Britsch gebaar jegens
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Jegeeringstroepen
winnen weer veld
Dc
conferentie te
Weenen
KIJKEH i, KOOPEH CLIItCK
Dc houding der Arabieren
Buiienlandsch
Overzicht
VRIJDAG 13 NOVEMBER 1936. 80e Jaargang. No. 10112.
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Sehagen.
lYCftiirtint
„ALS WIJ OPNIEUW DE OPPER
MACHT HEBBEN, ZULLEN WIJ
DUITSCHLAND UITNOODIGEN
TOT SAMENWERKING VOOR
VREDE EN ONTWAPENING."
Duitschland thans sterker
dan Engeland
Tijdens 'de zitting van het Lagerhuis, le
gerde Winston Churchill gisteren scherpe
critiek op de houding der regeering inzake
de bewapening, vooral wat het tempo betrof.
De regeering had verzuimd land en* volk in
te lichten dat het gevaar zoo accuut was en
het Lagerhuis had zijn plicht verzuimd om
in overeenstemming met de grootte van het
gevaar te handelen. Spr. herhaalde zijn reeds
eerder verstrekte cijfers over de herwapening
van Duitschland, die noch Eden noch Hoare
hadden kunnen weerspreken.
Spr. wiloRiiet zeggen, dat Duitsch
land van plan was Frankrijk of Bel
gië daadwerkelijk binnenkort aan te
vallen, maar volgend jaar zou het
Duitsche leger reeds grooter zijn dan
het Fransche en de luchtmacht was
nu reeds grooter.
Engeland en Frankrijk moesten alle staten
'die het beginsel van de collectieve veiligheid
aanhangen, om zich vereenigen en vooral
spoed betrachten. Spr. gaf verscheidene
staaltjes van de sloomheid van de afleve
ringen van vliegtuigen. Terwijl het tempo 2
eskaders per week moest zijn, waren de
laatste drie weken nauwelijks genoeg ma
chines afgeleverd om één eskader te kun
nen vormen. De regeering moest weten en
het volk overtuigen, dat het gevaar grooter
was dan in de eerste dagen van den onbe-
perkten duikbootoorlog en dat de volgende
18 maanden beslissend zouden zijn voor het
bëhoud van den vrede. Churchill wilde er
kennen, dat de nieuwe typen vliegtuigen
voor geen ander type onderdeden, maar
daartegenover stond weer, dat de genie voort
ging met het bouwen van de oude modellen
tanks, die soms bij geringe schokken al om
vielen, hetgeen gisteren op den weg bij Al-
'dershot nog gebeurd was. Door de laksheid
der regeering waren we nu zoo ver dat
Duitschland, Rusland, Italië en de Vereenig-
de Staten óf met hun leger óf met hun lucht
macht en in Duitschland's geval in beide,
sterker waren dan Engeland, en dat was niet
noodig geweest met al de hulpmiddelen, ma-
terieele en financieele, die de regeering ten
dienste stonden.
Spreker zou gaarne zien, dat een engere
commissie van 6 of 8 leden van het Huis
door de regeering als adviseerend en contro
leerend lichaam zou worden aangesteld.
Vervolgens noemde Churchill het een groo-
te fout, dat er wel een minister voor de
coördinatie van de defensie benoemd was,
maar geen minister voor de voorraden en de.
productie, waar het in de eerste plaats toch
op aankwam om den achterstand in te ha
len. De regeering heeft de ambten van mi
nister van defensie en productie door elkaar
getooverd en zij was eigenlijk alleen beslist
en voortvarend geweest in haar onbeslist
heid en onvoortvarendheid. (Applaus bij de
diehards en enkele liberalen.)
Ook Majoor Attlee, de afgevaardigde van
L'abour en Sir Archibald Sinclair, beaamden
dat Engeland's plicht was zich in deze ern
stige tijden zoo sterk mogelijk te maken en
ook zij drongen op versterking aan, vooral
van de luchtmacht.
Baldwin antwoordt.
Baldwin schetste in zijn antwoord aan de
sprekers, die critiek uitgeoefend hadden op
het beleid van de regeering inzake de de
fensie, de verschillende aspecten van het
programma van bewapening.
In geval van oorlog, zoo vervolgde Bald
win, zijn wij gereed om de defensieplanne
in een versneld tempo ten uitvoer te leggen,
wij kunnen het wijzigen en versnellen al
naar belang de omstandigheden, maar wij
achten het op het oogenblik niet gerecht
vaardigd om maatregelen te nemen, die een
ontwrichting van de industrie tengevolge
zouden kunnen hebben, door de oorlogsin
dustrie op een manier in te richten, zooals
men dat in bepaalde kringen wel zou wen-
schen.
