, die aldus spreken, wel gelijk? Hebben
deze waterwegen voor Schagen en omstreken geen
betekenis meer, en is het economische nut hier
van werkelijk zóó gering? Is hier werkelijk sprake
,van geldverspilling?
Toen de met het oog op deze Westfriesche ka
nalen zoo bekend geworden commissie-Van Aalst was
ingesteld, heeft zij niet geaarzeld terstond een be
kwaam ingenieur, en wel niemand minder dan
Ir. J. A. Ringcrs, in den arm te nemen om de tech
nische zijde van het kanalenvraagstuk te onderzoe
ken, en de commissie te dier zake te rapporteeren.
Ir. Ringers heeft zich op voortreffelijke wijze van
deze taak gekweten, en heeft zelfs niet geaarzeld
om ook de noodige aandacht te schenken aan de
finantieele - en economische factoren, welke aan dit
vraagstuk vastzaten. Iii het jaar 1922 bracht hij een
lijvig rapport uit, waarin ook zeer lezenswaardige
beschouwingen worden gewijd aan de economische
factoren rondbm het kanalenplan. De conclusies,
waartoe dat rapport komt, zijn in hoofdzaak geba
seerd op de gegevens van land- en tuinbouwcorpora-
ties, gemeentebesturen, groot-ondernemingen op het
gebied van bouwmaterialen, brandstoffen en derge
lijke, en veilingen in deze streken. Deze gegevens
dateeren natuurlijk uit de jaren vóór 1922, en er is
sindsdien veel veranderd. Wij leven circa 15 jaren
later, een tijdruimte, welke ruim was aan economi
sche schommelingen en technische vooruitgang. We
zitten nog diep in de malaise, en het vervoer per
vrachtauto heeft een groote vlucht genomen, waar
door men aan het verkeer te water maar weinig kans
meer geeft. Maar al is er dan ook veel-veranderd,
toch blijven de gegevens van 1922 hun groote waar
de behouden, omdat immers de plannen, welke nu
eerst tot uitvoering komen, gegrond zijn op die ge
gevens. Het loont dan ook zeker de moeite om daar
op voortbouwende, een oogenblik stil te staan bij de
.vraag, of in 1936 en volgende jaren dit nieuwe ka
naal met zijn haven te Schagen nog wél zooveel
economisch nut zal hebben als men voorheen bij het
ontwerpen der plannen daarvan heeft venvacht.
En dan valt reeds aanstonds op, dat deze water
werken in de eerste plaats hun nut zullen moeten
hebben voor land- en tuinbouw. Wij zitten in dit
Noordelijk deel van onze provincie rondom in de
veeteelt, de landbouw en de tuinbouw, en het wekt
dan ook geen verwondering, dat onze aandacht aller
eerst daarop gericht wordt. Is vervoer te water voor
deze bedrijven van eenige beteekenis? Ongetwijfeld
.wel. Doordat de mogelijkheid voor transport der pro
ducten wordt vergroot en vooral goedkooper vervoer
wordt geschapen, zal de teelt dezer producten zich
gaan uitbreiden. Juist voor dergelijke producten is
vervoer te water zoo geschikt, omdat dit vervoer zoo
.voordeelig mogelijk moet geschieden, en niet op snel-
vervoer is aangewezen.
Het tot stand komen van een kanaal tusschen
Stolpen en Kolhorn met een haven in Schagen, schopt
de gelegenheid tot vervoer over grooten afstand op
zeer voordeelige wijze, wat met het oog op den nieu
wen Wieringermeerpolder van groot belang is. Over
lading en gebruik van verschillende vervoermidde
len zal niet meer noodig zijn, en dat komt aan de
kosten van transport ten goede. Er zal dus besparing
op de kostenrekening verkregen wordgn, waardoor
het produceeren dier voortbrengselen loonender
wordt, wat uitbreiding van de teelt tengevolge zal
hebben. En er is nog voldoende ruimte beschikbaar,
zoodat zoowel extensief als intensief uitgebreid karL
worden.
