Uit het Karntnerland
Prae-historische
invloeden
Dc werkkampen van de
Zaterdag 19 September 1936. SC^A^tii COURANT. Derde Blad. No. 10066
De heer vao Zwanenberg
neemt ontslag als regeerings-
commissaris.
Amerika wil buiten
oorlog blijven
Blum voor de radio
Amsterdamsche burgerwacht
EEN HEIMMET ZOO AL
LERLIEFSTE DOCHTERS,
DIE SLECHTS EEN IDEAAL
HADDEN: ZICH ZOO DIK
MOGELIJK TE ETEN
WANNEER men een zaak goed wil aanpak
ken, dan dient men bij het begin te begin
nen, en wanneer ik dan over Karnten, de
Zuidelijke provincie van Oostenrijk wil ver
tellen, dan moet ik daarom eigenlijk eerst met een
wetenschappelijk gezicht een en ander mededeel en
over tertiaire, diluviale en alluviale perioden. In die
oudste tijden van de geschiedenis der aarde was er
n.1. reeds een klein stukje Karnten aanwezig, dat
door vulkanische uitbarstingen langzamerhand groo-
ter werd, terwijl het ook van zeezijde, door het ont
staan van koraalriffen en kalksteenafzettingen ver
der aangroeide. Hierin lijkt het dus wel eenigszins
op de historie van Holland's bodem, die toch ook
ontstond doordat er een stroohalm aanspoelde,
waaraan zich slib ging vasthechten. Alleen is er
dadelijk weer dat verschil, dat er bij ons toen fluks
een Hollander kwam die een dijk om het gewon
nen hoekje legde, terwijl men hier alles aan z'n
beloop overliet en kalm toezag hoe in het midden
der aardgeschiedenis de aardkorst zich in 3 groote
plooien legde. Nadat verschillende vulkanische
erupties nog alles een beetje op de juiste plaats
hadden geschud en de ijstijd hier en daar door mid
del van gletschers wat had bijgeslepen, waren de
Alpen alsook de Zuidelijk Kalkalpen en daarmee het
Karntner landschap kant en klaar.
Nu is het natuurlijk zeer betreurenswaardig, dat
het groote publiek over 't algemeen aan dei-gelijke
geologische nasporingen geenerlei aandacht schenkt,
want volgens deskundigen komt het toch door al
hel vorenstaande, dat er in Karnten ovei'heei'schcnde
N.-W. luchtstroomingen zijn en dat er ergens over
een bci'gkam een hooge luchtdruk komt met een in
vloed van „Midden-Europa, waardoor hier een
„pannonisches klima" bestaat, dat volgens holel-
prospecti zoo'n gunstigen invloed heeft op zieke,
herstellende en gezonde zomergasten, maar wat vol
gens de geleerden wil zeggen, dat de gemiddelde
temperatuur lager is, dan ze, met 't oog op de zui
delijke ligging van het land, eigenlijk moest zijn.
Dit laatste heb ik zelf trouwens ook door persoon
lijke waai-nemingen vastgesteld, n.1. 's nachts, bibbe
rend in m'n bed. Want al rasch deed ik de eiwaring
op, dat men hier in 't Zuiden 's nachts evenveel
dekens noodig heeft als bij ons in 't Noorden in een
mi 1 den winter.
Nu moet ik eei-lijk bekennen, dat, ik zelf ook tot
het gröote publiek behoor en'dat ik ovei' die prae-
historische invloeden die mij wachtten ook niet te
veel peinsde, toen ik van Tsjecho-Slowakije naar
Oosteni'ijk i-eiscle. Ik moest ti-ouwens al m'n gedach
ten vei-zamelen om door mimiek en gebaren den
conducteur aan z'n verstand te brengen, dat ik niet
naar Presburg wilde, niaar naar Wien,.. Weenen...