Niettemin zullen mijn collega s en ik, in
dien wij dat noodzakelijk achten, geen oogen
blik aarzelen om volmachten te vragen voor
de maatregelen die wij dan in het belang
achten, van een snellere uitvoering van onze
plannen. Ons programma van bewapening
is goed voorbereid en het maakt over het
algemeen goede vorderingen.
Baldwin zette verder uiteen, dat In
dien er bij den aanmaak van vlieg
tuigen misschien een geringe achter
stand te constateeren viel, dit voort
sproot uit de overweging dat men in
ieder geval vliegtuigen wilde hebben,
die in ieder opzicht superieur waren,
Voordat men misschien te veel
vliegtuigen van een bepaald type
had, wilds men indien er een nieuw
type ontworpen was, van de voor
deden hiervan gebruik kunnen ma
ken.
Ondanks haar besluit om het bewape
ningsprogramma zoo snel mogelijk te vol
tooien, bestaat bij de regeering meer dan
ooit het verlangen, dat de landen van Eu
ropa tot ontwapening mogen komen en spe
ciaal tot een ontwapening in de lucht.
Gebaar jegens Duitschland.
Bij de verdere debatten verklaarde Baldwin
nog, in verband met zijn verzekering dat
Engeland zich een zeer sterk militair ap
paraat zou verschaffen: „zelfs dan hoop
k, dat wij opnieuw een positie van opper
macht zullen kunnen innemen en dan zal
het zaak zijn niet opnieuw te vervallen in
de dwaasheden, welke wij begingen in den
tijd van onze almacht __en opperheerschap
pij maar dan zullen wij Duitschland moe
ten uitnoodigen te zamen met ons te wer
ken om een nieuwe deur te openen naar
vrede en ontwapening.
Getafe en andere
SPANJE
dorpen heroverd
MADRID. Van officieele zijde
deelt men mede, dat de regeerings-
troepen Getafe en andere dorpen in
die buurt hebben heroverd.
Vliegtuigen der regeering zouden
drie bommenwerpers der opstande
lingen hebben omlaaggeschoten.
DE OPSTANDELINGEN ONT-
KETENEN AANVALLEN.
Front voor Madrid. Ondanks den he-
vigen regen hebben de opstandelingen naar
de speciale verslaggever van Havas meldt,
om zes uur een aanval ontketend, waarbij
zij werden gesteund door in den afgeloopen
nacht door geregelde troepen aangelegde
stellingen.
De tanks werden gevolgd door infante
risten. De aanval is gericht op den sector
van de Segovia-brug en Cara Banchel Bajo.
Om den aanval der opstandelingen te steu
nen, heeft de rechtsche artillerie alle stel
lingen der regeeringstroepen onder vuur
?enomen. Op den weg naar Estramadura
lebben manschappen van het vreemdelin
genlegioen twee tanks der regeeringstroe
pen in brand geschoten.
EEN BLOEDIGE NACHT IN
HET CASA DEL CAMPO.
De gevechten in de voorsteden van Ma
drid blijven zich concentreeren op de par
ken van het Casa der Campo.
De gevechten zijn zeer bloedig geweest, al
dus meldt een speciale correspondent van
Havas.
De nationalisten deden razende aanval
len, waarbij zij gebruik maakten van de
beste elementen hunner infanterie, van ca-
vallerie en van tanks, gesteund door een
formidabel geschutvuur.
De belegerden hielden echter moedig
stand in hun stellingen, waaruit zij een re
gen van mitrailleurkogels op de aanvallers
deden neerkomen en er aldus in slaagden
hun opmarsch tot staan te brengen.
Tegen middernacht gingen de Madrileen-
sche militietroepen, gesteund door de inter
nationale colonne, die te hulp was geko
men, op hun beurt tot het offensief over.
De tegenaanval was fel en plotseling en over
rompelend.
De belegeraars zagen zich gedwongen terug
te trekken. Hun verliezen waren zwaar. De
lijken van Spaansche nationalisten en hun
Marokkaansche helpers liggen verspreid
over het veld. De roode troepen maakten
een duizendtal geweren buit, terwijl zij 200
nationalistische leden der Guardia Civil
krijgsgevangen maakten.
In Casa del Campo bevindt zich nu nog
een groep Marokkanen en nationalisten,
doch zij zijn volkomen omsingeld. Aange
zien zij echter over automatische wapenen
beschikken, blijven zij zich verdedigen.
