5 v h ii n ii i
Engeland
Wordt Hitier
staatshoofd?
KIJKEN is KDSPEN bi CLOECK
wordt ongeduldig
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Een vredes-aanbod
van Hitier?
Wapenuitvoer van
Amerika
Toestand van den
Paus slechter
Buiienlandsch
Overzicht
De muiterij van „De Zeven
Provinciën
Concentratie van bijzondere
scholen
Protesten tegen de
Franco-regeering
een pakkende
rhythmischejazz..
WOS»SDA«.™aiu»,. 07 DAGBLAD VOOP HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
LONDEN DRINGT TE BERLIJN
EN ROME OP EEN SPOEDIG
ANTWOORD AAN.
Gisteravond heeft de Engelsche re
geering haar gezanten te Rome en te
Berlijn telegrafisch opgedragen om
bij de Italiaansche en Duitsche regee
ring aan te dringen op een uitein
delijk antwoord op het Fransch-Brit-
sche voorstel nopens de deelneming
van vrijwilligers aan den oorlog in
Spanje.
Beide gezanten hebben er den na
druk op gelegd dat de regeering te
Londen nog in den loop van deze
week een antwoord tegemoet ziet.
De Londensche corr. van de N. R. Ct. meldt
over de Britsche houding ten aanzien van
de Spaansche burgeroorlog het volgende:
Zooals reeds gemeld, toont men zich te Lon
den ten zeerste ontstemd over de te Berlijn,
Rome en Parijs opgedoken geruchten als zou
de Engelsche regeering, nu zij de formeele
verzekering heeft gekregen, dat Italië de
territoriale integriteit van Spanje zal respec
teeren, bereid zijn verdere schending van de
niet-inmengingsovereenkomst ten gunste van
Franco door de vingers te zien. Men schroomt
niet dit als klinkklare leugenpraat te be
stempelen. Alle verdenking, dat Engeland
met Italië een koehandeltje over de niet-in-
mengingspolitiek zou hebben gedreven,
wordt met verontwaardiging van de hand
gewezen.
De Engelsch—Italiaansche overeenkomst,
herhaalt men met grooten nadruk, heeft met
de niet-inmengingspolitiek niets te maken.
Deze laatste is bij de onderhandelingen nooit
ter sprake gekomen, dat kon ook niet. Niet-
inmenging is een internationale kwestie, die
in bi-laterale besprekingen tusschen Italië en
Engeland onmogelijk kon worden behandeld.
In de Engelsch-Italiaansche overeenkomst
hebben wij slechts verklaard, den territo-
rialen status quo gehandhaafd te willen
zien. Te zeggen, dat wij daarmede stilzwij
gend hebben erkend dat Italië het recht
heeft een wijziging van den politieken sta
tus quo in Spanje tegen te gaan door oor
logsmateriaal en vrijwilligers te sturen, is
absurd. Niet-inmenging en Spanje voor de
Spanjaarden blijft ons motto.
Dat het met deze verklaring ernst is blijkt
wel uit den nieuwen stap, die de regeering
thans te Rome en Berlijn heeft gedaan, om
een antwoord te krijgen op de Engelsch-
Fransche démarche inzake een internatio
naal verbod tot het zenden van vrijwilli
gers naar Spanje.
Na het beroep op Rome en Berlijn in den
ivorm van een telegram met het verzoek
om een antwoord uiterlijk eind van deze
week, mag aangenomen worden, dat men
zich te Londen over den -voortdurenden
stroom van vrijwilligers ernstig ongerust
begint te maken. Mussolini's laatste zen
ding van 4.000 heeft daar niet onaanzienlijk
toe bijgedragen. Men wijst er echter op, dat
het zenden van Italiaansche vrijwilligers
niet als een schending van de Engelsch-
Italiaansche overeenkomst mag worden be
schouwd, daar deze overeenkomst met de
niet-inmengingspolitiek geenerlei verband
houdt en dat er ook van een schending van
de niet-inmengingsovereenkomst nog geen
kwestie kan zijn.
Wel echter wordt toegegeven, dat
men hier van een schending van
den geest van de overeenkomst mag
spreken. Immers het document ge
waagt in de inleiding van het we-
derzijdsch verlangen de betrekkin
gen der beide mogendheden te ver
beteren. Daar Mussolini na de
Fransch-Engelsche démarche toch
nauwelijks kan voorgeven onkundig
te zijn van Engelands wensch een
eind te maken aan het zenden van
vrijwilligers, is het duidelijk, dat
hij door op den dag na de onder-
teekening van de overeenkomst
een nieuw detachement te sturen,
de goede betrekkingen niet bepaald
heeft geholpen.