De bodemgesteldheid van West-Friesland leent zich
uitstekend voor uitbreiding, vooral voor aardappelen,
terwijl ook nog meerdere Hectaren voor tuinbouw
aangd^end kunnen worden. Daardoor ontstaan
marktcentra, zooals de geschiedenis ook heeft ge
leerd. Men zie slechts naar de markten te Groote
broek, Langendijk, Avenhorn. Allemaal plaatsen,
welke zeer goed te water te bereiken waren en zijn|
en die het middelpunt zijn geworden voor den aan
voer van tuinbouwproducten. Een dergelijk gevolg
zal nog eerder intreden, wanneer dit centrum ook
voldoende waterwegen bezit om den afvoer te kun
nen verzorgen naar die gebieden, waar men de te
veilen producten of andere artikelen moet verbrui
ken. Door uitbreiding van den land- en tuinbouw
ontstaat immers weer toename der bevolking in de
betrokken streek, en men zal er dus meer verbruiks-
artikelen noodig hebben. Daaronder bevinden zich
weer artikelen, welke zich zeer speciaal leenen voor
.vervoer per schip. Men denke slechts aan brand
stoffen (turf- en kolenschepen), en ook bouwmate
rialen. Was niet de bouwmaterialcnhandel Stoel te
Alkmaar de eerste, die een terrein aan de haven
heeft gekocht, zelfs nog voordat de haven gegraven
was! Dit bewijst wel de juistheid van bovenstaande
prognose.
Voor Schagen en omstreken geldt dit alles in het
bijzonder. Schagen is reeds distributiecentrum, maar
haar verdere ontwikkeling als zoodanig is steeds
tegengehouden, doordat Schagen slechte landwegen
Mr. Br. J, A. E. BUISKOOL
en geen waterwegen van eenig nut had. Slechts zeer
kleine motor-vrachtscheepjes konden Schagen berei
ken, en met hoeveel ellende voor de schippers ging
dit niet gepaard!
Schagen is ook als marktplaats van beteekenis voor
het Noorderkwartier, vooral voor Koegras, Anna
Paulowna, Zijpe en de Oostelijk gelegen polders,
waarbij zich thans gevoegd heeft de nieuwe Wierin
germeerpolder. Schagen zal zich erop instellen moe
ten, dat zij het grootste gedeelte van dit nieuwe ge
bied tot marktplaats zal kunnen en dus ook moeten
dienen, en dat van hieruit weer de distributie naar
dat uitgestrekte gebied verzorgd kan worden. Weest
dus paraat! Laat niets onbeproefd, om deze twee
zijdige taak te vervullen, Schagen! Wij hebben nu
een zeer goede waterverbinding met het Noord-Hol-
landsch Kanaal, dat tot nu toe voor ons vrijwel zonder
beteekenis was, en anderzijds is het Kanaal naar
Kolhorn de aangewezen weg voor den nieuwen pol
der. Wij zijn dus uit ons isolement verlost, en wij
dienen dit feit goed te verstaan en er de vruchten
van te plukken.
De Schager middenstand is nijver en bij de pin
ken. Zij is in staat geleken haar Aaak als-schakel
tusschen productie en consumptie te vervullen.
Maar zij heeft nu weer nieuwe vooruitzichten gekre
gen, en zij zal niet schromen deze gelegenheid met
beide handen aan te grijpen. Wij kunnen dus voor
uit, als we maar willen!
Ook voor het vervoer van vee naar en van Scha
gen zijn nu ruimere mogelijkheden geschapen. Dit
spreekt voor zichzelf.
Industrie kennen we in deze streken maar weinig.
Gemis van goede watemvegen hield de vestiging
van fabrieken tegen. We hebben nu de mogelijkheid
tot vestiging gekregen, en we zullen daarvoor pro
paganda moeten maken. Industrie geeft werk, en
waar werk is, heerscht welvaart. Is er geen land
bouworganisatie, die de stichting van een suiker-
bietenfabriek onder de loupe wil nemen? Ik heb mij
laten vertellen, dat de opbrengst van de suikerbie
tenteelt, normaal gesproken, hoog is, en dat de gron
den in West Friesland voor deze teelt geknipt zijn.
Is er dan geen reden om dit alles te bevorderen, ten
einde tot de stichting van een eigen fabriek te ko
men? Ik meen van wel. Ook zuivelfabrieken worden
bij voorkeur aan het water gebouwd.
Met de uitbreiding van de cultures zal gepaard
gaan een grootere behoefte aan kunstmest. Ook dit
artikel leent zich bij uitstek voor vervoer te water.
Uit dit alles valt af te leiden, dat de voorwaarden
voor een levendig vervoer te water gesteld zijn. Het
gaat er nu maar om die voorwaarden te verwezen
lijken. Daarvoor moet gewerkt, ja zelfs hard gewerkt
worden. Hier is geen sprake van een eng belang
van één plaats, maar van een groot belang van de
geheele streek. Wij zullen dus de handen inéén moe
ten slaan om op groote schaal deze perspectieven te
onderzoeken, ten einde de juiste richting voor verhoo
ging van de welvaart van West Friesland te vinden.
