Kunstijsbanen
Postboot op de wadden
in ijs geraakt
Moet de Warenwet worden
herzien
Verkoop op afbetaling
De dagen lengen!
Een en ander over
Jaap Kuiper
Donderdag 28 Januari 1937
Tweede blad
Elen nieuwe vinding van Hol-
landsch ingenieur. Thans in
vele gemeenten mogelijk.
Men schrijft ons:
In deze dagèn van afwisselende vorst en
dooi is het voor de ijssportliefhebbers een pe
riode van meer of minder hoopvol afwach
ten, of er werkelijk dezen winter nog ijs-
vreugde in Nederland genoten zal worden.
En zoo gaat het eigenlijk sinds jaren, ie-
deren winter.
De banen van de Haagsche IJsclub zjjn ge
durende de laatste 25 jaren in totaal slechts
113 dagen geopend geweest of gemiddeld 41/£
dag per seizoen. Deze toestand is wel iets
verbeterd door de z.g. „sprittz"- of spuitba-
nen. Daar wordt door bespuiting met dunne
waterlagen op tennisbanen of stukken van
gewone ijsbanen, die men daarvoor geschikt
heeft gemaakt (zooals de kunstijsbaan van
de Haagsche IJsclub), het mogelijk bij ge
ringe vorst in korten tijd een berijdbare ijs
baan te maken. Toch is daarvoor altijd nog
een temperatuur van 3 gr. C. noodig.
De moeilijkheid hierbij evenwel, dat bij
vriezend weer veelal overdag de zon schijnt
en in dien tijd zoo'n baan soms zooveel ijs
en meer afsmelt, dan er in den nacht op bij-
Vriest.
De oplossing is de kunstmatige ijsbaan,
waarbij het mogelijk is met gebruikmaking"
van vriesmachines ijs gedurende het geheele
winterseizoen (en ook zelfs in den zomer,
zooals in Amerika en Engeland) te produ-
ceeren. Het vraagstuk is niet nieuw. De eer
ste, n.1. een echte kunstijsbaan werd reeds
omstreeks 1S75 in Engeland gemaakt en
sindsdien zijn er een dikke honderd over de
geheele wereld tot stand gekomen. Dat dit
getal tegenover het zoo groote veld van toe
passing zoo betrekkelijk gering is, vindt zijn
oorzaak hoofdzakelijk in de hooge kosten,
aan zulke inrichtingen verbonden. Men heeft
er voor noodig de baan, een platte betonnen
bak, die aan de onderzijde en zijkanten be
kleed (geisoleerd) is en waarin zich op of
in den bodem lcoelpijpen bevinden. De koel-
technische bijzonderheden van zoodanige in
stallatie kunnen hier buiten beschouwing
worden gelaten.
Neemt men intusschen in aanmerking dat
per M2. ijsvlakte in de baan een lengte van
10 en meer meter koelpijp in de grootte
van 40 millimeter middellijn noodig is, dan
is het duidelijk, dat voor een baan van
cenige beteekenis (meer dan 1000 vierkan
te meter) eenige tientallen kilometers lcoel
pijpen aanwezig moeten zijn.
De aanlcgkosten voor een open ijsbaan
van 2000 vierkante meter zijn rond op
f 100.000 te stellen, Incl. machinegebouw,
tribunes, enz. zal men met een kapitaal van
f 120.000 hebben te rekenen. Rente en af
schrijving hiérvan, samen 12.5 per jaar,
maken uit een bedrag van f 15.000. Op zoo'n
baan in ons land zal men per seizóen op
niet meer dan 100 rijdagen mogen rekenen.
Om die onkosten goed te maken, is dus al
leen al een gemiddelde opbrengst per dag
van f 150 noodig. Hieruit blijkt reeds, dat
aanleg en exploitatie belangrijke bedragen
vcreischeri en het niet vreemd is dat, kunst
matige ijsbanen niet zoo heel veel worden
gemaakt. In Nederland hebben wij er dan
ook (sedert 1935) maar een.
Een belangrijke nieuwe vinding.
Erkennende de behoefte aan en het nut
van deze banen mag men het een gelukkig
verschijnsel noemen, dat er een weg bestaat
om die banen op veel billijker wijze tot
stand te brengen.
