Engeland staat achter
België
Felle aanval
Carthagena
DAGBLAD VOOR HOLLAKDS KOORDE RKWARTI ER
Ernstig vermaan tot
Duitschland
Spanje protesteert
te Genève
SPANJE
gebombardeerd
op de Europeesche
politiek
BuUetilandsch
Overzicht
Ook Japan en
Italië vinden elkaar
Aanslag op Japansche
legatie in Mexico
imt
ZATERDAG 28 NOVEMBER 1936. 80e Jaargang. No. 10125.
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
REDEVOERINGEN VAN EDEN EN
VAN ZEELAND.
„Oorlog ls een dierlijke instel
ling". Vredeswil geen laiheid,
doch teekenen van beschaving.
Aan een door de Internationale Kamer van
Koophandel te Londen aangericht déjeuner
heeft de Belgische premier, Van Zeeland, een
redevoering uitgesproken, waarin hij o.m.
jeidet
Onze geographische ligging maakt ons
land tot den sluitsteen van West-Europa.
Men kan niet -aan den sluitsteen komen,
zonder het gebouw te vernielen. In geen en
kel ander land veroorzaakt het wapenru
moer zooveel ongerustheid als in België.
Voor ons is het een plicht jegens onszeive
het maximum van wat in ons vermogen ligt
te doen, teneinde welke verleiding ook om
pns aan te vallen of ons gebied te gebruiken
als afkortingsweg af te wenden."
De Engelsche Minister van Buitenlandsche
Zaken, Eden, antwoordde op deze rede met
een toespraak, waarin hij zeide: „Wij beves
tigen bij deze gelegenheid, dat de onafhan
kelijkheid en onaantastbaarheid van België
een vitaal belang vormt voor Engeland en
dat België op onze hulp zou kunnen rekenen,
wanneer het het slachtoffer mocht worden
Van een niet uitgelokten aanval."
In zijn rede zeide Eden verder nog om-t
^Bestaat er geen enkel alternatief te
genover het stichten van oorlog óp
aarde?, Zeker, en wel een algemeen
begrijpen, dat de arbitrage van het
brute geweld een dierlijke instelling
is en dat de algeheele inspanning
der beschaving er naar uit moest
gaan ons boven het peil der dieren te
.verheffen. Bij hun voortdurend stre
ven naar de handhaving van den
vrede zoeken de Britsche en Belgi
sche volkeren een grootere glorie dan
die van den veldslag, een verfijnder
inspiratie dan die van het kanon,
„Ik spreek deze woorden weloverwogen
uit, omdat zij den wil uitdrukken van het
Britsche volk en omdat een duidelijk ma
ken hiervan beteekent een bijdrage tot den
Vrede te leveren. De vrede is het gemeen
schappelijk doel van onze beide landen. On
ze tradities en herinneringen zijn niet de
eenige getuigenissen van onze vriendschap.
Wij deelen eveneens dezelfde opvattingen
omtrent de internationale orde, het afzien
van den oorlog als instrument van nationale
politiek, de bereidheid geschillen te regelen
door vreedzame middelen, de aanvaarding
van zekere erkende axiomata van het in
ternationale recht
„Men moet zich hierin echter niet
vergissen: deze opvattingen getuigen
noch van slapheid, noch van lafheid,
wij meenen, dat zij getuigen fan be
schaving. De volkeren moeten kiezen.
Wanneer zij besluiten terug te kee-
ren tot de arbitrage van het zwaard,
MINISTER VAN ZEELAND
zal men bemerken, dat de verschrik
kelijke wapenen, die de wetenschap
gesmeed heeft, met een niet te min
achten moed gehanteerd kunnen
worden door volkeren, die hun in-
dividueele en nationale vrijheid
liefhebben en die van zins zijn haar te
handhaven. Maar waarlijk, de kosten
zullen zwaar zijn. Wat dit aangaat,
mag er geen enkele verontschuldi
ging bestaan voor een herhaling van
de onjuiste verwachtingen van het
verleden".
