Eden doet een beroep
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Tegenaanval der regeerings-
troepen heeft succes
KIJKEN KOOPEN kj CLOECK
op het gezond verstand
Chineesche regeering stelt
ultimatum
Roosevelt vraagt
meer volmachten
Alexandrette voor den
Volkenbond
Vredesoffensief van
Hitier op komst?
SPANJE
Buiienlandsch
Overzicht
De onrust in 't Verre Oosten
WOENSDAG 13 JANUARI 1937. 80e Jaargang. No. 10160.
Uitgave der N.V. v.h. Trapmon Co. Schagen.
„WIJ HEBBEN LIEVER BOTER
DAN KANONNEN."
„BEWAPENING IS DE WEG
DER DWAASHEID."
In een rede gehouden op een ban
ket van de buitenlandsche persver -
eeniging te Londen, verklaarde Eden
o.a.i
„Het zou belachelijk zijn, te bewe
ren dat het nieuwe jaar zijn intrede
heeft gedaan zonder talrijke veront
rustende, ja zelfs dreigende factoren
in Europa. De toestand in Spanje
blijft in de geheele wereld de grootst
mogelijke bezorgdheid wekken."
EDEN.
Spreker zeide niet te gelooven, dat
Spanje als gevolg van den burgerooi>
log onvermijdelijk hetzij een fascisti
sche, hetzij een communistische re
geering zal krijgen.
„Integendeel, aldus Eden, wij mee-
nen, dat geen van beide bewindsvor-
men, die niet uit Spanje afkomstig
zijn, daar lang zou kunnen blijven
bestaan. Mettertijd zal zich in Spanje
een eigen Spaansche regeeringsvorm
ontwikkelen."
Eden vervolgde: „De Britsche regeering
heeft herhaaldelijk verklaard, dat wij iedere
splitsing van Europa in aanhangers van te
gengestelde ideologiën verwerpen. Wij mee-
nen, dat het voor den vrede van het groot
ste belang is, dat wij ons geheele moreele
en politieke gewicht tegenover deze exclusivi-
teitsdoctrine stellen, en wanneer ik dit zeg,
meen ik de gevoelens van de geheele En-
gelsch-sprekende wereld te vertolken".
Voortgaande zeide spreken „Wij gelooven
niet in een conflict, wij gelooven in samen
werking, en laten geen enkel land buiten
deze samenwerking. Met genoegen heb ik
de verklaring gelezen, die Hitier gisteren te
Berlijn voor het diplomatieke korps heeft
afgelegd." Eden gaf op zijn beurt uiting aan
dezelfde gevoelens als die van den Fuehrer.
zooals deze tot uiting gebracht zijn in zijn
(Verklaring, waarin hij samenwerking en
(verzoening bepleit,
Eden betoogde vervolgens, dat Engeland
in deze wereld, die zich snel bewapent, niet
De troepen van Tsjang Sjoe-liang
blijven Sianfoe bezet houden.
De centrale Chineesche regeering heeft een
ultimatum gericht aan den opstandigen ge
neraal Yang Hoe Tsjen, waarin zij hem som
meert zijn troepen uit Sianfoe te doen terug
trekken naar bepaalde punten.
Hieraan gevolg gevende heeft Yang Hoe
Tsjen zijn hoofdkwartier uit Sianfoe terug
getrokken en gevestigd op eenige kilometers
afstand. De troepen van Tsjang Sjoe liang
hebben echter geweigerd Yang Hoe Tsjen als
hun chef te erkennen en blijven Sianfoe be
zet houden.
Hoop op vreedzame regeling.
De militaire maatregelen der regeerimg
hebben geen einde gemaakt aan de hoop op
een vreedzame regeling van het conflict in
Sjensi, zooals die bepleit wordt door zekere
kringen in Nanking. De gouverneur van
Kansoe heeft zijn medewerking toegezegd
aan den minister van oorlog en de opstan
dige generaal Yang Hoe Tsjen, die thans
op niet meer dan zijn eigen strijdkrachten
aangewezen is, zou men tot capituleeren
kunnen brengen. Een beslissing van Tsjang
Kai sjek, die zich op het oogenblik te Feng
Kjoe bevindt, kan niet uitblijven.
anders kan doen dan eveneens zijn bewa
pening op peil brengen. „Het is echter, aldus
spreker, niet de weg, waaraan wij de voor
keur geven. Nauwkeuriger gezegd, wij heb
ben liever boter dan kanonnen, en wij zijn
bereid ons best te doen om door economi
sche samenwerking en door te werken voor
een kalmeering dei- gemoederen in Europa
te bereiken dat anderen in deze wereld, die
geen kanonnen van noode heeft, eveneens
boter hebben".
