Verbond tusschen
Madrid zwaar
getroffen
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Japan en
Duitschland?
KIJKENKOOPEN h] CLOECK
Vol ke ren bonds poli tick
beteekent oorlog
Buiietilandsch
Overzicht
Geen Middellandsche
Zee - pact
r rl'o»
WOENSDAG 18 NOVEMBER 1936. 80e Jaargang. No. 10116.
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
ENGELAND VRAAGT INLICHTIN
GEN. INNIGE SAMENWERKING
TER BESTRIJDING VAN HET
COMMUNISME.
Rusland tusschen
twee fronten
In zekere politieke kringen te Berlijn gaat
het geruoht, dat eerlang een Duitsch-Ja-
pansche verklaring van groote politieke
draagwijdte zal worden gepubliceerd. Tot
nu toe was hieromtrent geen bevestiging te
verkrijgen.
Samenwerking tusschen Duitsch
land, Japan en Italië?
De Duitsch-Japansche overeenkomst in
zake een anti-communistisch front wordt
Slechts door de Giornale dltalia vermeld,
welk blad uitdrukkelijk spreekt van een
namenwerking tusschen Italië, Duitschland
en Japan.
Politieke kringen verzekeren nochtans,
Öat het nieuws nog slechts uit buitenland-
sche bron is ontvangen. Dezelfde kringen
hechten geen enkel geloof aan de geruch<
ten, dat Italië met Japan zou willen onder
handelen over de erkenning van het Itali-
aansche keizerrijk in ruil voor de erkenning
van Mandsjoekwo.
Bevestiging uit Italiaansche bron.
De „Giornale d'Italia", welk blad na de
besprekingen te Berlijn deed verwachten,
dat het anti-communistisch Italiaansch-
Duifsche front spoedig zou worden uitge
breid tot Japan verzekert gisteren, dat tus
schen Duitschland en Japan te dien aan
zien een overeenstemming tot stand is ge
komen.
„Het anticommunistische front tusschen
Italië en Duitschland te Berlijn in 't leven
geroepen, dat reeds tijdens de besprekingen
te Weenen is uitgebreid met de deelneming
Van Oostenrijk en Hongarije, omvat thans,
d.w.z. na een maand, een deel van het Verre
Oosten, door de toetreding van Japan.
De aaneensluiting tusschen Italië, Duitsch
land en Japan voor den defensieven strijd
tegen het communisme, welke aaneenslui
ting ten doel heeft het behoud van de hoog
ste waarden der beschaving en der physieke
en mpreele gezondheid der volkeren, was
noodzakelijk geworden door het bewust op
gevatte plan van agressief karakter van het
communisme".
Londen vraagt inlichtingen.
Berichten uit Londen melden, dat Eden
eergisteren de Japansche ambassadeur in
lichtingen heeft gevraagd over het tot stand
gekomen Japansch-Russisch accoord.
Men neemt in Londen aan, dat samenwer
king is verkregen op een gezamenlijk anti-
Russisch front.
Ook gelooft men, dat een economische
overeenkomst is getroffen, waarin 'n weder
zij dsche ruil van goederen en diensten wordt
geregeld, in hoofdzaak ten bate van militaire
doeleinden.
Het Fransch-Russisch verdrag is
een groot gevaar voor den vrede.
Defensie-debat in het Engelsche
Hoogerhuis.
In het Hoogerhuis werd gistermiddag het
debat over de landsverdediging geopend. Na
mens de Labour-oppositie heeft Lord Stra-
bolgi een motie ingediend, waarin inlichtin
gen werden gevraagd omtrent de mate waar
in tot herbewapening was overgegaan, als
mede een regeeringsverklaring over de poli
tiek ten opzichte van den Volkenbond en de
buitenlandsche zaken, teneinde de groote toe
name der militaire uitgaven te rechtvaar
digen.
Spreker stelde voor, dat de regeering zich
tot de Vereenigde Staten wendt teneinde met
Washington samenwerking te zoeken tot het
onderdrukken der economische kwalen, waar
aan de wereld lijdt.
Vervolgens vroeg hij of de Ver
eenigde Staten niet eveneens zou
den kunnen samenwerken tot be
houd der beschaving en voegde hij
er aan toe, dat een belangrijke étap
pe zou zijn afgelegd indien de Ver
eenigde Staten slechts er in zouden
willen toestemmen deel te nemen aan
economischen boycot van den aan
valler.
Het tegenwoordige bewapeningsprogram
ma scheen spreker bevredigend toe, behal
ve dan wat betreft het tempo van uitvoe
ring en de moeilijkheid van de verkrijging
van sommige materialen en een voldoend
aantal technici.
