SHhMICN*I*OH ut Over de toekomst van Europa 'rijdao s noveh.er 1938. etW dagblad voor hollan d's noorde rkwarti e r Eden geeft volledig beeld van de Britsche politiek Internationale toestand gespannen doch niet hopeloos KIJKEN is KOOPEN bj CLOECK Antwoord aan Berlijn en Rome Buitenlandsch Overzicht De grootsche overwinning van Roosevelt Reusachtig stadion nabij Moskou VRIJDAG 6 NOVEMBER Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen. Nadrukkelijke betuiging van trouw aan den Volkenbond In het Engelsche Lagerhuis heeft de Minister van Bnitenlandsche Za ken, Eden, gisteren de debatten over de bnitenlandsche politiek geopend met een uitvoerige rede, waarin hij o.m. zeide: Wij moeten ons allen levendig be wust zijn van de angstige spanning in den huidigen internationalen toestand. Het wordt vrijwel een al gemeen gebruik verklaringen over de internationale politiek af te leg gen van een openbaar spreekgestoel te op een toon, die zeker niet be- heerscht is. Spr. is niet voornemens dit gebruik na te volgen. Wel is het wenschelijk, dat het standpunt van de Britsche regeering en dat van het land volledig uiteengezet wordt. Wij moeten onze aandacht op het heden en de toekomst richten. Engeland en de Volkenbond. Het ls in zekere kringen mode, aldus ver volgde Eden, te spotten met den Volken hond, maar wij hopen en zijn voornemens te bewijzen, dat deze spot ongerechtvaardigd ïs. De principes, die de Volkenbond voor staat zijn de beste beginselen, die tot dus verre gevonden zijn voor de leiding der in ternationale zaken. Eenige landen deelen deze opvatting niet, en zoolang zij dit niet zullen doen, kan de autoriteit van den Volkenbond niet volledig zijn, hoewel zij wel volledig gemaakt zou kunnen worden. Het is onze plicht den Bond zoo belangrijk mogelijk te maken. Groot-Brittannie zal bij niemand achter- istaan in de verdediging van zijn wettige be langen als natie en deze verdediging is in geenerlei opzicht gericht tegen de wettige belangen van welk ander land ook. De hervorming van den Volken bond. De Britsche voorstellen tot hervor ming van den Volkenbond raken niet de aan den Bond ten grondslag lig gende structuur. Het eerste doel is den Bond in staat te stellen maat regelen te nemen op een zoo vroeg mogelijk oogenblik en het tweede doel de critiek te beantwoorden, vol gens welke de Volkenbond uitslui tend gewijd is aan de handhaving van den status quo. In het Volken bondshandvest zelf is de onmogelijk heid van een voor altijd handhaven van den status quo erkend en het staat aan de Volkenbondscommissie dit aspect van de toekomstige vol- kenbondspolitiek te bestudeeren. De Vijfmogendhedenconferentie. Vervolgens een toespeling makende op de vooruitzichten der Vijfmogendheden-confe- rentie, zeide Eden, dat de opvattingen der vijf mogendheden thans bekend en bestu deerd en vergeleken zijn. Woensdag heeft de Britsche regeering te dien aanzien verbin ding gehad met de vier andere mogendhe den. De tot dusverre gevoerde gedachtenwis- selingen hebben zekere belangrijke verschil len van meening aan het licht gebracht, maar geen enkele is van verrassenden aard en, ofschoon zij ontzaggelijk groot zijn, zijn zij niet noodzakelijk onoverkomelijk. Bin nen korten tijd, aldus spr., behooren wij in staat te zijn ons nauwkeurig rekenschap af te leggen van de kansen op succes voor de conferentie. Eden gaf de verzekering, dat al het mogelijke in het werk gesteld zal worden om succes te verzekeren en zeide dan Wij be schouwen deze bijeenkomst al evenzeer in het belang der andere geïnteresseerde mo gendheden als in ons eigen belang. De betrekkingen met Frankrijk en België. Overgaande tot bespreking van de Brit sche betrekkingen met de verschillende bui- tenlandsche mogendheden behandelde Eden allereerst de betrekkingen met Frankrijk, waarmede, naar hij verklaarde, de betrek kingen steeds nauw en hartelijk zijn ge weest. (Applaus). Het