Medio Maart 1936 verschenen persberich
ten omtrent een belangrijke vinding, door
Ir. J. F. H. Koopman, in den Haag op dit
gebied gedaan. Na jarenlange proefnemin
gen was hij er in geslaagd met een werk
wijze, inmiddels in verschillende landen
geoctroiecrd, een kunstijsbaan zonder pij
pen in de baan te maken en die met een
kleine baan te Apeldoorn voor de pers en
•belangstellenden te demonstreeren. Die
proeven zijn dezen winter voortgezet. Intus
schen heeft Ir. Koopman verbeteringen aan
zijn werkmethode aangebracht en die daar
practisch onderzocht. Verschillende punten,
waaromtrent nog verschil van meening kon
bestaan, zijn daar aan een nader onderzoek
onderworpen en daaruit is gebleken, dat zijn
systeem zich ook zeer goed voor toepassin
gen in het groot leent.
Wij herinneren er aan dat ir. Koopman
in Juni 1936 over zijn vinding een voor
dracht op het 7de internationaal lcoude-con-
gres te 's Gravcnhage heeft gehouden. Die
rede werd door een groot auditorium bijge
woond en gaf, vooral door de originaliteit
en nieuwheid van zijn denkbeelden, aan
leiding tob tal van vragen, welke alle
door den inleider op afdoende wijze wer
den beantwoord.
Evenals bij het oude systeem wordt bij 1t
systeem Koopman een koude vloeistof met
een temperatuur van eenige graden onder
nul gefabriceerd. Bij het systeem Koopman
stroomt die vloeistof door haar gewicht uit
een generator in de baan, een grooten plat
ten bak, met openingen even boven den bo
dem, welke openingen zich in twee tegen
over elkaar liggende randen van dien bak
'bevinden. Uit den generator aangevoerd,
stroomt de koude vloeistof over den bodem
van den bak en komt in de afvoerleiding,
die op een pomp is aangesloten en de vloei
stof weer in den generator terug brengt, om
cjaar opnieuw te worden afgekoeld enz.
Wanneer nu deze vloeistof zwaarder is dan
water en zich niet met water vermengt (b.
v. olie) dan zal een laag water, op die kou
de vloeistof gebracht, bevriezen en in den
bak blijven, terwijl de koelvloeistof er onder
circuleert. Steeds water op brengende,
krijgt men op die vloeistof tien slotte een
ijsbaan van voldoende dikte om er op te
kunnen rijden.
Een tweede manier bij het systeem Koop
man is gebruik te maken van de gewone
pekel als koelvloeistof doch deze van het
water door éen tusschcnlaag die voor wa
ter en pekel ondoordringbaar is, te schei
den. Ir. Koopmai» bezigt hierbij een vloei
stof welke zich gemakkelijk over het pe-
keloppervlak verspreidt en deze geheel be
dekt. Die vloeistof wordt bij afkoeling een
vast huidje, zooals bij olie en vetten, of zij
vormt zoo'n film doordat de vloeistof be
staat uit een oplossing van een vaste stol
in een vluchtige vloeistof, waarvan de laat
ste bij verspreiding verdampt.
Wat anders de koelpijpen in de baan
doen, doet nu het film, d.i. de lcoü over
brengen van de pekel op het water of het
ijs.
De proefijsbaan te Apeldoorn liet een
ongewone belasting toe, waarbij per vier
kante meter een gewicht van ruim 150 kg.
kwam, zonder dat het ijs brak of scheurde
terwijl het een dikte van 45 millimeter
(vier en een halve c.m.) had, wat bewijst,
dat men ook bij dit systeem met vrij dunne
ijslagen zeer goed uitkomt.
Groote besparingen worden door het weg
vallen van de koelpijpen en den pekelaccu-
mulator verkregen, terwijl ook niet onbetee-
kenend is een pekelpomp-installatie van
veel kleinere capaciteit.
