S 4» lnmc
De huwelijksreis van
Pinses Juliana en Prins Bernhard
De vrijwilligerskwestie
Dr, H. Colijn over
samenwerking
KIJKEN is KOOPEN i CLOECK
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
MAANDAG 11 JANUARI 1937. 80e Jaargang. No. 10158.
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
Zij verblijven In de Poolsche
wintersportplaats Krynica,
Wij kunnen thans mededeelen, dat H. K.
H. Prinses Juliana en Z. K. H. Prins Bern
hard Vrijdag j.L eerst laat in den middag,
Den Haag hebben verlaten en zich per auto
paar Brussel hebben begeven»
Daar zijn zij in den trein gestapt en door
gereisd naar Polen. Gisteravond laat is het
jonge Paar in Krynica aangekomen en heeft
zijn intrek genomen in „Patria", het bekende
hotel van den beroemden Poolschen zanger
Jan Kiepura.
Een redacteur van het A.N.P. die
in Krynica bekend is en daar
onlangs nog heeft vertoefd,
schrijft het volgende:
Urenlang duurt de treinreis van de
Duitsch-Poolsche grens naar Krynica, het
miniatuur-stadje, ergens vervveg in de Be-
jakiden, het voorgebergte van de Karpaten.
Wij zitten in den express trein Berlijn-Boe-
ikarest en op den stillen winterschen mid
dag, al spoedig gevolgd door den langen
avond, is het alsof de sneltrein zich moei
zaam voortsleept door de eindelooze vlakten
.van Zuid-Polen, waar slechts hier en daar
een stadje of dorp de eentonigheid voor een
oogenblik verbreekt en daardoor de verlaten
heid der streken nog scherper accentueert.
Langs Polen's oudste stad, Karkow, de stad
der honderd kerken, voert de trein ons naar
Tarnow, eveneens een groote stad, doch met
een stationnetje, dat ons aan het een of
ander gehucht in een uithoek van ons eigen
land doet denken.
Aan de noordzijde van de route is alles
een egale, grauwe vlakte, zonder nuancee
ring, zonder natuurschoon, de zuidzijde is
inmiddels interessanter geworden. Daar tee
kenen zich in de verte de bergen van de
Hohe Tatra af. Zelfs in den donkeren avond
kan men de witte sn eeuwhellingen en
sneeuwtoppen onderscheiden.
In Tarnow moeten wij overstappen, den
Internationalen trein, waar tenminste nog
opschriften waren welke wij lezen konden,
waar de conducteur ons nog kon verstaan,
en wij onsn og eenigszins verbonden gevoel
den met West-Europa, verlaten en in een
echt Poolschen trein stappen, welke ons in
ruim vier uren naar Krynica zou brengen.
Hier houdt het verband met West-Europa
op. Hier voelt men de grens tusschen het
westen en het oosten genaderd te zijn. Aan
tallooze kleinigheden kan men constateeren
dat het hier een andere wereld is, een gast
vrije en vriendelijke wereld weliswaar, maar
toch geheel een andere.
De trein rijdt door de vlakte. Alles sneeuw,
zoover het oog reikt. Wij turen over de ein
delooze yelden. Dit is Polen, het oude
.Galicië.
Geleidelijk wordt het landschap meer
bergachtig. De sneeuw ligt meters hoog over
het land en een ijzige temperatuur maakt,
dat de bewoner van een land met zachte
Winters zich ietwat onbehaaglijk gevoelt.
De Polen in den trein di-agen alle dikke
bontjassen. Zij kijken den vreemdeling, die
in een gewone regenjas gekleed, zich in hun
midden heeft gewaagd, eenigszins meewarig
aan. En een van hen, die zich in gebroken
Duitsch kan uitdrukken, vraagt, of men niet
wist dat het 's winters in Galicië koud is.
