Rede van den Koning der Belgen DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER Eden als verdediger der democratie Defensief Verbond ongewenscht „Los-van - Frank rijk beweging wint het pleit Nederlaag der Buitentandsch Overzicht DONDERDAG 15 OCTOBER 1936. 80* Jaargang. No. 10087. Uitgave der N.V. v.k Tropaion Co. Schogen. VERSTERKING VAN DE WEER MACHT NOODZAKELIJK. Welle een groot belang ds Belgische re geering ziet in een zeer spoedige regeling der militaire reorganisatie, is af te leiden uit het feit, dat gisteren de Ministerraad, waarin het betreffende wetsontwerp werd behandeld, ten paleize werd gehouden onder voorzitterschap van den koning. De bedoeling is duidelijk. Het persoonlijk beroep van den Vorst op de oppositioneele partijen zal zeker niet nalaten de tegenstand tegen de voorgestel de legerhervorming te verzwakken. Uit 's Konings rede lichten wij de volgen 'de markante punten, welke van groot be lang zijn, ook voor de militaire verhouding tot Nederland. De Koning begon met er op te wijzen dat de herbewapening van Duitschland en de algeheele militariseering van Italië en Rus land ook de andere staten heeft gedwongen tot versterking van hun weermacht. Zelfs bij uitstek vredelievende landen als Zwitserland en Nederland konden zich hier aan niet onttrekken. Zijn toespraak vervolgend wees Koning Leopold op de geheel gewijzigde oorlogsme thoden, welke zijn geboren uit de motori seering en de luchtvaart. Deze verandering is het meest funest voor landen met gerin ge uitgestrektheid. Ook de bezetting van het Rijnland en t stichten van Duitsche uitvalbasis langs de Belgische grens hebben er niet weinig toe bijgedragen om de onrust te vergrooten. Wat internationale verbintenissen, in vol Ie vrijheid aangegaan,, tenslote waard zijn, hebben de afgeloopen jaren geleerd, terwijl de Volkenbond onmachtig is gebleken de nakoming daarvan af te dwingen. Met nadruk wees de Koning ook op de dreigende oneenigheid in zekere staten over politieke en sociale stelsels in andere lan den, welke meeningsverschillen een vorm dreigen aan te nemen, welke tot nog groo tere rampen aanleiding zou kunnen geven dan de wereldoorlog. De Koning herinnerde er aan, dat in Maart 5.1. een militair-parlementaire commissie werd geïnstalleerd om het defensievraag- stuk van alle kanten te bestudeeren. Eensgezind komt deze commissie tot de conclusie dat legerhervorming in den kortst' mogelijken tijd noodzakelijk is. Het legcrapparaat moet zoo sterk zijn, dat iederen buurman den lust wordt benomen ons grondgebied als opmarschgebied te ge bruiken. Maar hieraan moet worden vastgekoppeld een volkomen neutrale, dus volstrekt Bel gische politiek. Zelfs een verbond van uit sluitend defensieven aard kan het Belgen- land niet helpen. De eerste stoot zullen wij altijd zelf moeten opvangen. Een politiek, gericht op de belangen van het eigen land, beantwoordt aan het Bel gisch ideaal en kan zich handhaven door redelijke militaire en financieele pogingen en zal België plaatsen in de rijen van allen die den vrede verlangen. Hen, die twijfelen aan deze mogelijkheid, wijst de Koning op het trotsche en vastbe raden voorbeeld van Nederland en Zwitser land. Zij moeten zich herinneren welk gewicht het angstvallige handhaven door België van zijn statuut van neutraliteit ten gunste van België en zijn bondgenooten gedurende den geheelen oorlog in de schaal legde en gedurende de regeling na den oorlog. Koning Leopold herhaalt daarom, dat België door zijn militair systeem den oor log moet voorkomen. Dit statuut beantwoordt niet meer aan de mogelijkheden van een plotselinge inval en dit moet ten spoedigste hersteld wor den. De regeering zal het land tegelijk ge ven een zuiverheid van geest