Uit een en ander resulteert, dat
hier voor een baan van middelma
tige grootte de aanlegkostcn wor
den voor de baan ook f 10.- per
vierkante meter voor de koelinstal
latie met electrische aandrijving
f 25.- per vierkante meter, zoodat
voor een baan van 2.000 vierkante
meter, als boven beschouwd, die
kosten totaal komen op ca. f 70.000
Dit beteekent tegen dezelfde rente en af
schrijving (12,5% per jaar) uit dien hoofde
een besparing van f 3.750.-, terwijl de be
drijfskosten bij dit systeem voor zoo'n baan
op ruim f 1000 per seizoen lager te stel
len zijn. Dit geeft samen een vermindering
der kosten van f 5000 per seizoen, of per
rij dag van f 50.-
In tal van bedrijven (ijsfabrieken, abat
toirs, bierbrouwerijen, enz.) beschikt men
over koelmachines, die als regel koude pe
kel maken, doch waarvoor 's winters geen
of veel minder emplooi is. Vooral deze in
richtingen zijn, wanneer zij over terrein in
hun omgeving beschikken, dat gunstig ge
legen is, in de gelegenheid door dit nieuwe
systeem met weinig kosten een kunstijsbaan
aan hun bedrijf te verbinden en zeer eco
nomisch te exploiteeren.
In de geheele wereld bestaat er dan ook
groote belangstelling-voor.
Het verblijf van H. M. de Koningin
in Oostenrijk
Zaterdag naar Zeil am See?
Uit Innsbrueck wordt gemeld, dat H. M.
Koningin Wilhelmina Zaterdag uit Igls naar
Zeil am See zal vertrekken om er de vijfde
internationale interacademiale winterspelen
bij te wonen.
Ontmoeting met het prinselijk
paar.
H. K. H. Prinses Juliana en Z. K. H. Prins
Bernhard, zullen de Koningin te Zeil am
See ontmoeten.
STOKER TENGEVOLGE VAN KOLEN
DAMPVERGIFTIGING OVERLEDEN.
In een dezer dagen gereed gekomen Cine-
tone-bioscooptheater aan de Groote Markt te
Haarlem, heeft zich een geval van kolen
dampvergiftiging voorgedaan, dat aan den
ongeveer 45-jarigen G. J. H. het leven heeft
gekost. H., een gepensionneerd Indisch mi
litair, die sinds korten tijd door de directie
was aangesteld als stoker-portier, kwam el-
ken morgen om acht uur de verwarmings
installatie in den kelder van het gebouw
controleeren. Gisterenmorgen was hij echter
reeds vóór zes uur in den kelder afgedaald,
waarbij hij een ladder van in het theater
werkzaam zijnde electriciens gebruikte. Toen
een der electriciens 's morgens omstreeks
acht uur den ladder ging zoeken, vond hij
H. bewusteloos in den kelder, welke geheel
met kolendamp was gevuld. Samen met een
collega bracht hij H. naar boven, waarna een
inmiddels gewaarschuwde geneesheer door
kunstmatige ademhaling en met behulp van
een zuurstofapparaat de levensgeesten
trachtte op te wekken, echter zonder resul
taat.
Het stoffelijk overschot van H. is naar het
St. Elisabethgasthuis overgebracht. Men ver
moedt dat H., toen hij in den kelder afdaal
de, bij vergissing het luik achter zich heeft
dicht getrokken, hetgeen hem noodlottig is
geworden.
Ameland nog steeds geisoleerd.
Toen Dinsdagavond de postboot de „Wad
denzee", die den dagelijkschen dienst tus-
schen Nes en Hol werd onderhoudt, te acht
uur 20, op den gewonen tijd met tien passa
giers en post van drie dagen kon vertrek
ken, meende men, dat het isolement van
Ameland zou zijn opgeheven.
Op 50 meter afstand van de pier te Hol-
werd geraakte de boot echter in het ijs vast,
zoodat men den geheelen nacht op de wadden
heeft moeten doorbrengen.
Pas gisterenochtend om half twaalf heeft
men de passagiers en de post met de sloep
te Holwerd aan land kunnen zetten.
De boot kan tengevolge van ijsgang en la
gen waterstand op de wadden do terugreis
niet aanvaarden.
Men heeft thans bereikt, dat passagiers
van Ameland alsmede de post van drie da
gen op den vasten wal is.
Ameland is echter reeds vier dagen van
nieuws- en familieberichten verstoken.
