DE DRIE MUSKETIERS
De Brabantsche Brief
van
Meer dan een millioen
menschen achter tralies
17. D" ARTAGNAN IN ZIJN LOGIES.
De jonge man maakte het zich in zijn
dakkamertje dadelijk gezellig. Een van zijn
eerste wenkjes was om aan zijn wambuis
en kousen de tressen te naaien welke zijn
moeder van een bijkans nieuw costuum
van zijn vader afgetornd en hem in stilte
toegestopt had. Dan ging hij naar de kade
de la Ferraille, om een nieuwe kling in zijn
degen te laten maken. Op den terugweg
liet hij zich in het Louvre door 'n muske
tier inlichten, die hem vertelde, dat de heer
De Tréville in de Rue du Vieux-Golombier
woonde, dicht bij zijn eigen wijk. Dat leek
hem een goed voorteeken en denkende aan
den heer De Tréville, die volgens zijn vader
de derde plaats in het rijk bekleedde, sliep
hij spoedig in.
18. GETROUW EN STERK.
Eindelijk was de groote dag aangebroken
en d'Artagnan meldde zich reeds vroegtij
dig aan de met zware spijkers beslagen
deur, welke toegang gaf tot het groote huis
van den heer De Tréville. Boven het por
taal prijkte het wapen van den eigenaar
cn bewoner, een springende gouden leeuw
met het devies: Fidelis et fortis getrouw
en sterk. Nu konden zich in dien tijd velen
dapper noemen maar weinigen konden het
woordje trouw op zich zelf toepassen. De
heer De Tréville was een van die weinigen.
Het was dus geen wonder, dat Lodewijk
XIII hem tot kapitein van zijn corps mus
ketiers had benoemd, dat door zijn werke
lijk fanatieke aanhankelijkheid in zijn
dienst dezelfde rol speelde als de Schotsche
garde in dienst van Lodewijk XI. De groote
binnenplaats van het huis geleek het meest
op een legerkamp waar minstens vijftig
musketiers van eiken leeftijd de wacht
hadden betrokken en die daar hun tijd
doorbrachten met spiegelgevechten en
twisten.
Amfeö.
Ulvenhout, 19 Febr. 1937.
Ge hebt er na
tuurlijk al van ge
hoord of gelezen:
ons dorpke staat
voor 'n groot deel
blank.
Onafzienbaar wijd
tot aan de enders,
staat 't grijze, stil
le water in bekans
beweginglooze
rust. Hier en daar
zeilt 'n windeke
sjuust langs den
waterspiegel en
fijne rimpels trek
ken en schokken cfkens door 't starre meer.
En stil .1 Stil als 't is, daarover al dat
water... Alle leven is versmoord, verstikt.
Geenen veugel wiekt over deuzen, blanken
doodschcn poel. En 't kaal geboomte hier en
daar, staat roerloos in deuzen grijzen win
terdag, die ons gevangen houdt onder 'n gla
zen kom.
Al m'n akkerland staat onder. Alleen hier
en daar steekt den boerenkool zijnen groenen
pluim boven, 'n Hek, 'n paaltje, 'n afschei
ding van pinnekesdraad hangt druppend
boven den stillen vloed. En nou en dan zeilt
't Zuid-Oostcrke rakelings langs den blan
ken spiegel cn 'n eiland van louter rimpel
tjes drijft efkens in dat wije water.
Dat wijo water, die eindelooze verten aan
Svater, die strekken tot in den Bels.
Schoon is 't genoeg, maar 't geeft veul
Schaai.
Want gade gij maar groentes rooien, ami-
Co, uit 't sop .1
Eén geluk héb ik ons huiske staat
'droog, 't Water staat voornamelijk op de
westerhelft, achter den Steenweg, van ons
dorpke, zoodat m'nen grond blank en mijn
huis en erf droog staat.
Bij den Blaauwe is 't sjuust andersom: die
z'n stukske land bleef droog en z'n huiske.
ochèrm!
Z'n Aantje en z'n kroost zit op de zol
ders: mee de kiepen! Heel zijnen huisraad
brocht ie naar boven, op dc klok en de por
tretten na, die boven de waterlijn hangen.
En als ik bij 'm kwam. in hooge bagger-
lccrzcn, dan dreef 't „ding" van onder de
bedstee, door z'n huiske.
Ja, 'k ben bij 'm geweest, voor zaken!
Want ge verstaat misschien wel: m'n klan
tjes laat ik nic in den steek!
Als ge baas voor oew eigen zijt, allee!
'dan knoeit ge nie mee klanten, al zitten er
soms nóg zulke donderkoppen onder
D'n knecht, jaa die kan royaler, licht
zinniger omspringen mee „zijn" klanten (van
den baas). En knecht of meesterknecht, al
lee, da's gelijk.
Afijn, ge verstaat me genoeg. Ik wil maar
zeggen: nnamlooze vennootschappen motten
al héél veul winsten maken, aleer ze na
't „natuurlijke" verlies door voorname knech
ten, nog wat overhouwen voor d' eigenaars,
voorden haas".
Ik ging dus, in m'n haggerleerzen naar
nen.- Blaaawe^-AJs *nv- bimtenkwan*.
zag ik elleen zijn onderstuk, z'n bcenen,
ook in baggerleerzen, die op de leer
stonden. Hij stond z'n kiepen te voeieren.