Vervolgens de gebeurtenissen in Spanje
besprekend, verzette spr. zich in principe
er tegen, dat enkele fascistische volken een
eventueele bedreigng voor den vrede vor
men, en toonde hij het gevaar aan, dat ge
legen was in een overwinning der Spaan-
sche fascisten, vooral uit Engelsch oogpunt.
Lord Lothian, die vervolgens het
woord nam, wenscht te weten, wat
de regeering bedoelt met haar ver
klaring, dat haar politiek gebaseerd
blijft op den Volkenbond. De Volken-
bondspolitiek beteekent, dat wij
gehouden zijn, vroeg of laat oorlog
te voeren tegen Japan, Duitschland
en Italië. Tenslotte oefent Lord Lo
thian critiek op het Fransch-Sovjet-
Rnssische verdrag, dat naar zijn mee
ning buiten de normale Volken
bondsprocedure valt en buitenge
woon gevaarlijk is, daar Dnitschland
er een bedreiging in ziet, terwijl dit
land volgens hem in het geheel niet
de bedoeling heeft Engeland of
Frankrijk aan te vallen.
De minister van luchtvaart, Swinton, ant
woordde namens de regeering. Deze bracht
allereerst de bijdragen in herinnering, die
Engeland met betrekking tot de collectieve
veiligheid had geleverd in den vorm van
voorstellen, die de volgende maand te Ge-
nève onderzocht zullen worden en den leden
van den bond in staat zullen stellen duide-
hun houding te bepalen. De politiek der
regeering is er op gericht de macht van
den Volkenbond effectief te maken en de
organisatie van alle elementen, die voor den
vrede werken, te versterken.
Het debat wordt vervolgens tot heden
verdaagd.
Dr. Goebbels ontkent de
noodzaak van oorlog
Duitschland streeft naar sa
menwerking met België.
De Duitsche minister van pers en propa
ganda, Dr. Goebbels, heeft Robert Leurquin
te Berlijn een interview toegestaan aangaan
de de Belgisch—Duitsche betrekkingen. In
dit interview, dat in de Vingtieme Siècle van
heden verschijnt, verklaart Dr. Goebbels,
dat de punten van wrijving tusschen
Duitschland en België van na den oorlog op
den achtergrond zijn geraakt, wegens de
groote taak, welke Duitschland en België
thans moeten verwezenlijken.
Goebbels prijst zich gelukkig, dat een groot
deel van de Belgische openbare meening het
bolsjewistisch gevaar heeft ingezien en ver
heugt zich over den ommekeer, welke zich
zoo juist in de buitenlandsche politiek van
België heeft voltrokken.
Na de middelen te hebben besproken, wel
ke de Belgisch—Duitsche betrekkingen zou
den kunnen verbeteren, met name een
systeem van cultureele uitwisseling, ont
kende Goebbels, dat hij zou willen spreken
over een teruggave van Eupen en Malmedy,
Hij voegde hieraan evenwel toe, dat het
uiterst nuttig zou zijn zich te onderhouden
over de wijze, waarop de bewoners moeten
worden geregeerd. Goebbels dementeerde dat
Duitschland imperialistische blikken op den
Belgischen Congo zou slaan en hij bevestig
de, dat Duitschland geen enkel agressief oog
merk jegens België nastreeft.
Tenslotte zeide Goebbels nog, dat in Eu
ropa geen enkel vraagstuk bestaat, welks
oplossing een oorlog noodzakelijk zou ma
ken.
DE ONTPLOFFING TE SAINT CHAMAS.
Thans 52 dooden.
Naar thans wordt medegedeeld zijn tot nu
toe 52 personen tengevolge van de ontplof
fing in de buskruitfabriek om het leven ge
komen.
Arbeiders van de kruitfabriek, waar de
ontploffing heeft plaats gehad, alsmede sol
daten zoeken voorzichtig onder de puinhoo-
pen of daar nog meer slachtoffers liggen.
Het onderzoek naar de oorzaak van de
ontploffing is zeer moeilijk, daar allen die in
het gebouw werkten, om het leven zijn ge
komen. Men gelooft echter, dat er geen
sprake is van kwaadwilligheid.
AMERIKAANSCHE ZEELIEDEN
WEIGEREN ARBITRAGE.
De stakende zeelieden aan de Westkust
hebben op de uitnoodiging der burgers om
't geschil aan arbitrage te onderwerpenden
antwoord gegeven, dat geen arbitrage mo
gelijk is over de fundamenteele beginselen,
waarom gestreden wordt.