Viennaü, terwijl hij mij iets trachtte uit te leggeii
omtrent Bratislava, wat me nadei-hand de nieuwe
Tsjechische naam voor Presburg bleek te zijn. Van
Wien naar 't Zuiden had de prachtige Semmei'ing
m'n volle aandacht; in wonderlijke kronkels kroop
de trein steeds hooger en hooger totdat we, heele-
maal boven, door een minuten-lange tunnel plotse
ling van Nieder-östen-eich in de provincie Steier-
mark waren, waar langzamerhand het alpenland
schap begon, dat voor mij heel nieuw en indrukwek
kend was. Maar ook toen ik in Spittal uitstapte en
vanaf het pei'ron tusschen de hooge beigen door,
ver in het Lui-nfeldal keek, toen kwam ik onder
den indruk door die machtige, zonbeschenen berg-
kolosscn, maar dacht er niet over na of dat mis
schien hooggebergte-vormen wai-en dan wel Dolomie
ten met een middelge'beigte-karakter, die ik claar
aanschouwcle.
De reis ging nog verder per autobus langs een
angstig kronkelenden weg, aan den eenen kant een
loodrechte bergwand, aan den andei-en kant de
•bruisende Lieser, waarlangs ik tot mn opluch
ting een ijzeren hek ontdekte. Nadat we met een
griezeligen slinger over een houten noodbrug wa
ren geklapperd (de steenen brug is bij de Putz van
1934 in de lucht geblazen), kwamen we in Seeboden,
waar ik met m'n bagage voor m'n tijdelijk tehuis
werd afgeladen. Dit tehuis was vroeger een groot
Gasthaus geweest en werd later door de Nationaal-
Socialjsten gebruikt voor kindervacantiekolonies.
Bij de reeds genoemde Putz werd het gebouw met
de 20 H.A. eibij behoorende grond onteigend en dient
nu weer voor eenzelfde doel, maar thans onder aus
piciën van den jeugdbond „Jung Vaterland".
Hoewel het, oorspronkelijk was afgesproken, dat
ik in dit Heim als leidster mee zou wei-ken, had ik
tijdens m'n kort, oponthoud in Weenen reeds moeten
ervaren, dat men dit later had veranderd, zonder
mij daarover verder te berichten en dat ik blij kon
zijn, dat ik als (betalende) gast werd opgenomen.
Weldra ontdekte ik echter, dat het. Heim een stevig
politieleen grondslag had en was toen over den gang
•van zaken wel tevreden, want ik zou waarschijnlijk
te kort zijn geschoten aan geestdrift om de meisjes
in die richting leiding te geven en had dan ook
niet, zooals nu, me aan bepaalde ceremoniën kun
nen ontrekken, als bijv. de Flaggenparade 's mor
gens, waarbij eerst iedere provinciale groep haar
eigen Heimatslied zong, waarna gezamenlijk 3 keer
in spreekkoor werd herhaald:
Heil-Érnst-Rüdiger
Star-hem-berg!
onder het plechtig hijsehen van de groen-witte
bondsvlag; d.w.z. dit laatste slechts totdat op een
onzaligen morgen het touwtje brak en de trotsche
Fahne als een ziellooze vaatdoek ter aarde bleef
liggen.
Voor de rest bestond er in onze familie met 200
allerliefste dochters slechts één ideaal: zich zoo dik
mogelijk te eten, waarlijk een plezierige afwisseling
in dezen tijd dat bijna ieder openlijk of heimelijk
aan een vermageringskuur doet. Het wegen aan het.
einde van het verblijf was voor de kinderen dan ook
een belangrijke gebeurtenis en velen kwamen met
stralende gezichten vertellen dat ze 7 K.G. waren
toegenomen, een resultaat dat zeker vele anderen
tot vertwijfeling zou hebben gebracht..
Doordat, ik midden in een „Turnüs" was gekomen,
maakte ik al spoedig een grootsch afscheidsfeest
mee, waartoe ik plechtig werd uitgenoodigd om me'
d'e overige officieele personen, zooals de keukenleid
ster, de waschvrouw, de bakker, de slager en de
kampdokter, op de eeretribune van houten schragen
in één der eetzalen* plaats te nemen. Nadat ook de
Watermolentje bij Seeboden
overige genoodigden, een paar jochies uit de buurt,
een gunstige staanplaats was aangewezen, kondigde
de etensbel het eei-ste nummer van de voorstelling
aan, waarna zonder onderbreking een rij van volks
liedjes, eenvoudige jodlers, Tiroler dansjes'enz. volg
den, nu eens stijfjes en verlegen, dan weer dapper
en natuurlijk, zoodat het geheel, als alle kindervoor
stellingen, alleraardigst was. Het feest werd besloten
met een officieel toespraakje door den Bondsloider
uit het dorp, waarna met daverende geestdrift werd
gezongen:
Wir Jungen stelm bereit
Mit Dollfusz in der neuen Zeit.
