Olympische fakkelloop naar Tokio Gibraltar een paradijs De „zieke man" achter prikkeldraad Sven Hedin aan de Bosporus Het probleem der Egyptische Capitulaties Voor advocaten om van te smullen Een tol op het patriotisme Kroningsfeesten armoede en Oud-Indiaansche opgravingen in de V. S. Een van de aardigste herinnering gen van de Olijmp. Spelen van 36 is de fakkelloop met het heilige vuur, dat in de Grieksche stad Olympia werd ontstoken en door meer dan 3000 athleten naar het stadion te Ber lijn werd gebracht. Geen wonder dan ook, dat Japan, hetwelk de Spe len in 1940 organiseert, er groote waarde aan hecht, den fakkelloop te herhalen. Maar hoe? Reeds de voorbereidingen voor den loop van Olympia naar Berlijn kostten maandenlang werk. En daarbij liep de weg door beschaafde landen met goede wegen. Slechts het Balkangebergte bood groote moeilijkheden. Verder stonden alle slechts denkbare technische hulpmiddelen ter be schikking De weg van Olympia naar Berlijn was iets meer dan 3000 km. lang. Maar hoe ver is het van Olympia naar Tokio? Het. is dan ook geen wonder, dat, het Ja- pansche Olympische Comité reeds tihans een Het Japansche Olympische Comité heeft Br. Sven Hedin verzocht, een kaart voor een Olympische fakkelloop van Olympia naar Tokio, onder vermijding van Rusland, te ontwerpen Onze V.P.B. correspondent te Tokio ver telt daarvan enkele interes sante bijzonderheden. Links» SVEN HEDIN ondrzoek instelt naar de mogelijkheid van een dergelijken fakkelloop. En het is onge twijfeld een gelukkige ingeving, dat men zich nu tot Sven Hedin heeft gewend met het verzoek, een kaart te ontwerpen, waarop de weg staat aangegegven, die men volgens hem het best zou kunnen volgen. De eenige voor waarde, die de Japanners gesteld hebben is deze, dat deze weg niet door Rusland loopt. Zooals bekend geniet Sven Hedin als onder zoeker van Cent raai-Azië een groote roep in de wetenschappelijke wereld. Zonder nog op nadere bijzonderheden in te gaan, heeft hij don weg, die gevolgd moet worden, reeds uitgestippeld. Van Olympia naar Istanboul, over den Hellospont en door Turkije naar Britsch-Indië, gaat het nog be trekkelijk eenvoudig. Maar dan beginnen de groote moeilijkheden. Want de kortste weg leidt over onbegaanbare bergen. Men zal dus een omweg moeten maken. Hoe deze er pre cies uit zal zien is nog niet gekend. In ieder geval hebben alle in aanmerking komende landen, behoudens Britsoh-Indië, reeds toe stemming gegeven, om hun grenzen te over schrijden. Desondanks lijkt hot ons voor de fakkel dragers in China en speciaal in Mongolië geen al te prettig baantje te worden, want dat de Chineesche bandieten op de hoogte zullen zijn van de Olympische idealen, kan men niet zonder meer aannemen. Wij willen echter hopen, dat het Japan sche Olympische Comité er in zfl slagen in den loop der volgende drie jaren alle moei lijkheden uit den weg te ruimen. Hoe Turkije zich opheft. In een aan de Turksche republiek gewijd extra-nummer schrijft de Financial Times het volgende over Turkije's economisch her stel en de financieele organisatie des lands. Turkije moest volledig georganiseerd wor den, van zijn politiek bestuur tot zijn eco nomische inrichting. De financieele grond slagen van een geheel land moesten worden gelegd, de economische productie moest worden ingericht, verbeterd en verhoogd, verkeersmiddelen en irrigatiewerken moes ten worden gebouwd en wat vooral van be lang is, een gebied tweemaal zoo groot als de Britsche eilanden moest van electrischen stroom voorzien en bewoonbaar gemaakt worden. In het district Ankara was geen water en geen bron voor stroomle-- vering. Men besloot het tekort van de natuur aan te vullen, en