zou moeilijk zijn zich een tijdperk in herinnering te brengen, waar zij beter waren. Wat ik van Frankrijk gezegd heb, geldt evenzeer voor België. Wij hebben de verze kering ontvangen, dat België zich houdt aan zijn verplichtingen. De betrekkingen met Duitschland. Wat de betrekkingen met Duitsch land betreft, zeide spr., dat er in Duitschland herhaaldelijk verklarin gen zijn afgelegd over den wensch tot nauwere vriendschap met Enge land. Deze wensch wordt door En geland oprecht gedeeld. Er zijn ech ter twee voorwaarden onvermijdelijk verbonden aan iedere vriendschap, welke Groot Brittanje zou kunnen aanbieden aan ieder land, of het nu Duitschland is of welk ander land ook en dat is, dat een zoodanige vriendschap niet exclusief kan zijn en niet gericht kan zijn tegen wie ook. (Toejuichingen). Ten aanzien van de neiging van Duitsch land om Groot-Brittanje verwijten te doen voor de economische moeilijkheden, verklaar de spr. energiek, dat Engeland deze leerstel ling geen enkel oogenblik kan aanvaarden, aangezien zij niet in overeenstemming is met de feiten. Het is spr. onmogelijk uitvoe rig en in bijzonderheden uiteen te zetten !n welke mate Grot oBrittanie getracht heeft met Duitschland samen te werken sedert den oorlog op economisch zoowel als financieel gebied. Het is echter een feit, aldus Eden, dat wij alleen aan Duitschland op de een of andere wijze bedragen hebben geleend, die bijna gelijkwaardig zijn aan het bedrag, dat wij als herstelbetalingen hebben ontvangen. Intusschen, nog veel belangrijker dan het economisch aspect is het centrale probleem, dat wij onder de oogen moeten zien, nl. de mogelijkheid een grooter volumen voor den wereldhandel tot stand te brengen, dat een verhooging van de Duitsche exporten zoowel als die van andere landen met zich mede zou brengen. In dit verband wilde Eden iets zeggen over de kort geleden afgelegd monetaire verklaring der drie mogendheden. De sa menwerking van andere landen, met in begrip van Duitschland, is daarbij in het bijzonder gevraagd, en, aldus spr., wij zouden ons slechts gelukkig kunnen prij zen, wanneer Duitschland het nuttig zou oordeelen aan dit programma deel te ne men. Van onzen kant kan er geen sprake zijn van een omsingeling van Duitschland. De betrekkingen met Italië. Aangaande Italië bracht Eden in herin nering, dat de verslechtering in de betrek kingen te wijten is aan de poging van En geland zijn verplichtingen krachtens het Volkenbondshandvest na te komen. Het is nooit een Engelsch-Italiaansche twist ge weest. Zoolang dit feit niet in Italië als waar erkend wordt, zullen de betrekkingen tusschen beide landen onder een misver stand lijden. De door Mussolini geuite bewering dat de Mïddellandsche Zee voor Groot-Brittanniëë eer een gemak is dan een vitaal belang, aldus Eden-, geeft niet volledig de Britsche belangen weer. De Middellandsche Zee vormt geen afkorting, maar de voornaam ste verkeersader. Spr. bestrijdt niet, dat voor Italië de Middellandsche Zee het le ven zelf is, maar beweert wel, dat de vrij heid van scheepvaart in deze wateen even eens een vitaal belang, in den ruimsten zin des woords, voor de landen van het Britsche gemeenebest is. In de afgeloopen jaren aldus vervolgde Eden dit deel zijner redevoering, hebben de belangen van Engeland en Italië elkan der eerder aangevuld, dan dat zij met elkaar in strijd waren. De Britsche regeering wenscht krachtig dat deze betrekkingen ook in de toekomst behouden blijven. Engeland juicht de verzekering van Mus solini toe dat Italië niet voornemens is dezen zeeweg te bedreigen of te verbreken. Ook Engeland heeft dergelijke voornemens niet. „Wij hebben geen enkelen wensch tot MINISTER EDEN dreigen of aanvallen te plegen op welk Italiaansch belang in de Middellandsche Zee ook. Onder deze omstandigheden zou het mogeijlc zijn voor beide landen, naar onze meening, voort te gaan deze vitale