Den volgenden dag vertrp' alle leidsters en
kinderen en bleef ik voor 1 a alleen met het
personeel in het gi-oote hui: r. Daar het weer,
ondanks het „pannonisches klima" meestal goed
was, benutte ik dien tijd zoo goed mogelijk en wan
delde dé geheelé omgeving door, naar cle wonder
lijke ineengebouwde dorpjes, waarvan alle huizen
minstens 1 schuurtje aan de fc eek hebben om de
kracht van het water via een watermolen te benut
ten voor korenmolen en houtzagen, zwierf over de
hellende bergweiden, waai-, honderden snirpende
krekels voor je voeten wegspringen en ging bij
vooi'keur die weggetjes, welke door een grooten
boomgaai'd liepen (en waar al enkele vroegrijpe
peren in het gras lagen), of wel ik zwom in de „Mill-
stattei'sec" waaraan Seeboden ligt en sloeg daarbij
vervaarlijk met armen en beenen, om de vele vis-
schen op een afstand te houden, die vlak om je heen
zwommen wanneer je even rustig bleef liggen.
's Avonds vereenig de ik me met m'n overgebleven
huisgenooten in de lage, witgewelfde hal. In het be
gin maakte het Karntner dialect een vlotte conver
satie vrijwel onmogelijk, want, hadden de compli
menteuze' „Böhmschen" me verteld, dat ik een
„nettes Frauenzimmer" was, een benaming waar ik
me in het begin steeds over opwond, hier noemde
men me een „fesches Dirdrl"; en was in Böhmén
het weer „schien", hier was het „scheen" en als ik
dan zei, dat ik daar blij om was, luidde het ant
woord steevast: „ah i a'wat geen ezelgebalk voor-
stelde, maar eenvoudig beteekende: „Oh, ik ook".
Weldra leerde ik de menschen echter beter ver-
staan en toen werden die avonden voor mij ook
x-echt genoegelijk. Een enkele keer speelde één dei-
mannen op zijn citer en werden er oude operette
melodieën gezongen of werd er gedanst en zwierde
ik lustig met den langen Hausmeister of de dikke
kokkin over cle hobbelige steenen vloer. Soms ook
zaten we gewichtig te filosopheeren en dwaalden dan
dikwijls af op politiek terrein, waarbij ik werd in
gewijd over Oostenrijksche staatkundige aangelegen
heden. Mijn huisgenooten waren allen trouwe Hei-
matschützers. Volgens hen is het zoo, dat Schusch-
nigg het volk wil laten bidden en verwacht, dat dan
alles wel goed zal komen; hun Star hemberg echter
zegt, dat het eerst noodig is de menschen eten en
werk te verschaffen, terwijl hij er ook tegen strijdt,
dat de staat de kerk jaarlijks met 70 millioen schil
ling steunt, wijl de kerk cian toch nog zegt, dat
iemand nog geen waarlijk Christen is als hij is ge
doopt, doch pas als hij ieder jaar 1.20 schilling aan
de kerk. betaalt. Ach ja, die Hoimatschutzers in See
boden weten wel hoe. ze het willen hebben, en ze
zitten er danig over in, dat hun „lieber Führer" te
goed voor deze regeering bleek te zijn en er uitgezet
is. Iii het .vuur van de betoogingen werd er met de
vuist op de tafel geslagen, dat onze halve-liter-koffie-
kopjes dansten en werd me toegeschreeuwd, dat voor
Starhemberg, ze hun leven gaven als het moest. Dat
is geen loos gezegde zonder meer; de Karntner be
volking is zéér moedig, naar mén zegt nog moediger
dan de Tirolers, die nog een beetje den naam heb
ben uit den tijd van cle Vrijheidsooi-logen onder An-
di-eas Hofer. De Karntners hebben door de geschie
denis heen dikwijls blijk gegeven van hun onwan-
kélbaren trouw aan hun Hcimatland; het laatst na
den wgr.eldoorlog in de jaren 191S1920 toen de Zuicl
slaven het Zuidelijk deel bezet hielden. Ondanks
honger, nood en wreede -terreur van cle zijde der in-
d ring er s hielden ze stand tot eindelijk in 1920 een
volksstemming uitwees, dat Karnten ongedeeld zou
blijven.