ten aanzien van de gebeurtenissen in het buitenland en een gevoel van veiligheid, dat noodig is voor de algemeene welvaart. Zij zal de be langen van België voor alles laten gaan. Na deze rede van den Koning werd met algemeene stemmen besloten het ontwerp met spoed in te dienen. Het ontwerp brengt de militaire dienst plicht van 215 van het leger op 18 maanden en van 3/5 op 12 maanden. De cavalerie zal KONING LEOPOLD. geheel worden gemotoriseerd, terwijl het kader der genie zooveel doenlijk zal be staan uit technici. Invloed op de Locarnoverdragen Verklaring van Koning Leo pold wekt sensatie te Parijs. De rede, die Koning Leopold van België gistermorgen in den ministerraad heeft uit gesproken, heeft te Parijs groote sensatie gewekt. Alleen reeds het feit, dat de ver klaringen van den koning bij wijze van uit zondering openbaar zijn gemaakt, wijst op het belang van de genomen beslissing. In Fransche diplomatieke kringen toont men zich vooralsnog zeer gereserveerd. Indien de verklaring van Koning Leopold volgens de letter zou moeten worden uitgelegd, zou de terugkeer van België tot de algeheele neutraliteit, die zij schijnt te doen voorzien, ernstige verwikkelingen ten gevolge Hebben met betrekking tot het Volkenbondspact en het Verdrag van Locarno van 1925, dat 7 Maart door Duitschland is opgezegd, doch waarvan de verplichtingen voor de vier overige onderteekenaars nog zijn blijven bestaan, en in het algemeen met betrekking tot het stelsel, dat door het begrip van de collectieve veiligheid is geinspireerd. Alvo rens zich echter uit te spreken wil men af wachten, welke practische toepassing zal worden gegeven aan de beginselen, die door de rede van den Koning zijn vastgesteld, o.a. ten aanzien van de internationale po sitie van België. Ook Londen verbaasd. De rede van den Koning van België om trent den terugkeer van zijn land tot de neutraliteit, is, naar Reuter meldt, te Lon den te laat bekend geworden om officieele reacties uit te lokken. Het besluit van Bel gië, zoo doet men hier opmerken, vormt voor de Locarno-onderhandelingen een nieuw element, dat zoo meent men, een ha- rer essentieele grondslagen heeft gewijzigd. Dit feit zal dus in overweging genomen dienen te worden, opdat de kanselarijen on derling kunnen nagaan, wat de gevolgen ervan zijn voor een eventueel Rijnverdrag. Het is dan ook te verwachten, dat onver wijld besprekingen omtrent dit punt zullen worden geopend, o.a. tusschen Parijs en Londen. Sociaal-Democratische Partij in Danfzig ontbonden De hoofdcommissaris van politie te Dantzig heeft de sociaal-democrati sche partij met al haar onderaf deelin gen ontbonden. Dit besluit, dat onnjiid- 'dellijk. van kracht is geworden, is ge nomen op grond van de wetsbepalin gen tegen het ongeoorloofd in bezit hebben van wapens en wegens overtre ding der sabotagebepalingen. De Duitsche pers verheugd Dat men in Duitschland volkomen met de getroffen maatregel in stemt spreekt vanzelf. De bladen wijzen allen op het illegale karakter van de sociaal-democratische par tij te Dantzig en koppelen er in het alge meen allerlei hatelijkheden aan vast aan het adres van Rusland. Zoo zegt de „Berliner Anzeiger" o.a. „Men mag in Moskou en overal ter we reld weten, dat waar het nationaal-socia- lisme de macht in handen heeft, voor com munistische dwarsdrijverijen openlijke of gecamoufleerde geen plaats is!". Het „Berliner Taggeblatt" merkt op dat de Vrije Stad, welke voortdurend op ver scheidene fronten moet vechten, zich de weelde van een sabotagebeweging in eigen boezem niet langer mocht veroorlooven. De nationaal georiënteerde „Dantziger Vorposten" schrijft.: „Elke staat moet voor zijn eigen veilig heid zorgen en elke regeering is ver plicht