De toestand jn de havens is niet veran
derd. De stakers hebben medegedeeld, dat
zij het vertrek van de „Washington", die
morgen zee zou moeten kiezen naar Enge
land, niet zullen toelaten.
Tegen het Communisme
De JapanschDuitsche samen
werking tegen Rusland. De
toestand te Madrid wordt cri
tiek.
Rusland is de doodsvijand van Duitsch
land. In alle mogelijke toonaarden hebben
Hitier en de zijnen hun haat tegen het
bolsjewisme doen hooren. En wie zich de
begin-periode van het nationaal-socialisme
in gedachten terugroept, weet dat er geen
dag voorbijging, zonder een scheldpartij op
de communisten. Zij waren de vloek van
Duitschland geweest en met niet te strenge
middelen kon tegen hen worden opgetreden.
Duitschland heeft bondgenootschap ge
zocht in zijn strijd tegen het communisme en
heeft die in zeker opzicht gevonden bij Italië
Andere mogendheden, die ook allesbehalve
sympathie voor Rusland hadden, durfden dit
maar niet zoo openlijk uit te spreken, om
dat tenslotte het Russische geld hun even
lief was als dat van welk ander land ook.
En Rusland, met zijn bevolking van onge
veer 150 millioen zielen is nu eenmaal een
begeerenswaardig commercieel object. En
men weet, als het om de dubbeltjes gaat, wel,
dan stinkt het geld ook niet van den man
dien men om zijn principes haat. Zoo is de
wereld nu eenmaal.
Een bericht van gisteren maakte echter
melding dat Duitschland een nieuwen vriend
gevonden heeft in zijn anti-pathie tegen Rus
land. Japan! Japan kreeg behoefte aan een
nieuwe politieke vriendschap en waar het in
zijn haat tegen het communisme, of liever,
tegen Rusland, aan den kant van Duitsch
land kan staan, heeft het contact met
Duitschland gezocht, dat op zijn beurt even
eens gaarne politieke versterking aanvaardt.
Het Hdbld. schrijft:
Beide landen hadden reeds sedert gerui-
men tijd parallel loopende opvattingen èn ten
aanzien van het bolsjewistische gevaar, dat
hen uit Rusland bedreigde, en wat betreft
hun territoriale buitenlandsche politiek, ten
aanzien van Rusland. Vernietiging van het
bolsjewisme viel hier evident samen met ver
overing van Russisch grondgebied.
Er teekent zich dus een nieuwe figuur af
in de internationale politiek in het Verre
Oosten. Men kan deze figuur onder méér
dan één belichting zien. Dat Duitschland
en Japan elkaar vinden op een ideologisch
front, bestrijding van het communisme, ligt
in den geest van den tijd. Duitschland is se
dert het jongste congres van Neurenberg
bezig met pogingen tot het organiseeren van
„kruistocht tegen het communisme,
waarin het de heele wereld tracht te betrek
ken. Het heeft daarin den voonvaardelijken
steun van het Vaticaan, dat, door de erva
ring, die het katholiek geloof in Rusland en
Mexico heeft opgedaan, en die het thans in
Spanje opdoet, in Duitschland zoo geen na
tuurlijken, dan toch een tijdelijk zeer bruik-
baren bondgenoot tegen het communisme
ziet
Duitschland vindt thans gunstige voor
waarden voor zijn „kruistocht" bij Japan.
De Japansche politiek, in het Verre Oosten,
enkele jaren geleden na de gewelddadige
inpalming van Mandsjoerije met zooveel uit
dagende onvervaardheid wereldkundig ge
maakt, moet ervaren, dat de moeilijkheden
en bezwaren, die zij in het begin licht en vrij
makkelijk te overwinnen achtte, groot en
vele zijn. Rusland blijkt Japan in militair
en financieel opzicht voorloopig de baas en
China toont zich nog steeds niet bereid in te
gaan op de Japansche influisteringen, om
trent het nut en de voordeelen van gemeen-
schappelijken strijd tegen het Russische
bolsjewisme.
De strijd om de Spaansche hoofdstad be
gint nu critiek te worden. De opstandelingen
hebben hevige aanvallen ondernomen en
een regen van bommen, op verschillende
plaatsen in de stad geworpen. Daarbij zijn
een groot aantal menschen gedood en is een
ontzaglijke materieele schade veroorzaakt.
De regeeringstroepen blijven heftigen te
genstand bieden en hun moedig optreden
dwingt bewondering af. Hoelang zal men
nog stand kunnen houden en hoeveel men-
schenlevens zullen nog gevraagd worden?