alle wa- terstroomen van het gebied te doen samenvloeien in een dal, hoog in de bergen, waardoor een groot kunst matig meer ontstond. Hierin werd een kolossale dam aangelegd, wel- eenige weken geleden in werking is gesteld, en thans het gehccle dis trict Ankara bevloeit en water ver schaft voor de bevolking en voor de levering van stroom. Vervolgens diende de industrialisatie van het land ter hand te worden genomen, ten einde de natuurlijke hulpbronnen te ont sluiten, en in de behoefte te voorzien van een bevolking van 18 millioen menschen, waarvan het meerendeel nog pas sinds kort vernomen had dat het zich moest kleedcn in den Europeeschen zin des woords en dat zij gebruik moesten maken van de hon derden kleinigheden die tot het noodzake lijke bestaan van een beschaafde bevolking behooren. Daartoe was in de eerste plaats noodig een financieel stelsel te scheppen dat in staat was de voor deze doeleinden benoodig- de ondernemingen te steunen. Inplaats van de oude bankorganisatie welke in hoofdzaak door het buitenland geleid werd, ontstond, een geheel nieuw stelsel van staatsbanken welke als particuliere maatschappijen op treden. Het beste voorbeeld hiervan is de Sümer bank, welker grondkapitaal door den staat werd verleend en welke tot taak kreeg het eerste vijfjarenplan te financie ren, dat voorzag in de oprichting van ver schillende industrieën. Mot de uitvoering van heit tweede vijfjaren plan, dat voorzag im de exploitatie van de bodemschatten des lands werd de Etibank belast. Onder tx>ezioht van den Staat heeft deze bank een instituut opgericht dat de concessie verkregen heeft om in het geheele land naar delfstoffen te zoeken. Tn een paar jaren tijds heeft dit instituut opmerkelijke resultaten bereikt. dernemingen tenslotte de begroeting ten goede zal komen, zal de regeering uitge breide middelen tot haar beschikking heb ben voor verdere nationale verbetering. Uit het oogpunt der handelsbetrekkingen met andere landen beteekent zij dat aange zien feitelijk alle ondernemingen welke or ders in het buitenland plaatsen min of meer indirect door den Staat worden ge waarborgd, zij een betrouwbare en gezonde cliënt bettekenen. Het artikel besluit met op te merken, d^t, de Turksche regeering, onder inspiratie van haar leider, Kemal Ataturk, niet slechts uit politiek, maar ook uit economisch en sociaal oogpunt in een paar jaren tijds een taak heeft volbracht, welke als een voor beeld kan dienen van doorzettingsvermogen, daardoor het land thans een factor gewor den is voor een waardevolle en gezonde markt. Buitenlands che handelskringen maken zich ongerust. Hoewel de voorloopige Engelsch- Egyptische onderhandelingen over de capitulaties thans geëindigd zijn en men daarbij tot een resultaat ge komen is, dat veel goeds voor de toekomst belooft, schijnen er toch in de laatste dagen weer meenings- verschillen te zijn ontstaan, waaruit bij de slotconferentie, die waar schijnlijk te Montreux zal worden gehouden, nog allerlei moeilijkhe den kunnen voortvloeien. Engeland's positie is niet gemakkelijk. Eenerzijds moet het er naar streven, de sympathie van de Egyptenaren te behouden en zich bovendien als een waar vriend en een trouw bondgenoot van het zelfstandige Egvpte gedragen, om een reactie tegen de overeenkomst te veimijden, en anderzijds is men de vertrouwensman van de overige capitulaire mogelijkheden, terwijl men ten slotte ""ook de eigen groote economische be langen niet uit het oog mag verliezen. In buitenlandsche handelskringen te Cairo groeit langzaam maar ze ker de tegenstand tegen een al te snelle overgave aan het jonge Egyp tische nationalisme. Men koestert, ten rechte of ten onrechte, vrees