Wij voelen ons genoodzaakt, ons eenigszins
te verontschuldigen over de nonshalance,
waarmede wij de reis zijn begonnen en bren
gen als excuus naar voren, dat onze warme
kleeding in de bagage zit. De Polen begrijpen
er nog minder van. Men reist in dit land nu
eenmaal niet zonder pels. Deze zijn hier geen
weeldeartikelen. Iedereen heeft er een. Lang-
bontjassen, met hooge mutsen, dat is de
kleederdracht.
De trein zoekt zijn weg hooger en hooger,
af en toe stoppend bij een stationnetje met
een voor ons onuitsprekelijken naam. Een
jongen loopt langs den trein met groote gla
zen kokende thee, voor een paar centen koo-
,pen wij een glas en voelen ons weer iets
behagclijker.
Langzamerhand zijn wij gekomen In de
onmiddellijke nabijheid van de Tsjechoslo-
waaksche grens. Op een punt zelfs is de
spoorbaan slechts enkele meters van de
staatsgrens verwijderd.
Dan buigt de lijn weer om en verder gaat
het Polen in.
Eindelijk reeds ver na het middernach
telijk uur, stopt de trein in Krynica. De
Poolsche „kuurplaats", zeer bekend in het
land zelf, doch volkomen onbekend in het
buitenland.
Krynica.
Krynica is het Poolsche Vichy. Als winter
sportplaats heeft het niet die beteekenis, wel
ke bijvoorbeeld Zakopane heeft. Daar is een
meer Alpinisch landschap. In Krynica is de
natuur echter niet zoo grootsch, doch wel
liefelijk. Zoowel in den zomer als in den win
ter vertoeven talrijke Poolsche families hier.
Het ligt op ruim 500 meter hoogte, in een
dal, afgesloten naar het noorden, oosten en
westen. Naar het zuiden is het open, zoodat
de zoele zuidenwinden ongehinderd kunnen
binnenkomen.
Beschut tegen koude bergwinden, door
met loofbosschen bedekte hoogten, heeft
Krynica oen zeer mild en zonnig klimaat.
Éen bijzonder ozon-rijke lucht, en een
groot aantal geneeskrachtige bronnen ma-
De bekende zanger JAN KIEPURA,
gastheer van
Prinses Jnliana en Prins Bernhard.
ken, dat Krynica een zeer gezocht oord ïs
voor personen, die rust behoeven na een in
spannen den tijd of die voor een kwaal gene
zing zoeken.
Zooals West-Europa naar Vichy, naar Spa,
naar Bad Nauheim, naar Pyrmont trekt, zoo
trekt Polen en de naaste omgeving naar
Krynica.
Als men In Krynica aankomt, kan men
geen taxi nemen naar zijn hotel. Is/t inde
zomer dan kan men den rit per fiacre ma
ken, doch in den winter is het eenige ver
voermiddel: de slede.
Alles gaat per slede. Twee, soms zelfs vier
paarden treken u met een flink vaartje door
de besneeuwde, bevroren straten van het
stadje. De koetsier, natuurlijk in een voor
onze begrippen kostbaren pels gehuld, stopt
u onder een warmen vacht en voort
gaat het.
Er zijn enkele goede hotels en een groot
aantal pensions, waar men goed en niet te
duur kan verblijven.
Krynica en Jan Kiepura.
De beroemde Poolsche zanger Jan Kiepu
ra is de man, die Krynica in den laatst,en
tijd vermaard heeft gemaakt.
Jan Kiepura's ouders woonden in Kry
nica en voerden er een bescheiden hotelle
tje, hun zoon werd een zanger van wereld-
reputatie en verdiende een reusachtig ver
mogen. Wat moest hij met zijn geld doen?
Een zanger kan niet altijd blijven zingen,
eens komt het moment, dat hij zal consta
teeren, zijn roem overleefd te hebben en
dat zijn naam niet meer die magisohe kracht
heeft van weleer.
Jan Kiepura heeft dit begrepen en gezocht
naar een object waarin hij zijn vermogen
kon beleggen.
Hij werd hotelier en maandenlang sprak
de wereld over de zonderlinge combinatie
zanger-hotelier.