Het blijft nog een open vraag, want al eer
der heeft men zich vergist in de voorspel
lingen te dien opzichte en wij zullen ons er
dus niet opnieuw aan wagen, al blijft zeker,
dat de regeering op den duur het onderspit
zal delven.
Jam inplaats van boter
De Duitschers zullen jam moeten
eten om het vet-tekort te ver
minderen.
De Duitschers moeten meer jam eten. De
overheid heeft een groote campagne ingezet
om de bevolking te animeeren jam inplaats
van boter op het brood te smeren. Op deze
wijze zou vet worden bespaard.
Vierhonderd fabrieken zullen groote hoe
veelheden jam gaan leveren. Naar schatting
zullen in de volgende twaalf maanden meer
dan 100 millioen kg. jam worden geprodu
ceerd, d.w.z. een toeneming van 75 millioen
kg., vergelijken met de overeenkomstige pe
riode van 19321933. In hoofdzaak zullen
pruimen en appelen tot jam worden ver
werkt.
De Duitschers vinden dat niet zoo'n prettig
vooruitzicht. Velen herinneren zich daarbij
de oorlogsjaren toen jam bijna geheel de
plaats van boter innam. Enkele bladen ma
ken hierop voorzichtige toespelingen.
SPANJE
Tusschen Italië en Engeland.
Zekere In het buitenland verschenen be
richten geven Engelsche diplomatieke krin
gen aanleiding opnieuw te kennen te ge
ven, dat geen „pact" met Rome wordt on
der oogen gezien.
De onderhandelingen, welke Grandi mo
gelijk te Londen zal aanknoopen, na zijn
terugkeer uit Rome, zullen een gentelemen's
agreement beoogen, dat waarschijnlijk den
vorm zal krijgen van een in beide hoofd
steden af te leggen verklaring.
Deze verklaring zou in de eerste plaats
ten doel hebben een Engelsch-Italiaansche
„toenadering" te wettigen en zou een einde
moeten maken aan de periode van spanning
tusschen de beide landen. Het is waarschijn
lijk, dat zekere cssentieele punten aangaan
de wedrezijdsche belangen en de politiek
van beide landen in de Middellandsche Zee
zullen worden verduidelijkt.. Men herinnert
er in dit verband aan, dat de grootst moge
lijke rekening zal worden gehouden met de
belangen der aan de Middellandsche Zee
gelegen staten.
Grandi naar Rome vertrokken.
De Italiaansche ambassadeur Grandi is
gistermiddag naar Rome vertrokken om deel
te nemen aan de beraadslagingen van den
grooten Fascistischen raad. Naar hier ver
luidt zal hij Mussolini uitvoerig verslag
uitbrengen over zijn laatste besprekingen
met Eden cn de mogelijkheid van verdere
toenadering tusschen Engeland en Italië.
Men is hier van meening, dat de tijd voor
diplomatieke voorbereiding tot een derge
lijke toenadering gekomen is:
BOMMEN EN GRANATEN OP
DE STAD IN DEN MILITAI
REN TOESTAND WEINIG VER
ANDERING.
Stad brandt op
vele plaatsen
Gistermorgen om vijf uur verschenen de
bombardementsvliegtuigen der opstandelin
gen reeds weer boven de stad. Zij keerden
tusschen acht en negen uur terug. De door
hen uitgeworpen bommen kwamen neer in
verscheidene wijken in het centrum, vooral
in San Miguel, waar bommen op de markt
vielen en talrijke personen doodden en ver
wondden.
Nooit nog had Madrid e enzoo intensief
bombardement meegemaakt. Ook was het
de eerste maal, dat de opstandelingen brand
bommen neerwierpen.
Het is nog niet bekend, hoeveel slachtof
fers zijn gevallen, maar hun aantal is ze
ker groot. Den geheelen nacht en den ge-
heelen morgen zijn de brandweermannen,
bijgestaan door reddingsploegen, bezig ge
weest met het bestrijden van de branden,
die op verschillende punten der stad wa
ren ontstaan.
Men is er in geslaagd de branden in de
omgeving van de Fransche ambassade te
blusschen.
Den geheelen nacht reden de ambulance
wagens af en aan voor het weghalen van
dooden en gewonden; E* speelden zieh hart-
PLATTEGROND VAN MADRID.
roerende tooneelen af. Schreidende moe
ders klemden de lijken harer kinderen vast
en weigerden ze door de Roode Kruisman
nen te laten weghalen.
