Dieseltreinen taliën
Alkmaar en Helder
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Bommen op het
Senaatsgebouw
Nieuwe oorlog kan
worden vermeden
KIJKEN is KOOPEN s CLOECK
De derde dictator van
Polen
BuUenlandsch
Overzicht
WOENSDAG 11 NOVEMBER 1936. 80e Jaargang. No. 10110.
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
SPANJE
Franco's troepen
stuiten op
heftigen tegenstand
MADRID ZAL GEHEEL WORDEN
INGESLOTEN, ALVORENS TOT
DEN STORMLOOP WORDT BE
SLOTEN.
De bijzondere United Press-correspondent
Yindrich meldt, dat, na een dag van betrek
kelijke rust, gisteren het zuidelijk stadsdeel
en het centrum van Madrid weder het doel
Js geweest van de bomaanvallen der „witten".
Gisterenmiddag om vier uur verschenen vijf
bombardementsvliegtuigen boven deze stads-
deelen en wierpen in een uur duizend kilo
gram bommen omlaag.
Een der bommen sloeg door het dak van
het cortesgebouw heen en richtte in het in
wendige van het parlementsgebouw reusach
tige schade aan.
Het bureau der „United Press" te Madrid,
flat slechts dertig meter van de cortes ver
wijderd is, schudde op zijn grondvesten, ten
gevolge van de hevige explosie.
Wisselende successen.
De speciale ven laggever van Havas te Ta-
lavera de la Reina meldt, dat in de laatste
48 uur aanvallen en tegenaanvallen elkander
ten Noorden en ten Zuiden van Madrid af
wisselen met verschillende afloop.
De militaire operaties werden tot dicht bij
de hoofdstad door de opstandelingen ten uit
voer gelegd. De opstandelingen houden
slechts met militaire overwegingen rekening.
Gisteren hebben de regeeringstroepen ge
probeerd op den rechtervleugel van de op
standelingen in de buurt van Villa Verde
tot actie over te gaan.
Vojgens mededeeling uit betrouwbaren
bron zouden bij de Flovidabrug 100 man
rechtsche troepen na een hevig gevecht ten
slotte in de meerderheid zijn gebleven.
Overigens is het aan het front bij Madrid
betrekkelijk kalm ,in zooverre dat de
rechtsche troepen selchts bezig zouden zijn
met een „zuivering" van de in de laatste da
gen bezette stellingen. In de afgel. 24 uur
zouden verscheidene manschappen der re-
geeringetroepen zijn gevangen genomen,
terwijl een regeringsvliegtuig werd neerge
schoten.
Queipo de Llano aan het woord
Queipo de Llano heeft in zijn radio rede
voering medegedeeld, dat hij nooit heeft ge
loofd, dat .het zoo gemakkelijk zou zijn Ma
drid in te nemen.
De generaal verklaarde, dat het oorlogs
communiqué nog niet was opgesteld, doch
dat de rechtsche troepen aan het front bij
Guadalajara vijf dorpen hebben bezet. Ove
rigens was de toestand de rechtsche troepen,
.volgens Queipo de Llano gunstig.
Madrid zal worden omsingeld.
United Press meldt uit Avila, dat alle
gevechtsacties der nationalen er op wijzen,
dat generaal Franco zijn operaties en stra
tegische bewegingen in en om Madrid uit
voert volgens de klassieke krijgstaktiek,
welke daarin bestaat, dat de stad steeds
nauwer ingesloten wordt, terwijl een on
middellijk oprukken met daaraan gepaard
gaande bloedige straatgevechten vermeden
wordt. Hoewel de witte troepen de Manza-
nares-rivier reeds op verscheidene plaatsen
zijn overgetrokken, trachten zij met groote
voorzichtigheid te vermijden, zich op on
gunstige punten te nestelen. Alleen reeds
met het oog op deze taktiek kan men be
grijpen, waarom de opmarsch van de Zui
delijke stadsdeelen uit naar het centrum is
vertraagd. Een der meest omstreden pun
ten is nog steeds het Casa de Campo, dat
een gunstig terrein vormt voor de verdedi
gers, die iedere sloot, iederen boom en ieder
hek als stelling benutten.