belangen in de Middellandsche Zee te hand haven, niet alleen zonder conflict, maar zelfs tot wederzij dsch voordeel. Het Verre Oosten. Slechts kort beroerde Eden het Verre Oosten. In dit verband zeide hij, dat het hem verheugde te kunnen constateeren, dat laatstelijk aanwijzingen zijn verkregen voor een duidelijke verbetering in de Chi- neesch-Japansche spanning. Eden's slotbetoog. ,Het beeld, dat ik voor u ontworpen heb, aldus Eden tenslotte, toont, dat de inter nationale toestand vrij ernstig is. Persoonlijk geloof ik echter niet, dat een catastrophe onvermijdelijk is. Ik geloof, dat de toekomstige vrede van Europa voor een groot deel af hankelijk zal zijn van den rol, dien wij zullen spelen. Wij wenschen de leiding te nemen van de beweging ter verzekering van een krachtige en stabiele Europee- sche regeling, maar wij zullen een dergelijke regeling niet tot stand brengen, noch zullen wij aan den Volkenbond het gezag kunnen herge ven, dat wij besloten hebben hem te geven, tenzij wij vastberaden staan tegenover onze doeleinden en over wapenen beschikken. De oppositie juicht dan Eden toe, wan neer hij verklaart, dat er geen duurzame vrede kan bestaan zonder een accoord over de bewapeningen en dat de volken nooit de bestaansvoorwaarden zulen genieten, waar op zij recht hebben, tenzij een dergelijk ac coord tot stand komt. Wij zien echter, al dus vervolgt Eden, het schouwspel van en kele naties, die beginnen zelfs den levens standaard ten offer te brengen aan den standaard harer bewapeningen. De drie voornaamste punten van het Britsche program zijn: ten eer ste versterking van het gezag van den Volkenbond, ten tweede onder handelingen over een Europeesche regeling en ten derde heruitrusting der Britsche strijdkrachten. De debatten. Na deze redevoering van Eden kwam als eerste spreker het lid van de Labouroppo- sitie, Balton, aan het woord. Hij verklaarde, dat dit niet de eerste goede redevoering is geweest, die Eden heeft uitgesproken, maar dat. betreurd moet worden, dat deze woorden niet altijd in daden worden omgezet. Ook is spr. van meening dat in deze rede te veel gesproken wordt van het Locarno- pact voor West-Europa en te weinig van ge heel Europa. Men kan Polen, Tsjecho-Sio- wakije en Zuid-Slavië er niet buiten laten en zeker niet Rusland. Evenals de volgende spreker, de liberaal Mander betreurt spr.de woorden, die door den Duitschen ambassa deur, von Ribbentrop, uitgesproken zijn bij zijn aankomst in Engeland. Mander zegt verder, geloof te blijven hech ten aan het doelmatige systeem van den Vol kenbond. De Locarnoconferentie moet er niet voor gebruikt worden Duitschland in staat te stellen landen als Rusland en Tsjecho-Slo- wakije aan te vallen. Churchill stelt voor, dat de Middelland sche zeemogendheden een overeenkomst sluiten, waarbij zij zich verplichten de scheepvaartverbindingen van de mede derteekenende staten niet te hinderen. Wij moeten er, aldus Churchill, op be dacht zijn den vrede en de vrijheid in de Middellandsche zee te verzekeren en gezon de vriendschapsbetrekkingen tusschen de groote Middellandsche zeemogendheden aan moedigen. Ten aanzien van Sovjet Rusland moet men volgens Churchill geduldig de ontwik kelingen in jlit lanjd afwachten in de hoop VAN GROOTE BETEEKENIS VOOR DE TOEKOMSTIGE ONTWIKKE LING VAN AMERIKA. DUITSCH- LAND'S KOLONIALE EISCHEN OPNIEUW OP HET TAPIJT. Schreven we in den aanvang van ons overzicht van gisteren, dat de verkiezing in Amerika meer belangwekkend, dan belang rijk was, de gang van zaken, die de stem ming genomen heeft, maakt ze ook belang rijk. De geweldige meerderheid van stem men, die Roosevelt behaald heeft, is grooter dan die van eenig ander president. Tenmin ste, men moet meer dan 100 jaar in de ge schiedenis van Amerika teruggaan, om een dergelijke overwinning te vinden. Eigenlijk had niemand op een zoodanigen uitslag gerekend en het is een groot per