Zij brengt schade toe aan het
Handelsregister.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor de Geldersche vallei heeft een adres
gericht aan den Minister van Handel, Nij
verheid en Scheepvaart, inzake het feit,
dat bij de uitvoering van de Warenwet zoo
als deze thans geldt, van de "betrokken za
ken, een bedrag wordt geheven in den vorm
van een vermenigvuldiging van de jaar-
lijksche bijdrage aan het handelsregister.
De Kamer staat afwijzend tegenover de
ze regeling, die een verband tracht te leg
gen tusschen de Warenwet en het Handels
register.
In de praktijk zijn dan ook allerlei bezwa
BeftvM-Qoeto* stonrwfaul joeg Zondag en Maandag het Elbe-water de Noordzee in.
Vd 9é haWn Kwamen dnaedoor droog te Kggen.
ren naar voren gekomen. In de eerste
plaats is de verhouding van het nut van de
warenwet voor een zaak niet steeds even
redig aan het bedrag, dat op deze wijze
geheven wordt. Ten tweede ondervindt het
handelsregister door deze koppeling onnoo-
dige schade en last, doordat steeds meer
zaken zich aan de inschrijving trachten te
onttrekken uit vrees'voor de warenwetgevol
gen. De Kamer verzoekt derhalve den mi
nister een spoedige herziening van deze
regeling te willen beïnvloeden, zoodat geen
relaties meer worden gelegd tusschen de
warenwet en het handelsregister.
De postautodiefsfal te
Eindhoven
Twee mannen aangehouden.
De politie van Eindhoven heeft gistermid
dag, in verband met het ontvreemden van
eèn postauto op Maandagavond j.1., in het
perceel Boschdijk 214 gearresteerd den 29-
jarigen recidivist J. M. Otten en in het per
ceel Hugo de Grootstraat 36, den 35-jarigen
Fr. Damen. Tevoren was in beide perceelen
huiszoeking gedaan.
De beide mannen ontkennen alle schuld.
De politie meent echter voldoende bewijzen
tegen hen in handen te hebben om hun in
arrest té houden. De aangehoudenen staan
ongunstig bekend.
De colporteurs moeten een ver
gunning hebben Het bezit
daarvan geldt echter nog aller
minst als garantie van betrouw
baarheid.
Gelijk bekend is onlangs in werking ge
treden de wet op het afbetalingsbedrijf van
23 April 1936 (S. 605), krachcns welke een
vergunning noodig is voor het colporteeren
met zaken op afbetaling en voor het uit
oefenen van den kleinverkoop op afbeta
ling van zaken, waarvan de geheele koop
prijs een bedrag van 50.- niet te boven
gaat.
Dergelijke vergunningen zullen worden af
gegeven door de Kamer van Koophandel en
fabrieken van de woonplaats, c. q. plaats
van vestiging, van den aanvrager. De be
trokken Kamer van Koophandel weigert
de vergunning slechts, indien op grond van
de persoonlijke eigenschappen of gedragin
gen van den aanvrager misbruiken ten na-
deele van de koopers zijn te vreezen. Een
eenmaal verleende vergunning kan door
de Kamér van Koophandel worden inge
trokken, indien omstandigheden zich voor
doen of feiten bekend worden, op grond
waarvan, zoo zij zich voor de aanvrage
hadden voorgedaan, of bekend waren ge
weest, de vergunning zou zijn geweigerd.
Van de zijde der Amsterdamsche Kamer
van Koophandel wordt er op gewezen, dat
derhalve uit het bezit van een vergunning
als bovenbedoeld slechts blijkt, dat dei-
Kamer ten tijde van het verleenen van
de vergunning geen feiten bekend waren,
welke het noodzakelijk deden voorkomen
de vergunning te weigeren. De Kamers
van Koophandel zijn dan ook in geen en
kel opzicht verantwoordelijk voor de daden
van de afbetalingscolporteurs of de klein-
verkoopers op afbetalingnoch voor de hoe
danigheid van de goederen, met welke zij
colporteeren of welke zij verkoopen.
De natuur, vol optimisme,
Brengt ons telkens meerder licht,
Merkbaar lengen weer de dagen,
En de zon verruimt haar plicht!
Eiken dag klimt ze weer hooger
Boven onzen horizon,
Elke dag brengt ons de stralen
Van een grooter warmte-bron!
