Pe waterramp in Amerika
De politieke crisis
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Belgisch vliegtuig
verbrand
in Japan
Het proces tegen
Radek c.s*
■De slaking in de auto
industrie
Meeningsverschillen in het
Belgische Kabinet
De toestand van
den Paus
BuUenlandsch
Overzicht
Admiraal J. de Graaff hooge
commissaris van Dantzig
i rij ft h!
drid
gele#
len. Ij
tand'"Woensdag 27 JANUARI 1937.
troep^
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
net nt=
80e Jaargang. No. 10172.
van d
waar
rsoon.
ff:
Enge
cis,iscraEESELIJKE ONTBERINGEN
e, pol>ER VLUCHTELINGEN.
iWbi^ET WATER WAST NIET
'earciUNGER.
lij ver
ie ^va» Eenduizenden vluchtelingen in
zal tii, het overstroomingsgebied van de Ver-
il ver eenigde Staten lijden vreeselijke ont-
erlaag beringen tengevolge van de hevige
an branden, die nog steeds niet zijn ge-
bluscht en door het nijpend gebrek
aan drinkwater en levensmiddelen,
d me; Hierdoor, zoomede tengevolge van
het de feUe koude, seint Un. Press, brei-
fleu de besmettelijke ziekten als ty-
.utort
phus, dysenterie en influenza, zich
allengs uit.
c| De materieele schade wordt tot dus
ver op 300 millioen dollar geschat.
"y Nog nooit in de historie van Ame-
mgei rika heeft zich een catastrofe van
dusdanig aanzienlijken omvang voor-
Iaa| 9edaan-
"per Cincinatti staat voor een vijfde gedeelte
QneiJmder water. De bevolking van de zwaar ge
teisterde stad haalde verruimd adem, toen
werd, dat water op een hoogte van
jachtig voet tot stilstand was gekomen,
odai Cairo is de toestand uiterst precair.
vanYierduizend man zijn daar met koortsachti-
ïaaoKen ijver doende, de dijken te versterken,
de stad voor een algeheele ver-
en'Woesting te sparen. Reeds hebben zich
10.000 inwoners naar de hooger gelegen stads-
deelen begeven.
Uit vele plaatsen komen berichten .bin
nen, waarin een hopeloos gebrek aan medi
camenten wordt gemeld. Ook kleeding en
reddingsbooten zijn ten zeerste noodig. Hulp-
manschappen ten getale van 72.000, het
grootste leger in vredestijd, doen hun uiter
ste best, om den nood van de slachtoffers
zooveel als in hun vermogen ligt, te lenigen.
In Zuid-Indiana is thans eveneens de
staat van beleg afgekondigd.
In Pittsburgh moesten de aan den oever
der rivier gelegen woningen voor den twee
den keer worden ontruimd, aangezien de
bewoners na hun eerste vlucht allengs wa
ren teruggekeerd. Zij, die aan het bevel tot
evacuatie niet vrijwillig gevolg gaven, wer
den met geweld weggevoerd.
In Portsmouth staat het water vijf tot
tien voet hoog in de straten. Vijfduizend
vluchtelingen, die aldaar gedurende 96 uur
in school hadden opgesloten gezeten, kon
den worden gered.
Wegens de talrijke explosies van benzine
tanks is in Portsmouth een algemeen rook
verbod uitgevaardigd. Nog steeds verspreidt
de benzine zich verder over het waterop
pervlak.
Militaire maatregelen in de ge
teisterde streken.
Een bataljon geregelde troepen, bestaande
uit 1100 man is, komende van fort Harri-
son (Indiana) en fort Thomas (Kentucky),
vannacht te Louisvill© gearriveerd.
De soldaten hebben de strategische pun
ten der stad bezet
De gouverneur van Kentucky heeft ver
klaard, dat de grondwet van Kentucky den
gouverneur weliswaar niet de bevoegdheid
toekent den staat van beleg af te kondigen,
maar dat hij dat niettemin met het oog op
de omstandigheden dpet
aaie,
uil
chijl
and
deni
Ren,'
een.
hef ROOSEVELT GRIJPT IN.
ren
len WETSONTWERP BETREFFEN
DE VERPLICHTE ARBITRAGE
IN VOORBEREIDING.
Sloan. de directeur der General Motors
heeft, zooals bekend, geweigerd te onder
handelen zoolang de stakers de fabrieken
bezet houden.