Van een toren, die Casa de Campo be-
heerscht, vuren groepen regeeringstroepen
zonder ophouden op de omsingelden, die,
naar men verwacht, zich spoedig zullen
moeten overgeven of gevangen genomen
zullen worden. Ook heeft de artillerie der
rooden hen thans onder vuur genomen.
Het artillerievuur der belegerden is trou
wens over het algemeen veel krachtiger
dan de laatste dagen het geval was.
Aan den anderen kant van de Manzanares,
tegenover de brug van Toledo, vuren onop
houdelijk de mitrailleurs der rooden; iedere
concentratie van de troepen der tegenstan
ders wordt aldus onmogelijk gemaakt.
Gistermiddag om twee uur dreunden de
regeeringskanonnen nog zonder ophouden.
Madrid publiceert overwinningscommuni-
qué's. De rooden zouden den aanvallers ge
weldige verliezen hebben toegebracht. Alléén
gisteren zouden de rechtschen aan den rand
van Casa de Campo meer dan duizend doo-
den en gewonden hebben verloren.
„Alle pogingen van de opstandelingen
om zich meester te maken van de brugge-
hoofden over de Manzannares zijn mislukt"
heet het verder. ,De regeeringstroepen heb
ben geen duimbreed terrein afgestaan en
zijn zelfs op den weg naar Toledo VA km.
in de richting van Villa Verde opgerukt.
Vanochtend hebben de opstandelingen
een nieuwen aanval gedaan op de Toledo
brug, doch deze werd afgeslagen".
Verder wordt medegedeeld, dat alle be
richten over het innemen of in brand schie
ten van het Noorder-station door de opstan
delingen van allen grond ontbloot zijn en
dat de operaties der infanterie ernstig be
moeilijkt worden door den regen, die sinds
vannacht over het strijdgebied valt.
Franco heeft geen haast.
Sevilla. Queipo de Llano heeft, in zijn
radiotoespraak gezegd, dat Franco geen
haast heeft Madrid te bezetten, hoewel alles
voor den aanval gereed is.
De tijd, aldus Queipo de Llano, is de bond
genoot der rechtsche troepen, daar de ravi
tailleering voor de regeering van Valencia
steeds grooter moeilijkheden opwerpt. Hoe
langer wij wachten, hoe gemakkelijker de
eindaanval zal zijn.
Zij zullen niet met de commissie
uit Engeland samenwerken.
Jeruzalem. De leden van de koninklijke
commissie hebben hun intrek genomen in
het hotel „Koning David". Na een lange
vergadering heet het hooge Arabische co
mité opnieuw verklaard, dat het niet met
de commissie zal samenwerken.
Een der Arabische leiders zeide tot den
Reuter-correspondent, dat de Britsche re
geering jegens de Arabieren niet den ver-
eischten goeden wil heeft getoond.
Het comité zal den arbeid der commissie
niet bemoeilijken door stakingen of andere
middelen, maar geen enkele Arabier zal ge
tuigenis afleggen, indien aan de wenschen
van het comité niet wordt voldaan.
Gister is een oproep tot het zeggen van
gebeden voor den arbeid der commissie
gepubliceerd, geteekend door dr. Graham-
Boxbrown, den Anglicaanschen bisschop
van Jeruzalem, den opperrabijn Jaco Meir
en den opperabijn Doesjinski.
Naar verluidt was de Moefti van Jeruza
lem voornemens den oproep eveneens te
teekenen, doch hij heeft zich teruggetrok
ken, toen het besluit van het Arabische
comité bekend werd.
Controle op wapenuitvoer
naar Spanje
In de gister gehouden bijeenkomst van
der non-intcrventiecommissie werden de be
sprekingen hervat aangaande de door Italië
en Duitschland ingediende beschuldigingen
jegens Sovjet-Rusland. In zijn rede wees de
Italiaansche ambassadeur Grandi op de
dubbele rol die de regeering van Rusland
speelt. Den 27sten Februari werd te Moskou
een geheime bijeenkomst der Komintern
gehouden, waarin nauwkeurige plannen
werden opgesteld voor de bolsjewistische
revolutie in Spanje. Ook hebben in April
besprekingen plaatsgehad tusschen den se
cretaris van de Komintern en een aantal
uitgeweken Spanjaarden tot uitvoering
van de besluiten van de Komintern.