Men voelt dit te Londen zeer goed. Het
wordt daarom niet geheel uitgesloten ge
acht, dat in de naaste toekomst stappen
zullen worden genomen om Mussolini van
Engeland's ontstemming over zijn houding
in kennis-te stellen.
GEEN MEMORANDUM OVER DE
KOLONIËN IN VOORBEREIDING.
Van gezaghebbende zijde wordt verklaard,
'dat de in het buitenland verspreide geruch
ten over een memorandum over de Koloniën-
kwestie, welke in voorbereiding zou zijn door
den Duitschen Minister van Economische za
ken in samenwerking met het Bureau van
von Ribbentrop, van allen grond ontbloot
2ijn,
Echter gebaseerd op een succes
van Franco.
De .Evening-Standard" meent te weten,
dat Hitier voornemens is een vredesaanbod
te doen, dat gebaseerd" zal zijn op het
voorstel van 25 Maart 1936. Dit aanbod zou
een ontwapeningsclausule bevatten. Het
HITLER.
aanbod zelf echter zon ondergeschikt blijven
aan het succes van generaal Franco. De
Duitschers zijn teleurgesteld, dat Franco
niet een zoo snelle overwinning heeft be
haald als zij hoopten. Zij bereiden zich voor,
hem thans het maximum van voor succes
noodige vrijwilligers te zenden. Wanneer de
overwinning van Franco verzekerd zal zijn,
zal het vredesaanbod worden geformuleerd."
Ook embargo op uitvoer van
wapens naar Duitschland?
Te Washington doet hardnekkig het ge
rucht de ronde, dat gestreefd zal worden,
naar afkondiging van een embargo op den
uitvoer van wapenen, niet slechts naar
Spanje, doch ook naar Duitschland, op
grond hiervan, dat de Duitsche marine en
de' Spaansche regeeringsaanhangers op het
oogcnblik op voet van oorlog leven, zij het
ook dat de oorlog niet verklaard is. Of
schoon dit bericht in bevoegde kringen niet
bevestigd is, schrijft de „Washington Post"
in een hoofdartikel, dat de Amerikaansche
regeering wel eens spoedig een eind zou kun
nen maken aan het gevaarlijk spel dat
Hitier speelt. Indien Roosevelt verklaart,
dat er een staat van oorlog bestaat en de
Amerikanen waarschuwt tegen het reizen
met schepen der belligerenten, zou dit wel
eens rampzalige gevolgen kunnen hebben
voor de Duitsche schepen.
Uitvoer van krijgstuig naar
Spanje zal worden verboden
Er is een plan in studie om door het con
gres met spoed een resolutie te doen aan
nemen, waarbij een embargo wordt inge
steld op den uitvoer van krijgstuig naar
Spanje. De voorzitter van de senaatscommis
sie van buitenlandsche zaken, Pittman,
heeft verklaard, dat dit ontwerp, dat door
de regeering wordt gesteund, den uitvoer
naar Spanje, of een ander land voor her
uitvoer naar Spanje, van alle oorlogsmateri
alen, welke opgesomd zijn in de proclamatie
van den president ten tijde van den Itali-
aansch-Abessijnschgn oorlog, onwettig zou
doen zijn. De resolutie zou van terugwerken
de kracht zijn en zelfs van toepassing zijn
op gevallen, waarin reeds door 't ministe
rie van buitenlandsche zaken uitvoervergun
ningen zijn verleend.
Roosevelt zal embargo op wapen-
uitvoer naar Spanje voorstellen.
President Roosevelt heeft gisteren offici
eel medegedeeld, dat hij heden bij het con
gres een wet zal indienen, welke het moge
lijk maakt een embargo op den uitvoer van
wapens en vliegtuigen naar Spanje in te
stellen.
Opnieuw vergunning voor uitvoer
vari wapens naar Spanje verleend.
Het Amerikaansche ministerie van buiten
landsche zaken heeft medegedeeld, dat gis
teren de tweede vergunning is verleend voor
den uitvoer van oorlogsmateriaal naar
Spanje.
De Arabieren in Palestina
Ibn Saoed voor samenwerking
met de Britsohe Koninklijke
Commissie.
In het hooge Arabische comité bestaat
verschil van meening over de vraag, of de
Arabieren hun medewerking aan den arbeid
der Britsche Koninklijke Commissie moeten
blijven onthouden. Terwijl de Grootmoefti
voor onthouding is, denkt de meerderheid
van het comité er anders over. Alle Arabi
sche vorsten bevelen medewerking met de
commissie aan. Vooral 'Ibn Saoed verdedigt
dat standpunt. De beslissing zal pas vallen,
wanneer de Arabische delegatie uit Bagdad
is teruggekeerd.