Eden betoogde vervolgens, dat den volke
ren twee wegen openstaan. „Door de inter
nationale saamhoorigheid te doen groeien,
door vrije samenwerking tuschen de volke
ren, door een verlaging van de tolmuren,
die den handel en de internationale betrek
kingen in den weg staan, door oprecht te
pogen, onze gevoelens voor deze of gene
ideologie te onderdrukken, kunnen wij, al
dus spr., den internationalen toestand ver
beteren en dan voorspoed en het geluk der
wereld doen toenemen.
Indien wij ons daarentegen in ons zelf te
rugtrekken, indien wij ons individueel iso
lement doen toenemen, en indien wij door
gaan met de bewapening tot het maximum
onzer economische draagkracht en zelfs
daarboven op te voeren, zullen de kwalen
waaraan wij thans lijden ten eeuwige dage
blijven bestaan en brengen wij de wereld
dichter bij een ramp, die zelfs nog grooter
zon zijn dan die waarvan wij ons juist be
ginnen te herstellen. Deze weg zou de weg
der dwaasheid zijn.
VOORSTELLEN BETREFFEN
DE BESTUURSHERVORMING
BIJ HET CONGRES INGE
DIEND.
NAAR VEREENVOUDIGING
VAN HET STAATSAPPARAAT.
President Roosevelt heeft, naar D.N.B.
seint, het congres zijn aangekondigde rap
port betreffende eèn hervorming van de be-
stuursmachine der Vereenigde Staten doen
toekomen. Het gaat hier voor een deel om
diepgaande wijzigingen, waardoor een straf
fer en meer autoritair bestuur moet worden
verzekerd.
Alle tot dusver autonome bestuurslicha
men en commissies van welken aard ook
zullen voortaan bij de gewone ministeries
worden ingelijfd. Tot dit doel zal het mi
nisterie van binnenlandsche zaken worden
hervormd, terwijl tevens twee nieuwe mi
nisteries in het leven zullen worden geroe
pen, een voor volkswelvaart en een voor
openbare werken.
pr
ROOSEVELT.
De begrootingskwesties en personeelsaan-
gelegenheid zullen voortaan rechtstreeks tot
het ressort van den president behooren.
Roosevelt lichtte deze omvangrijke be-
stuurshervorming op een persconferentie toe
en verklaarde met nadruk, dat men hem als
leider van de natie grootere vrijheid om be
sluiten te nemen moest geven als tot dus
ver het geval was, wijl alleen dan zoo'n
groot land verstandig kan worden bestuurd.
De door Roosevelt voorgestelde wijzigin
gen in het landsbestuur bevatten volgens
Havas de volgende voornaamste punten:
le. Hervorming van den administratie
ven dienst van het Witte Huis en benoe
ming van zes assistenten van den president,
die de verbinding moeten vormen tusschen
den president en de onderscheidene minis
teries.
2e. Versterking van de begrootingsdien
sten, opdat een coördinatie van alle diensten
der uitvoerende macht wordt verkregen.
3e. Afschaffing van het stelsel, waarbij
ambtenaren benoemd worden door politici
en organisatie van het ambtenarencorps op
den grondslag van verdienste.
4e. Inlijving van een honderdtal bureel en
en commissies bij de twaalf departementen
en instelling van een ministerie van sociale
zorg en een ministerie van openbare werken.
5e. Benoeming van een auditeur voor de
begrooting, die het congres zal hebben in te
lichten over onwettige of verkwistende over
eenkomsten op financieel gebied.
Een gemengde commissie uit het Huis van
Afgevaardigden en den Senaat zal den vorm
bestudeeren, waarin de voorstellen van den
president aan het congres zullen worden
voorgelegd.
Un. Press weet nog te melden:
In een schrijven aan het congres motiveert
president Roosevelt zijn voorstellen inzake
een bestuurshervorming met de verklaring,
dat het bestuursapparaat van de Vereenigde
Staten bedenkelijk verouderd is. Sedert de
stichting van het ministerie van arbeid in
1913 zijn immers geen veranderingen van be-
teekenis in dit apparaat aangebracht.
