Irun ernstig
bedreigd
Herstel in Amerika
zet zich voort
SPANJE
San Marcial
ingenomen
Diensttijdverlenging in
België
Nummer- en Nationaliteitsplaten
van motorrijtuigen
De marechaussee en de
rijksveldwacht
Laschapparaat uit elkaar
gevlogen
Moskou zonder gas
Dor:'^rdag 3 September 1936
Postrekening
No. 23330
SCIAGER
79ste Jaargang. No. 10055
COURANT.
Int. Telet
No. 20
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Vrijdags. Bij inzending tot
's morgens 8 uur, worden Advertentiën nog zooveel mogelijk in het
eerstuitkomend nummer geplaatst
Uitgave der N.V. vJi. P. Trapman Co., Schagen
8 PAGINA'S.
Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN
TIëN van 1 tot 5 regels f0.85, iedere regel meer 15 cent (bewijsno
inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekend
DE REBELLEN VEROVEREN BE
LANGRIJKE STELLINGEN.
Nadat gisteren de ochtend in volkomen rust was
verstreken, openden de opstandelingen volkomen
plotseling, om 1 uur des middags, een krachtig in
fanterie- machinegeweer- en handgranatenvuur op
de regeeringsstellingen, welke van het oude fort San
Marcial omlaag naar de grensrivier Bidassoa loopen.
Ongeveer een half uur later vielen de rechtschen, uit
het zuiden komende, deze linie in stormloop aan.
Om half drie kon men van den Franschen oever de
rood-geel-roode kleuren, de vlag der Franco-troepen
van den top zien wapperen.
Terwijl de te hulp geroepen versterkingen der re-
geeringstroepen er den voorkeur aan gaven halver
wege terug te keeren, verplaatste de artillerie van
Fonterrabie het vuur belangrijk naar achteren. Zij
bestookte met de stukken van middelmatig kaliber
de naar Irun leidende helling, teneinde een verder
oprukken der opstandelingen te voorkomen.
Deze schijnen van hun kant de verovering der
laatste bergposities door de verder westelijk om
trekkend in het veld gebrachte overige troepen van
Franco af te wachten, alvorens tot een nieuwen
aanval over te gaan.
Opvallend was het volkomen afwezig blijven van
luchtstrijdkrachten aan beide zijden evenals de zui
nigheid, waarmede aanvallers en verdedigers van
hun munitie gebruik maakten. Ook van de zeezijde
heeft tot dusverre nog niemand in den strijd inge
grepen.
Even over vier uur kwam een afdeeling op
standelingen ter sterkte van ongeveer 60 man
op de zoo juist veroverde hoogte te voor
schijn. Met de rood-geel-roode vlag aan het
hoofd stormden zij de helling af naar stel
ling no. 1 der regeeringstroepen, welke iets
boven Behobie ligt. Vanuit San Marcial
werden de aanvallers met een razend ma
chinegeweervuur bestookt, hetgeen hun storm
loop echter niet stuitte. Enkele minuten la
ter hadden zij stelling no. 1 bereikt, die door
de regeeringstroepen reeds was verlaten.
Op hetzelfde oogenblik, waarop de vlag
op de borstwering van den loopgraaf geplant
werd, sloegen vier granaten voor de stelling
in, echter zonder schade aan te richten.
Intusschen trokken zich op de uitgangsstelling
verdere versterkingen samen, benevens nieuwe
stormafdeelingen, welke tot taak hebben de bergop
waarts op denzelfden keten liggende stellingen 3 en
4 aan te vallen. De artillerie der regeeringstroepen
vuurt onophoudelijk op de posities, die door de recht
schen genomen zijn.
De opstandelingenartillerie daarentegen zwijgt,
waarschijnlijk omdat zij rekening houdt met een on
middellijk verder oprukken der rechtsche infanterie
Tegen vijf uur was in de richting van den straat
weg van Behobie naar Irun buitengewoon hevig in
fanterie- en machinegeweervuur te hooren.
Het schijnt, dat de rechtschen ook langs de grens
rivier Biedassoa oprukken.
Ook San Marcial gevallen.
De strijdkrachten der opstandelingen hebben ver
volgens den heuvelrug bij San Marcial na een storm
aanval genomen. Ook later op den dag hebben de
opstandelingen hun positie in dezen sector kunnen
versterken. Om onnoodige offers te voorkomen,
worden de goed verdedigde stellingen der regee
ringstroepen niet bestormd.