Jan Kiepura, de hotelier, dat wil zeggen:
hij bouwde in Krynica een luxe-hotel, be
taalde alles contant, zoodat hij geen zorgen
behoefde te hebben over rentebetaling en
aflossing en liet het beheer verder aan zijn
vader over.
Totdat voor hem de tijd komt, om zich
aan de dagelijksche leiding van het bedrijf
te moeten geven.
Jan Kiepura is populair, niet alleen in
Krynica, doch in geheel Polen. Hij is een
soort monument van nationalen trots en
iedere Pool praat graag over hem, vertelt u
anecdotes over hem en wijst op zijn verdien
sten.
Geen wonder hij verstaat ook de kunst
zich populair te maken. Toen hij eens in de
opera te Warschau gezongen had, stond 't
na afloop buiten zwart van de menschen,
die geen kaart meer hadden kunnen koo-
pen en den beroemden zanger een ovatie
wilden brengen.
Iemand uit de menigte riep: ,Jan, dit zijn
allen menschen, die je gaarne hadden Tril
len hooren, doch de gelegenheid niet meer
kregen'. Jan sprong op een auto en zong
in de open lucht, een half uur lang met
zijn wondermooie stem, de schoonste ge
deelten uit „Tosca" tot groote verrukking
van zijn gehoor.
D a t is Jan Kiepura,
In hotel „Patria".
Tegen een berghelling op behoorlijken af
stand van den weg, vrij van stof, met heer
lijke, afdalende terrasen, ligt hotel „Pa
tria" het eigendom van Jan Kiepura. Van
de frontzijde heeft men een heerlijk uitzicht
over de bosschen, de achterzijde geeft een
blik op het berglandschap.
Toen wij Jan Kiepura spraken, vertelde
hii ons met trots van zijn hotel.
„Ik ben overal in de wereld geweest. Ik
heb gewoond in het Adlon-hotel in Berlijn,
in het Ritz in Parijs, in het Grosvenorhou-
se te Londen, alles wat de wereld aan goeds
en genaak kan bieden, heb ik ondervonden.
En overal heb ik het goede, dat ik vond,
onthouden en het onaangename dat mij
trof, ook. En toen ik dan eindelijk besloot,
zelf een hotel te bouwen, heb ik getracht,
dit to maken tot een combinatie van alle
goede factoren en elementen, welke ik (op
mijn tournees over heel de wereld had ver
zameld."
Inderdaad Patria" is het laatste woord
van den meest verfijnde, de luxieuze en
moderne hotel-architectuur en -techniek. Be
neden is alles van rosig marmer: de hall,
de eetzaal, de danszaal, zij doen den be
zoeker zich afvragen, of men in een sprook
jespaleis is aangekomen. Er zijn five-
o'cloek teas, gala-soirees, een romantische
coktail-bar, een jazzband, tot laat in den
nacht.
Men vergeet de ruige vlakten van Polen,
men vergeet de betrekkelijk armoedige om
standigheden waarin men in Polen leeft,
men vergeet de bescheiden eischen, welke
men hier aan hotels en pensions moet stel
len, men vergeet de arme Galicische bevol
king, evenals het armelijke stationnetje
van Krynica.
„Das kann je so in Paris stegen", had
iemand ons verteld, toen wij over „Patria"
spraken, En inderdaad, „Patria" detoneert
eigenlijk in Krynica. Het is eigenlijk „Pa
rijs" in de Poolsche verlatenheid.
Krynica als sportplaats.
De traditie van Krynica is eigenlijk ijs-
hockeysport. De groote wereldkampioen
schappen werden hier gehouden, doch in
den laatsten tijd zijn deze overgenomen
door Zakopane. Toch is de roem van Kry
nica in de kringen van de wintersport nog
steeds gebaseerd op de ijshockey. Jaren gele
den heeft men beroemde Amerikaansche en
Canadeesche ijshockeyspelers naar Krynica
laten komen, om daar de ijshockeysport po
pulair te maken. Men heeft er kapitalen ge
ïnvesteerd en inderdaad heeft men dezen
tak van wintersport tot een groote hoogte
weten op te voeren.
