De vrede hangt van Duitschland af Het proces DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER Rede van Blum ie Lyon tegen Radek c*s* KIJKEN i, KOOPEN hü CLOECK De regeeringscrisis in Japan De zitting van de V olkenbondsraad Buiienlandsch Overzicht De antwoorden van Berlijn en Rome MAANDAG 25 JANUARI 1937. 80e Jaargang. No. 10170. Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen. frankrijk wil geen twee zijdige verdragen. geen credieten en grond stoffen aan duitschland zonder staking der bewa peningswedloop. Tijdens hun bozoelc aan Lyon begaven minister-president Leon Blum en de minis ters zich in den middag naar de arbeids beurs, waar een diner werd aangeboden, waaraan 2000 personen aanzaten. De minister-president hield hier zijn aan gekondigde rede. Hii zeide o.a. dat na de Parijsche bladen de geheele Europeesche pers heeft geschreven, dat hij op 24 Janu ari te Lyon de betrekkingen tusschen Duitschland en Frankrijk zou behandelen. „Ik zal dit dus doen, omdat de interna tionale pers zoo heeft besloten", zeide de minister-president woordelijk, „zwijgen zou thans een soort spreken zijn. En bovendien beeft de pers gelijk. Na de rede van Eden in het Lagerhuis en aan den vooravond yan de rede van Rijkskanselier Hitier, is het nuttig dat nogmaals de gedachten van de Fransche regeering in herinnering wor den gebracht. Spreker behandelt eerst het denkbeeld Van „directe besprekingen" en vraagt zich af wat dit zijn. Steeds worden directe be sprekingen met Duitschland gevoerd door de ambassadeurs van beide landen en door de ministers, wanneer zij elkaar ont moeten. Tijdens deze besprekingen is geen lenkel onderwerp verboden terrein. De Fran sche regeering is steeds bereid met de mees te openhartigheid de problemen welke tus schen beide landen bestaan te bespreken. Onder „directe besprekingen" wordt even wel verstaan een „afzonderlijke regeling". -Men wil een oplossing vinden zonder dat andere mogendheden deelnemen aan het debat. Het is duidelijk dat deze opvatting zich aansluit bij de door rijkskanselier Hit- Ier bepleite en toegepaste methode, die van het sluiten van tweezijdige verdragen Dit is niet de metbode van de Fransche regeering. Ik geloof aldus zeide Blum een bewijs van werkelijkheidszin te geven, wanneer ik verklaar, dat wij de veiligheid van Frank rijk niet willen losmaken van den Euro- peeschen vrede en dat wij dat niet willen omdat wij het niet kunnen. Wij zijn er van overtuigd dat geen enkele bijzondere overeenkomst, met Frankrijk onze veilig heid zou waarborgen en deze overtuiging vindt haar uitdrukking in de dikwijls ver keerd begrepen formule van den ondeelba- ren vrede. Wij zijn trouw aan de bepalin gen van den Volkenbond, wij hebben vriend schapsbanden aangeknoopt, die wij volledig zullen handhaven. Wij willen verder wer ken aan de interpretatie van het commu niqué, dat in Juli te Londen is opgesteld voor de regeling van de Europeesche vraag stukken. Ik blijf een dergelijke regeling mogelijk achten, als a^e landen in goeden wil daaraan medewerken, maar ik ben van meening, dat deze mogelijkheid zooals mi nister Eden het onlangs in het Lagerhuis gezegd heeft, op het oogenblik in hoofdzaak afhankelijk is van Duitschland. Ik zou in dat opzicht volkomen openhartig willen zijn. Men ziet hoe de Duitsche Staat zijn ge heele organisatievermogen, zijn geheele kracht en zijn nationalen wil richt op het ovenvinnen van ernstige economische moei lijkheden. Velen hebben dan ook spontaan gedacht aan een soort van ruil, waarbij Duitschland economische hulp zou ontvan gen, terwijl het zou moeten deelnemen aan een vreedzame regeling van den Europee- schen toestand. Maar ik geloof, dat wij Duitsch land niets moeten voorstellen, dat op marchandeeren gelijkt. Wij hebben te veel gevoel voor onze nationale waardigheid en zijn te zeer besloten zoo noodïg respect daarvoor af te dwingen, dan dat wij zelf niet de waardigheid van andere volken zouden eerbiedigen. Wij gevoelen nog weinig voor de onjuiste en gevaar lijke opvatting, dat het groeien der economische moeilijkheden, Duitsch land vroeg of laat zou kunnen dwin gen tot het vragen om hulp en het aanvaarden van voorwaarden. Verder hoeden wij er ons wel voor, ver