Tegen erkenning der regeering
te Burgos door Duitschland en
Italië.
Gistermiddag is een nota der Spaansche
regeering op het secretariaat van den Vol
kenbond ontvangen, waarin geprotesteerd
wordt tegen de erkenning der regeering
Franco en bijeenroeping wordt gevraagd
van den Volkerenbondsraad.
Overeenkomstig het reglement heeft de
secretaris-generaal van den Volkenbond nog
denzelfden avond een afschrift daarvan doen
toekomen aan alle leden van den Raad én
aan de Staten-leden van den Volkenbond,
terwijl hij zich tevens in verbinding heeft
gesteld met den Chineeschen ambassadeur
te Londen, Edwards, die als president van
den Volkenbondsraad, Vivuna vervangt, die
naar Chili is vertrokken.
De datum van de buitengewone zitting
van den Volkenbondsraad zal heden worden
vastgesteld. Waarschijnlijk zal dit 3 of 4 De
cember zijn. Men merkt op, dat een regee
ring recht heeft op bijeenroeping van den
Volkenbondsraad, wanneer zij dit op grond
op art. 11 van het handvest, vraagt, zoodat
de Spaansche nota, wat het feit zelf aangaat,
niet de minste betwisting kan vinden.
In internationale kringen had men gister
avond den indruk, dat de Spaansche
ring, door den Volkenbondsraad in openbaar
debat, te mengen, een delicate rol speelt en
den Volkenbond uitnoodigt een eveneens de
licate rol te spelen, die groote belangstelling
zal wekken. De meeningen aangaande voor-
en nadeelen van deze onderneming, loopten
uiteen, doch men is algemeen van meening,
dat de Spaansche regeering haar rechten als
lid van den Volkenbond wenscht te bevesti
gen, en aldus een antwoord te geven op de
erkenning der regeering van Burgos door
Duitschland en Italië.
Komt de Volkenbondsraad te
Londen bijeen?
Het is mogelijk, dat, indien het verzoek
der Spaansche regeering tot het houden van
een vergadering van don Volkenbondsraad
wordt ingewilligd, de Raad a.s. Donderdag te
Londen zal bijeenkomen.
Geen verandering in de posities
der strijdenden.
Een tiental bombardementsvliegtuigen
en drie oorlogsschepen der rebellen hebben
gistermorgen, naar lTntransigëant meldt,
deelgenomen aan een gezamenlijke actie
tegen Carthagena. Volgens de laatste be
richten zouden drie aan de regeëring be-
hoorende oorlogsschepen tot zinken zijn
gebracht. Het arsenaal der stad zou ge
deeltelijk vernield zijn, terwijl een munitie
depot in de lucht zou zijn gevlogen. In de
haven zou aanzienlijke schade zijn aange
richt.
De vliegtuigen, die aan deze raid heb
ben deelgenomen, waren driemotorige toe
stellen, die naar het schijnt, een snelheid
haalden van ruim 300 K.M, per uur. Eeni
ge hunner zouden op het oogenblik op
jacht zijn achter vier oorlogsschepen der
regeering aan, welke in het begin van het
bombardement de haven wisten uit te varen
en naar zee te vertrekken.
De artilleriestrijd wordt voortgezet.
Uit Talavera wordt gemeld, dat de voor
naamste actie aan het front voor Madrid
gisteren plaats had juist voor Cuatro Ca-
minos. Een afdeeling opstandelingen maakte
zich meester van de huizen langs het To-
roplein, dat den weg naar Siërra beheerscht
De artillerie van de opstandelingen zet
het bombardement van de wijk Arguelles
voort.