Het is echter al zeer veel waard, wanneer wij al
thans tot de erkenning willen komen, dat West
Friesland heeft gekregen een nieuwe mogelijkheid
tot ontwikkeling. Is men eenmaal tot die erkenning
gekomen, dan volgt de rest met een beetje goede wil
en krachtig initiatief vanzelf. Het kan, dus het
moet! Laat ons mooie Noorderkwartier eensgezind
optrekken. Laten wij een op breeden grondslag sa
mengestelde economische commissie in het leven
roepen, welke zich tot taak stelt: verhooging van de
welvaart van de geheele streek. Een der middelen
daartoe, en zeker niet het geringste, is het in het
leven roepen van een druk scheepvaartverkeer. Ook
dit vervoer eischt zijn plaats op. Voor vervoer per
spoor en auto blijft meer dan genoeg ruimte over.
De economische wetten treden vanzelf regelend op,
en elk vervoer krijgt datgene, waartoe het het meest
geschikt is. Bevordering van vervoer te water schept
vervoerstoename in 't algemeen, en heeft daardoor
ook zijn gunstige werking voor andere wijzen van
vervoer. Er is daarom geen plaats voor bekrompen
eigen belang, mits men de plaats van ieder vervoer
maar goed onderkent.
Carpe diem! Grijp den dag! Het oogenblik' is daar
en het uur is geslagen. Moge het wel verstaan wor
den!
Mr, Dr. J. A. E. BUISKOOL.
Schagen, 9 Juli 1936. j
Het kruispunt bij Laren maakt weer
slachtoffers.
Laren, 7 Juli. Gistermiddag om even over half
vijf is op het kruispunt Hilversumsche wegRijks
straatweg een taxi uit Nijmegen, bestuurd door den
chauffeur H. van Eek legen een motorwagen van de
Gooische tram gereden. De taxi, die in de richting
Amersfoort reed, naderde met groote snelheid het
gevaarlijke kruispunt, waar gelijktijdig de motorwa
gen van de tram, die van Laren kwam, ging passee-
ren. De signalen, die de bestuurder van de tram ge
geven heeft, zijn blijkbaar door den taxi-chauffeur
niet gehoord. Hij zag den motorwagen althans pas
op het laatste oogenblik. De chauffeur heeft nog ge
tracht naar rechts uit te wijken, doch de aanrijding
was onvermijdelijk.
Met een hevigen slag botsten beide voertuigen te
gen elkaar. De gevolgen waren ontzettend. De tram
werd uit de rails gelicht en bleef zwaar beschadigd
op den weg staan. Van de taxi waren slechts brok.
stukken over. De chauffeur had eenige bloedende
snijwonden opgeloopen en klaagde over pijn in den
rug. Erger waren evenwel de beide passagiers, de
gebroeders Jansen, resp. eigenaars van Hotel Jansen
en i.De Nieuwe Kerseboom' te Nijmegen en exploi
tant van het Lunapark te Amsterdam, er aan toe.
De heer Jansen uit Nijmegen raakte bekneld en
sloeg met het hoofd tegen de voorruit van den
wagen. Met een schedelbasisfractuur en inwendige
kneuzingen is hij in het St. Jans-ziekenhuis te La
ren opgenomen. Zijn broer had diepe wonden aan het
gelaat opgeloopen en werd eveneens naar het zie
kenhuis vervoerd. Het tramverkeer ondervond eeni-
gen tijd vertraging.
„SIAMEESCHE" TWEELING GEBOREN.
Te Michigan is een „Siameesche" tweeling geboren,
twee meisjes, waarvan de een dood ter wereld is ge
komen, en de andere nog in leven is. De doktoren
achten het evenwel nutteloos de beide lichamen
langs operatieven weg te scheiden, daar de ver
wachting is, dat ook het andere meisje spoedig zal
overlijden.
Nader vernemen wij dat ook het tweede meisje is
overleden.
ALS RIJKSBEMIDDELAAR IN HET
4DE DISTRICT.
Mr. VERSCHUUR.
Bij Koninklijk Besluit van 1 Juli is met ingang
van dien datum aan den heer prof. mr. P. J. M.