de bevolking binnenlandsche rust en orde te verzekeren. Ook de nationaal-so- cialistische regeering in Dantzig kon zich aan een dergelijke verplichting niet ont trekken. De sociaal-democratische partij nam de plaats in van de verboden communistische partij, zij had een geheime roode, bewapen de organistatie in het leven geroepen, met het oog op de toekomstige botsingen. De politie kon deze ontwikkeling niet langer overzien. Naai' aanleiding van door de po litie gedane verklaringen eischte de be volking de ontbinding der S.D.P. De nationaal-socialistische beweging in Dantzig is verheugd, aldus het blad, dat de verstoorders van de door het nationaal- socialisme gebrachte vrijheid, thans niets meer kunnen uitrichten. SPANJE regeeringstroepen bij Ovicdo MANNEN EN VROUWEN IN BARCELONA GEMOBILISEERD Autonomie aan Spaansch-Marokko Uit vrij betrouwbare bronnen komen de laatste uren berichten binnen, die gewagen van een terugslaan der regeeringstroepen om Oviedo. Terwijl de mijnwerkers voetje voor voet je de stad op de opstandelingen veroverden pn het grootste deel der stad reeds in han den hadden, schijnt de tot ontzet uitgezon den Gallicische colonne bezit te hebben ge nomen van den berg Narago, en daardoor verbinding te hebben gekregen met de troe pen van Generaal Aranda. De regeeringstroepen zijn hier op de vlucht gedreven met achterlating van bijna 2000 dooden. Wel beteekent deze overwinning nog niet de ontzotting der stad uit de greep der re geeringstroepen, maar deze dienen thans veel meer mannen af te zonderen om de oprukkende nationalisten te weerstaan, waar mede de verdedigers der stad natuurlijk niet weinig zijn gebaat. Trouwens het werd tijd, dat hen wat lucht werd gegeven, want de mijnwerkers brachten hun tegenstanders zeer ernstige verliezen toe. Geen Spaansch grondgebied aan een vreemde natie. Een der Engelsche bladen heeft verklaard, dat er alle reden is geloof te hechten aan de recente verklaringen van Franco, waarin hij bevestigde nooit aan eenige buitenland- sche mogendheid eenig stuk Spaansch grondgebied af te zullen staan. In officieele kringen verklaart men, dat er geen enkele reden is te twijfelen aan deze verklaringen. Zij herinneren er aan, dat niet alleen de Italiaansche regeering formeel de berichten uit Spaansche bron, dat 700 Ita liaansche soldaten zouden hebben deelge nomen aan de bezetting van Ibiza heeft te gengesproken, doch dat ook de Italiaansche pers met klem herhaalt, dat de regeering te Rome sinds eenigen tijd geen enkele terri toriale, ambitie heeft aan de Spaansche kust. Mannen en vrouwen gemobili- De plaatselijke fedératie te Barcelona van syndicaten heeft in alle werkplaatsen, fabrie ken, enz., een aanplakbiljet doen aanbren gen, waarin wordt bekend gemaakt, dat alle arbeiders van beiderlei kunne, hand zoowel als hoofdarbeiders zich als gemobiliseerd moeten beschouwen. Voorts wordt bekend gemaakt, dat geen enkel arbeider werk zal mogen weigeren, dat ten gunste kan komen van het nieuwe tijd perk, dat in het leven wordt geroepen. Er moet meer geproduceerd worden. Werken, produceeren, overwinnen, aldus is de gedach te, die volgens het aanplakbiljet alle lie den, die zich bewust zijn van hun plichten en rechten, voor oogen moeten houden. Zelfbestunr aan Spaansch Ma rokko? Uit Tanger meldt Reuter, dat generaal Quipo de Llano in een radiorede op 11 Octo- ber j.1. mededeelde dat er een ontwerp in studie is bij de nationale regeering van Bur- VRIJHEID VAN PERSOON EN VAN GEDACHTE MOET WOR DEN GERESPECTEERD. - EN- GELANDS BEWAPENING ZAL DIENEN TER VERZEKERING VAN DEN VREDE. Op het Cut.lerfeest te Sheffield heeft, naar Reuter meldt, de minister van buitenland- sche zaken Eden gisteravond een rede ge houden, waarin