„In deze onrustige tijden der wereldge
schiedenis, aldus Roosevelt, kan zelfregee-
ring niet lang voortbestaan, als zij niet een
degelijk en krachtig instrument is in dienst
van de menschheid en ter verwezenlijking
Van den wil des volks.
Onze voorvaderen hebben gestreden tegen
de tyranie, welke de door geboorte en rijk
dom omhooggeklommen klassen de regeering
trachtten op te dringen, en tegen de ver
splintering van het land in verschillende
groepen.
Thans richt zich onze strijd tegen de ver
warring in het bestuur, tegen de onbekwaam
heid en verkwisting en tegen de krachteloos
heid van het bestuursapparaat."
De kwestie is voor Turkije een
zaak van nationale eer.
De Turksche minister van buitenlandsche
zaken heeft, tegenover de buitenlandsche pers
verklaard, dat zijn regcering haar laatste
voorstellen te Parijs heeft doen overhandi
gen. Hij heeft het vaste vertrouwen, dat de
Fransche minister-president het vraagstuk
nauwkeurig zal onderzoeken en op de juiste
wijze zal bezien. Het probleem wordt moei
lijker, doordat het voor Frankrijk slechts een
rechtskwestie, voor Turkije daarentegen een
zaak van nationale eer is. De minister deelde
verder mede, dat hij reeds morgen naar
Genève vertrekt. Hij acht het niet noodig,
tevoren naar Parijs te gaan.
BIJEENKOMST DER DUITSCHE
BISSCHOPPEN TE FULDA.
Op 16 Januari zal te Fulda een buitenge
wone bijeenkomst van Roomsch-Katholieke
bisschoppen worden gehouden, ter bepaling
van het standpunt van het Episcopaat tegen
over de nieuwe rijkswetten, die een organi
satie der .staatsjeugd" scheppen.
Toenadering tot Frankrijk?
Het Spook van Marokko".
Duitsche persstemmen over de
verklaringen van Hitier en
Poncet.
Het „Berliner Tageblatt" schrijft over de
verklaringen, die Hitier en Poncet hebben
uitgesproken, onder meer:
„Het getuigt van de groote vredelievend
heid van den rijkskanselier, dat hij, zonder
te letten op de ongebreidelde lastercam
pagne der Fransche pers tegen Duitschland,
niet geaarzeld heeft opnieuw te betoogen,
dat de door Duitschland gevolgde koers
niet in het minst aanleiding kan geven tot
de zonderlinge onderstellingen, die men ge
uit heeft.
Ook de Fransche regeering heeft door
haar verklaring getoond zich bewust te zijn
van haar verantwoordelijkheid".
De „Deutsche AUgemeine Zeitung" hoopt,
dat de atmosfeer door de verklaringen van
Hitier en Poncet werkelijk gezuiverd zal
worden. Er is nog niets bereikt aldus dit
blad met een uiterlijke kalmeering van
de Fransche zenuwen.
Men moet verwachten, dat Frankrijk
maatregelen zal nemen om te voorkomen,
dat de Europeesche vrede nogmaals op een
dergelijke wijze in gevaar wordt gebracht.
Hoe sneller het spook van Marokko ver
dwijnt, des te beter voor ons allen".
Volgens de „Berliner Lokal Anzeiger"
schijnt de vredespolitiek van Duitschland in
Parijs nog steeds niet voldoende erkend te
zijn.
De crisis, die naar men kan hopen, thans
haar hoogtepunt voorbij is, kan dit goede
gevolg hebben, dat men in het vervolg in
Frankrijk iets zorgvuldiger met de Duitsche
vraagstukken omspringt.
DE KOMENDE RIJKSDAGZITTING.
Zal Hitier aan Parijs de vredes
palm reiken?
In dit verband en mede met het oog op
de onmiskenbare neiging tot toenadering op
economisch gebied, welke vooral Dr. Schacht
aan den dag legt, vraagt men zich af of
Hitier in de komende Rijksdagzitting niet
voornemens is met verrassende vredesvoor
stellen te komen in ruil voor koloniale con-
Het moet Berlijn duidelijk zijn, dat het
verzadigde Italië al een zeer slechte bond
genoot zal blijken als het eens werkelijk
tegen Engeland zou moeten optrekken.
Men acht dan ook een vredesoffensief van
Hitier met als basis economische, finan-
tieele en koloniale concessies allerminst
uitgesloten.