Mevrouw Perkins, de minister van Han
del in de Vereenigde Staten, heeft ver
klaard dat de directie van de General-Mo-
tors te kort is geschoten in haar verant
woordelijkheidsbesef tegenover het volk
MEVROUW PERKINS.
door te weigeren aan de onderhandelingen
tot bijlegging van het conflict deel te ne
men. Roosevelt heeft in een gesprek met
journalisten gezegd, dat hij de weigering
van Sloan, om met de staken den te oon-
fereeren, zeer betreurde.
Roosevelt grijpt in.
Voor de eerste maal heeft president
Roosevelt thans persoonlijk in het ar
beidsconflict in de auto-industrie ingegre
pen door zooals Un. Pr. seint de beide vak-
vereenigingsleiders Lewis en Green als
mede verscheidene vooraanstaande verte
genwoordigers van het economisch leven tot
een buitengewone conferentie uit te noodi-
gen. Op deze conferentie zouden verschil
lende kwesties „die uit de tegenwoordige
staking in de auto-industrie voortvloeien"
behandeld wordlen.
De minister van arbeid. Miss Perkins, zal
eveneens aan de conferentie deelnemen. Zij
zal een wetsvoorstel indienen, volgens het
welk in de toekomst vertegenwoordigers
van de geschil-hebbende partijen in een ar
beidsconflict gedwongen kunnen wordlen,
deel te nemen aan arbitrage-onderhandelin
gen, die van een regeeringsinstantie uitgaan
Den stoot tot het indienen van dit voor
stel gaf de weigering van de General Motors
Corporation aan de op Woensdag vastge
stelde arbitrageconferentie deel te nemen.
De maatschappij motiveerde deze weigering
met de verklaring, dat zij niet kon onder
handelen, zoolang nog fabrieken door sta
kers bezet waren.
Alle twaalf inzittenden gedood.
Bij Oran in Algerije is gisteravond
een Belgisch verkeersvliegtuig van
de Sabena verongelukt. De twaalf
inzittenden zijn om het leven geko
men.
Aan boord van het vliegtuig wa
ren tien passagiers, een bestuurder
en een boordwerktuigkundige. Het
vliegtuig kwam uit den Belgischen
Congo en was op weg naar Brussel
Nader verneemt het A.N.P. uit Antwerpen
Het vliegtuig O.O.A.C.R. van de Bel
gische Congolijn, was gistermiddag om 2
uur 40 uit Colomhbechar naar Oran vertrok
ken. Nabij Salenis is het verongelukt.
De Belgische luchtvaartmaatschappij Sa
bena heeft uit Oran de volgende bijzonder
heden vernomen, omtrent deze ramp. welke
de Belgische luchtvaart heeft getroffen.
Aan boord van het vliegtuig bevonden
zich vier leden der bemanning en acht pas
sagiers.
De bemanning was samengesteld uit den
eersten bestuurder kapitein Auk. Closset,
den tweeden bestuurder Marcel Liedts, den
radiotelegrafist Roger Maarschalk en den
werktuigkundige René Verfaille.
De ramp heeft plaats gevonden op onge
veer tien kilometer afstand van het vlieg
veld Oran op het oogenblik dat reeds voor
bereidingen werden getroffen voor de lan
ding.
De plaatselijke autoriteiten hebben in sa
menwerking met den Belgischen consul een
onderzoek ingesteld naar de oorzaak van
de ramp.
Een defect aan de stuurinrich
ting?
Havas verneemt nog uit Oran, dat gister
middag tegen half zes toen het vliegtuig
te Oran werd verwacht, de marconist draad
loos meldde, dat hij zijn antenne introk om
te landen. Het vliegtuig was in zicht er
was niets bijzonders aan te bespeuren. Eeni-
ge minuten later zag men het eensklaps
voorover duiken en omlaag vallen.
Onmiddellijk is van het vliegveld Laserna
bij Oran een vliegtuig opgestegen, welks
bestuurder een onderzoek instelde naar het
verdwenen verkeersvliegtuig. Na eenigen
tijd zoeken zag men uit de hoogte een wrak
hoop op den grond.
Het vliegtuig, waarmee men op onderzoek
was uitgegaan, is in de nabijheid van deze
wrakhoop gedaald. Men vond slechts een
hoeveelheid wrakstukken dooreen ver
spreid. Daartusschen lagen verminkte lij
ken van mannen en vrouwen.
Met het opsporingsvliegtuig zijn zeven lij
ken, waaronder die van drie leden der be
manning, naar het vliegveld Laserina ver
voerd.