M. T. B.
Naar wij vernemen heeft de Regeex-ingscom-
missaris, de heer S. v. Zwanenberg, commer- -
cieel adviseur van het college van regeerings-
commissarissen. den Minister van Landbouw
en Vissclierij verzocht hem -binnen korten tijd
van zijn functie te ontheffen. De heer Van
Zwanenberg heeft dit verzoek ingediend om
zich weer geheel aan cle belangen van zijn ei
gen bedrijf te kunnen geven. De Minister heeft
het verzoek ingewilligd, onder betuiging van
zijn gi'oote waardeex'ing voor den door den heer
Van Zwanenberg vex-richten arbeid.
De heer Van Zwanenberg, die een zoo belangrijke
rol bij de uitvoering der landbouwcrisispolitiek
heeft vervuld, is president-directeur van de Van Zwa-
nenbërg's fabrieken te Oss, voorts president-commis-
saris der Uithoornsche baconfabx'iek en van cle Wijn-
bèrgen's fabriek te Boxtel. Hij is voorzitter van den
raad van beheer der Organon te Oss.
De heer Van Zwanenberg belastte zich eenige ja
ren geleden, op verzoek der regeei'ing met cle leiding
der Neclerlandsche varkenscentrale en wercl later ook
benoemd tot directeur der Nedei-landsche Rundvee-
centrale.
In 1934 benoemde de regeering hem tot lid van het
college van x-egeei-ingscorrtinissarissen voor de uit voe
ling der landbouwcrisiswet. In dit college had hij de
functie van commercieel adviseur en had als zooda
nig een grooten invloed op den gang van zaken met
betrekking tot de landbouwcrisispolitiek.
De heer Van Zwanenberg is in de laatste jaren een
veelbesproken figuur geweest. Zijn persoon stond aan
scherpe aanvallen van vele zijden bloot. Het feit, clat
hij tot de grootste belanghebbenden bij cle baconbe-
reiding behoorde, is aanleiding geweest tot ernstige
critiek op de keuze der regeering om den heer Van
Zwanenberg zoo nauw te betrekken bij de x-egeerings-
politiek.
Uit bovenstaande mededceling blijkt, dat de heer
Van Zwanenberg thans geen verdere bemoeienis met
de uitvoering der landbouwcrisiswet wenscht te heb
ben, doch zich weer geheel aan zijn omvangrijke za
ken gaat wijden.
Hel voorbeeld van Europa niet
volgen.
Washington De buitenlandsche handel
moet niet gezocht worden op een wijze, waar
door de Vereenigde Staten in een oorlog be
trokken zouden kunnen worden, aldus verklaar
de de minister van handel, Doper, aan het
oonsiuItatief handel scomi té
Wij moeten, zei.de Roper. den oorlog uit
den weg gaan. Hieraan voegde hij toe: De
toestand in Europa maakt het wenschelijk, dat
wij zoeken naar de juiste herkiezing van onze
oommeroieele en sociale belangen en de ui ter
sten, zooals in Europa heerscben vermijdeu.
fRANKRIJK BLIJFT GEHECHT
'AAN DE TRADITIE DER FRAN-
'&CHE REVOLUTIE
Parijs In een radiotoespraak heeft minis
ter-president Blum onder meer gezegd:
„In: overgroote
meerderheid
blijft het Fran-
sohe volk ge
hecht aan cle
herinnering en
de traditie der
Fransche revo
lutie. Frankrijk
gelooft aan de
politieke vrijheid
de burgerlijke ge
lijkheid en de
menschel i.ike
broederschap.
Onder de rech
ten der vrijheid
rekent het in
de eerste plaats
de vrijheid, van
gedachten en
van geweten
De geschiedenis van de laatste eeuw heeft
bewezen dat het democratische regime min
stens evenveel stabiliteit heeft geboden als de
regeeringssystemen, die berusten op de al
macht van één man.