hij o.a. zeide, dat het Brit- sche volk over het algemeen weinig voelt voor extreme politieke leeren, welke in eenige lapden onder verschillende vormen worden gepredikt en doorgevoerd. Gezien dezen afkeer, valt er een groeiende aanhankelijkheid aan en een toenemende waardeering voor de vrijheid waar te nemen, die de Britten van hun voorouders hadden geërfd aldus Eden, „Ik wensch geen cri- tiek te oefenen op de regeeringssystemen van andere landen. Dit is een zaak, die el- ken staat afzonderlijk aangaat", aldus ver volgde Eden zijn uiteenzetting. Het is ech ter een belangrijke zaak voor het Britsche volk om zijn eigen regeeringsmethode niet ontrouw te worden. Men mag het Engeland niet euvel duiden, dat het er trotsch op is in dezen tijd van verwarring nog steeds te be schikken over een constitutioneele regeering, en op het feit, dat de vrijheid van persoon en van gedachte nog altijd gerespecteerd wor den. MINISTER EDEN Eden vervolgde:: „Ik vertrouw, dat "wij in een wereld waarin het natio nale prestige aangebeden wordt als een gouden kalf, als maatstaf voor ons eigen nationale prestige onze be kwaamheid zullen nemen om de per soonlijke vrijheid te garandeeren, bij een gelijktijdige krachtige uitoefe ning van het regeeringsgezag. Het Britsche volk zal alle krachten ge ven om de oude tradities van vrij heid te handhaven. Hierna ging Eden over tot de behandeling van den burgeroorlog in Spanje. Hij schetste het ontstaan der non-interventie-overeen- komst en keerde zich tegen degenen, die deze overeenkomst hadden beeritiseerd. Eden wees er nadrukkelijk op, dat de Brit sche regeering de non-interventie-gedachte ten volle ondersteunde en zij zal haar stand punt onveranderd handhaven. Wij zijn dan ook vast besloten ons strikt aan de overeenkomst te hou den, daar dit de eenige mógelijkheid is om gevaarlijke complicaties te voorkomen. Vervolgens ging Eden over tot de behande ling van de monetaire overeenkomst tus schen Engeland, Frankrijk en de Ver. Staten. Het accoord aldus de minister is tegen geen enkelen staat gericht en alle landen kunnen zich erbij aansluiten. Volgens Eden's overtuiging zou het accoord zonder twijfel bijdragen tot een herstel van den wereldhan del. Sprekende over de versterking van de na tionale verdediging zeide Eden, dat het nut tig was, dat Europa zou weten, dat Enge land sterk genoeg zal zijn om zijn rol als handhaver van den vrede te vervullen. Engeland is bezig de vloot, het leger en de luchtmacht te versterken. Het zou liever een overeenkomst zien, doch onder de huidige omstandigheden is de versterking van de ei gen verdediging noodzakelijk. Deze zal evenwel niet worden ge bruikt om de diplomatieke voorstel len met bedreigingen te begeleiden, doch Europa moet overtuigd zijn, dat Engeland zijn rol mee kan spelen in de handhaving van den vrede. In zeker opzicht is een verbetering van den internationalen toestand te zien, doch de oogen sluiten voor de moeilijkheden zou dwaasheid zijn. Namens de Britsche regeering belooft Eden, dat alles zal worden gedaan om het verstand te doen zegevieren. Dc rust in Palestina te ruggekeerd. Slechts van tijdelijken aard? De gebeurtenissen in Europa hadden de laatste weken de aandacht min of meer van Palestina afgeleid. Toch was daar nog steeds de strijd en verbitterdheid tusschen Joden en Arabieren en de buitenlandsche berichten lieten telkens weer op sprekende wijze zien dat er van eenige toenadering in beide kampen nog geen sprake was. En nu kwam dezer dagen het verheugende bericht dat de staking van de Arabieren in Palestina, die begin April van dit jaar als protest tegen de immigratie van Joden in Palestina begonnen was, was geëindigd. Het hooge Arabische comité heeft haar