Het schijnt dat een defect aan de stuur
inrichting de oorzaak is van de ramp. Het
onderzoek naar de oorzaak zal dit nauw
keuriger moeten uitmaken.
De omgekomen passagiers, zoo meldt men
ons uit Brussel, zijn, naar men meent, die
van Belgische nationaliteit.
Het vliegtuig.
Het verongelukte vliegtuig was een Sa-
voia Marohetti van Italiaansche makelij. De
ze verkeersvliegtuigen, voorzien van drie
motoren, heeft de Sabena in den loop van
1935 aangeschaft ter vervanging van de in
gebruik zijnde Fokker F VII B-vliegtuigen.
In December 1935 is in Kent (Engeland) een
vliegtuig van hetzelfde type tengevolge van
mist verongelukt, waarbij o.a. de Belgische
vlieger Schoonbroodt om het leven is ge
komen.
Kabinetswijziging op komst?
Zal van der Velde uittreden?
Sedert eenigen tijd doen zich meenings
verschillen voor tusschen ministerpresident
van Zeeland en den minister van buiten-
landsche zaken, Spaak, eenerzijds en den
minister van openbare gezondheid, Van der
Velde, anderzijds.
VAN DER VELDE
Deze meeningsverschillen bestaan vooral
ten aanzien van de buitenlandsche betrek
kingen van België: over de houding, die de
regeering moet aannemen tegenover de re
geering te Valencia ten aanzien van den
moord op Baron de Borchgrave alsmede te
genover de Ital. regeering met betrekking
tot de redevoering, die de Rexistenieider
Degrelle voor de Italiaansche radiozenders
heeft gehouden.
Tusschen de drie staatslieden heeft gister
avond een langdurig onderhoud plaats ge
had. Na afloop dezer bespreking bleek van
der Velde het niet eens te zijn met de op
vattingen van Van Zeeland en Spaak.
Tegen hedenochtend is de kabinetsraad
bijeengeroepen, en het is niet uitgesloten,
dat deze tot een kabinetswijziging zal lei
den.
Pijnen bijna geheel verdwenen.
Men seint uit Rome aan de Msb.:
De H. Vader voelde zich heden zoo goed,
dat Hij zich in den rolstoel op de loggia
naast Zijn particuliere vertrekken liet bren
gen, waar Zijne Heiligheid langen tijd ver
toefde.
De pijnen in de beenen zijn bijna geheel
verdwenen. De wonden beginnen iets te ge
nezen.
Desondanks moet de H. Vader zich zeer
ontzien, daar de storingen in de bloedcircu
latie zich met tusschenpoozen steeds weer
plegen te herhalen.
Lichtpunten
WELWILLENDE ONTVANGST
VAN BLUM'S REDEVOERING TE
BERLIJN.
We hadden niet durven en kunnen ver
wachten, toen we ons overzicht van gisteren
schreven, dat de redevoering van Blum, den
Franschen minister-president, een zoo wel
willende ontvangst te Berlijn ten deel zou
vallen. Bij alle voorzichtigheid immers die
Blum tegenover Duitschland in acht heeft
genomen, heeft hij toch in het geheel geen
toeschietelijkheid betoond. Hij heeft zich po
sitief gesteld op het standpunt van collec
tiviteit, een standpunt dat, zooals we giste
ren geschreven hebben, door Duitschland
niet voorgestaan wordt, omdat het van col
lectief optreden weinig heil meer verwacht,
na de Volkenbondservaringen.
Het mag dus getuigen van den wil tot toe
nadering als Duitschland een dergelijke
redevoering uit Frankrijk niet met cynisme
of scherpte ontvangt, doch een welwillende
ontvangst bereidt.
Het Hbld. meent in deze houding van Ber
lijn één van de ontspanningsteekenen te zien
die het blad waarneemt in den internatio
nalen toestand. In de hoofdsteden der groote
mogendheden ontluikt politieke welwillend
heid, zegt het blad, en het wijst dan in de
eerste plaats op de welwillende ontvangst
van Blum's redevoering. Het is alsof Berlijn
op deze redevoering gewacht heeft om zijn
instemming te betuigen. Deze rede staat na
tuurlijk niet op zichzelf. Sedert de laatste
maanden reeds was men bezig internatio
naal vooral het economisch, maar ook het
politieke terrein in alle richtingen te door-
vorschen, teneinde te ontwaren, waar de vele
tegen elkaar botsende belangen met elkaar
konden worden verzoend.