Crisis echter voorloopig doorstaan
De toestand van den Paus verergerde
gisterenmiddag en er heeft eenigen tijd
ernstige ongerustheid bestaan over de wer
king van het hart. Er is echter weder eeni
ge verbetering ingetreden, zoodat er op
het oogenblik geen onmiddellijk gevaar
voor het leven van den Paus bestaat.
DUITSCHLAND WIL VREDE.
Een verklaring van Hess.
Het Bulgaarsche blad de „Prawda" publi
ceert een vraaggesprek van haar Berlijnschen
correspondent met rijksminister Hess. Deze
heeft daarin verklaard, dat de wereldvrede
niet afhankelijk is van woorden, maar van
daden. Een staatsman levert de grootste bij
drage tot den wereldvrede, waneer hij zijn
volk tevreden maakt, want een volkomen te
vreden volk is een bolwerk van den vrede.
Duitschland wenscht als land van den vrede
goede betrekkingen met al zijn buren. Het
wil geen oorlog. Hitier en zijn medewerkers
hebben in den wereldoorlog gevochten en
weten dus, wat oorlog beteekent. Indien ech
ter iemand Duitschland zou aanvallen, zou
hij op den grootsten tegenstand stuiten.
Chineesche actie tegen Japan?
De vrijlating van Tsjang Kai-
sjek onder beperkende voor
waarden.
Zooals men zich wellicht herinnert is, bij
het begin van de vrijlating van den Chinee-
schn generaal Tsjang Kai-sjek, die door
maarschalk Sjoe-liang was gevangen geno
men, om de doodeenvoudige reden dat hij
den oorlog tegen .Tapan niet wilde verkla
ren, de veronderstelling geuit, dat deze vrij
lating wel onder bepaalde voorwaarden zou
zijn geschied. En nu komt achteraf uit min
of meer officieele bron het bericht dat deze
vrijlating inderdaad zou plaats gehad heb
ben, omdat Tsjiang Kai-sjek de eischen van
Tsjang Sjoe liang zou hebben ingewilligd.
Dat ziet er niet hoopvol uit voor den toe
stand in het verre Oosten. We hebben er al
eerder op gewezen, dat Rusland zoo'n uit
laatklep wel aangenaam zou zijn, omdat
het Japan graag z'n handen vol werk geeft
in China, dan heeft het zelf niets te duch
ten van het gele gevaar.
Tsjiang Kai-sjek zou de eischen van Tsji
ang Sjoe liang, inzake deelneming van de
communisten aan de regeering en een cam
pagne tegen Japan hebben aanvaard. Hij
heeft er verder in toegestemd het eenheids
front tegen Japan te leiden.
Het resultaat van de geheime onderhan
delingen tusschen Tsjiang Kai-sjek, zijn
echtgenoote en Soeng met Tsjang Sjoe-liang
en Jan Foe-tsjeng zou een overeenkomst op
de volgende punten zijn: Reorganisatie van
de vroegere Zuidoostelijke en Noordweste
lijke legers tot een centrale legermacht,
staking van de strafexpedities tegen de
communisten en ontwikkeling van een ver
dedigingslinie tegen Japan hervorming van
de regeering van Nanking en straffeloosheid
voor Tsjang Sjoe-liang en Jang Foe-tsjeng.
De boetedoening van maarschalk Tsjang
Sjoe-liang, tegenover Tsjang Kal sjek, is
dus niet anders dan een groote komedie
geweest en de gevangen generaal heeft op
de belangrijke punten moeten zwichten.
We wachten nu maar af hoe de toestand
zich verder zal ontwikkelen. Meestal wordt
de pap nooit zoo heet gegeten als ze wordt
opgediend en behoeven we dus niet direct
een oorlog tusschen beide landen te vree-
De strijd om Madrid woedt de laatste da
gen weer in ongekende hevigheid. De op
standelingen winnen evenwel nog niet veel
terrein, al vallen zij fel en hartstochtelijk
aan.
Een verrassend feit is, dat op den dag voor
de onderteekening van de Italiaansch—En
gelsche verklaring, betreffende de Middel-
landsche Zee, 4000 Italiaansche vrijwilligers
in Spanje zijn ontscheept. Over non-inter
ventie gesproken! Engeland heeft natuur
lijk een zeer bedenkelijk gezicht getrokken
toen het van dit feit kennis nam. Als Italië
op deze wijze handelt (Abessinië is ook
nog niet vergeten) wat voor waarde zal
dan het nu gesloten verdrag hebben?