Momenteel duurt de zuivering van het
park van rooden nog voort. Meter na me
ter wordt door de aanvalcolonnes doorzocht
voordat tot bezetting van de ijzeren toe
gangspoorten van het park wordt overge
gaan, van waaruit een tramlijn naar het
universiteitskwartier en het Moncloa-park
leidt. Bovendien rijdt van hier de tram
naar Dehesa de la Villa, dat het Noorden
van Madrid beheersht.
In de Oostelijke en Zuid-Oostelijke distric
ten der stad zijn de nationalen reeds door
gedrongen tot in de nabijheid van de Va-
lecas-brug.
ENGELAND'S VERDEDIGING.
„Een beschermend net van ultra
moderne luchtafweerbatterijen
rondom Londen."
Binnen het kader van de debatten in het
lagerhuis over het adres van antwoord op de
troonrede, heeft Sir Thomas Inskip, naar
Hayas seint, een verklaring afgelegd over de
defensiepolitiek der Britsche regeering.
Spreker begon met er aan te herinneren,
dat Engeland tegen niemand agressieve be
doelingen heeft.
SIR THOMAS INSKIP.
„De verdediging", aldus vervolgde daarop
de minister voor de coördinatie der defensie,
„brengt met zich mede, dat wij geroepen
kunnen worden, een bijdrage te leveren ter
uitvoering van zekere verplichtingen met het
doel den oorlog te voorkomen en te „ont
moedigen".
Op sommige plaatsen verklaart men, dat
de verdediging van dit land waarschijnlijk
de eenige leuze is, waaronder het land en het
rijk zich zullen aaneen sluiten.
Voor Engeland, dat een groot deel van de
voor- en nadeelen van zijn positie als eiland
behouden heeft, is de handhaving van een
machtige vloot noodzakelijk.
Wanneer evenwel de luchtmacht haar
deel moet bijdragen, moet zij even krach
tig zijn, teneinde zich van haar verplichtin
gen te kunnen kwijten, zooals dit vroeger
de vloot heeft gedaan."
Voortgaande gaf spreker uiting aan zijn
GEZICHT OP DE GRAN VIA VAN MADRID
vertrouwen in het vermogen en de doelma
tigheid van de nieuwe types militaire vlieg
tuigen en wees erop, dat belangrijke maat
regelen in de naaste toekomst eveneens
genomen zullen worden voor de bescher
ming van het grondgebied tegen het lucht-
gevaar: „ultramoderne luchtafweerbatterijen
en een beschermend net, opgehouden door
kabelballons, rondom Londen."
In het jaar 1937 zal men een productie
tot ontwikkeling zien komen, welke in ze
kere gevallen reeds is aangevangen en die
in toenemend tempo zal worden voortgezet
tot 1940. Bovendien zullen twee divisies van
het landleger getransformeerd worden in
luchtafweerdivisies, de een voor de verdedi
ging van Zuid-Engeland en de tweede voor
de Midlands en de Noordelijke gebieden.
Spr. besloot zijn rede: „Ik heb nooit ge
loofd en weiger te gelooven, dat een nieu
we oorlog onvermijdelijk is, wanneer wij de
onontbeerlijk maatregelen nemen."
NIEUWE DIESELMOTORRIJTUI-
GEN MET MECHANISCHE OVER
BRENGING. f—
Het volgend jaar
October in dienst
De acht, voor den dienst Alkmaar—Den
Helder bestemde bij Werkspoor bestelde
motorrijtuigen hebben, naar „Spoor- en
Tramwegen" meldt, zitplaatsen 2e en 3e
klasse, bagageruimte en W.C. De zitplaat
sen zijn in de nabijheid van de bestuur
dersruimten zóódanig geplaatst, dat men
uitzicht naar voren of naar echteren heeft
De wand tusschen de reizigersruimte en
den bestuurder is dan ook zooveel mogelijk
van glas voorzien, de bestuurder zit als in
de Dieseltreinen lager, de raampjes wor
den hooger gemaakt zoodat men een vrij
uitzicht verkrijgt. Natuurlijk zal het des
avonds noodzakelijk blijken den bestuurder
in het donker te zetten dus de ramen in
den tusschenwand door gordijnen af te
sluiten. Voor reizigers die deze zitbanken
niet prefereeren is ook nog de nomale zit
plaats-indeeling in het rijtuig toegepast De
indeeling is zoodanig, dat het mogelijk zal
zijn afzonderlijke deuren voor in- en uit
stappen te hebben .De eindbalkons hebben
ruime portieren, de naar het midden gele
gen balkons hebben dubbele schuifdeuren.