Aalberse te 's-Gravenhage op zijn verzoek eervol
ontslag verleend als FJjjksbemiddelaar in het 4e
district, onder dankbetuiging voor de vele belang
rijke diensten, door hem in die functie bewezen, en
is benoemd tot Rijksbemiddelaar in het 4e district
Mr. Verschuur, oud-minister van Economische Zaken.
ONTVLUCHTE GEVANGENE DOODGESCHOTEN.
De Ley del Fuga (wet op onvluchting in Nicara
gua) krachtens welke ontvluchte gevangenen dood
geschoten mogen worden, is vandaag toegepast,
toen de beruchte gifmenger, Oliverie Sastaneda door
de nationale garde werd doodgeschoten toen hij
trachtte uit de gevangenis te Leon te ontkomen.
Hij was in Augustus van verleden jaar tot 20
jaar gevangenisstraf veroordeeld wegens vergifti
ging van vier personen, die tot de society van Leon
behoorden. Deze zaak heeft destijds overal in mid-
den-Amerikt zeer de aandacht getrokken, daar het
het eerste bekende vergiftigingsproces in dit deel
der wereld was.
EEN EDELACHTBARE ALS FILM
DIVA.
DE BURGEMEESTER NOG WAT
ONWENNIG TEGENOVER HET
VROUWELIJK RAADSLID.
Het groote vraagstuk waarvoor elk vooruitstrevend
menschenkind zich geplaatst ziet is: hoe word ik be
kend.
Reeds in de grijze oudheid deed men de meest
dwaze dingen om maar de onstervelijkheid deelach
tig te worden.
In onze nuchtere twintigste eeuw echter is het niet
langer de onsterfelijkheid, welke lokt, maar heeft
men meer op met de verheerlijking van de eigen
persoon en verbetering van de eigen maatschappe
lijke positie.
Vandaar dat er tegenwoordig niemand meer ge
vonden wordt bereid om groote kunstwerken te ver
nietigen met het uitsluitend doel zijn naam voor het
nageslacht te bewaren. Een andere zaak is of men
tot deze dwaze daad niet zou overgaan als er gewin
of reclame in stak.
De meest potsierlijke dingen haalt men uit om, in
verband daarmee, maar de aandacht op zich te vesti
gen.
Film-diva's wagen zich enkele keeren per jaar in
een nieuw huwelijksbootje, enkel en alleen om de
reclame.
Ze laten paarlen colliers stelen, verzekeren hun
kleine teen tegen breuk, laten hun kinderen door
een zestal negers dag en nacht bewaken: alles
reclame.
Een gewoon sterveling stuurt circulaires, loopt def
tig, draagt een bizonder hoedje of houdt een gloed
volle speech bij het vertrek van den burgemeester,
alles tam-tam, alles reclame!
Het is werkelijk niet te begrijpen wat al niet wordt
bedacht om maar op te vallen, om maar reclame te
maken.
Wij allen snakken naar een goede inspiratie, die
ons weer eens wat voordeel kan brengen. En daarom
ben ik zoo in en in jaloersch op onze gemeenteraads
leden.
Zoo'n Edelachtbare is gewoonweg door de goden
gekust. Hij behoeft geen slapeloozc nachten op zijn
sponde door te brengen om naar idééën te hengelen,
doch hij, daar op de stoel der eere gezeten, doet zijn
mond maar open en de ijverige pennen der journa
listen komen in beweging en enkele uren later bren
gen de cylinders der rotatiepersen zijn gedegen wijs
heid onder de menschen.
En des te aandoenlijker men het nu maar maakt,
des te meer kiezers zweren bij deez' wijs profeet.
Zoo ongeveer moet men de houding verklaren,
welke ons raadslid v. Erp, Maandagavond tijdens de
Raadszitting aannam, bij de behandeling van het
voorstel van B. en W. tot het verleenen van f500.
subsidie ten behoeve van de te houden Kanaal
feesten.
Wacht, denkt ons donkergekielde raadslid. Daar
heb je een kans. En dus hing hij een zielig beeld
op van den nood dor tijden, sleepte er de verbree
ding van het Noord bij en eindigde zijn tam-tam-
speech met heel pathetisch te beweren, dat hij, de
vriend der armen, de f500.zou bestemmen voor
turf en cokes ovor behoeftigen.
Als dat niet helpt, dan helpt niets.
Alweer een lokmiddel voor een deel kiezers! Tam-
Tam.
Gek, dat onze Edelachtbare niet bij zijn
Germaansche geestverwanten in den leer gaat.