Het blad schrijft dan:
Met de devaluatie van den Franschen
Electrische centrale van
New York bezet
Arbeiders dreigen het
stil te leggen.
bedrijf
Honderd arbeiders hebben de electrische
centrale bezet, welke 47 tramlijnen van
Brooklijn en tien lijnen van den ondergrond
schen spoorweg Brooklijn New York van
stroom voorziet.
Zij hebben een ultimatum gezon
den aan de directie waarin zij teken
nen geven, dat indien de twee gis
teren ontslagen arbeiders vandaag
om elf uur niet opnieuw in dienst
zouden zijn genomen, zij het werk
zouden stilleggen.
Afgevaardigden van de directie hebben
burgemeester La Guardia bezocht, die vroeg
op de hoogte te worden gehouden van den
toestand, maar tot nu toe weigerde zich in
de aangelegenheid te mengen.
Nader wordt gemeld, dat de arbeiders, die
de electrische centrale bezetten, besloten
hebben om voorloopig van agressieve maat
regelen af te zien.
In verband hiermede is de centrale weder
om ontruimd.
Ugaki zet zijn formatiepogingen
voort. Interventie van den
Keizer?
Ondanks de weigering van de mi
litairen om aan de vorming van een
nienw kabinet hun medewerking te
verleenen, zet Oegaki, volgens Un.
Press, zijn formatiepogingen voort.
Oegaki zelf bevestigde zulks, doch
zeide niet, tot welke middelen hij
zijn toevlucht zal nemen, om aan de
crisis tuschen de politieke partijen
en het leger een einde te maken.
Evenmin deelde hij mede, of hij het leger
nogmaals om medewerking zal verzoeken.
Uit welingelichte bron verluidt evenwel,
dat de militairen er met alle kracht naar
streven, de basis voor een geheel door het
leger beheerschte regeering te leggen.
Men wijst in dit verband er op, dat vele
invloedrijke parlementariërs reeds het
slachtoffer zijn geworden van een revolte,
terwijl anderen zich genoodzaakt hebben ge
zien, zich uit het politieke leven terug te
trokken. Alle kabinetten van den laatsten
tijd stonden clan ook boven de partijen en
vele daarvan, waaronder ook bet laatste,
stonden reeds onder verregaande controle
van het leger. De militairen zijn echter ook
hiermede niet tevreden, en eischen thans op
UGAKL
grond van de wijziging van de constitutie
een blijvende heerschappij.
Van dezelfde zijde wordt medegedeeld, dat
in Japansche militaire kringen de meening
heerscht, dat Engeland, Frankrijk, de Ver
eenigde Staten en andere koloniale mogend
heden gezamenlijk Japan trachten te ver
hinderen, zijn aandeel in de wereldrijkdom
men te behouden.
De invloed van den Mikado.
Politieke waarnemers wijzen er op, dat
het leger zich niet direct tegenover Oegaki
kan stellen, daar dit zou neerkomen op een
verzet tegen den wil van den keizer, die hem
persoonlijk belast heeft met de vorming van
een nieuw kabinet.
Het is mogelijk, dat de keizer zich recht
streeks in de aangelegenheid mengt en het
leger zal opdragen, een minister van oorlog
aan te wijzen.
franc zijn deze pogingen in alle ernst be
gonnen. Het verlangen naar monetaire en
economische samenwerking tusschen Enge
land, Frankrijk en Amerika, en de behoefte
Duitschland daarbij nauw te betrekken, heb
ben zich ettelijke keeren duidelijk gedemon
streerd. Frankrijk en Engeland hunnerzijds
hebben Duitschland meer dan eens te ver
staan gegeven, dat zij bereid waren het zoo
moeizaam worstelende land economisch vér
gaand tegemoet te komen, wanneer het zij
nerzijds hun in politiek opzicht, inzake de
bewapening, inzake een bevredigende rege
ling van het Europeesche vraagstuk in zijn
geheel, wilde tegemoet komen. Misschien zijn
achter de schermen de modi van een goed
compromis diplomatiek bekeken en hoogst
waarschijnlijk ziet Berlijn in de in uitzicht
gestelde tegemoetkomingen genoegzaam voor
deel om zijn houding jegens Londen en Pa
rijs althans voorloopig te wijzigen, totdat
definitief zal zijn gebleken, of er al of niet
een vaste grondslag voor permanente sa
menwerking is te vinden.