Ookh ier een ruime opening. Langs de ba
gageruimte is een zijgang, zoodat de W.C.
van alle kanten bereikbaar is. De binnen
inrichting zal overigens veel overeenkomst
vertoonen met die van de D.E.-treinen en
het nieuwe electrische materieel. Ook hier
zal weer van licht metaal worden gebruik
gemaakt.
De rijtuigen zullen worden voorzien van
een automatische koppeling, zoodat 2 mo
torrijtuigen gekoppeld kunnen worden en
door één bestuurder bediend, die de con
trole over beide rijtuigen heeft. Elk motor
rijtuig zal voorzien zijn van twee motoren
elk van 150 pk. met 1500 omwentelingen.
Met twee reservemotoren mede zijn 12
Stork-Dieselmotoren en 6 Thomassen-mo
toren besteld De overbrenging naar de wiel
assen geschiedt door een versnellingsbak
met tandwieloverbrenging systeem Mylius.
Zooals bekend is, zijn van dit type reeds
jaren lang verschillende in gebruik. De be
diening van dezen versnellingsbak zal in
hoofdzaak electro-pneumatisch zijn de luch-t
kleppen worden dus electrisch bediend,
teneinde ook bij rijden met twee rijtuigen
van gelijktijdige bediening verzekerd te
zijn. Tusschen motoren en versnellingsbak
komt een hydraulische koppeling. Men
kan dus hier spreken van Diesel-mechani
sche motorrijtuigen „D.M." rijtuigen.
Teneinde de motoren onder te kunnen
brengen zonder te veel ruimte in te nemen,
heeft men den vloer van de bagageruimte
verhoogd, zoodat het mogelijk werd de twee
motoren eronder aan te brengen: elk is zoo
danig geplaatst, dat de belangrijkste onder-
deelen aan den buitenkant zijn onderge
bracht en een as (de binnenste) van elk
draaistel door middel van een cardanas kan
worden aangedreven. Het ligt in de bedoeling
ook hier weer voor de verwarming door
middel van verwarmde lucht gebruik te
maken van het koelwater van de motoren
en bovendien voor den winter dit water
warm te houden door middel van een ketel
tje met oliebrander, zoodat ook in den winter
een verwarmde remise niet noodig zal
zijn om bevriezen te voorkomen. Al deze toe
stellen, keteltjes, de noodige koelers, venti-
lateurs, accubatterijen enz. moeten onder
den vloer worden aangebracht. De brand-
stoffenreservoirs liggen onder het dak.
Het spreekt vanzelf, dat. ,aan de draaistel-
len en veering van het rijtuig de meest mo
gelijke zorg zal worden besteed, opdat de
loop van het voertuig zoogoed mogelijkzit
Het ligt in de bedoeling .Üe voertuigen in
October 1937 in dienst te stellen.
MET GROOTEN LUISTER VOND
TE WARSCHAU DE OVERHANDI
GING PLAATS VAN DEN MAAR
SCHALKSTAF AAN GENERAAL
RYDZ-SMIGLY
Ter gelegenheid van de plechtige overhan
diging van den maarschalkstaf aan generaal
Rydz Smigly, die gisterenmiddag met veel
vertoon in liet Koninklijk slot is geschied,
wapperden overal in Warschau de vlaggen
en de stad bood een feestelijken aanblik.
Talrijke speciale treinen hebben tienduizen
den personen uit de provincie naar de hoofd
stad vervoerd, alsmede talrijke troepen van
de verschillende wapens.