denking te werpen op de vredelievendheid, waarvan Hitier bij de plechtige gelegenhe den heeft getuigd. Overeenkomsten kunnen slechts tot stand komen in een geest van vertrouwen en tusschen gelijke partijen. Maar daarbij is er een waarheid, waarvoor men de oogen niet gesloten moet houden. Hoe kunnen economische overeenkomsten gesloten worden onafhankelijk van politie ke regelingen, nu de bewapeningswedloop een nog sneller tempo heeft, dan voor den oorlog? Welk land zal oen anderen staat credie- ten willen verschaffen, grondstoffen willen geven of op koloniaal gebied tegemoet wil len komen, indien het ook maar even zal tnoeten vreezen, dat de verleende hulp te; LEON BLUM. gen dat land zelf gebruikt zal kunnen wor den? Er bestaat dus een onmiskenbaar ver band tusschen economische samenwerking eenerzijds en organisatie van den vrede en staking van een wapeningswedloop ander zijds. De overmaat van bewapening zal Europa dwingen, het vraagstuk der ontwapening opnieuw in overweging te nemen. Een ac- coord over de beperking en de progressie ve vermindering der bewapening moet nood zakelijk deel uitmaken van een algemeen Europeesche regeling. Maar de bewapeningsindustrie neemt een zoo belangrijke plaats in, dat het wellicht niet meer mogelijk zal zijn, een ontwape ningsovereenkomst te sluiten zonder dat daarbij een internationale overeenkomst aansluit, die voorziet in nieuwe werkgele genheid voor de ondernemingen en de ar beiders. Zoo rijzen ook vragen van finan cieel en aard, over financieele samenwer king. Blum verklaarde het eens te zijn met Eden, toen deze zeide, dat Europa niet door verdragen en vredelievende verklaringen genezen kan worden, dat er een krachtige wil tot samenwerking noodig is. In Frankrijk bestaat die eendrachtige wil. Als ook in Duitschland deze wil aan den dag treedt, aldus vervolgde Blum, zijn wij bereid met dat land samen te werken zon der bijgedachte. Een generaal tot kabinetsforma teur benoemd. Het leger hand haaft zijn eischen. Het kabinet Hirota heeft geen kans gezien overeenstemming tot stand te brengen, tus schen militairen en politici, hetgeen vooral te wijten is aan de onverzoenlijke houding van den Minister van Oorlog Terauchi. Hirota heeft daarom den Keizer het ont slag van het Kabinet aangeboden, hetgeen deze aanvaardde. In politieke kringen verklaart men, dat de vorming van een nieuwe regeering wel niet mogelijk zal zijn, tenzij onder uitscha keling van de politieke partijen, wijl anders op medewerking van het militaire element, niet te rekenen valt. De pers spreekt van 'n ernstigen politieken toestand. Nog steeds acht men de ontbinding van den landdag waarschijnlijk. Ofschoon zegt Un. Press, de keizer de de missie van het kabinet-Hirota heeft aan vaard, blijft de Japansche weermacht bij haar eisch, dat de landdag zal worden ont bonden. Tot in de late avonduren hebben de be sprekingen tusschen de politici en militaire autoriteiten over een definitieve oplossing van de crisis voortgeduurd; echter zonder eenig resultaat. De minister van oorlog Terauchi moti veerde nogmaals de liouding van de regee ring met de verklaring dat landdagontbin ding een absolute voorwaarde is, om Japan een passenden regeeringsvorm te geven. Intusschen wordt het verzet tegen de eischen der militairen steeds krachtiger. Vooral doen zich in dit opzicht gelden de beide groote poli tieke partijen, de Minseit en Seiyu- kai. In deze kringen schijnt men te verwachten dat de minister van fi nanciën, Baba, onverwijld met de vorming eener nieuwe regeering zal worden belast. Generaal Ugaki belast met de vorming van een kabinet. Gisteren tegen den avond is de particulier zegelbewaarder Yuasa uit Okisu, waar hij prins Saionji heeft geraadpleegd over de hui dige ministercrisis naar Tokio teruggekeerd. Hij begaf zich onmiddellijk naar het paleis om den keizer rapport uit te brengen van de aanbeveling van prins Saionji ten aan zien van den nieuwen minister-president. Hierop ontbood de Keizer generaal Ka- bushige Ugaki, oud-gotsverneur van Korea ten paleize. Ugaki brengt het weekend door te Nagaoki en hij wordt tegen middernacht te Tokio verwacht. Hij zal dan regelrecht naar het keizerlijk paleis gaan om van den keizer opdracht te