soonlijk succes voor den tegenwoordigen president en een goedkeuring van zijn beleid, zooals hij dat wellicht zelf niet had durven verwachten. Roosevelt stond bij deze verkie zing bijna uitsluitend alleen. Hij had een groote macht van voorname agitatoren te genover zich, onder wie de krantenkoning Hearst, die met zijn bladen niet minder dan 25 millioen lezers bereikt. Dat het volk toch Rosevelt koos is dus wel een buitengewone waardeering voor wat hij in het belang van Amerika gedaan heeft en het is een sanctie voor het voortzetten van zijn politiek. Het Amerikaansche volk heeft zich bereid verklaard de plannen van Roosevelt op het gebied van den economi- schen groei, zelfs al zullen de plannen nog zoo grootscheepsch zijn, te steunen. En Roo sevelt durft iets aan, we hebben daar al eens eerder op gewezen. Zijn experimenten zijn vaak van verbluffenden aard geweest. De toekomst zal ook wel verrassende staaltjes van den durf van Rooscevelt doen zien. Het Hbl. schreef gisterenavond in een be schouwing o.m.: De sociale gevolgen ervan (bedoeld wordt van de verkiezingen) zijn niet te overzien. Er is een ontzaglijke economische vooruit gang in de Ver. Staten verkregen, maar de voordeelen daarvan werden op gevaarlijke wijze gecentraliseerd. Zekere bedrijfsgroepen zijn beschermd ten koste van andere en er is een financieele macht in het land gescha pen, die wist dat zij krachtiger was dan de regeering, zoo zegt het blad. Het spreekt vanzelf dat ook de buitenland- sche politiek van de regeering van Roose velt zal worden voortgezet en dat beteekent zooveel, dat de Ver. Staten zich zal onthou den van inmenging in de Europeesche aan gelegenheden. We hebben er vroeger wel eens op gewezen dat Amerika in 19141918 leergeld genoeg betaald heeft en dus zal men voorzichtiger zijn met zich in het Euro peesche wespennest te steken. De toekomst zal wellicht leeren dat het Amerikaansche volk zich in zijn keuze niet vergist heeft! Duitschland zal niet rusten voor het zijn koloniën terug heeft. We weten nu voldoende uit redevoeringen, vooral van den laatsten tijd, dat Duitschland maar niet lijdelijk af zal wachten tot het de mogendheden belie ven zal den Duitschen eisch in te willigen. We hebben ons trouwens geen illusies te dien opzichte te maken. Wat men eenmaal verdeeld heeft en in bezit genomen, zal men niet spoedig teruggeven. Dat weet men in Duitschland en de zinspelingen van vroeger zijn overgegaan tot positieve uitspraken en de uitspraken tot eischen en. de eischen zullen, zullen straks tot inbe slagname of inbezitname overgaan. Met dit al wordt de internationale sfeer er niet beter op, vooral niet door de vaak tactlooze redevoeringen van mannen als Goebbels en Goering. Er zit nog veel mu ziek in de politiek van Europa, al zijn de klanken niet opwekkend en heeft het veel van een tréurmarsch. dat het een rol zal kunnen spelen voor de handhaving van den algemeenen vrede. Voor alles zullen wij al onze kracht en al onzen invloed moeten aanwenden om den Volkenbond te reconstrueer en en hem mach tig genoeg maken om iederen eventueelen aanvaller eerbied in te boezemen. Verdere sprekers Nadat eenige afgevaardigden nog opmer kingen hadden gemaakt naar aanleiding van de door Von Ribbentrop bij zijn aan komst in Engeland afgelegde verklaring noemde de Hertogin van Atholl (Cons.) het van vitaal belang, dat Groot Brittannie er naar zal streven het principe van den wederzijdschen bijstand doeltreffend te ma ken. Zij herinnerde er aan, dat Roemenië en Tsjecho Slowakije voor de geallieerden hebben gestreden. Hun onafhankelijkheid wordt bij het Volkenbondsverdrag gewaar borgd. Neville Chamberlain sloot de rij d^| spre kers bij de debatten over de buitenlandsche politiek. Na een uiteenzetting te hebben ge geven van de voordeelen van regionale ver dragen binnen het kader van den Volken bond zeide Chamberlain, dat de oppositie schijnt te