voor de al te extreme elementen, die het begrip der gastvrijheid mis schien wel eens op hun eigen ma nier kunnen gaan uitleggen. Men zag zich dan ook liever niet over geleverd aan de Egyptische recht banken en de Egyptisch belastïngs- politiek. Nu is het inderdaad* een feit, dat de leus „Egypte den Egyptenaren!" steeds meer gehoord wordt en dat de tendentie: „De buitenlanders zijn door ons rijk ge worden, zij moeten daarom ook hun plicht tegenover ons vervullen", steeds duidelijker tot uitdrukking wordt gebracht. Er doen hier geruchten de ronde, dat vertegenwoordigers van de hier gevestigde buitenlanders (Franschen, Italianen en Grieken) zich tot hun regeeringen zouden hebben gewend, met het verzoek, alles te ondernemen om hun bijzondere rechten in stand te houden. Speciaal wenscht, men niet overgeleverd te worden aan de Egyptische rechters. Reeds thans tracht men op alle mogelijke wijzen de z.g. „gemengde recht banken" te behouden. Voorloopig waagt nog geen enkel land het als eerste de Egyptische eischen openlijk te bestrijden. Maar het is interessant, waar te nemen, dat de Egyptische pers thans reeds naar „Saboteurs" zoekt en dezen aan valt. En de loon van de Egyptische bladen zal natuurlijk nog aanzienlijk scherper worden, indien de verschillende capitulaire mogendheden luider hun bedenkingen te gen de totalitaire Egyptische wenschen la ten hooren. EEN BARRICADE SCHEIDT TWEE WERELDEN. KANONNEN ZONDER WAARDE. Er bestaat een niemandsland tussohen Spanje en Engeland; het leidt over een bree- den dam. Over dezen dam loopt een uiterst slechte weg en hier scheidt een hek twee werelden. Achter dit hek vindt men een dub bele barricade van prikkeldraad, zandzak ken en met zand gevulde teertonnen. Op deze plaats begint Gibraltar. De Engel- sohe grenswacht bestaat uit vriendelijke sol daten, die zeer beleefd aan den uit Spanje komenden riziger vragen, wat hij ojj Engel- sohen bodem komt doen. Hoewel ik geen fototoestel bij mij had, kan ik het niet laten, te antwoorden: Ik kom, om de vestingwer ken te fotografeerern". Ik werd noch gearre steerd noch in ketenen geslagen. Men zeide mij: „U kunt hier fotografeeren, zooveel als U wilt, maar ten aanzien van de vesting werken moet U liever maar eerst eens met den gouverneur spreken". Alles is Engelsch. Aan de andere zijde van dezen toegangs poort naar het Britsche rijk hielden een paar ruiters stil. de dames en heeren zagen er uit, alsof zij zoo uit het laatste modeblad gestapt waren. Grooms volgden de zich nu n galop zettende groep op eenigen afstand Ons rijtuig sjokte er achter aan. Aan beide zijden van den weg palmen, palmen en nog eens palmen. Zij omzoomen de renbaan, het. cricketveld, de tuinen. Deze van Spanje komende weg is even Engelsch als de haven. Niet-Engelsch is echter de stad. Alle rassen van de Middellandsche Zee kan men hier vinden en daarbij komen dan nog Chineezen en Siameezen. Spotaoedkoop. Zijde, zijde, zijde in-de meest bonte kleuren, olifantstanden, ivoren kunstvoorwerpen, Ja pansche lakwaren, Moorsch leerwerk dit alles kost hier bijna niets. Het kost al even weinig als de nieuwste Amerikaansche auto mobielen en de ,beste Engelsche stoffen. Gi braltar leeft van de omstandigheden, dat het geen invoerrechten kent. Dit verzoet vele kleine ambtenaren, die hier moeten wonen, een weinig de verve ling van het garnizoensleven. Want het zijn niet slechts officieren, die hier met hun fa- KEMAL ATATURK Verscheidene steenkool en ligniet-mijnen worden thans ontgonnen en hon productie neemt van jaar op jaar toe. Men zegt dat sporen van petroleum ge vonden zijn en op het oogenblik worden bo ringen verricht op terreinen die waarschijn lijk naphta