DE DUITSCHE VRIJWILLIGERS
TERUGGEDREVEN. HEVIG
BOMBARDEMENT VAN MALAGA
Gistermiddag deelde de verdedigingsraad
van Madrid mede, dat de regeeringstroepen
na eenige aanvallen van de opstandelingen
ten Westen van de stad te hebben afgesla
gen, overgingen tot een tegenaanval op óe
stellingen, welke door de Duitschers zijn
bezet. Na een feilen strijd, welke door den
dichten mist werd gehinderd, werd de vij
and teruggedreven in de richting van Ma-
ja da Honda, Villa Nueva del Pardillo en
Pozuelo. De weg naar la Cornua werd van
vijanden gezuiverd. De regeerings^roepen
versterken thans hun nieuwe stellingen.
Eens te meer zijn de troepen van generaal
Franco voor de poorten van Madrid tot
staan gebracht. Het door de regeeringstroe-
pen ingezette offensief heeft het front in
beweging gebracht. De opmarsoh der op
standelingen is zonder twijfel te snel ge
weest.
Bij den tegenaanval vielen de regeerings-
troepen den vermoeiden en verzwaJkten
rechtsdhen op het lijf. die geen tijd hadden
gehad de veroverde stellingen te consoli-
deeren. In den flank aangevallen moesten
de opstandelingen van het terrein wijken,
waarbij zij veel materiaal achterlieten.
De toestand aan het Madrileen-
sche front. De stellingen we
der gestabiliseerd.
De belegering van Madrid door de op
standelingen heeft wederom een stilstand
ervaren. De stellingen zijn weer gestabili
seerd hetgeen veroorlooft balans op te ma
ken.
De voorposten der opstandelingen zijn op
gesteld in een cirkelboog van ongeveer 135
graden, welke loopt van de Zuidzijde van
Madrid tot het Noordwesten. Teneinde hun
positie ten Noordwesten, welke tot in het
midden van de Universiteitswijk dringt,
te verdedigen, zijn de troepen van generaal
Franco de Manzanares overgetrokken, wel
ken stroom zij slechts over een lengte van
eenige honderden meters in handen hebben.
De hoofdstad heeft een omtrek van on>ge
veer 20 K.M. en over ongeveer 8 K.M.
daarvan staat Madrid in contact met de op
standige troepen.
Met moreel der Madrileenen is niet ge
wijzigd. In hun hart zijn zij misschien be
rustend, maar toch zeer sterk. Zondag heb
ben de bewoners der hoofdstad, profiteeren-
de van de ingetreden kalmte, een bezoek
gebracht aan de in den loop van de wee,k
verwoeste wijken. Zij gaven echter niet op
hevige wijze uiting aan hun verontwaardi
ging. De verdedigers der hoofdstad zijn al
len doordrongen van dien evenwichtigen
geest, die de kracht van den weerstand uit
maakt en die Madrid in staat stelt te le
ven in de vuurlinie.
Volgens een Reuter-bericht uit Gibraltar
is het groote bolwerk der regeering in Zuid-
Spanje, de stad Malaga, Maandag uit de
lucht en van zee uit gebombardeerd met een
felheid als deze havenstad sedert het uit
breken van den burgeroorlog nog niet had
beleefd.
De door het bombardement aangerichte
materieele schade is aanzienlijk en de eer
ste ramingen stellen het aantal dooden op
drie honderd.
Het Deensche s.s. „Signe" en het Noorsche
s.s. „Saga", die langs de kade gemeerd la
gen, toen zes vliegtuigen van de nationa
listen ruim 100 brandbommen over de ge
heele stad uitwierpen, terwijl tegelijkertijd
twee kruisers van de witten uit zee twee
honderd schoten op de stad losten, stoomden
in allerijl op naar Gibraltar, om daar de
wijk te nemen. Een aantal leden van de be
manningen van beide schepen heeft lichte
verwondingen opgeloopen.
Offensief tegen Malaga duurt
voort.
Nadere berichten melden dat uit de buurt
van San Roque en Guadiaro, hevig kanon
gebulder wordt gehoord, waaruit men con
cludeert, dat het offensief der opstandelin
gen tegen Malaga voortduurt.
De geruchten dat Estepona door de opstan
delingen is ingenomen, zijn tegengesproken
door de autoriteiten te Algeciras, die voorts
verklaarden dat het voor het oogenblik
geenszins in de bedoeling, ligt, een aanval
op Estepona te ontketenen.
DE STRIJD VOOR EN TEGEN
HET COMMUNISME.