In een enkel huis in de Sint Augustijn
straat werden 30 personen gedood. De cor
respondent van Havas heeft gistermorgen
een tocht gemaakt door de stad, waar hij
kon aanschouwen hoe hevig de bombarde
menten zijn geweest De materieele schade
is ontzaggelijk groot. Het ziekenhuis van
San Carlos is afgebrand. Een dikke rook,
die een scherpe kruitlucht verspreidt, stijgt
hoog op in de straten en verduistert het
uitzicht.
In den militairen toestand wei
nig verandering.
Val den militairen toestand betreft is er
de laatste uren niet veel veranderd. De
eerste regeeringslinies zijn betrokken door
militietroepen de tweede en derde linies be
zet houdt.
Sedert gistermorgen zeer vroeg bombar
deert de regeeringsartillerie de verschan
singen der opstandelingen. Nieuwe stukken
zijn in stelling gebracht en de stad dreunt
van het kanongedonder.
Aan den anderen kant blijven de grana
ten der opstandelingen in de Noordwestelij
ke wijken der stad neerkomen. Gezegd kan
worden dat in de laatste drie dagen door
bommen en granaten 200 personen gedood
en vijfhonderd min of meer ernstig gewond
zijn.
Het gebouw van het Roemeensche gezant
schap is getroffen door een bom, die groote
schade aanrichtte. Het legatiepersoneel had
het gebouw echter 48 uur tevoren ontruimd.
Het vlak naast de legatie staande gebouw
is eveneens getroffen en vernield, waarbij
negen personen gedood werden.
United Press meldt nog dat de bomexplo'
sies op een gegeven moment zoo talrijk en
zoo hevig waren, dat hooren en zien verging
In het sinister concert van ontploffende
bommen mengde zich het donderend la
waai van de artillerie het ratelend geluid
van de mitrailleurs en het geknetter van
het flankgeschut.
Het meerendeel van de bommen kwam
terecht in de omgeving van de modelgevan
genis, waar de volksfronters eenige batterij
en in stelling hadden gebi*acht.
Om vier uur gistermiddag werd de lucht
aanval door de nationalistische vliegers her
haald Dit maal was de wolkenkrabber waar
in het telegraafkantoor is ondergebracht,
het voornaamste mikpunt.
Laatste berichten
Liissabon (Woensdagmorgen). De
correspondent van de Seculo in Spanje
deelt mede, dat de Montana-kazerne en de
modelgevangenis te Madrid door de op
standelingen in brand zijn geschoten. Vol
gens mededeelingen van de opstandelingen
zouden de regeeringstroepen alvorens terug
te trekken, duizenden gevangenen vermoord
hebben.
De Radioclub te Lissabon deelt mede dat
republikeinsehe gardesoldaten, terwijl de I gisteravond 11.45 .uur twee radioclubs van dooden en 500 gewonden.
Madrid, Union Radio en Radio Madrid plot
seling hun uitzending staakten. Het
schijnt dat beide stations door het bom
bardement van de opstandelingen zijn ver
nield.
Waarschuwing van Burgos.
De voorloopige regeering der opstandelin
gen te Burgos heeft de buitenlandsche re
geeringen gewaarschuwd hun schepen uit
de haven van Barcelona te verwij deren, ten
einde deze schepen geen gevaar te doen loo-
pen bij de maatregelen, welke genomen zul
len worden tegen het ontschepen van gas
en oorlogsmateriaal in deze haven.
Nieuwe aanval in het noordwes
ten van Madrid.
Avila (Woensdagmorgen), Gisterochtend
vielen de opstandelingen wederom aan in
de universiteitswijk. Zij drongen door in de
richting van Cuatre Caminos. Het resultaat
van dezen aanval is nog niet bekend, doch
het hoofdkwartier van de opstandelingen
was tevreden over den gang van zaken.
Radio-Cadix deelde gisteravond mede, dat
sedert het begin van den aanval op Ma
drid 9000 man van de regeeringstroepen
gewond werden. Zij konden niet meer aan
den strijd deelnemen.
Mededeelingen van de zijde der
regeering.
Madrid (Woensdagmorgen): Gistermid
dag nam het bombardement van Madrid door
de opstandelingen in hevigheid toe. Vooral
werd de telefooncentrale onder vuur geno
men. Dit gebouw steekt met zijn 17 verdie
pingen hoog boven Madrid uit. Verscheidene
granaten ontploften bij het gebouw en be
schadigden het ernstig.
Dit nieuwe bombardement eischte ver
scheidene dooden en gewonden. Te tien uur
in den avond streed de brandweer nog tegen
de branden, welke overal in de stad woed
den. Het verkeer op straat wordt men dag
gevaarlijker, de opstandelingen sparen geen
enkele wijk. Er zijn thans veel meer dan 200