Het blad meent hier den invloed van Rome
te bespeuren, dat thans, na de onderwer
ping van Abessinië en het gentlemen's
agreement met Engeland, inzake den terri-
torialen status quo in het Middellandsche
zeegebied, weer belang heeft bij een gecon
solideerde politieke positie in Europa.
Een ander teeken van ontspanning is het
antwoord van Rome en Berlijn op de nota
van Engeland, inzake de non-interventie in
Spanje en der vrijwilligers ivf Spanje, welk
antwoord men in ons nummer van gisteren
gevonden heeft. Zoowel de Duce als de
Führer verklaren zich in onderling overleg
principieel bereid, tezamen en tegelijk met
de andere mogendheden deel te nemen aan
de controle op het vertrek van vrijwilligers
naar Spanje.
De moeilijkheid is, dat Berlijn zoowel als
Rome vast houden aan hun oorspronkelijke
voorwaarde, dat alle niet-Spaansche vrijwil
ligers, evenals politieke propagandisten en
agitators, van het Spaansche grondgebied
worden verwijderd, om aldus de siutatie van
Augustus te herstellen, voor den aanvang
dus van den burgeroorlog.
Er zijn dus inderdaad teekenen die er op
wijzen dat er een ernstige begeerte begint te
komen bij de groote mogendheden, Italië en
Duitschland inbegrepen, tot toenadering.
Gelukkig!
In aansluiting op ons bericht, elders in dit
nummer, kunnen wij mededcelen, dat blij
kens een D.N.B. telegram uit Genève, de ver
tegenwoordigers van Dantzig, Polen en En
geland tot overeenstemming zijn gekomen,
zoodat het verslag en het ontwerp-resolutie
morgen aan den Volkenbondsraad kunnen
worden voorgelegd. Met den wensch van
Dantzig inzake een ongestoorde binnenland-
sche politieke ontwikkeling is rekening ge
houden op den grondslag van het geldende
recht.
De Nederlandsche vice-admiraal J.
de Graaff zal tot vertegenwoordiger
van den Volkenbond worden be
noemd.
Hoe de „Times" de reeks van
vervolgingen verklaart. Wo-
rosjelof zou Stalin's opvolger
zijn.
De Times verklaart de reeks van proces
sen, waarvan thans dat tegen het Paral
lelle Centrum aan de orde is, aldus:
„Stalin schijnt eens en vooral erop uit om
in alle geval van vrede of oorlog de conri-
uniteit te verzekeren van het regiem, dat
hij heeft opgebouwd. De meest waarschijn
lijke opvolger van Stalin (seniper paralus)
is maarschalk Worosjilof, de volkscommissa
ris van defensie een keuze, welk onder
het volk populair zou zijn, speciaal onder de
jeugd, maar niet onder degenen, die vele
jaren lang de luitenants van de revolutie
geweest zijn. Stalin is er ongetwijfeld ook
op uit om een eensgezind leiderschap te
hebben in geval van oorlog en er eveneens
op uit, dat de huidige sowjet-politiek te
genover Spanje, die oppervlakkige gelijke
nis heeft met vele bijzonderheden van het
Trotskisme, niet leidt tot een herleving en
nieuwe eerbied in den geest des volks voor
het Trotskisme, dat voor eeuwig gebannen
leek. Hij en zijn collega's zijn daarom vast
besloten om vrij te zijn, binnen de door Le-
nin aangegeven grenzen, het lot van Rus
land te vormen, zooals het hun goed lijkt.
De methoden, waardoor zij verkozen hebben
van hun besluit te doen blijken, hadden niet
afschuwelijker kunnen zijn of ongelukkiger
wat betreft den terugslag op de openbare
meening in andere landen, waar men hoop
te en geloofde, dat Rusland tot een orderlij-
ker en liberaler regiem aan het komen was"'.
Wederom een verklaring van
Trotski.
De Manchester Guardian publiceert weder
om een telegram van Trotski naar aanlei
ding van het proces te Moskou. Trotski pro
testeert tegen het feit, dat men hem de ge
dachte heeft toegeschreven van een bondge
nootschap tusschen Japan en Duitschland
en werpt verder met verachting alle tegen
hem gerichte beschuldigingen van zich, ter
wijl hij voorts alle verklaringen loochent.
Tenslotte beschuldigt Trotski Stalin cr van
hem te willen compromiteeren voor de open
bare meening der democratische landen en
hem aldus de hoop te ontnemen, ergens een
asyl te vinden.