De gebeurtenissen van de laatste weken
in ons eigen werelddeel hebben zoo onze
aandacht gevraagd, dat we den blik tijdelijk
van het Oosten hebben afgewend. Toch blijft
de toestand in het Verre Oosten onze aan
dacht vragen. De belangen toch, die wij daar
zelf hebben te verdedigen, eischen onze be
langstelling voor de gebeurtenissen zoo ver
van ons land.
De bijlegging van het conflict tus
schen Tsjang Sjoe Liang en Tsjang
Kai Sjek, heeft niet de rust gebracht
die men gehoopt had. De strijd voor
en tegen het communisme blijft het
geschilpunt. De communisten die den
strijd tegen Japan wel direct wilden
aanbinden en de anderen, die zich
ervan bewust zijn dat deze strijd op
het oogenblik voor China een fiasco
zou worden.
Een bericht waarin de legaties van Enge
land, de Ver. Staten en Duitschland te Pei-
ping (Peking) hun landslieden hebben aan
geraden de provincies Kansoe en Sjensi te
verlaten, wijst er op, dat men in die kringen,
waar men de gebeurtenissen scherp volgt, t
gevaar voor een botsing tusschen de Regee-
ringstroepen en de Opstandelingen, niet
denkbeeldig acht.
De Nw. Rott. Crt. schrijft
Het heeft er allen schijn van, dat het ge
schil tusschen de Noordelijke provincies en
de centrale regeering toch dierpere wortels
heeft dan aanvankelijk het geval leek, toen
het den schijn aannam van een in China
meer vertoonde afpersingsmethode van een
provinciale autoriteit. Dat schijnt men ook
te mogen afleiden uit de neiging van de cen
trale regeering om tot een belangrijk mili
tair dreigement over te gaan.
Generaal Yang Hoe-Tsjeng, de voornaam
ste mededplichtige aan de muiterij van
Tsjang Sjoe-liang heeft te kennen gegeven,
dat de maatregelen der Centrale Regeering,
ten opzichte van Kansoe en Sjensi er het
bewijs voor zijn, dat Nanking geen anti-
Japansche politiek volgt. Jang laat daar nog
allerlei dreigementen op volgen. Het is ver
leidelijk daaruit de gevolgtrekking te ma
ken, zegt de Nw. Rott. Crt., dat Jang bij
het avontuur van Tsjang onvoldoende be
loond is en nu op zijn beurt een afpersings
tactiek volgt. Misschien is dat zelfs zoo, maar
men mag zich daarbij niet verhelen, dat hij
daartoe niet in staat zou zijn, wanneer hij
niet de gevoelens van een groot deel van de
bevolking en met name die van zijn volgelin
gen vertolkte.
Men ziet hieruit dat het nog lang geen
koek en ei is tusschen de leidende figuren
in het Chineesche rijk en wij mogen den toe
stand wel met belangstelling volgen, omdat,
zooals we aan het begin van dit overzicht
schreven, er voor ons land ook groote belan
gen op het spel staan, als het ooit tot een
gewapende botsing tusschen China en Japan
komt, want achter de onderlinge verbittering
schuilt de haat tegen Japan.
CAFé „CENTRUM", MARKT.
Schagen.
Spreekuur van den Tandarts alleen Don
derdag 9^1 uur.
Geheele gebitten f30.trekken inbegrepen.
Consult kosteloos. Lage tarieven.
BEELTENIS VAN MENDELSSOHN
VERWIJDERD.
Dr. Goerdeler neemt ontslag als
burgemeester van Leipzig.
De burgemeester van Leipzig, dr. Goer-
deler, is eenige dagen geleden afgetreden.
Naar wij vernemen heeft dr. Goerdeler, die
vroeger een belangrijke positie heeft bekleed
als Rijkscommissaris voor de prijsregeling,
zoowel onder dr. Bruening als onder Hitier,
ontslag genomen in verband met het feit,
dat thans ook uit het Gewandhaus zelf de
beeltenis van Felix Meadelssohn is verwij
derd.
Eenigen tijd geleden is het standbeeld, dat
ter eere van dezen componist den stichter
van het Gewandhaus, voor dit gebouw was
opgericht, reeds verwijderd.
MUSSOLINI VERWERFT ZIJN MILITAIR
VLIEGBEWIJS.
Benito Mussolini heeft gisteren zijn mili
tair vliegbewijs verworven. Hij had de
laatste weken reeds 25 uur gevlogen en heeft
gistermiddag boven Littorio, zijn laatste
proeven afgelegd. Generaal Valle overhan
digde den Duce het vliegbewijs.