ontvangen 'n nieuw kabi net te vormen. De leiders van leger en vloot hebben gis teren tezamen vergaderd en zijn tot de slot som gekomen, dat de nieuwe regeering krachtig, nationaal en eensgezind moet zijn. Zij willen een einde maken aan den invloed der partijen en vragen een radicale hervor- ming, zoodat de werkelijke verlangens van bet volk ten aanzien van de regeering in de partijen tot uiting komen. Deze verlangens van leger en vloot zullen zonder twijfel door het nieuwe kabinet wor den bestudeerd. De eerste taak van dit ka binet zal dus zijn de politieke partijen te be wegen af te stappen van de huidige verhou dingen en indien dit niet gelukt zal het par lement. ontbonden moeten worden. In legerkringén is men verder van oordeel, dat de nationale verdediging alleen kan wor den vervolmaakt door een sterke binnen- en buitenlandsche politiek en hervorming van de bestuursmachine. OVEREENSTEMMING INZAKE DANTZIG EN ALEXANDRETTE EDEN KOMT TUSSCHEN- BEIDE. De correspondent van de N. R. Ct. meldt uit Genève: De Volkerenbondsraad is Zaterdag in het geheel niet in voltallige vergadering bijeen geweest. De dag is besteed aan vertrouwe lijke ministerbesprekingen ter voorbereiding van de in de volgende weken te treffen Raadsbeslissingen. Deze besprekingen schij nen niet zonder nut te zijn geweest: er heerschte 's avonds in volkenbondskringen een opgewekte stemming. Inzake Dantzig schijnt in de bijeenkomst van de Raadscom missie van Drie (Eden, Delbos en Sandler) waaraan ook Beek deelgenomen heeft, prin- cipieele overeenstemming te zijn verkregen, terwijl bovendien ook de beraadslaging op een ander uur van den dag tusschen Delbos, Rüstü Aras en Sandler over Alexandrette een bemoedigend verloop heeft genomen en tot de grondslagen van een compromis schijnt gevoerd te hebben. Dantzig. Met betrekking tot Dantzig heeft men van avond den indruk, dat het Beek gelukt is de Raadscommissie van Drie te overreden tot een oplossing in den zin van het accoord, dat tusschen hem en den Dantzigschen se naatspresident Greiser was bereikt. Er zal een nieuwe Hooge Commissaris van den Vol kenbond te Dantzig benoemd worden en deze zal zich in hoofdzaak slechts met de buiten landsche politiek van den Dantzigschen Se naat bezig houden. Nadat in de Raadscommissie van Drie vanochtend principieele overeenstemming tusschen de ministers over deze hoofdlijnen van de oplossing verkregen was, zijn 's-mid- dags de deskundigen bijeen geweest om het rapport aan den Raad te redigeerem Men verwacht dat de Volkenbondsraad reeds Maandagmiddag in openbare zitting en in aanwezigheid van Greiser dit rapport zal behandelen en aannemen. De bedoeling van de Raadscommissie van drie, dat de Hooge Commissaris niet al te veel aandacht aan het binnenlandsche beleid van den Dant zigschen Senaat zal schenken, schijnt ook baar terugslag te zullen vinden in de be noeming van den persoon van den Hoogen Commissaris. De Raadscommissie van Drie schijnt van de benoeming van een Scandina- viër te hebben afgezien en de voorkeur er aan te geven, dat een soepeler, meer be jaard Portugees benoemd wordt. Alexandrette. Inzake Alexandrette schijnt minister Sand Ier als. raadsrapporteur erin geslaagd te zijn een grondslag voor een compromis te vinden. Een onderhoud van Eden met Rüstü Aras, waarbij Eden erop wees dat ook Engeland evenals Frank rijk zich tegen een regeling zal moeten verzetten, die nieuwe onte vredenheid onder de Arabieren op wekt, schijnt er eveneens toe te hebben bijgedragen, dat Rüstü Aras tenslotte minder hardnekkig op zijn standpunt is blijven staan Sandler had slechts afzonderlijke bespre kingen nu eens met de Fransche, dan weer met de Turksche gedelegeerden en Zater dag beraadslaagden de Fransche en Turk sche delegaties weer in een gemeenschap pelijke bijeenkomst onder zijn leiding. Hier bij schijnt overeenkomst over de nog onbe kende grondslagen van een compromis te zijn verkregen. Bij de uitwerking daarvan zullen echter nog heel wat moeilijkheden uit den weg te ruimen zijn. Men is inzake Alexandrette nog lang niet zoo ver als in zake Dantzig op den weg naar een volko men overeenstemming, hetgeen bij de veel grootere ingewikkeldheid van het vraagstuk van Alexandrette