Thans echter is de ijshockeysport in Kry
nica hoofdzakelijk traditioneel, Zakopane,
dat zooveel meer biedt aan wintersport-mo
gelij kheden, tengevolge van het sterkere
Alpinische karakter, heeft ook uitstekende
ijshockeybanen.' Wel is het terrein in de
omgeving vam Krynica door de lange, flau
we hellingen uiterst geschikt voor sledetoch-
ten en skiloopen. Dat wordt daar dan ook
zeer druk beoefend.
Jan Kiepura en zijn vrouw.
Voor eenige maanden is Jan Kiepura ge
trouwd met Martha Eggert, de eveneens be
roemde Hongaarsche filmster Zij zijn veelal
op tournee, maar telken jare komen zij
eenige kecren naar Krynica, om uit te rus
ten. Dan omgeven zij zich met een gezel
schap van Poolsche vrienden, groot-grond
bezitters, de oude Poolsche aristocratie,
kunstenaars, die zij in de verschillende lan
den hebben leeren kennen. Dan is hotel
„Patria" meer nog dan anders, het middel
punt van cultureel en kunstzinnig leven
in Polen.
Jan Kiepura is een uiterst beminnelijk
mensch. Het eenige dat wij op hem tegen
hebben, is dat hij zich zoozeer vertrouwd
heeft gemaakt met het optreden in de opera,
met het spelen voor de film, dat hij zelfs
de korste gesprekken niet kan voeren zon
der filmgebaren te maken. Hij speelt den
geheelen dag door en Met vermoeiende
daarbij is, dat zijn vrouw dezelfde eigen
schap heeft. Wanneer men dan, zooals
schrijver dezes, het genoegen heeft gehad,
eenigen tijd in hun midden te vertoeven,
dan is men eenigszins vermoeid van het
kijken en luisteren naar dit ongetwijfeld in
teressante duo.
In dit milieu eenerzij ds van modern ge
noegen en verfijning van smaak, anderzijds
van den typischen Poolschen eenvoud, zul
len onze Prins en onze Prinses hun witte
broodsweken doorbrengen. Zij zullen er ge
legenheid te over hebben, zich te wijden
Met de staten der Oslo-conventie
Interview met de Svenska
dagbladet.
De Svenska Dagbladet publiceerde Zater
dag een onderhoud van een bij zonderen ver
slaggever met den Nederlandschen minis
ter-president dr. H. Colijn, waarin deze een
voorstel doet aan de staten, die behooren
tot de z.g. conventie van Oslo, n.I. de Scan-
COL1JN
dinavische landen met België en Nederland,
inleidende onderhandelingen aan te vangen
met het doel wederzijds de tarieven te ver
lagen en de bepalingen, welke den handel
tusschen deze staten belemmeren, uit den
weg te ruimen.
Het oogenblik voor dergelijke onderhan
delingen is naar de meening van dr. Colijn
juist nu bijzonder gunstig, aangezien Neder
land en België door hun monetaire maatre
gelen dezelfde vrijheid hebben verworven
als de Scandinavische landen.
Nederland is bereid aan dergelijke onder
handelingen deel te nemen.
aan den wintersport en tegelijkertijd genie
ten van de schoonheid van het landschap.
Jan Kiepura is thans niet aanwezig in
Krynica. Eenige dagen geleden heeft hij in
Brussel gezongen.
Prinses Juliana en Prins Bernhard heb
ben in „Patria" hun intrek genomen onder
den naam van Gravin en Graaf van Ster-
renberg.
NIEUWE STAPPEN DER BRIT-
SCHE REGEERING.
INTRIGES IN DE OMGEVING
VAN HITLER.
Waarom Admiraal Foerster door
Carls werd vervangen.
De Britsche regeering heeft aan haar di
plomatieke vertegenwoordigers te Parijs,
Rome, Berlijn, Lissabon en Moskou instruc
ties gezonden om heden bij de regeeringen
in de genoemde hoofdsteden nieuwe diploma
tieke stappen te ondernemen ten aanzieji
van de gebeurtenissen in Spanje.