Frankrijk wil geen enkele anderen staat
de regeeringsbeginselen opleggen, die het als
de meest verstandige en rechtvaardige be
schouwt. Het eerbiedigt cle souvereiniteit van
andere staten, zooals het zijn eigen souverei
niteit meent te kunnen verdedigen. Frankrijk
wil in vrede leven met alle volken, onverschil
lig hoe hun Mnnenlandsch bestuur geregeld is"
PRESIDENT BLUM
PROEVEN MET NIEUW RUSSISCH
LUCHTSCHIP
Moskou De proefnemingen met het nieuwe
bestuurbare luchtschip van 10.000 kub. meter
inhoud zijn thans geëindigd. Het luchtschip
heeft een tocht gemaakt, waarbij het 37 'uur in
de lucht is gebleven.
GESCHENK VOOR HET VORSTELIJK PAAR
Een comité van Naardensche dames, onder
leiding van de echtgenoote van den burgemees
ter mevrouw Boddens Hosang, heeft besloten
ter gelegenheid van het aanstaand huwelijk
van Prinses Juliana met Prins Bernhard van
Lippe Biesterfeld een handgeknoopt tapijt van
twee bij drie meter ten geschenke te geven, ont
worpen door dien schilder Gerard van Vliet. De
heer van Vliet heeft voor dit ontwerp geko
zen een geornamenteerd Perzisch motief, met als
middenstuk het wapen van Naar den.
Zij lag iederen nacht wakker
door hevige rheumatische pijn.
Zij slaapt nu als een roos.
Indien U hevig lijdt aan rheumatische pijnen, dn'
weet U hoe akelig slapelooze nachten zijn, nacht
waarin U woelt en draait en maar niet tot rust k:
komen door de pijn. Hier is een vroeger slachtoi
aan het woord, dat het geheim van een welcladi
rust ontdekte. „Jai'enlang leed ik erg aan rhc
matische pijnen. Ik-kon „er 's nachts bijna'niet va
slapen, zelfs al was mijn rheumatiek heel gerin j
Urenlang lag ik iederen nacht wakker. Van alt
had ik geprobeerd, totdat ik eens een week lan 1
Kruschcn Salts had genomen. Toen sliep ik heerliji.
en ik doe het nog steeds. Ik zou het. wel aan ieder-
een willen schi'ijven, zoo dankbaar ben ik."
Mevx\ E. G. te W
Rheumatische pijnen worden veroorzaakt door tc
groote ophooping in Uw lichaam van afvalstoffen,
waardoor Uw organisme sterk wordt verontreinigd
met, schadelijke stoffen, o.a. met het gevaarlijke j
urinezuur, dat in zeer vele gevallen cle oorzaak is
van pijnlijke rheumatische verschijnselen, omdat
het zich vastzet in spieren en gewrichten. In Kru-
scheri Salts bevinden zich zes minerale zouten, die
lever, niex-en en ingewanden tot geregelde exi krach
tiger wei'king aansporen, de afvalstoffen worden hier-
door sneller verwijderd en zuiver bloed zal weer Uw
lichaam doorstroomen. De rheumatische pijnen zullen
verminderen totdat'zij geheel hebben opgehouden.
Daardor wordt ook uw geheele lichaamsgesteldheid i
beter, U geniet wederom van een gezonde nachtrust
en bent in staat, om bergen te verzetten. Koopt van-
daag nog een flacon.
Kruschcn Salts isuitsluitend verkrijgbaar hij. alle
apothekei's en ei'kende drogisten a f 0.40, f 0.70 en
f 1.60 per flacon, omzetbelasting inbegrepen, Let op,
dat op het etiket op de flesch, zoowel als op de bui
tenverpakking de naam Rowntree Handels Maat
schappij, Amsterdam, voorkomt.
Wijken niet ai van andere werkkampen,
blijkens het antwoord van minister Colijn,
op door den heer Vorrink gestelde vragen.