Door hun omtrekkende beweging houen de op
standelingen evenwel goede mitrailleurnesten te
kunnen inrichten, van waar uit zij de regeerings
troepen door flankvuur tot een geleidelijken terug
tocht denken te dwingen.
Twee batterijen loopgraaf geschut der regeerings
troepen, welke deze in alle stilte hebben opgesteld,
tusschen de hoogte van San Marcial en Irun, be
schieten onafgebroken de aanvalslinie der opstande
lingen ten westen van de hoogte van San Marcial.
Tegen negen uur vanavond werd het geweer- en
mitrailleurvuur weer zeer hevig.
De pantsertrein dor regeeringstroepen werd onge
veer een kilometer teruggetrokken. Hij bevindt zich
thans tusschen Behobia en Irun. Waarschijnlijk
was men bezorgd door de omtrekkende beweging
der opstandelingen te worden afgesneden. Bij de
'grensrivier Bidossoa hebben de regeeringstroepen
daarentegen hun stellingen zoo veel mogelijk voor
uitgeschoven.
Te Behobia staan eenige vrachtauto's gereed om
de volksfront-militie zoo noodig naar Irun over te
brengen.
's Middags zijn weer een groot aantal vluchtelin
gen van Behobia naar Hendaye vertrokken.
De activiteit der artillerie duurde ook na het
invallen der duisternis nog voort. De zware
batterijen van Fuentarrabia schieten op de
verbindingswegen achter het front der op
standelingen en ook op San Marcial, terwijl
de artillerie der opstandelingen de wegen be
schiet, waarlangs de regeeringstroepen zich
zouden kunnen terugtrekken.
Wanhopige positie der regeeringstroepen.
Een vertegenwoordiger van Havas is erin geslaagd
Irun binnen te komen. De stad biedt een troostelooze
aanblik. Op straat ziet men niets dan gewapende
volksfronters. Steeds komen versterkingen uit San
Sebastian, die onmiddellijk worden doorgezonden
naar het front, waar een bloedigen slag gaande is.
Ook de velden bij de grens bieden een schrikkelijk
aanzien, de bewoners die nog in Irun waren ge
bleven, vluchten hierheen. Overal zijn hier met gras
gevulde matrassen gelegd en resten van maaltijden
liggen verspreid. Sedert eenige dagen leven hier
enkele honderden vluchtelingen uit Irun onder
den blooten hemel, gereed bij het minste gevaar te
vluchten. De positie der regeeringstroepen wordt
met het uur moeilijker. De omtrekkende beweging
der „witten" vormt een groot gevaar en daar de
hoogten om de stad thans vrijwel allen in handen
der opstandelingen zijn, dreigt de positie der regee
ringstroepen onhoudbaar te worden.
Vanaf de Fransche grens kan men ook zien, dat
Irun haastig in staat van verdediging wordt ge
bracht. Barricaden van zandzakken worden haastig
gemaakt en voor de ramen der huizen plaatsen zich
schutters. Het heeft den aanblik, dat de slag nog
voort zal duren en zeer bloedig zal worden.
Duizenden zijn op Fransch gebied gevlucht en on
dergebracht bij de inwoners van Fransch Behobie,
want de wegen zijn te onveilig om hen naar Hen
daye te brengen.
Wreede wraaktooneelen.
De „Petit Parisien" publiceert van de hand van een
specialen correspondent ooggetuigeverslagen van
vreeselijke tooneelen, die zich te Albacete, naar aan
leiding van een plaatselijkcn militairen opstand heb
ben afgespeeld. Deze verslagen, aldus de correspon
dent, zijn afkomstig van een overtuigd lid van het
volksfront, die in de gelederen van de volksfront-
militie aanwezig was bij de inneming van Alba
cete. De soldaten zouden hem hebben verteld: „Die
genen, die op ons geschoten hadden en die wij met
de wapens in de hand aantroffen, werden ter dood
veroordeeld. Een proces was daartoe niet noodig.
Wij plaatsten ze tegen de muren der huizen en
schoten ze neer. Het betrof ongeveer honderd man.
De gewapende menigte, die dikwijls uit de ergste
gebieden kwam, stortte zich op de gedooden en
sneed de lijken met lange messen in stukken. Tel
kens, wanneer een afdeeling gevangenen voorbij
kwam, werden dezen aan de begeleidende man
schappen ontrukt en ter plaatse neergestoken. Ruim
100 lijken zijn drie dagen lang in de gloeiende hitte
blijven liggen. Deze razernij was zelfs op een deel
van de militicmanschappen overgeslagen. Zij scho
ten onophoudelijk alles neer, wat de uniform van
de Guardia Civil droeg of min of meer goed burger
lijk gekleed was.