Verder haalde de ambassadeur eenige pas-
sagers aan uit een kort geleden gehouden
rede van Stalin, waarin deze verklaarde, dat
de Spaansche communistische revolutie geen
particuliere zaak van Spanje is, doch het tee-
ken eener algemeene bolsjewistische revolu
tie. Verder laakt hij het optreden van den
Sovjet Russischen ambassadeur te Madrid,
Rosemberg, die een rede voor de militie
troepen heeft gehouden.-
De niet-inmengingscommissie heeft ten
slotte het plan voor een controlestelsel in
Spanje ter verzekering van de toepassing
de niet-inmengings-overeenkomst goedge
keurd. Dit plan is van zekere amendemen
ten voorzien.
De onderscheidene regeeringen zullen er
nog haar goedkeuring aan moeten hechten.
Bewapeningsrecht van Oos
tenrijk en Hongarije vastge
legd. Actie tegen Genève
op komst?
Actie tegen Genève op komst?
In een na de conferentie der drie onder
teekenaars van de protocollen van Rome
uitgegeven communiqué wordt het stand
punt van Oostenrijk en Hongarije ten aan
zien van de rechtsgelijkheid in bewape
ningsopzicht goed gefundeerd genoemd. De
drie regeeringen zullen elkander op de
hoogte houden van de verwerkeling van
het principe, dat, aldus het communiqué,
een fundamenteel beginsel van rechtvaar
digheid is. Italië zal rekening houden met
de wenschen van de Oostenrijksche en Hon-
gaarsche regeeringen nopens deelneming ha
rer landen aan de oeconomische exploitatie
van Abessinië.
De oeconomische samenwerking der drie
landen zal worden vortgezet op dezelfde
basis als te voren, terwijl de drie regeerin
gen besloten hebben hun oeconomische be
trekkingen met andere staten tot ontwik
keling te brengen langs den weg van bi
laterale overeenkomsten.
De ministers van buitenlandsche zaken
van Italië en Hongarije hebben met voldoe
ning kennis genomen van de uiteenzettin
gen der Oosten rij ksche regeering ten aan
zien van de ontwikkeling in de betrekkin
gen tusschen Oostenrijk en Duitschland.
Verwijzende naar de recente besprekingen
van Ciano met Hitier en v. Neurath gaven de
vertegenwoordigers van Oostenrijk en Hon
garije uiting aan hun levendige voldoening
over de beslissing van de Italiaansche en
Duitsche regeeringen om de problemen van
het Donaubekken in een geest van vriend
schappelijke samenwerking te behandelen.
Iii dit verband bevestigen de drie regeerin
gen wederom de geldigheid van de schik
kingen der aanvullende protocollen van
Rome van 1936.
Oostenrijk en Hongarije zijn overgegaan
tot een erkenning de jure van het Italiaan-
sch-Abessijnsch imperium.
In een protocol zijn de behandelde
kwesties en verkregen resultaten opgetee-
kend.
De eerstvolgende conferentie der drie mo
gendheden zal te Boedapest worden gehou
den op een nog niet bepaalden datum.
Waf behelst het „vertrouwe
lijke" deel?.
Het protocol, waarin het resultaat van
de bespreking te Weenen is neergelegd, is
gistel-middag om half zes onderteekend.
Eigenlijk is de naam „memorandum" of
„proces-verbaal" meer geschikt voor dit do
cument, aangezien het geen verdrag is, ge
lijk de protocollen van Rome.
De strekking van dit proces-ver
baal zal, voorzoover zij niet tot uit
drukking is gekomen in het offici
eele communiqué, vertrouwelijk blij
ven, gelijk het geval is geweest met
het resultaat van eenige con
ferenties van de Kleine Entente, die
in dit verband als precedent kun
nen worden beschouwd.
Men slaat o.i. de bal niet ver mis als men
het niet gepubliceerde deel van de overeen
komst rekent te zijn gericht tegen Genève.
Den Volkenbond moet Mussolini zoowel
als Hitier een doorn in het oog zijn en hoe
wel de laatste nog niet zoover is gegaan
om de banden door te snijden welke hem
met Genève binden, kan men in den laat-
sten tijd toch moeilijk van een spontane
medewerking spreken,
Wij achten het dan ook waarschijnlijk
dat het vertrouwelijk gedeelte van het gis
teren onderteekende memorandum zijn uit
werking zal doen gevoelen op de eerstvol
gende Volkerenbondsbijeenkomst.
De actie zal dan wel gaan in de richting
van sterke beperking der werkingssfeer, dus
in verlamming van de idéé van den col
lectieve vrede;
Da Januskop van Moskou
POLEN PAST ZICH AAN. HET
BEZOEK AAN LONDEN WERPT
RESULTAAT AP.