Gisteravond kwart over tien werd het
volgende communiqué door het ministerie
van oorlog uitgegeven:
Aan het centrale front heerschte volko
men rust De opstandelingen laten meer en
meer hun onmacht blijken door druk te
blijven uitoefenen op onze linies. De artille
rie zette het bombardement der vijande
lijke troepenconcentraties voort. In het Gua-
darrama en Somo Siërra gebied vonden lich
te geweervuur-gevechten plaats.
Moderne foto's en
vergrootingen
VAN BUITENGEWONE KWALITEIT.
Geopend dagelijks, ook *s Zondags tot
n.m. 8 uur
Opnamen tfoor St. Nicolaas uiterlijk tot
Woensdag 2 December,
Fotogr. Atelier Arpad Moldovan
NIEUWE N I E D O RP
MINISTER EDEN
DRASTISCHE TERMEN ALS „VAL-
SCHE GODEN" EN „HEERSCHAP
PIJ VAN ZELFZUCHTIGE COALI
TIES".
Volgens United Press is de kruiser „In
dianapolis", aan boord waarvan zich presi
dent Roosevelt, bevindt, met bestemming
naar Buenos Aires ter opening van de pan-
Amerikaansche conferentie, gisterenochtend
9.05 uur (pl. tijd) te Rio de Janeiro aange
komen, waar Roosevelt door een duizend
koppige menigte hartelijk werd toegejuicht
Voorhet Braziliaansche congres en de
leden van het Opperste Gerechtshof heeft de
president vervolgens een rede gehouden
de eerste op zijn Zuid-Amerikaansche reis
welke gekenmerkt werd door bijzonder
felle aanvallen tegen de politiek der „oude
wereld".
Tot verbazing van zijn auditorium
bezigde Roosevelt, terwijl hij met
de hand in Oostelijke richting over
den Atlantischen Oceaan wees, dras
tische termen, als „valsche Goden"
„heerschappij van zelfzuchtige coa
lities" enz. om zekere doeleinden
PRESIDENT ROOSEVELT
der Europeesche politiek en derzel-
ver machtsfactoren te brandmerken.
„Beide Amerika's", zoor iep Roose
velt uit, willen darmede niets te doen heb
ben. Amerika heeft vrede noodig en voor
de Vereenigde Staten impliceert deze
wensch naar vrede den rotsvasten wil,
nooit 'n aanval te dulden, vanwaar deze
ook moge komen.
Het viel bijzonder op, dat Roosevelt zeer
waardeerende woorden wijdde aan Canada
ofschoon dat, als Britsch Dominion, niet
aan de pan-Ainerikaansche conferentie deel
neemt,
Nieuwe moeilijkheden in
Frankrijk
DE STRIJD TUSSCHEN PATROONS
EN ARBEIDERS WORDT VOORT
GEZET. DUITSCH-TSJECHISCHE
TOENADERING?
De strijd tusschen patroons en arbeiders
in Frankrijk, die in dit voorjaar zoo fel
gevoerd is, doch toen tijdelijk werd bijge
legd, dreigt opnieuw te ontbranden. De
patroonsorganisatie heeft n.1. dezer dagen
de onderhandelingen, die onder leiding van
de regeering, met de werklieden werden ge
voerd, afgebroken. Daar deze onderhande
lingen liepen over. een wijziging van de
overeenkomst van 7 Juni, die op aandrang
van de regeering tot stand was gekomen en
daar de grondslag voor de onderhandelin
gen gevormd werddoor een plan, door de
regeeringsdepartementen opgesteld, is ook
de regeering rechtstreeks bij het huidige
conflict betrokken, zegt de N. R. Crt. Inder
daad zal zij zich dan ook, nu de onderhan
delingen zijn afgebroken, laten gelden, zoo
dat het er alle schijn van heeft, dat wij niet
alleen staan voor een krachtproef tusschen
patroons en arbeiders, maar tevens voor een
krachtproef voor de Tegeering.
Van de vele moeilijke vraagstuk
ken, waarvoor het ministerie Blum
zich bij zijn optreden op 4 Juni ge
plaatst zag, was dat van de regeling
van de betrekkingen in de industrie
wel het neteligste.