denken, dat wij, omdat wij adhae- sie kunnen betuigen aan een pact voor het Westen, wij daarom geen belangstelling zouden koesteren voor de aangelegenheden van Oost-Europa. Ik breng hier bij in her innering, dat het tweede punt van de re de van Eden een algemeen Europeesche re geling betreft. Het is waar, dat een West-Euro- peesche pact niet als zoodanig de veiligheid der Oostelijke grenzen van Duitschland waarborgt. Wij zouden gaarne een pact voor Oost- Europa zien, gebaseerd op dezelfde richtlijnen als het pact voor het Westen. Wij zouden zelf geen deel genoot zijn in een dergelijk pact doch dat wil niet zeggen, dat wij aan elk ander land dan ook de vrije hand zouden laten om te doen wat het wil, of dat wij zouden mee- nen niet tusschenbeiden te komen onder welke omstandigheden dan ook. Wij houden de vrijheid in ieder geval de omstandigheden te onder zoeken en zouden ons er toe bepalen ons slechts te binden aan regionale verdragen, welke betrekking heb ben op onze eigen vitale belangen. Alle regionale verdragen moeten natuurlijk onderworpen worden aan onze algemeene verplichtingen uit hoofde van het Volkenbonds pact. De kwestie van den Gouden Standaard. Sprekende over den Gouden Standaard zeide Neville Chamberlain, dat van tevo ren aan zekere voorwaarden zal moeten worden voldaan en dat zoolang zulks niet zal zijn geschied, hij geen enkel vooruit zicht ziet op een terugkeer tot den Gouden Standaard. Het debat werd zonder stemming geëin digd. Bespreking der immigratie in Palestina Van opschorting echter geen spra ke Achttienhonderd certificaten voor de eerstvolgende zes maan den. Ten aanzien van de Palestijnsche immi gratiekwestie heeft Ormsby Gore nog ge zegd, dat het in de bestaande omstandig heden naar de meening der regeering ver standig zal zijn den Hoogen Commissaris te verzoeken, een gematigd gebruik van de economische hulpbronnen van Palestina te maken. Op voorstel van den Hoogen Com missaris heeft de regeering goedgekeurd, dat het aantal immigratiecertificaten voor de eerstvolgende zes maanden beperkt blijft tot 1800. Geen opschorting der Joodsche im migratie. Verklaring van Orms by Gore. In het Lagerhuis heeft de Minister van Koloniën, Ormsby Gore, verklaard, dat de Britsche regeering tot de slotsom is geko men, dat opschorting der immigratie in Pa lestina gedurende het onderzoek der Ko ninklijke commissie niet door economische of andere motieven gerechtvaardigd zou zijn. 105.000 zitplaatsen. Op een terrein van 300 H.A. in de omge ving van Moskou zal, volgens een ontwerp van prof. N. J. Kolli, een stadion worden ge bouwd, dat het hoofd-stadion van Sowjet Rusland zal worden. De hoofdtribunes van het stadion zullen 105.000 zitplaatsen bevatten. Zij grenzen aan een voetbalveld, dat weer in een geweldig terrein voor massa-demon straties overgaat. Bovendien zullen twee voetbalvelden voor de training meer dan twintig tennis-, volley- en basketballterrei nen en verschillende sportpaviljoens worden aangelegd. De voornaamste werkzaamheden moeten in het voorjaar 1938 reeds gereed zijn, ter wijl in de herfst van hetzelfde jaar het sta dion zal worden geopend. De bouwkosten bedragen 56 millioenroebel.Groote aandacht zal worden besteed aan de architectuur en de kunstvolle uitvoering van het stadion en de bijbehoorende complexen. Een schitterend park zal worden aange legd met gallerijen, beeldhouwwerken, bloe- menparken en spring-fonteinen. Het stadion zal met het centrum der stad verbonden worden door een ondergrondsche spoorlijn, terwijl drie autostrada's een snel verkeer waarborgen. AMUSEMENTSGELEGENHEDEN IN DUITSCHLAND MOGEN NIET „ALCAZAR" HEETEN. Amusementsgelegenheden mogen in Duitschland niet langer den naam „Alca- zar" dragen, omdat, zooals wordt medege deeld, „deze naam tot een symbool van on- sterfelijken heldenmoed is geworden.''

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1936 | | pagina 1