Op de vragen van dert heer Vorrink, betreffende
de organisatie van kampen voor jeugdige werkloo-
zen in foxTen door de Anv^rdamsehe werkloozen in
forten, door de Amsterdamsche burgerwacht, heeft
minister Colijn in overleg met den minister van so
ciale zaken,'geantwoord, dat in de vanwege het de-
pai'tement van financiën met het bestuur van de ver-
eeniging Vrijwillige bui'gerwacht te Amsterdam ge
sloten overeenkomst o.m. is bepaald dat de betrok
ken forten door de huurster uitsluitend mogen wor
den gebruikt:
a. tot huisvesting van jeugdgroepen met de hij
die jeugdgroepen behoorende leiders en zulks met uit
sluitend doel, jeugdwerk op nationalen grondslag te
organiseeren.
b. voor het laten kampeeren of tot huisvesting
van recruten van de vrijwillige burgerwacht met hun
insti'ucteurs; *-
c. voor het inrichten van kampen ter opleiding
van leiders der vrijwillige burgerwacht;
d. tot huisvesting van personen, leden van dé,bur
gerwacht, belast met de uitvoering van en' het toe
zicht op de in de overeenkomst genoemde werkzaam-
heden.
Ten aanzien van deze werkzaamheden is in die
overeenkomst bepaald, dat de verdedigingswerken
door en op kosten van de huurster moeten worden
onderhouden, en dat huurster gerechtigd is, aan de
verdedigingswerken veranderingen aan te brengen,;
mits deze veranderingen in het belang zijn van het
eventueel in staat van verdediging brengen van die
vei'dedigingswerken of althans de bestemming van
de verdedigingswerken niet zullen schaden.
Plannen tot dergelijke veranderingen behoeven te
voren de goedkeuring van den minister van defensie.
Voorstellen tot restauratie van de forten zijn van
geen onder het departement van defensie ressortee-
renden dienst afkomstig en liggen ook niet in het
voornemen.
De jeugdige.werkloozen'-die in het bedoelde werk
kamp zullen worden geplaatst, zullen, evenals dit
het geval is in andere overeenkomstige kampen, niet
langer 'dan acht weken in het kam]) mogen verblij
ven. De minister van sociale zaken acht het geen be
zwaar, dat onderauspiciën van de federatie voor
werkkampen, aan welke instelling de subsidietoe
zegging ten behoeve van de vereéniging Vrijwillige
burgerwacht Amsterdam is gedaan, de leiding van
het kamp geschiedt in den geest, welke de bui'ger
wacht eigen is.
Daar-de burgerwacht een door de regcering er
kende instelling is en de opzet, van bedoeld kamp
voldoet aan de eischen, welke in het algemeen voor
dergelijke kampen zijn gesteld, is de minister van
sociale zaken niet van oordeel, dat hier in strijd
wordt gehandeld met de tot nu toe gevolgde prin
cipes. Hoofddoel van de te verrichten werkzaamhe
den is, de werklooze jeugd, voor zoover 'deze bij de
vereeniging Vrijwillige Bui'gerwacht, Amsterdam is
aangesloten, evenals zullcs in andere jeugdkampen
geschiedt, ecnigen tijd aan nuttigen arbeid te plaat
sen. Wat dus geschiedt, wijkt in feite niet af van
wat in de andere kampen woi'dt verricht.
ONDER LOSBREKEND SLIK BEDOLVEN
Doodelijk arbeidsongeval te Heerlen
Gistermorgen is de 32-jarige ongehuwde ar
beider J. Heuts, wonende te Heerlen, die in
dienst was van den aannemer van der Hoeven
en werkzaamheden verrichtte op de boven-
grondsche werken van de Oranje-Nassau mijn
1, bij het doorgraven van een dijk in het slik-
bassdn, door plotseling losbrekend slik bedol
ven en gestikt.
EARL BROWDER GAAT PROCÉDÉ EREN
TEGEN DE PLAATS TAMPA
New York Earl Browder. de communis
tische candidaat voor het presidentschap, heeft
verklaard, dat zijn partij van het gemeentebe
stuur van Tampa (Florida) een schadeloos
stelling van 100.000 dollar zal eischen, zulks
naar aanleiding van het incident van Zondag
1.1.
Zooals men weet,, werd Browder op grond
van een oude wet helet- zijn communistisch
program uiteen te zetten.