We leven in een ontrouwe wereld.
KWIJTSCHELDING VAN STRAF.
H.M, de Koningin verleende aan de
muiters van „De Zeven Provinciën"
kwijtschelding van hun straf.
Naar men zich zal herinneren, heeft de
muiterij plaats gehad in 1933. In het daar
op volgende jaar zijn de muiters tot zware,
straffen veroordeeld. Op de indertijd inge
diende gratie-verzoeken is toen afwijzend be
schikt.
Thans heeft H. M. de Koningin blijkens
het bovenstaande bericht aan de veroor
deelden de nog uit te zitten straf kwijtge
scholden.
Wetsontwerp heeft het departe
ment verlaten.
Bij Kon. Besluit van 11 Februari 1936, no.
15, werd een staatscommissie ingesteld met
de opdracht te onderzoeken, of een wettelijke
regeling kan worden getroffen om de concen
tratie van bijzondere scholen voor algemeen
vormend lager onderwijs te verwezenlijken
op een wijze, die de bezwaren tgen para
graaf 12 van het wetsontwerp van 6 Augus
tus 1395 ondervangt.
De opdracht hield tevens in, eventueel
voorstellen in die richting te doen, zoomede
voorstellen, welke betrekking hebben op de
materie, geregeld in de wet van 4 Augustus
1933, staatsblad no. 414.
Het verslag, dat die staatscommissie op 16
SPANJE
Aantasting van de rechten en
vrijheden van andere naties.
De berichten over den burgeroorlog in
Spanje volgen elkander snel en regelmatig
op en ongetwijfeld zal men eenige moeite
hebben in dezen snel vlietenden stroom de
klaarheid te vinden, welke men er zoo gaar
ne in zou willen aantreffen.
De zaak wordt er intusschen niet eenvou
diger op, nu een der partijen, andere mo
gendheden gaat lastig vallen door het leggen
van mijnversperringen; het aanhouden van
schepen en dergelijke vrijheden, welke in
breuk maken op de vrijheid en zelfstandig
heid van naties, welke met het binncn-
landsch gekrakeel niets hebben uit te staan.
Het regent dan ook protesten, welke óf in
den vorm van nota's, of door meer drasti
sche maatregelen aan Franco's regeering
worden kenbaar gemaakt.
Zoo heeft de Noorsche regeering den ver
tegenwoordiger van generaal Franco in Lis
sabon ervan in kennis gesteld, dat Noor
wegen de mijnversperringen, die door de
opstandelingen gelegd zijn voor de groote
havens, die. in handen der Regeering zijn,
als een onwettige maatregel beschouwt en
dat zij de opstandelingen verantwoordelijk
stelt voor alle ongelukkige gevolgen, die deze
maatregel kan hebben voor Noorsche koop
vaardijschepen
Ook de Admiraal van de Duitsche zee
strijdkrachten in de Spaansche wateren
heeft van den Duitschen kruiser „Koenigs-
berg" af een draadlooze nota gericht tot de
Regeering te Valencia, waarin nogmaals
wordt geëischt, dat de passagier en de in
beslag genomen lading van het stoomschip
„Palos" worden vrijgegeven. De beide door
Duitschland in beslag genomen Spaansche
schepen zullen dan in vrijheid worden ge
steld.
Indien niet binnen drie dagen welke ter
mijn 8 Januari 8 uur in den ochtend af
loopt, de uitlevering is geschied, zullen de
beide Spaansche» schepen met hun lading
door de Duitsche Regeering worden ver
kocht, de Duitsche regeering zal afreke
nen met de door haar erkende Spaansche
regeering.
Indien herhaling van daden van zeeroof
tegen Duitsche handelsschepen zou volgen,
„zal de Duitsche regeering zich genoodzaakt
zien verdere maatregelen te nemen".
Maar ook Spanje protesteert!
Intusschen heeft de Spaansche ambassa
deur te Londen De Azcarate, den Britschen
minister van Buitenlandsche Zaken Eden,
een nota overhandigd van de Regeering
van Valencia, gericht tegen „de schendin
gen van het Internationale recht" door
Duitschland, in de zaak van de „Palos" en
waarin „aan het hooge oordeel van de Brit
sche Regeering het initiatief wordt gelaten
aan de Nietinmengingscommissie den aldus
ontstanen toestand voor te leggen". Spaan
sche diplomatieke kringen verklaren, dat
deze nota de „diplomatieke actie" vormt,
die in het communiqué van Zaterdag der
Spaansche regeering was aangekondigd.