ook niet te verwonderen ALLE BEKLAAGDEN BEKENNEN SCHULD. DUITSCHE INTRIGES IN RUSLAND. Het proces tegen Radek c.s. is Zaterdag ochtend voor het gerechtsof in behandeling gekomen. Alle beschuldigden bekennen, spionnage en terrorisme te hebben bedre ven en pogingen te hebben gedaan het ka pitalisme weder in te voeren. De akte van beschuldiging vermeldt, dat zij betrokken zijn bij een wijdvertakte sa menzwering, welke door Trotzki wordt ge smeed, om het sovjet-regiem te vernietigen en Duitschland, Polen en Japan te helpen". In de akte wordt voorts betoogd, dat Trotzki met Hess te Berlijn onderhandelin gen heeft gevoerd, terwijl Radek. Pyatakof en Sokolnikof te Moskou als agenten op traden. Radek wordt ervan beschuldigd, een re- serve-centrum te hebben georganiseerd, dat zou moeten optreden, indien de centrale van Trotzki zou falen. (Zooals men weet, was de „centrale van Trotzki" in het vo rige proces aan de orde). Er wordt voorts beweerd, dat Radelc en de andere gevangenen met buitenlandsche diplomaten te Moskou onderhandelingen hebben gevoerd. Radek, Sokolnikof, Pyata kof en Serebryakof weigerden den bijstand van rechtsgeleerden. De andere beschuldig den worden door bekende pleiters bijgestaan Dit proces wordt gevoerd in de kleine zaal van het vakvereenigingshuis. De ingang wordt bewaakt door een detachement van de Gepoe en politiebeambten. In de zaal worden slechts 300 personen toegelaten. Behalve de vertegenwoordigers der partij- instanties zijn vooral hooge ambtenaren van de Gepoe aanwezig. De buitenlandsche pers wordt vertegenwoordigd door een twintigtal Europeesche en Amerikaansche journalisten Van de leden van het corps diplomatique zijn de ambassadeurs van Frankrijk en de Vereen igde Staten in de zaal. Om tien uur worden de beschuldigden bin nengeleid door manschappen der Gepoe met de bajonet op het geweer. Direct na binnenkomst van den procureur- generaal en de leden van het hooge militaire gerechtshof werd begonnen met de voor lezing van de dagvaarding. Bijzonderheden over het complot Piatakoff, oud-adjunct-commïssaris voor de zware industrie en een der zeventien be klaagden, heeft tijdens zijn verhoor bijzon derheden medegedeeld over zijn samenzwe ring met Radek en Sokolnikof, met het doel zich meester te maken van de macht met hulp van Duitschland en Japan. Piatakoff verklaarde, dat Trotski als loon voor Berlijns en Tokio's afstand van de Oekraine aan Duitschland en van de ooste lijke Russische zeeprovincies aan Japan had beloofd. Sokolnikof bevestigde kalm alle tegen hem ingebrachte beschuldigingen. Contact met Hess. In de avondzitting van het proces te Moskou werd de getuige Romm gehoord. Deze verklaarde dat hij tijdens zijn vele dienstreizen naar het buitenland in zijn hoe danigheid van verslaggever der Sovjetpers herhaaldelijk brieven van Radek aan Trotz ki en van Trotzki an Radek had medege nomen. Daarop werd overgegaan tot het ver hoord van den beklaagde Sokolnikow die verklaarde van Pjatakow te hebben verno men, dat tijdens besprekingen tusschen Trotzki en Hess, deze laatste volmachten overlegde en eischen stelde, die niet slechts Duitsche belangen, doch ook die van nog een anderen staat betroffen. Gisteren op den tweeden dag van het pro ces tegen de Trotzkïsten heeft Radek vier uur lang verklaringen afgelegd over zijn onderhandelingen met buitenlandsche di plomaten inzake een vtrdeeling vanRusland Hij zeide ervan overtuigd te zijn, dat na de komst van Hitier de oor log en de ondergang van Sovjet Rus land onvermijdelijk waren, zoodat hij besloten had tot het volgen van een Machiavellistische politiek. Hij had beloofd, de Oekraine aan Duitschland te zullen afstaan en het Amoerge- bied aan Japan en in den oorlog te zullen samenwerken met den Duit- schen generalen staf. Zijn groep hoop te zoodoende een verzwakking der Sovjets teweeg te kunnen brengen om een nieuwe revolutie mogelijk te maken. Naar Tass meldt, verklaarde Radek voorts, dat hij en zijn mede-samenzweerders in 1935, toen de Sovjet-Unie volkomen uitgerust was voor een succesvollen oorlog, inzagen dat zij niet om hun eigen macht streden, doch om de heerschappij van het buitenlandsche ka pitaal in hun land, waarbij dit kapitaal hun, voordat