En al weten we heel zeker,
Dat dit alles komen moet,
Toch doet ons wat meerder warmte
In het leven extra goed.
t. Is of meerder opgewektheid
Door ons daag'lijksch denken gaat,
Licht en warmte, 'l nieuwe leven
Brengt ons tot een nieuwe daad!
Ook al werkt nog steeds de crisis
In zooveel bedrijven door,
Toch zijn enk'le ondernemers
And're tijden op het spoor!
Want de zaken-dagen lengen,
Hoewel t schuchtertjes begon,
En de zaken-zon klimt hooger
Boven Neerland's horizon!
In verschillende bedrijven
Bracht ze ietwat langer licht,
Boven is de wolkenhemel
Niet meer zoo angstvallig dicht!
En al zijn er tegenslagen,
Want een crisis wijkt niet gauw,
Toch ontslaat er in de verte
Hier en daar een lapje blauw!
Eens is deze crisis-winter
Ook voor Nederland voorbij,
Ook dl dreigen er nog buien,
Nog ivat kou en allerlei!
Want het economisch leven
Volgt nog steeds de zone-lijn
Juist omdat er winters komen,
MOET het eens weer zomer zijn!!
Januari 1937.
KROES
(Nadruk verboden.)
Faillissement notaris van
Gemert
Totaal tekort van rnim f 56.000.
Uit officieele gegevens is af te leiden, zegt
het Hbl., dat het tekort bij het faillissement
van den notaris van Gemert (N.B.) bedraagt
f 56.243, terwijl er slechts een betrekkelijk
klein actief aanwezig is,
Zooals destijds gemeld, is de notaris in
verband met gepleegde fraudes in arrest ge
steld. Thans verblijft hij nog te Roermond.
Door een locomotief
doodgereden
Gistermiddag liep de 68-jarige J. de J.,
wonende aan de Putsche laan te Rotterdam,
in deze laan dicht langs het hek, dat de
rijstraat van de trambaan van de R.T.M.
scheidt, toen uit de richting Rosetstx-aat een
locomotief kwam, bestuurd door J. H. van
S. uit Hellevoetsluis. De J. mei-kte de ma
chine te laat op, hij werd gegrepen en tegen
de straat geslingerd. Hij bekwam een gapen
de hoofdwonde, terwijl hem beide beenen
onder de knie werden verbrijzeld. In zorg-
^"ekkenden toestand is de man opgenomen
en xiaar het ziekenhuis aan den Coolsingel
vervoerd, waar hij in den loop van den mid
dag is overleden.
WIELERSPORT.
Hij zal in koppehvedslrijden
uitkomen met den Alkmaarder
Jan Derksen Hollandsche
renners rijden voor een Fran-
sche fabriek Zal één onzer
landgenooten het wereldkam
pioenschap in de wacht sleepen?
Onmogelijk is het zeker niet.
Voordat we iets meer vertellen van de
kans, welke den Hollandschen wegrenners
woxdt geboden om in de internationale wed
strijden te courscn, willen we eerst even iets
vertellen over onzen jongen streekgenoot
Jaap Kuiper. Zooals waarschijnlijk bekend
is zal hij zich dit jaar speciaal op de weg
wedstrijden toeleggen en hij hoopt de groo
te wegkoersen in Nederland en België mee
te ï-ijden. Hij heeft o.a. ingeschreven voor
de „Ronde van Vlaanderen" die op 21 Maart
woi'dt verreden om de prijzen van het Bel
gische blad „Sportwereld" niet onmogelijk
is het echter dat Kuiper al voor dien tijd
aan één of meerdere open coursen zal deel
nemen. De jonge Julianadorper is vol goe
den moed, temeer daar hij Zondagavond in
het Sportpaleis te Antweiqien een heel mooi
x-esultaat op de tandem heeft bereikt met
Coomans. In den wedstrijd achter tandems
tusschen Piet van Kempen, Jan van Hout,
Loncke en Gerard Debacts (deze laatste is
pas enkele weken geleden teruggekomen uit
Amerika), hebben zij voor Dcbacts als gang
makers, gefungeerd en bobben hem mede
door hun goede werk ter overwinning ge
voerd, een heel goede prestatie!