Het was een ongelooflijke slachtpartij
Generaal Franco opperbevelhebber der
troepenmacht van de opstandelingen.
Een der leiders te Burgos, die gistermiddag Hen
daye is gepasseerd, vertelde, dat door de benoeming
van generaal Franco tot opperbevelhebber der ge-
heelc troepenmacht van de opstandelingen eenheid
is gekomen in de actie dezer beweging. Er is geen
sprake van persoonlijke rivaliteit en geharrewar, al
dus de zegsman.
Onbesliste strijd bij Huesca.
De opmarsch van de rechtschen in Asturië heeft
geleid tot een bijna ononderbroken front. Trubia na
bij Oviedo werd hevig gebombardeerd. Hier bevinden
zich belangrijke geschut-gieterijen. Vervolgens vlo
gen de vliegtuigen van de opstandelingen geruimen
tijd over Oviedo. In het gebied van Terruel hebben
beide tegenstanders een gevecht geleverd, dat niet be
slist werd. Aan het Huescafront duurt de strijd nog
voort.
Malaga opnieuw gebombardeerd.
Uit Burgos wordt gemeld, dat de militaire radio
zender van Oviedo heeft medegedeeld, dat de recht
sche troepen gisterenavond de op 35 km. ten westen
van Oviedo gelegen stad Salas hebben ingenomen.
Verder heeft het radiostation van Burgos medege
deeld, dat de stad Malaga en de in de haven liggen
de oorlogsschepen der regeering opnieuw gebombar
deerd werden.
CHEF VAN DEN GENERALEN STAF
ACHT HAAR NOODZAKELIJK
Naar de Brusselsche corr. van de „Msb."
meldt, heeft de parlementaire legercommissie
in België gieter opnieuw vergaderd om ander
maal de kwestie te bespreken van de voor de
grensverdediging benoodigde dekkingstroepen.
Drie generaals, onder wie de chef van den
generalen staf, spraken als hun meening uit
dat, om over de noodige dekkingstroepen te
kunnen beschikken, de militaire diensttijd voor
de verschillende wapens tot 12. 14. 16 en 18
maanden zou moeten worden verlengd.
De besprekingen worden heden voortgezet.
Reuter seint nog uit Brussel:
De gemengde militaire commissie heeft een
stemmig den wensch te kennen gegeven dat de
regeering alle maatregelen treft om de werk
zaamheden aan het Alhert-kanaal zooveel mo
gelijk te verhaasten.
De A.N.W.B. schrijft ons:
De commissie voor verkeer van den volken
bond heeft de aandacht der verschillende regee
ringen gevestigd op het feit dat de naleving der
voorschriften betreffende de nummer- en natio
naliteitsplaten van motorrijtuigen te wenschen
overlaat. In verschillende landen wordt thans
nauwkeuriger toezicht gehouden op nakoming
dezer bepalingen, zoodat een waarschuwing zeer
op haar plaats is.
In het bijzonder dient er op gewezen te wor
den dat ieder motorrijtuig in het internationaal
verkeer voorzien moet zijn van de voorgeschre
ven nummer- en nationaliteitsplaten, welke ver
licht moeten kunnen worden, terwijl voor
eventueele aanhangwagens dezelfde voorschrif
ten gelden.
Om zich onaangenaamheden wegens niet-na-
leving dezer voorschriften te besparen, neme
men dus bovenstaande waarschuwing ter harte
Geen samenvoeging tot één rijks
politiekorps? Reorganisatie van de
grensbewaking.
Naar de N. R. Ct. verneemt, zou van de
plannen tot samenvoeging van het wapen der
Kon. marechausse en de rijksveldwacht tot één
op militaire leest geschoeid rijkspolitiekorps,
waarbij het wapen der marechausse zijn zuiver
militaire karakter zou verliezen, niets komen.
Het departement van defensie zounaar
ons wordt medegedeeld van een opheffing
van het wapen der Kon. marechaussee in zijn
tegenwoordigen vorm niets willen weten en zou
prijs stellen op het behoud van een rijkspolitie
korps. met een zuiver militair karakter. In
plaats van een opheffing, zijn er integendeel
plannen tot een verhooging van de sterkte van
het wapen der marechaussee.