We hebben gisteren, naar aanleiding van
de redevoering van Litwinof, de Russische
minister van buitenlandsche zaken, gewe
zen op de twee-slachtige houding van Rus
land. Men spreekt over vrede en men be
reidt zich ten oorlog, men spreekt over
vrede en men tracht, langs allerlei duistere
wegen, de wereldrevolutie te ontketenen.
Moskou vertoont in dezen een Januskop.
Het is het Hbl., dat in een hoofdartikel in
haar nummer van gisterenavond ook dit
onderwerp aansnijdt, reden waarom wij er
nog eens op terug komen.
Het blad schrijft daarin o.m.l
Litwinov is in den Volkenbond
naar het uiterlijk correct gebleven;
hij heeft zich te Genève aan de let
ter van de Volkenbondsartikelen na
drukkelijk gehouden. Maar buiten
den Volkenbond, achter de scher
men, heeft hij onafgebroken beraad
gehouden met de revolutionnaire
leiders, die nooit voor het voetlicht
verschijnen en die onafgebroken
zinnen op middelen tot het doen in
eenstorten van de staten, waarmede
de Sowjets, naar zij voorwenden,
normale betrekkingen onderhouden.
Diezelfde Sowjets herbergen en bescheiv
men op hun grondgebied den zetel der Den-
de Internationale, die de communistische
wereldrevolutie als doel in haar program
heeft, en tusschen de regeering in de figuur
van Stalin en het bestuur van de Derde la
tei-nationale in de figuur van Dimitroff loo-
pen vele en fijne draden en wordt voort
durend beraad gepleegd over de strategie
en taktiek ten behoeve" van de revolutie,
al naar gelang van de samenstelling van.
het staatkundig mozaïek der wereld.
Tot zoover het Hbl.
Is het dus wonder dat de wereld Litwi
nof niet vertrouwt. Als Rusland de wereld
wil doen gelooven dat het de Sowjets werke
lijk te doen is om den vrede, dan zal het
moeten beginnen met deze twee-slachtige
houding te laten varen. Maar dan moet de
doelstelling van de Sowjets veranderd wor
den en daar zal men wel niet toe komen.
Het bezoek van Beek, den Poolschen mi
nister van buitenlandsche zaken, aan Lon
den, schijnt niet zonder resultaat te zijn ge
weest. Het communiqué, opgenomen in ons
nummer van gisteren, sprak ervan dat Beek
en Eden van opvatting waren, dat de inter
nationale samenwerking het best gehand
haafd kon worden binnen het kader van den
Volkenbond. Engeland heeft Polen dus in
zijn vaarwater gekregen.
Polen heeft zich ertegen verklaard, dat
Europa wordt verdeeld in twee, scherp ge
scheiden groepen, die tegenover elkaar
staan. En dat is toe te juichen, omdat inder
daad die twee groepen het grootste gevaar
opleveren voor den vrede. Polen is niet meer
bereid zich te laten gebruiken tegen Duitsch
land, terwijl het evenmin van zin is, aan
een, tegen Rusland gerichte combinatie deel
te nemen.
Dat zijn allemaal goede dingen, die den
vrede slechts kunnen bevorderen en de span
ning verminderen.
HET CONSULT TE WEENEN Ciano, de Italiaansche minister van buitenland
sche zaken, met rechts de Oostenrijksche Bondskanselier Dr. Schuschnigg en links
de Oostenrijksche Staatssecretaris SchmidL
Nog steeds storm aan
de Engelsche kust
De storm, welke Woensdagavond begon
woedt nog steeds aan de Britsche kust en
boven het kanaal en is ook vannacht niet
in kracht afgenomen.
Het Duitsche nieuwsbureau deelt nog me
de, dat in het Kanaal de storm een snel
heid van 130 km. per uur bereikte. Een
deel van de Britsche haringvloot, welke zich
ten Westen van Zuid-Engeland bevond,
moest terugkeeren.
Het radiostation Landsend deelde mede,
dat het s.s. „Fancromeno" in nood verkeert
op 47 graden, 4-5' n.b. en 6 graden 43' wester
lengte. De stuurinrichting is beschadigd.
Een laatste bericht meldt:
De storm, die nog steeds aan de kusten
van Engeland woedt, neemt in hevigheid
toe. Het s.s. „Mongolia" is gisteren te Ply-
mouth aangekomen. Het schip werd bij het
binnenkomen van het kanaal ernstig be
schadigd, terwijl 17 passagiers en leden der
bemanning gewond werden, van wie vier
ernstig.