Het incident van de „Etrib".
Volgens de berichten ontvangen door de
admiraliteit te Londen is het incident van
de Etrib" te wijten aan een misverstand.
Het Britsche schip werd door de aanvallers
gehouden voor een verdacht schip van bui
tenlandsche nationaliteit. Het schip werd
niet door de opstandelingen gevisiteerd.
De autoriteiten te Cadix liebben opdracht
gegeven, Britsche schepen in de wateren van
Gibraltar te respectecren. Het schijnt dus,
dat hiermede het incident is geregeld en dat
geen herhaling zal voorkomen.
Actie der Duitsche oorlogsschepen.
Politieke Duitsche kringen verklaren, dat
de stap van den admiraal, die het bevel
voert over de Duitsche oorlogsschepen in de
Spaansche wateren, bij de regeering van
Valencia ten doel heeft de gevolgen van het
incident met de Palos te „beperken".
Zelfs in geval de regeering te Bilbao geen
gevolg zou geven aan het door den kruiser
Koenigsberg gegeven bevel, lijkt de Duitsche
regeering niet besloten voort te gaan met
het in beslag nemen van Spaansche regee-
ringsschepen. Men heeft den indruk, dat de
Duitsche regeering de ongerustheid, die in
het buitenland gewekt, is door de recente
actie harer oorlogsschepen aan de Spaan
sche kusten, uit den weg wil ruimen.
De strijd om Madrid.
De opstandelingen zouden in de paar laat
ste dagen ten westen van Madrid 7 tot 10
K.M. zijn opgerukt. Het front is 16 K.M. lang.
Het officieele communiqué van het hoofd
kwartier van Franco vermeldt, dat in den
sector Guadalajara hevige aanvallen werden
afgeslagen. De vooruitgeschoven posten heb
ben zich met grooten heldenmoed verdedigd
om den aanval te breken en den vijand op
de vlucht te drijven.
Bij Madrid hebben de troepen der opstan
delingen den aangevangen opmarsch met
toenemend succes voortgezet.
De weg naar Cdruna wordt thans door
deze strijdkrachten bezet gehouden, evenals
de linie Villa NueVa de LardilloMajada-
honda en het belangrijke kruispunt van
wegen Las Rosas. De regeeringstroepen heb
ben tal van dooden en een groote hoeveel
heid materiaal achtergelaten.
Madrid meldt, dat het offensief van Franco
is vastgeloopen op de heldhaftige verdedi
ging en sterk door den mist wordt belem
merd.
December 1.1. aan de Koningin heeft uitge
bracht, zal in den loop van deze week wor
den gepubliceerd.
Een wetsontwerp, op den grondslag van
dit verslag samengesteld, heeft het departe
ment van onderwijs, kunsten en wetenschap
pen verlaten.
HET DUIKERSONDERZOEK BIJ DE
„VAN DER WIJCK" GESTAAKT.
Batavia, 5 Januari (Aneta/ANP) het on
derzoek van de duikers bij het wrak van het
s.s. „Van der Wyck" is, in verband met het
ongunstige weer, gestaakt. Vermoedelijk
zal dit onderzoek eerst in April kunnen
worden hervat.
Goering zou leider der Duitsche
regeering worden.
In zekere nationaal-socialistische kringen
doet het gerucht de ronde, dat Hitier op 30
Januari den vierden verjaardag van het
nationaal-socialistische bewind, een procla
matie tot het volk zal richten, waarin hij
zou mededeelen, dat hij slechts het hoofd
van den staat blijft en aftreedt als leider
der regeering. Hij zou den titel „leider van
het Duitsche rijk" dragen. Goering zou tot
leider der regeering benoemd worden. Men
durft nog niet te zeggen, of hij ook kanse
lier zou heeten. Dit gerucht put eenige
waarschijnlijkheid uit het feit, dat Goering
sedert verscheidene maanden „Minister
president" en niet „Minister-president van
Pruisen" genoemd wordt.
zigeunermuziek, balalaika, Ita
liaansche opera, Beethoven...
wie van muziek houdt, geniet
èlken dag weer, als hij een aan
sluiting heelt op Radio-Cen-
Irale Willemse.
U leeft maar ééns, onthoudt
Uzelf toch het genot en den
rijkdom van muziek en zang
niet.
U leeft maar ééns, en eiken
dag die voorbij Is, ls voor goed
voorbij. Wacht nu niet langerl
Neem toch éérst een aanslui
ting op de
Radio-Centrale H. WILLEMSE
W. v. Beyerenstraat C 41 - Schagen