Nadat de regeering een re'geling getrof
fen had hebben de afgevaardigden van de
arbeiders zich daarmee vereenigd, de pa
troons beloofden haar bij haar organisaties
te zullen steunen.
Thans heeft de patroonsorganisatie de
voorstellen verworpen en de onderhandelin
gen afgebroken, zulks op grond van de her
nieuwde vermeerdering van de bezettingen
van fabrieken om de futielste redenen, op
de daardoor moedwillig gemaakte inbreu
ken op vroeger aangegane overeenkomsten,
op de aanslagen op het eigendomsrecht en
de persoonlijke vrijheid. Daar de regeering
hieraan geen einde weet te maken, acht de
patroonsorganisatie het sluiten van een
nieuwe overeenkomst nutteloos, daar die
waarschijnlijk ook weer met voeten getre
den zou worden. Ook tegen de z.g. neutrali
satie der fabrieken verzet zij zich, omdat
zij daarin een eersten stap ziet op den weg
van socialisatie der bedrijven en omdat zij
aan de patroons de zeggenschap over hun
eigendom zou ontnemen.
De regeering staat hierdoor voor
een moeilijk geval. Zij schijnt de
oplossing te zoeken In de invoering
van een gedwongen arbitrage, waar
toe de monetaire wet van 1 October
haar de bevoegdheid geeft, althans
voor wat geschillen betreft, voort
vloeiende uit een stijging der kosten
van levensonderhoud.
Wil zij hiermee echter iets bereiken, dan
zal zij moeten zorgen de partijen te kunnen
dwingen tot naleving der overeenkomsten.
Zij blijft met andere woorden staan voor de
moeilijkheid aan het onwettig optreden van
een deel der werklieden een einde te maken.
Zal zij zich, op grond van den nieuwen
maatregel, daartoe vermannen? De geschie
denis van haar eerste zes levensmaanden
wettigt op dit punt geen hooge verwachtin
gen.
Duitschland, dat met het verdrag met
Japan geen beste beurt gemaakt heeft in
zijn buitenlandsche politiek, zoekt naar een
beter succes, althans als het bericht van de
Morning Post waar is, waarin melding
wordt gemaakt dat Duitschland en Tsjecho-
Slowakije binnenkort de geschillen, welke
tusschen de beide staten bestaan, zullen
regelen en een non-agressie verdrag zullen
sluiten. Ook wijst het blad op de mogelijk
heid dat Tsjecho-Slowakije concessies zal
doen ten gunste van de Duitsche minder
heden en misschien ook van de Hongaarsche
minderheden.
Rome en Tokio erkennen weder-
keerig eikaars veroveringen.
Reuter seint uit Tokio: Volgens
berichten uit semi-officieele bron is
een accoord tot stand gekomen, waar
bij Japan de Italiaansche heerschap
pij in Abessinië erkent, in ruil voor
een Italiaansche erkenning van
Mandsjoekwo. Voorts behelst het ac
coord een bevestiging der Japansche
commercieele rechten in Abessinië.
Voorts wordt bekend gemaakt, dat men
niet voornemens is te trachten deelneming te
verkrijgen van Italië aan het Duitsch—Ja
pansche verdrag, aangezien de delicate be
trekkingen van Italië met Groot-Brittannië
en Rusland Italiaansche deelneming voor het
oogenblik niet raadzaam maken.
„Iedere afzonderlijke Amerikaansche staat",
aldus de president, „wenscht een eigen le
ven te leiden, geen staat wordt gedreven
door veroveringslust, maar ook geen enke
le zal een aanval dulden.
Gelukkig zijn de beide Amerika's niet
door tegenstellingen verdeeld. De aanstaan
de pan-Amerikaansche conferentie zal bo
vendien gelegenheid bieden, den oorlog
uit te bannen.