Blijkens deze instructies stelt de
Britsche regeering voor, het plan der
non-interventiecommissie inzake het
uitoefenen van toezicht op de havens
en grenzen van Spanje uit te breiden
in dien zin dat eveneens toezicht
wordt uitgeoefend op de aankomst
van vrijwilligers, militair personeel
en oorlogsmateriaal.
De Britsche regeering is bereid met spoed
alle voorstellen te overwegen, welke beoogen
de instelling van een stelsel van strenge con
trole op de aankomst in Spanje van alles wat
dient om de strijdende partijen te steunen,
als ook alle gedetailleerde voorstellen voor
het uitoefenen van toezicht op andere vor
men van indirece interventie.
Intusschen wordt in de nota voorgesteld,
dat iedere regeering voor wat haar grondge
bied betreft, maatregelen neemt om het ver
trek van vrijwilligers en militair personeel
naar Spanje te verbieden.
Tenslotte wordt in de nota nog medege
deeld dat de Britsche regeering ter kennis
van het publiek heeft gebracht, dat het
krachtens de „foreign enlistment act" aan
Britsche onderdanen verboden is, in vreem
den krijgsdienst te treden.
Duitschland ontkent de Duitsche
troepenontschepingen in Ma
rokko.
De in de buitenlandsche pers verspreide be-
hten over een zg. Duitsche infiltratie in
.spaansch-Marokko dienen, volgens de opvat-
Generaal von Fritsch, aanvoerder van het
Duitsche landleger.
ting van politieke kringen te Berlijn, slechts
om de Europeesche openbare meening op
nieuw te verontrusten en de Spaansche aan
gelegenheid, welke de Duitsche en Italiaan-
sche regeering blijkens hun nota van ant
woord probeeren op te helderen, verder te
vertroebelen.
In welingelichte kringen legt men er nog
maals den nadruk op, dat zich noch in Span
je noch in Spaansch Marokko, Duitsche troe
pen bevinden.
In dit verband wijst men ook op de ter
gelegenheid van het bezoek van graaf Ciano
aan Duitschland, op 25 October, gepubliceer
de verklaring, waarin uitdrukkelijk de ge
meenschappelijke wensch van Duitschland
en Italië ten aanzien van de handhaving der
absolute, zoowel nationale als koloniale in
tegriteit van Spanje werd uitgesproken.
Samenwerking tusschen Fran-
sche en Britsche marine?
Londen: Naar men meent te weten
heeft de Fransche ambassadeur instructie
gekregen, zich gereed te houden samenwer
king voor te stellen tusschen de Fransche
marine en de Engelsche oorlogsschepen,
wanneer de inlichtingen over Spaansch Ma
rokko zullen zijn uitgewisseld. Een zoodanig
voorstel zou slechts, naar men meent te we
ten, gedaan worden, wanneer de inlichtingen
over Duitsche activiteit officieel door Parijs
geverifieerd zouden zijn.
De toestand in Spaansch Marok
ko. Men acht in Londen geen
onmiddellijk gevaar aanwezig.
Naar in Engelsche diplomatieke kringen
wordt vernomen heeft de Fransche ambas
sadeur, Corbin, Vrijdagavond met Eden over
den toestand in Spaansch Marokko gespro
ken. Hoswel men in deze kringen de ontwik
keling met aandacht volgt, acht men geen
dringend gevaar aanwezig. Echter zullen de
betrokken diensten tijdens het weekeinde de
kwestie bestudeeren. Men wijst er verder op,
dat de regeeringen van Engeland en Frank
rijk dienaangaande met elkaar in voeling
blijven en alle gewenschte inlichtingen over
den stand van zaken uitwisselen.
Duitschlands militaire leiders
verzetten zich tegen een oorlog.
Een krijg, welke met brood
kaarten wordt begonnen is bij
voorbaat verloren!