bevatten, en waarvan de moge lijkheid eener productie op commercieelen grondslag bestudeerd wordt. De ontginning der kopermijnen levert ieder jaar een groo- tere productie op waardoor koper reeds een van Turkije's belangrijkste uitvoerartikelen vormt. In een paar jaren tijds is het insti tuut. voor mijnonderzoek er niet slechts in geslaagd zioh zelf te bedruipen, maar ook om o -n ieder jaar grooter wordende winst te maken. Over het geheel genomen vormt deze structuur der economische en industrieele organisaties des lands, op grondslag van in directe controle en onder toezicht van den Staat een soort nationalisatie welke min of meer ook in andere landen ingang heeft ge vonden. Er valt echter niet aan te twijfelen dat deze politiek van staatsinmen ging voor 't herstel van Turkije het eenige geschikte middel beteekende voor een snelle opbouwende actie, in het belang des lands. Deze economische politiek heeft eenige onschatbare voordeelcn. Zij beteek ent immers dat de schatkist, over enkele jaren zeer belangrijke afzonderlijke inkomsten zal genieten, buiten de belastingen en de andere gewone ontvangsten. Daar het grootste deel van de opbrengst uit de hiervoor genoemde winstgevende on- Een aardige rechtskwestie. Harry P. Jones, een zakenman te Albanv in den staat New. York, wil graag scheiden. Er zijn tusschen do echtelieden moeilijkhe den gerezen en nu wil de heer Jones wel. zooals men dat noemt,, „van zijn vrouw af' De zaak is zeer gecompliceerd. Volgens een wet in sommige staten wordt een man of een vrouw die tot levenslang veroordeeld is, daardoor in civicl-rechtelijken zin. een doode. De tegenwoordige mevrouw Jones was getrouwd geweest met een meneer Montgomery, die was ter dood veroordeeld En op grond van dat vonnis hadden Jones en de vrouw van Montgomery, het. niet meer bestaan van den echtelijken band voor mevrouw Montgomery aannemende een huwelijk aangegaan. liet vonnis zou op 1-4 Juni 1923 in den staat Noord-Carolina worden voltrokken en Jones en mevrouw Montgomery trouwden op grond van het feit, dat een huwelijk in rechte niet meer bestaande kon worden geacht, met elkaa en wel op 26 Mei 1923. Echter verklaarde op 11 Juni '23 de gouverneur van Noord-Caro lina het doodvonnis huiten kracht en wijzig de hij het in levenslange gevangenisstraf. De heer en mevrouw Jones bleven bij elkaar tot 1935, maar sindsdien werden de betrekkingen tusschen hen minder goed en bovendien kwam Montgomery vrij. Thans tracht Jones zijn huwelijk vernietigd te krijgen op grond van de overweging, dat een veroordeeling tot levenslang van een der partijen een beslaand huwelijk ongel dig maakt maar dat, toen hij met mevrouw Montgomery trouwde, er geen levenslange veroordeeling was, maar een doodvonnis, terwijl er geen bepaling bestaat, dat liet huwelijk van een terdoodveroordeeldc door dat vonnis als ontbonden kan worden be schouwd. mllies gevestigd sijn. Ook de Engelsche rvt* keersagenten, de controleurs van de haven» werken, ja zelfs de meeste onderofficieren, van de vestingtroepen en de hier g©station» neerde Middellandsche Zeeschepen hebben hier hun families wonen. Op het hooggele gen Bastion George V zitten de tantes, de grootmoeders van deze garnizoenskinderen te handwerken. En in het schitterende R<> siapark, met zijn groote verscheidenheid van prachtige bloemen, spelen de matrozen* vrouwen met hun kinderen. Hoe sterk Js Gibraltar! De rijke menschen hebben hier boven nog een mooi hotel, het is het Roek-Hotel en ligt even schitterend als een hotel op Capri, Brioni of Malorca. Oude kanonnen uit de dagen van den wereldoorlog staan in de on middellijke nabijheid. Zij doen al lang geert dienst meer en zijn met een