We zijn blij voor Jaap Kuiper met deze
uitslag omdat men den laatsten tijd eenigs-
zins twijfelde aan zijn kunnen. Verder kun
nen we nog mededeelen, dat hij het komen
de jaar niet met Klink als koppelgenoot de
diverse baanwedstiijden zal rijden maar met
den jongen Alkmaaixler Jan Derksen. Met
hem hoopt Kuiper diverse wedstrijden te
coursen voor Amateurs en Onafhankehjken
Derksen blijft voorloopig nog Amateur en
zal waarschijnlijk dan na de baankampioen-
scliappen overgaan tot de Onafhankelijken.
We mogen hier tot ons genoegen constat.ee-
ren dat twee jonge streekgenooten elkaar
hebben gevonden om gezamenlijk op een
hoogere trede van de trap in de wielersport
te komen. Het is een heel gelukkige keuze
zoowel van Jaap Kuiper als van Dfirksen,
omdat zij elkaar na korten tijd uitstekend
kunnen aanvullen. De eerste is immers een
onvermoeibare i-ijder in de koppelwedstrij
den, maar mist een felle sprint en die be
zat ook de Wieringer Klink niet maar daar
tegenover staat dat dit de speciale klas van
Jan Derksen is en wc zeggen niet te veel
als we beweren dat de combinatie Kuiper
Derksen een schoone periode tegemoet gaat.
Kuiper blijft echter voorloopig hij zijn oor
spronkelijk plan om den weg op te gaan en
bet is heel verstandig van hem gezien, om
dat we in de wegcoursen juist iemand als
Kuiper noodig hebben; iemand die op den
weg gaat rijden moet onvei-murwbaar zijn.
En ook de aandacht die het buitenland mo
menteel aan onze wegrenners gaat besteden,
wettigt zijn plannen zeer zeker. De Hollan
ders Middelkamp, Van der Ruyt, Johny Bras-
penninx en Verveer zijn immers opgenomen
in de ploeg van de Fransche fabriek Hélyet
en zij zullen ook in de Ronde van Vlaande
ren uitkomen. De wielermanager Trialoux
heeft ze niet, zonder reden gecontracteerd.
Men meent in ons land immers/een nieuw
arbeidsveld te hebben gevonden, in België
staat al een fabriek van deze Fransche fir
ma en van daar uit denkt men een ruim af
zetgebied te vinden in ons land. De manager
stelt zich zelfs voor, dat een Hollander dit
jaar 't wereldkamp.schap moet winnen, iets
wat lang niet lot de onmogelijkheden be
hoort. Voor het merk Hélyet zou dit den
grondslag zijn voor het succes van haar za
ken in Holland. De bedoeling is dit viertal,
dat deel uitmaakt van de 53 renners tellende
stal, in groote internationale coursen te la
ten starten en zoover zal het zeker komen,
zoodra zij zich in vorm gevoelen.
Zij zullen niet aan de start komen voor
den grooten strijd ParijsNice, want dat is
volgens Trialoux geen course voor onze land-
genooten; de wedstrijd is te vroeg in het
voorjaar en de wispelturige weersgesteldheid
zou voor eeix Middelkamp en een Van der
Ruyt oorzaak kunnen zijn dat zij na maan
den de gevolgen van dezen wedstrijd nog
ondervonden. Hieraan wil de manager de
Hollandsche jongens niet blootstellen, hij wil
ze speciaal voor de wereldkampioenschappen
in hun beste conditie hebben. Vooc/s hebben
zij in de coursen ParijsTours, Parijs—-Brus
sel, ParijsRoubaix en de Omloop van Parijs
gelegenheid genoeg om hun kunnen te
demonstreeren en een goed figuur te slaan
door de medewerking van de stalkaraeraden.
En misschien is ook de Tour de France nog
voor hen.
De grootste belangstelling gaat evenwel uit
naar de Wereldkampioenschappen op den
weg. Onze jongens, die in het afgeloopen
jaar zoo de aandacht van de buitenlandsche
organisatoren van wegwedstrijden vroegen,
zien vooral in 1937 veler oogen op zich ge
vestigd.
Dat zij hun bost zullen doen, staat vast!