zij aan de macht zouden zijn geko men, een nekslag zou toebrengen. Bij het uitvoeren der instructies van Trotzki zouden volgens Radek in hun organisatie onvermij delijk invloeden van buitenlandsche spionna- gediensten binnengedrongen zijn en zouden zij tot agenten van een buitenlandsche fas cistische mogendheid geworden zijn. Het Spaansche drama voltrekt zich verder Waartoe leidt de politieke crisis in Japan? Terwijl het probleem van de non-interventie nog steeds niet tot een bevredigende op lossing is gebracht, wordt de strijd in Spanje heftig verder gestreden, met behulp van de Duitsche, Italiaansche, Rus sische en andere vrijwilligers. Bizonder hevige luchtaanvallen zijn de laatste dagen op Madrid geweest, luchtaan vallen die de talrijke voorgaande verre over troffen en die groote schade veroorzaken in het centrum van de stad. Volgens de tele grammen bieden de straten een troosteloos beeld. Niet alleen werd groote materieele schade aangericht, ook verscheidene men- schenlevens vielen te betreuren. En nog maar steeds schijnen Duitschland en Italië er niet voor te voelen zich afzijdig te hou den van dezen burgerkrijg. Uit betrouw baren bron werd b.v. gisteren gemeld dat een Duitsche kruiser hulp verleend zou heb ben aan de rechtschen, door middel van een watervliegtuig, dat aan het bombardement zou hebben deelgenomen. We mogen met belangstelling uitzien hoe Engeland daarop zal reageeren. Engeland heeft in den laatsten tijd duidelijk blijk gegeven dat het ge- transigeer van Duitschland en Italië het den keel begint uit te hangen en hoe het zijn eisch van onthouding van de binnenlandsche aangelegen heid in Spanje, desnoods met kracht zal verdedigen. Nu Duitschland tot op heden de vriendelijke uitnoodi- ging van Engeland, om zich aan te sluiten bij de non-interventie, als mede het dreigen van Engeland, voor kennisgeving heeft aangeno men, mag verwacht worden, dat Engeland zich opnieuw zal laten hooren. Maar hoe nu? Pikant is het bericht in de ochtendbladen van gisteren, dat een nieuwe groep „Engel- sche vrijwilligers", voor het meerendecl uit de noordelijke graafschappen, te Folkestone is scheep gegaan, met bestemming voor Spanje, over Parijs. Zij zijn vertrokken zon der acht te slaan op de waarschuwingen der havenpolitie. De onverzettelijke houding van de militaire autoriteiten, heeft Japan een regeeringscrisis bezorgd. De mi nister-president, Hirota, heeft den keizer het ontslag aangeboden, dat door dezen is aanvaard. De bladen noemen den toestand ernstig en vra gen zich af, hoe nieuwe verkiezingen bij een eventueele ontbinding van den Landdag plaats zou moeten vin den, zonder daarbij op al te grooten tegenstand van het leger te stuiten. In politieke kringen te Nanking heeft men rlcn indruk, dat de beweging, die er op ge richt is een nieuwe politieke partij te vor men uit de bestaande partijen en welke beweging evenwicht wil brengen in den politieken toestand in kracht toeneemt. Dt nieuwe partij zal den invloed van het leger op het politieke leven erkennen. De groote vraag is nu in hoeverre zal straks de macht van het leger vergroot zijn en hoe sterk zal die invloed zich doen gel den op de buitenlandsche politiek van Japan Wij hebben de vorige week nog gewezen op het gevaar van het toenemen van die mili taire macht. ,IA Trotsky ontkent alle schuld. In een interview verklaarde Trotsky dat het proces te Moskou een opgemaakte leu gen was. Hij heeft sedert 1923 niet meer met Radek in verbinding gestaan en voeg de hieraan toe, dat Radek een man is, die nooit zijn mond kon houden. Indien Trotsky schuldig zou zijn aan hetgeen hem ten laste wordt gelegd, dan zou hij zich zeker nooit tot Radek hebben gewend. ZULLEN HEDEN WORDEN OVERHANDIGD. Het Italiaansche antwoord aan Engeland inzake de vrijwilligers voor Spanje zal he den worden overhandigd. Het zal aandrin gen op een internationale controle en de krachtige naleving der niet-inmengingsibe- palingen door alle landen. Tevens zal het eischen, dat alle maatrege len tegelijkertijd zullen worden toegepast. Uit Berlijn meldt men: Het Duitsche ant woord op het Britsche memorandum zal Maandag worden overhandigd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1937 | | pagina 1