dikke roestlaag bedekt. Van zee uit zien zij er misschien nog zeer dreigend en zeer gevaarlijk, uit, geven zij wellicht nog den indruk van een zeer sterke vesting, zooals dit ook op Malta; het geval was. Maar sinds Italië in het be gin van het vorige jaar zijn dreigende sten» verhief, weet Engeland, dat dergelijke cou- lissen" geen enkel nut hebben. Van dat oogenblik af is men er toe overgegaan, de bewapening van Gibraltar en Malta geheel te moderniseeren. Hoe sterk Gibraltar op het oogenblik werkelijk is, zal wel niemand bui ten de ingewijden weten. Zooals alle vestin gen zal het wel precies zoo sterk zijn als de zielen van zijn verdedigers en deze zijn dikwijls sterker dan de meest moderne wa pens. Een andere wereld Op de observatie torens van Europa Poïnï, die wel iets weg hebben van onze radio-* masten is geen sterveling te zien. Aan dert signaalimast hangt sleohts een enorm groote Engelsche oorlogsvlag. 's Avonds zitten wij" in het clubgebouw van het garnizoen. In de breede leeren clubfauteuils rusten zoowel da jonge als de oude verdedigers van de bei langen van het Britsche empire. Geen van. hen spreekt een woord maar zij lezen allea dezelfde courant de „Gibraltar Chrondcla and Official Gazette". Slechts drie kilometer van hier staat een hek met een prikkeldraadversperring en aan de andere zijde van dit hek strijden 20 millioen menschen hun strijd om de toe komst, vallen dagelijks honderden dooden, gaan steden in vlammen op, springen sche pen in de lucht en laten geheele eskaders vliegtuigen hun dood en verderf versprei dende last vallen. Men weet dat, maar men denkt er nauwelijks over na. Want hier is Gibraltar een andere wereld... In eerste instantie kreeg Jones gelijk, maar het Hof van Appèl te Albany heeft thans de geldigheid van het huwelijk tus schen den heer en mevrouw Jones gehand haafd en dus uitgemaakt, dat, toen het doodvonnis er was, Montgomery in civiel- rechtelijken zin als dood mocht worden be schouwd. Daar mevr. Jones niet in de schei ding wil toestemmen, blijft zij getrouwd met Jones omdat haar eerste man 'n tijd lang civiel-rechtelijk dood geweest is, hoe wel hij thans weer in vrijheid is en in de maatschappij is teruggekeerd. Zoo ooit, dan heeft men hier te doen met ,eén driehoeksgeval". Een der hoekpunten is een doode, die niet dood is, of om de ter minologie van een bekenden Russischen schrijver te gebruiken, „een levend lijk". Vrije concurrentie zorgt voor goedkoope vlaggen. Men schrijft uit Boedapest aan de N. R. Crt. Naar men zich herinneren zal, heeft on langs de burgemeester van Boedapest een verordening uitgevaardigd, waarbij hij op straffe van boete, decreteerde, dat op na tionale feestdagen ieder Boedapestcr huis eigenaar verplicht is voor niet uitsteken van een vlag te zorgen, waarvan lengte en breedte bij de verordening precies geregeld zijn. De verordening heeft, naar zich denken laat, groote vreugde gewekt bij de vlag- genfabrikanten, die onmiddellijk met volle kracht aan het fabriceeren zijn gegaan. Zelfs was er sprake van, dat de fabrieken een kartel zouden vormen, om door een ver booging van de prijzen met 30 pet. het voorgeschreven patriotisme direct behoorlijk te kunnen exploiteeren. Intusschen schijnt van dat plan niets te zijn gekomen, aan gezien op het oogenblik een verwoede con currentiestrijd door de verschillende fabrie ken gevoerd wordt. Een fabriek heeft reeds een nieuw soort vlag laten patcntccren die met stalen platen „stormproof" gemaakt is en die een drie maal langer leven zou heb ben dan de normale vlag. Den 15en Maart op den heririncringsdag van hot begin van den onafhankelijkheids oorlog tegen Oostenrijk zal de generale re petitie