De bladen wezen op de symbolische betee-
kenis van de verheffing van generaal Rydz
Smigly tot maarschalk. Zoo schrijft de Ga
zet Polska: Het Poolsche volk heeft op de
schouders van Rydz Smigly door diens ver
heffing tot maarschalk, een zware last ge
legd, waardoor hij voortaan verantwoorde
lijk gesteld wordt voor het geluk van Polen.
De Express Poranny verklaart het een ge
luk te achten, dat de door Maarschalk Pil-
soedski nagelaten erfenis aanvaard is door
Rydz Smigly, die het Poolsche volk heeft
weten te leiden langs den weg, dien zijn
groote voorganger heeft aangegeven. Vol
gens de Kuryer Poranny beteekent de benoe
ming tot maarschalk in de eerste plaats een
uiting van erkentelijkheid van het Poolsche
SMIGLY RYDZ
volk voor de door Rydz Smigly behaalde
overwinningen en de enorme diensten den
Jande bewezen.
Politieke gevolgen van de be
noeming van Rydz-Smigly tot
Maarschalk van Polen.
De benoeming van generaal Smigly-Rydz
(aldus zal voortaan zijn naam luiden) tot
maarschalk is in overeenstemming met de
aaneensluiting, die thans verwezenlijkt
wordt in Polen onder de leuze „Nationale
verdediging."
Het is nog moeilijk te zeggen of deze aan
eensluiting een uitgesproken politieken vorm
zal aannemen.
In politieke kringen meent men te weten
dat zulks niet in het voornemen van den
nieuwen maarschalk ligt, die zou verkiezen
niet de bruggen tusschen hem en de ele
menten der oppositie te verbreken, welke
nog mogelijkheid hebben zich rondom het
leger aaneen te sluiten. Wel kan gezegd
worden, dat Smigly-Rydz geroepen is steeds
meer den rol van arbiter in het Poolsche
volk te spelen.
Met de benoeming van Smigly Rydz tot
maarschalk gaat gepaard de bevordering
van generaal Casimir Sosnowski tot in
specteur van het Poolsche leger. Sosnows
ki was de voornaamste uitwerker en onder
handelaar van het Fransch-Poolsche bond
genootschap.
Hooge onderscheiding verleend.
De president der Poolsche republiek heeft
den nieuwen maarschalk van Polen Smigly
Rydz, de hoogste onderscheiding der orde
van den Witten Adelaar toegekend. De
keizer van Japan heeft den maarschalk het
grootkruis van de orde van de Rijzende zon
verleend.
De bloedige strijd om
Madrid.
POLEN ZOEKT HERVERZEKERING
TEGEN OORLOG. DREIGENDE GE
VAREN IN MAROKKO?
Van het oorlogsfront te Madrid is eigenlijk
weinig nieuws te vertellen, althans op het
oogenblik dat we dit overzicht schrijven
(Dinsdagavond). De strijd om de macht is
verwoed en vooral van den kant van de re
geeringstroepen wordt als bezetenen gevoch
ten. „Vrouwen vechten als duivels", zoo werd
gisterenavond in een telegram vermeld en
een zoo'n zinnetje zegt meer dan een ellen
lang verslag. Toch winnen de troepen van
Franco en trekken zij langzaam dieper de
stad in. Het zal slechts een kwestie van één
of twee dagen zijn, misschien van eenige
uren, dat zij Madrid in bezit hebben geno
men. De regeeringstroepen zijn niet opge
wassen tegen de veel beter georganiseerde
troepen van de opstandelingen en met élan
alleen komt men er in den strijd niet.
Polen zoekt herverzekering tegen oorlog,
zoo schreven we in den kop van dit overzicht
en dat naar aanleiding van het bezoek van
Beek, den Poolschen minister van buiten-
landsche zaken, aan Londen.