Het is momenteel niet voldoende, dat van
Noord tot Zuid vrede op het Amerikaan
sche continent heersche. Deze vrede moet
duurzaam worden gemaakt. Het motto:
„de sterken moeten leven" leidt ten oorlog:
het motto: „de sterken voor de zwakken",
daareentegen baant den weg naar den vre
de."
De laatste woorden van Roosevelt wor
den algemeen geïnterpreteerd dat ook hij als
resultaat van de pan Amerikaansche
conferentie het sluiten van een overeen
komst verwacht, welke, door middel van de
oprichting van een alle Amerikaansche sta
ten omvattend-instituut ongeveer gelijk aan
den Volkenbond zal trachten, den vrede niet
enkel te proclameeren, maar ook te waar
borgen.
Reuter meldt nog uit Buenos Aires
Maandag a.s. den dag, waarop president
Roosevelt aan boord van de „Indianapolïs"
in de Argentijnsche hoofdstad zal aanko
men zal als een nationale feestdag wor
den gevierd.
Roosevelt zal ontvangen worden door
President Justo de leden der regeering en
den ambassadeur en de leden van de Ame-
rikansche ambassade.
Later in den middag zal Roosevelt een
bezoek brengen aan president Justo, die dit
bezoek des avonds zal beantwoorden.
Dinsdagmiddag zal president Roosevelt
de pan-Europeesche vredesconferentie ope
nen.
Een zestal personen lossen revolver,
schoten op het gebouw.
Kort voor het aanbreken van den dag
hebben gisteren ongeveer een half dozijn
personen revolverschoten gelost op het ge
bouw der Japansche legatie te Mexico-City,
waardoor verscheidene ruiten vernield wer
den. Het personeel der ambassade waar
schuwde die politie, die twee Mexicanen
arresteerde. Men veronderstelt, dat het hier
een demonstratie van extremisten betreft
wegens het Duitsch-Japansche verdrag.
De Japansche zaakgelastigde heeft zich
tot den minister van buitenlandsche zaken
gewend en hem verzocht de bescherming
der legatie te verzekeren
Kort geleden werd een poging tot brand
stichting ondernomen in de legaties van
Guatamala en Salvador wegens de erken
ning der regeering-Franco door beide ge
noemde landen.
JAPY GEOPEREERD.
Hij zal na twee maanden geheel
hersteld zijn.
De Fransche vlieger Japy, wiens vlucht
naar Japan aanvankelijk zoo succesvol ver
liep, maar op het laatste traject tegen een
berg vloog, is in het ziekenhuis van Foe-
koeoka geopereerd. Zijn toestand is bevre
digend. Verwacht wordt, dat hij over twee
maanden weer geheel hersteld zal zijn.
CORRUPTIE BIJ POLITIE IN SURINAME?
Er zouden steekpenningen van
Chineezen zijn aangenomen.
Aneta seint uit Paramaribo:
Er bestaat een vermoeden dat corruptie is
ontdekt in het politiecorps van Suriname.
Een waarnemend commissaris, het hoofd
van de recherche en beambten van de poli
tie worden verdacht van de aanneming van
steekpenningen van Chineezen voor hulp in
zake een verboden loterij.
ONGELUK BIJ HET UNIVERSITEITS
GEBOUW TE LONDEN.
De Rector-Magnificus van de Universiteit
van Londen, Sir Edwin Deller, is, terwijl hij
een in aanbouw zijnd gedeelte bezichtigde,
door vallend materiaal getroffen, en zeer
ernstig gewond. Ook hem begeleidende per
sonen zijn zwaargewond.
BETAALDE VACANTIE IN ENGELAND.
Het Engelsche Lagerhuis heeft in tweede
lezing goedkeuring gehecht aan een wetsont
werp betreffende toekenning van een week
vacantie met behoud van loon aan ieder die
sedert op zijn minst een jaar dezelfde betrek
king vervult.