Maandag officieel opgeheven, als resultaat van een beroep van de drie Arabische vorsten. De vorsten hebben zich elk afzon derlijk, maar tegelijkertijd, gewend tot „onze zonen, Arabieren van Palestina" met de aansporing zich te verlaten op de „goede bedoelingen van de Britsche regeering". Het comité heeft tot het Arabische volk een verklaring gericht, die in feite neer komt op een onvoorwaardelijke erkenning van de overmacht van het Britsche gezag. Met deze erkenning is de weg geëffend voor het vertrek van de onder lord Peel ingestelde Engelsche regeeringscommissie, die tot taak heeft een onderzoek in te stel len naar de grieven, welke aan beide zijden bestaan tegen de toepassing van het man daat, en adviezen te formuleeren voor een practische politiek in de toekomst. De vervulling van deze taak, merkt het Hbl. op, zal op zijn minst even moeilijk zijn als het onderdrukken van den opstand is gebleken; Het is echter de vraag, zegt het blad, of bij de practische oplossing van het pro bleem de commissie van onderzoek, en op haar beurt de Engelsche regeering toch niet naar een oplossing zal zoeken, welke den Arabieren tot zekere hoogte tegemoet komt en aldus de scherpe kanten van het conflict voor de toekomst afvijlt. Op de Britten rust hier een groote veis antwoordelijkheid. Zij zullen zich de zeer netelige vraag hebben voor te leggen voor zoover zij dit niet alreeds gedaan hebben, of zij ook verder zoo ruim als de omstan digheden dit vereischen, zullen medewer ken aan de opheffing van den socialen en economischen nood der Joden in de wereld en of zij ter beveiliging van dit proces ook verder bereid zijn de Britsche machtsmid delen in te zetten, of dat zij zullen zwich ten voor de politieke bezwaren en het ook verder dreigend verzet daartegen van de zijde der Arabieren. De toekomst kan in deze dus nog on aangename verrassingen brengen en er is zeker veel wijsheid noodig om dit probleem zoodanig te regelen dat beide partijen be vredigd zullen zijn. KIJKEN is KOOPEN tij CLOECK gos om aan de Spaansche zone in Marokko volledige autonomie te geven. Spanje behoudt zich dan het recht van militaire interven tie voor ter verdediging van het land. Deze verklaring is in de Arabische taal herhaald door Abd el Khalak Torres, klein zoon van den man, die gedurende meer dan dertig jaren te Tanger den Sultan van Ma rokko vertegenwoordigde. Het heet dat generaal Franco den Moham- medaanschen studenten te Tetouan heeft toe gestaan in deze stad een congres van studen ten uit Noord-Afrika te houden. Aan alle Mo- hammedaansche studenten zijn uitnoodigin- gen gericht. De strijd om Huesca. In de stad Huesca Is het rustig. De bevol king, die 20.000 inwoners omvatte, is met drie vierden achteruitgeloopen. De in het midden der stad geplaatste batterijen vuren op de regeeringstroepen. De stad vormt een waar versterkt kamp, dat verdedigd wordt door een ontzaggelijk net van fortificaties, met betonnen schuilplaatsen onder den grond, mitrailleurnesten, prikkeldraadver sperringen enz., waartusschen de verbindin gen in stand gehouden worden door diepe loopgraven. Gisteren hebben de Catalanen nog een aanval gedaan op de heuvel, die ten westen van de stad ligt en die door uitgelezen troepen wordt verdedigd. In het oosten knet teren de mitrailleurs op een hoogvlakte, die voor Siërra Guara ligt. De loopgraaflinies der strijdende partijen zijn nog slechts op 150 M. afstand van elkaar verwijderd. Huesca is thans geheel door de regeerings troepen omsingeld, doch houdt nu al weken stand tegen dc herhaalde aanvallen der Ca talanen, die er alles op zetten dit zeer be- angrijke strategische punt in handen te krijgen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1936 | | pagina 1