Polen deelt, zoo schreef het Hbl. gisteren
avond, met alle Oost-Europeesche staten, die
leven bij de gratie van het verdrag van Ver-
sailles, de bestendige vrees voor een nieuw
gewapend conflict tusschen de groote mo
gendheden en daarin onder te gaan. Het
draagt den vloek van zijn geboorte: het is
ontstaan uit de brokstukken van drie staten,
Duitschland, Rusland en Oostenrijk, die al
len de stille hoop koesteren, hun vroegeren
territorialen status te eeniger tijd te her
stellen. Het ligt geografisch uiterst slecht;
het is het natuurlijke slagveld voor Duitsch
land en Rusland, wanneer deze staten met
elkaar in oorlog zouden geraken. Het heeft
van het begin van zijn herleving gezocht
naar waarborgen van zijn ongerept voort
bestaan.
Polen had de positie van de West-Euro-
peesche -staten tegenover Duitschland en
Italië intrinsiek reeds versterkt door de her
nieuwing van het verdrag met Frankrijk.
Het bezoek van Beek aan Londen kan als
gebaar, dat daarbij aansluit, nauwelijks
worden misverstaan.
Nu de oorlog in Spanje aan zijn eind be
gint te komen wordt het oog van de mogend
heden op Marokko gericht. Men heeft, het
Marokkaansche probleem van het begin af
als het zorgelijkste vraagstuk van den bur
geroorlog in Spanje beschouwd. Men nam
aan, zoo zegt de N.R.Crt., dat, wie ook nader
hand het bewind te Madrid in handen zou
hebben, moeilijk het Spaansche oppergezag
in Marokko zou kunnen handhaven. Men
heeft het reeds spoedig als een bewijs be
schouwd van Frankrijk's loyale houding
inzake de non-interventie, dat er in het rif
niets is gebeurd.
De gevaren die de Spaansche zone ople
vert zijn van verschillenden aard. Een aan
wakkering van het Marokkaansch nationa
lisme, of van de ontevredenheid in Marokko,
die na het vertrek van maarschalw Lyautey
zeer zijn toegenomen door de verbureaucra-
tiseering van de Fransche administratie in
het land, is het geringste van deze gevaren.
Het. grootste ervan is het vacuum, dat ten
Zuiden van de straat van Gibraltar zou ont
staan, als daar de Spaansche macht ver
dween. Voor Engelands positie in de Straat
van Gibraltar en in de Middellandsche Zee
is dit het gebied, uiteraard, van het aller
grootste belang. En liefhebbers voor de op
volging van de Spanjaarden zouden niet ver
te zoeken zijn. Men heeft reeds lang ge
sproken van plannen der Italianen en vooral
van de Duitschers, om zich daar te vestigen.
Wat brengt de toekomst?...
FASCISTISCH COMPLOT IN RUSLAND
ONTDEKT.
Vreemdelingen gearresteerd.
Van officieele zijde wordt bevestigd, chö.
een'groot aantal personen, o.m. Duitscherp
Oostenrijkers, Zweden en Polen, zijn gear
resteerd in verband met een groot complot,
dat ten doel had in Sovjet Rusland het fas
cisme te organiseeren.
JOODSCHE WINKELS IN ROEMENIË
GEPLUNDERD.
Te Pascani nabij Jassy hebben een aan
tal deelnemers aan het congres der Christe
lijke nationale partij bij hun terugkomst uit
Boekarest verschillende Joodsche winkels ge
plunderd en enkele personen lastig gevallen.
Er werden verschillende arrestaties verricht
In 'n tweetal andere plaatsjes hadden soort
gelijke voorvallen plaats.
ENGELSCHE ORDERS VOOR JAPAN.
Het blad „Asahi Shimhun" meldt, dat de
verlichtingsindustrie o.a. de fabrikanten
van lampions, ventilatoren, gloeilampen
en de fabrikanten van vlaggen, celluloid-
artikelen, porseleinen, zijden textielgoederen
tengevolge van de a.s. kroningsfeesten in
Engeland een zeer groot aantal orders heb
ben ontvangen van Engelsche zakenlieden.
Men herinnert eraan, dat voor de kro
ningsfeesten van wijlen koning George in
1911 2 millioen lampions naar Engeland
werden gestuurd.