Havas meldde gisteravond belangwekken
de bijzonderheden over hetgeen zich in de
omgeving van Hitier omtrent de hulpver
leening aan Franco zou hebben afgespeeld.
De mededeelingen blijven voor rekening
van genoemd persbureau.
Hitier zal Zondagavond uit Berchtesga-
den terugkomen. De „diplomatieke wapen
stilstand", die naar het zeggen van de of-
ficieele verstrekkers van inlichtingen, moest
samenvallen met de afwezigheid van Hitier
is niet gestreng in acht genomen tengevolge
van de ontwikkeling der gebeurtenissen met
de Palos. Gedurende dien tijd, in zijn terug
getrokken verblijf, bepaalde Hitier nauwkcu
rig'er zijn politiek in de Spaansche kwestie.
Op 31 December werd admiraal Foerster,
de commandant van de Duitsche Oostzee-
vloot, officieel op pensioen gesteld. Het ge
rucht deed toen de ronde te Berlijn, dat
Foerster geweigerd had de Duitsche vloot
i aan de Fransche kusten te mengen in
een actie, die de ernstigste consequenties
kon hebben. Admiraal Caris, die van den
aanvang van het zenden van Duitsche oor
logsschepen naar Spanje af zich had doen
opmerken door zijn energie, volgde Foer
ster op. Te Berchtesgaden arriveerde korten
tijd na Kerstmis generaal Faupel, de Duit
sche vertegenwoordiger bij Franco en bracht
Hitier een eisch van Franco over. Deze
vroeg, om voor Madrid te kunnen winnen,
het zenden van een expeditieleger van
60.000 man. Hitier, die Faupel opdracht had
gegeven tot iederen prijs te ovenvinnen, leg
de dezen eisch onmiddellijk voor aan zijn
militaire raadgevers.
Generaal von Fiatsch, de commandant van
het landleger, deed opmerken, dat noch het
Duitsche Rijk, noch het Duitsche leger op
dit oogenblik een dusdanige actie op zich
konden nemen, daar een oorlog op korten
termijn daaruit kon voortvloeien. Hij ging
zelfs zoo ver te dreigen uit zijn functie te
treden, wanneer men niet naar zijn gezag
hebbende meening luisterde. Toen ver
klaarde een hooggeplaatst Duitsch militair
openlijk in de Berlijnksche society dat ,een
oorlog, die met broodkaarten begonnen
wordt, een verloren oorlog is'. De minister
van oorlog, von Blomberg, steunde met zijn
geheele gezag en het geheele vertrouwen,
dat hij bij Hitier geniet, de opvatting van
generaal von Fritsch.
Het gerucht van deze besprekingen, die,
naar men zegt, stormachtig verliepen, drong
tot Berlijn door. In militaire kringen ver
wachtte men zelfs inderdaad tegen het ein
de van December het aftreden van von
Fritsch en zijn vervanging door generaal
von Reichenau, gamizoencomandant van
Munchen en persona grata bij Hïtler en de
nat. soc. partij. Het gerucht dat een tweede
dertigste Juni ophanden was, verspreidde
zich. De S.S. zou door het geregelde leger
worden ontwapend. Maar niets van dit al
les gebeurde. Hitier durfde het niet op zich
nemen den raad van zijn militaire raads
lieden in den wind te slaan.
Op dit oogenblik heeft Duitschland nog
niet het door Franco gevraagde expeditiele
ger gezonden. Het heeft te München en in
andere deelen van het Rijk S.S.-mannen aan
geworven die naar $panje gezonden zijn. Bo
vendien werden de zendingen speciale wape
nen en technici voortgezet. De uiteindelijke
houding van Duitschland ten aanzien van de
niet-inmenging zal aan den eenen kant af
hankelijk zijn van de reactie der mogendhe
den op het Duitsche antwoord van 7 Januari,
aan den anderen kant van het min of meer
snelle succes der strijdverrichtingen voor
Madrid, waar Berlijn tot iederen prijs Franco
een algeheel succes wil verzekeren.