Zoo bestaan b.v. plannen, om in het district
Amsterdam een proef te nemen met de
dislocatie van rijksveldwacht en marechaus
see. in welk verband dit district met enkele
brigades zou worden versterkt.
Teneinde een meer efficiente werking van
beide korpsen te verkrijgen, heeft de minister
van justitie voorts een departementale com
missie ingesteld, om na te gaan in hoeverre,
met uitbreiding van verschillende brigades der
Kon. marechaussee, toch uiteindelijk een bezui
niging is te verkrijgen, door de parketdiensten
bij rechtbanken en gerechtshoven op te dragen
aan de marechaussee, zooals thans o.a. te Zut-
phen reeds het geval is.
Ten slotte wordt een reorganisatie van de
grensbewaking overwogen, in verband waarma-
de aan het bureau van den majoor der Kon.
marechaussee, tevens administrateur der grens
bewaking. een speciale afdeeling is ingesteld,
welke alel in Nederland verblijvende vreemdelin
gen nauwkeurig zal registreeren.
DE OMZETTEN IN DEN KLEIN
HANDEL WAREN GEHEEL IN
OVEREENSTEMMING MET DE
MEEST HOOPVOLLE VERWACH
TINGEN.
NEW YORK, 2 September (A.N.P.):
Het zomerseizoen in den handel is op bevredigende
wijze afgesloten, schrijft de National Citybank in
haar jongste maandbericht. De vooruitgang in de drie
maanden per einde Augustus bedraagt voor de
meeste bedrijven 1520 procent, vergeleken met de
overeenkomstige periode van verleden jaar, terwijl
het vertrouwen voor de resteerende maanden van het
jaar algemeen is, als gevolg van de groote bedrijvig
heid in de industrie, die zich handhaaft op het hoog
ste peil der laatste zes maanden, de vaste stemming
voor landbouwproducten, de bonus-uitkeering en de
andere regecringsuitkeeringen. Deze betalingen ver
sterken de koopkracht tijdelijk, hetgeen in de afgc-
loopen drie maanden duidelijk gebleken is.
De omzetten in den kleinhandel waren geheel in
overeenstemming met de meest hoopvolle verwach
tingen en de berichten uit het zakenleven doen uit
komen, dat de seizoens-reactie geringer was dan nor
maal.
In Juli werd zelfs een nieuw rccordpeil voor de
herstelperiode bereikt cn hoewel de vermindering
der bedrijvigheid in de automobielindustrie de
Augustuscijfers wellicht zal doen dalen, zal de re
actie niet belangrijk zijn.
Er is meer geld uitgegeven voor vacantie- en reis
doeleinden dan in vele jaren het geval was, waar
aan het o.a. te danken is, dat de ontvangsten der
spoorwegmaatschappijen in Juli tweemaal zoo
groot waren dan in dezelfde maand van 1935. Tot
dusverre heeft de oogstschade slechte weinig invloed
op het bedrijfsleven uitgeoefend.
Groote kleinhandelsverkoopen.
In Juli waren de kleinhandelsverkoopen 18 pro
cent grooter dan in Juli 1935 en ook in Augustus
was een verbetering waar te nemen. Maar op den
duur zal ccn ramp als dc droogte van dit jaar moe
ten leiden tot een verhooging der prijzen, ofschoon
een stijging der levensmicldelenprijzen waarschijnlijk
niet voor 1937 zal plaats vinden, zoodat de invloed
op de ontwikkeling in de herfstmaanden niet be
langrijk zal zijn. De gevolgen van de mislukking
van de oogst zullen over een langere periode ver
deeld worden, zoodat zij gemakkelijker te dragen
zijn. Daarbij zijn de industriearbeiders beter in staat
een stijging van de kosten van levensonderhoud te
weerstaan dan twee jaar geleden, dank zij een toene
ming der uitbetaalde loonen van 26 procent, terwijl
het loonpeil 17 procent hooger ligt dan toen.
Gedurende de zomermaanden was van een ver
mindering der bedrijvigheid in vele takken van in
dustrie niets te bespeuren.
De katoenfabrieken melden een flinke achterstand
in de onuitgevoerde orders en werken nog op het
hoogste peil, dat in de zomermaanden werd bereikt.
Ook de bedrijvigheid in de staalindustrie handhaaft
zich volkomen., ondanks een vermindering van de
orders der automobielfabrieken, daar andere indu
strieën flinke bestellingen hebben gedaan.