Die weten wat reclame is.
Goebbels, de reclame-reus, weet beter dan onze
Edelachtbare heer Van Erp, hoe hij welvaart moet
scheppen.
Die weet van de opening van een weg of een
kanaal een demonstratie te maken, zóó massaal en
zóó grootsch, dat onze Kanalen-commissie er een
stumperd bij is.
Die fascist schi'oomt ftSët om daar wat voor neer
te tellen en begrijpt, dat de kost voor de baat uit
gaat en de meest edele vorm van armenzorg is de
verhooging van de welvaart.
Hoe armzalig stak daar de houding van ons
raadslid bij af.
Deze weet heel goed, dat alleen al de reclame, die
tot dusver in de groote pers voor onze Kanalen-
opening is gemaakt, veel meer dan vijfhonderd
gulden waard is, hij weet dat straks een leger pers
fotografen en journalisten Schagen zal binnenruk
ken en heel Nederland zal lezen van dat centrum
plaatsje in Hollands Noordpunt, dat thans haven
plaats is geworden.
Hij weet drommels goed, dat die reclame met geen
duizenden is te betalen, maar toch de armzalige
geste! Ziehier gij arme, hier is Uw pleitbezorger,
hier is de man die het goed met U meent!
Hoe fijntjes wist wethouder Buiskool hem te ant
woorden, dat de commissie hier had overgenomen
een taak, welke eigenlijk op de gemeente zelf rustte
en dan zeker duizenden meer van de gemeentelijke
schatkist zou hebben gevraagd. En leukweg zeide hij,
niet te begrijpen dat de heer Van Erp, die toch altijd
zoo'n ijveraar voor versterking van Schagen's posi
tie is geweest en feesten steeds sterk had geanimeerd,
altijd feestcommissielid was, thans bij dit historische
gebeuren zoo'n benepen en bekrompen houding aan
nam.
Het bleek overduidelijk dat het voorstel van B. en
W. er met vlag en wimpel zou doorgaan, toen slechts
de heer Bijlsma zich voor halveering van het bedrag
uitsprak.
En zoo kreeg dan de Kanalencommissie haar f 500,
en wij hopen nu nog maar dat dit geld in hooge
mate zal bijdragen om de aandacht op Schagen als
centrumplaats te vestigen en daardoor overvloedig,
vruchten zal afwerpen.
Veel behelsde de agenda overigens niet. Zij was-
weinig belangrijk en nog minder interessant.
Slechts de heer Dekker wist een puzzletje aan het
college voor te leggen over stagnatie in het electrisch
net. Het zou echter zeer wenschclijk zijn als dit'
raadslid in het vervolg een duidelijker omschrijving
van dergelijke gevallen wist te geven. Of de schuld
werkelijk bij het Gemeentelijk bedrijf lag, viel niet
uit zijn beschrijving op te maken en de burgemees
ter wist de kwestie dan ook, zeer terecht, aan open
bare bespreking te onttrekken.
Aan gepraat in de ruimte heeft niemand iets.
Toch is zoo'n halve voorbereiding altijd jammer,
omdat daardoor soms dingen in het duister blijven,
welke het licht der openbaarheid dringend van noo-
de hebben.
Ons vrouwelijk raadslid, Mej. Kamp, heeft haar
maiden speech gehouden met de vraag waarom maar
niet meteen een havenmeester is benoemd, nu de
Raad toch over de Kanalen en de haven discusseer
de.
Als Mej. Kamp een jaartje meer praktijk heeft,
doet ze zulke vragen niet meer.
Nu werd ze er zeer hoffelijk door den Voorzitter
op attent gemaakt, dat moeilijk een dergelijke func-
tionnaris kan worden benoemd zoolang de heffing
der havengelden nog niet is vastgelegd.
Het viel ons op. dat do burgemeester, tegenover
zijn vrouwelijke discipel nog wat onwennig deedr
Ietwat huiselijker, smeuiger zouden wij zeggen,
dan tegen de heeren.
Misschien verkent onze burgemeester het terrein
nog een weinig, omdat hij het natuurlijk is afge
leerd om met vrouwelijke raadsleden rekening te
houden.
Althans de beminnelijke lach die zijn woorden
vergezelde toen hij mej. Kamp haar foutje onder 't
oog bracht moet haar toegevend hebben gestemd;
van repliek zag ze althans af en dat wil hij vrou
welijke raadsleden heel wat zeggen.