van de nieuwe verordening zijn. De Bisschop van Cichester ver oordeelt groote praal. De bisschop van Chiohester, dr. Bell, schrijft im het orgaan van zijn kerkelijk district: „De aandacht van talloozen wordt langs vele wegen gericht op de kroningsfeesten. Wij zien, dat groote sommen gelds beschik baar worden gesteld en wij bemerken, met hoeveel gemak gelden worden gevraagd en gegeven, wanneer het dit groote nationale feest betreft. Maar tegelijkertijd zien wij, dat bij de hulpvcrleening aan de vele werkloo- zen in Engeland een vaste lijn, een construc tief pion ontbreken. De tegenstelling tusschen rijkdom en armoede zal duidelijker worden, indien toestaat, dat de kroningsfees- in zoo dure schitering gevierd wor den, terwijl aan den anderen kant geduld wordt, dat men de werkloo- zen blijft vorwaarloozen en de nood lijdende districten in hun toestand laat De gewone burger weigert te gelooven, dat het laten vooriduren van de werkloosheid in tijden als deze te verdedigen is". Belangrijke ontdekkingen van Amerikaansche geleerden. In het duister, dat dé oergeschiedenis van de Vercenigde Staten omgeeft, wordt door de archeologen van de Amerikaansche universiteiten langzamerhand wat licht ge bracht Talrijke opgravingen in de meest verschillende deelen van het uitgestrekte rijk hebben interessante vondsten opgele verd. En het zijn deze vondsten, die belang* rijke inlichtingen verschaffen over de toe standen, die in de Nieuwe Wereld heersch- ten, lang voor Columbus en de eerste Spaan- sche veroveraars Amerikaanschen bodem betraden. In de nabijheid van Macon legde de we tenschappelijke expeditie, die zich reeds sinds 1933 met opgravingen in het Ocmul- gee-dal bezig houdt, de resten van een oud- Indiaansche vergaderplaats bloot. Dit ge bouw was nog zoo goed bewaard gebleven, dat men besloot het te reconstrueeren. Men neemt aan, dat men hier te doen heeft met een gebouw, dat deels als plaats voor de uitoefening van den godsdienst, deels als vergaderplaats dienst deed. Door de deskundigen wordt de thans open ge legde vergaderingszaal als een van de meest- interessante vondsten beschouwd. De oud-Indiaanscbe zaal is geheel rond, wat men aan de gedeeltelijk bewaard geble ven zijmuren duidelijk kan zien. Geheel in tact gebleven zijn de leemen bodem en een groot altaar met de beeltenis van een ade laar. Onmiddellijk voor het altaar staan 3 uit leem vervaardigde zetels, die waar schijnlijk bestemd waren voor de personen die het ccremoniëel leidden (priesters, stamhoofden). Het overige gedeelte van de zaal was gevuld met regelmatige rijen zit plaatsen. Precies in het midden, bevond zich een plaats, waar men een groot vuur stook te. Het dak werd gedragen door vier hou ten zuilen. De wanden waren van matten, die met leem dicht waren gemaakt. Wan neer de reconstructie van deze oud-Indiaan scbe „kerk" gereed gekomen is, zal zij uiterlijk veel op een uit leem vervaardigde bijenkorf gelijken. De beteckenis van deze vondst ligt vol gens de geleerden vooral in het feit, dat het karakter van het bouwwerk wijst op zekere betrekkingen van de prae-historische stam men van het Zuid-Oosten met die van het Zuid-Westen. (Auteursrecht V.P.B.) WEER EENS EEN LYNCHPARTIJ IN AMERIKA. Te Headland in Alabama heeft een woe dende menigte een achttien jarigen neger, dien zij van aanranding van een jong meis je beschuldigde, gelyncht. Het lijk werd aan een boom opgehangen en door revolver kogels doorzeefd. BINNEN 3 O METER van een b randende straat lantaarn of op 'n officieel parkeerterrein moet aw auto staan om vrijgesteld te zijn van de plicht on» licht op te hebben

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1937 | | pagina 4