Op het. oogenblik zijn er geen zichtbare teekenen,
die wijzen op den aankoop van staal voor toekom
stige behoeften noch op het aanleggen van andere
dan normale voorraden. Daarentegen is de bedrij
vigheid in verschillende verbruiksgoederen-indus-
trieën op het oogenblik zoo groot, dat zich voorraden
zullen vormen, indien deze graad van activiteit nog
lang gehandhaafd blijft De textielfabrieken b.v.
werkten in Juli op 120 procent der capaciteit op ba
sis van het eenploegenstelscl, zoodat de vrees voor
een overbelasting van de markt niet ongegrond is.
De Europeesche politieke situatie is een ongunstige
factor, maar de houding van de mogendheden geeft
een groote mate van zekerheid, dat andere landen
niet in het Spaansche conflict zullen worden ge
mengd.
De verkiezingen in de Vereenigde Staten zijn waar
schijnlijk oorzaak, dat verschillende plannen voor
uitbreiding van zaken zijn opgeschort maar het
nieuws uit het bedrijfsleven doet opnieuw uitkomen,,
dat de meening, dat jaren waarin een presidentsver
kiezing valt, altijd slechte jaren voor het bedrijfsle
ven zijn, onjuist is.
Er bestaat een toenemende neiging om aan te ne
men, dat belangrijke arbeidsmogelijkheden, o.a. in
de staalindustrie, niet zoo vroeg zullen uitbreken om
een verbetering van het hdrijfsleven in de herfst
maanden tot staan te brencon.
Geen persoonlijke ongelukken.
Terwijl de garagehouder L. Stok te Lexinond
gistermiddag omstreeks vijf uur bezig was met
het autogeen lasschen. is plotseling met een knal
die tot ver in den omtrek werd gehoord, het ap
paraat uit elkaar gesprongen.
Door den geweldigen luchtdruk stortte de
achtergevel van de werkplaats in en de stuk
ken kwamen wijd in de omgeving terecht. In de
meestal druk bezette zaak was toevallig de heer
Stok alleen aanwezig en hij bleef ongedeerd.
De materieele schade is, zooals te begrijpen
valt. zeer groot.
Beperking van electriciteitsver-
bruik voorgeschreven.
Moskou Het gemeentebestuur van Moskou
heeft allen verbruikers van electrischen stroom
verzocht het verbruik met 15% te verminderen.
Indien aan dit verzoek geen gevolg wordt gege
ven zal de stroom worden afgesneden. Ofschoon
geen reden voor dezen maatregel wordt op
gegeven, is dit waarschijnlijk een gevolg van
onvoldoende productie. De stad zit verder reeds
vier dagen zonder gas.
ATHLETIEK.
INTERNATIONALE ATHLETIEKWEDSTRIJDEN
TE GOTHENBURG.
Osendarp tweede op de 200 M. achter Draper.
Gothenburg. Gister was het de laatste dag van
de tweedaagsche int. athletiekwedstrijden, welke te
Gothenburg zijn gehouden. Onze landgenoot Osen
darp, die gisteren de 100 M. voor den Amerikaan
Draper had gewonnen, kwam thans tegen den
zelfden looper op de 200 M. uit. Ditmaal won de
Amerikaan in 21.5 sec., terwijl onze landgenoot met
gering verschil tweede werd. Het hoogspringen werd
ditmaal gewonnen door den Amerikaanschen neger
Al Britton met een sprong van precies 2 M. terwijl
de Fin Kotkas, die Dinsdag een nieuw Europeesch
record had gevestigd door 2.03 M. te springen, thans
tweede werd met een sprong van 1.95 M.
De Zweed Bergh deed zich wederom als de beste
discuswerper van deze wedstrijden kennen met een
worp van 51.72 M. terwijl de Amerikaan Carpenter
met 50.65 M. tweede werd.
Op de 1500 M. liet de Zweedsche looper Ny met een
tijd van 3 min. 52.4 sec. den Amerikaan Dawsin vrij
ver achter zich. De 5000 M. was voor den Fin I.ehti-
nen, die dezen afstand in 14 min. 45.8 sec liep.
Tenslotte was de wereldrecordhouder Forrest
Towns weer de sterkste op de 110 M. horden. Dit
maal deed hij er 14.3 sec. over, wat echter voldoende
was om den Zweed Lidman gemakkelijk te slaan.