„Allee, snotneus", riep ie: „mokt da touw-
ke los, van diën haan z'nen poot en gij,
Keesje, zit niet aan dat ei te friemelen,
wat da beest aan 't leggen is. Aantje,
gaauw, pakt ons Keesje 'ns bij z'n kladden,
hij frit alle eiers op, hij zit ze gewoonweg
op te vangen, den roover! Tuuttuut, tuu-
uut, kom inaar kiepkes, bij den Blaauwe,
tuu-uut, tuuten rang, daar kletterde
't zaad over de planken van den zolder! En
'n spectakel, dat ooren-en-zien verging.
Toen kwamen z'n eenden „this". Tusschen
m'n beenen door kwamen ze binnengedre-
ven. Ze hadden natuurlijk 't voeieren ge
hoord.
„Noach!" riep ik naar boven, „volk!"
„Ik kom, Dré!" riep ie terug: „hebt
g'oew voeten geveegd...?"
En mee z'n mandje voer, kwam ie de
leer af.
„Ah, Dré! Zijde tevoet of mee den stoom
boot van Sinterklaas?"
„Op de fiets. D'n keiweg is droog, ee."
„Gelukkig wel. Want ik mot dalijk nog
'n verken naar stad brengen; waar kan 'k
oe mee helpen?"
En vóór ik wat gezeed had: „Aantje...!!"
„Joeh, Tiest?" klonk door den zolder.
„Is er koffie? Den Dré is hier!"
„Joeh"!
„Tiest?" zee ik 'n beetje benaauwd.
„Is er ietsDré?"
Ik wees naar boven z'n mooie kast...! Die
kast, die 'n paar voet in 't water stond,
stond nie te vast op z'n pooten, lijk ge
verstaat. En den H. Jozef, daar bovenop
„Tiest, dalijk mokt ie 'nen duik, kearel!"
„Dan mot ie ok maar naar boven", zee
den Blaauwe, pakte voorzichtig 't heilige
beeldje van de kast en toen klommen we
mee z'n drieën de leer op. Aantje trok 't
luik open en als ik mijnen kop er doorstak...
Kiepen, konijnen, 'nen gedresseerden ekster,
die te schelden stond, beddegoed, kinders
'n lawijt als 'n oordeel.
*Nen haan, die z'n haneplichten dee en
dus de kiepen op de vlucht joeg; den schel
denden ekster; den brommenden waakhond
de tierende jong voor wie deus leven één
groot feest is; 'n kiep die 'n ei gelegd had
en daarvan der wcareld kond dee; den haan
die 't in de gafen had gekregen cn begost
tè kukelen, of hij de wcareld mee 'n ei had
vermeerderd 't was om kleurcndoof te
worden, deer. „Zeg, Blaauwe, ik mis nog
iets
En terwijl ie Sinte Josef veilig wegborg
in de kist van 't naaimachien, zee-t-ie:
„neeë, Dré hier is alleen 't pluimvee
„mee keek ie naar Aantje en de brakken)
,.de verkens heb ik op m'n eerpelland ge
stald havelings teugen den Fielp z'n bakke
rij aan; ze zitten daar droog en werm!"
„En oew twee koeikes?"
„Staan daar vlakkebij, teugen 't bosch
aan, mee 'n dekkleed op den schoeft".
„Niks verloren, dus??'
„Ons Kiske zijnen wecr-kikkert, die ïs er
tusschen uitgegaan!" ('nen kikvorsch in 'n
fleschke, amico, waarin 'n ladderke. Al naar
den kikker hooger of lager op 't trapke zit,
daaraan voorspelt den Blaauwe z'n Keeskc
Als ik aan 't helsche spectakel 'n bietje
gewoon was, en mee den Blaauwe en z'n
Aantje aan de warme plattebuis zat, die hij
'n etage hooger brocht en na 'n gat in den
schoorsteen te hebben gebeiteld, prontjes
opstelde, clan zijn we tot zaken gekomen.
,,'k Had zóó gedocht, Tiest: 'k zal iederen
dag, mee deus hooge water, op jouw ak-
kerske m'nen groentenwagcl vol-rooicn, m'n
klantjes gerieven en jouw den ontvangst
afdragen."
„En gij dan, Dré?"
„Watto?"
„Daar worde gij toch niet beter van...?"
„Ik gerief m'n klantjes, Tiest, en da's vol
doende, da's ruim voldoende 1"
„Samsam, Dré-"
„Leg nie te kluuten, jonk!"
„Samsam, of go zet ginnen poot op m'n
land."
„Tiest, leg nou nie te kalegezichten, daar
komt..."
„Samsam, en ging gezeever!"
„As den Dré 't nou nie Anders wil, Tiest"
zee Aantje: „enne Trui, Dré?"
„Denkt er over, sjuust as ik, menschen."
„Danzee den Blaauwe en op 't eigen
ste moment vloog den haan op z'nen kop cn
den Blaauwe salueerde als 'nen generaal
op de parade.
't Liep natuurlijk verkeerd, d.w.z. voor
den Tiest, voor den haan liep 't best,
cn onder de woorden: „zo nen schobbejak",
kwakte-n-ie den liaan op den vloer, vreef
z'n rosse stekels weer proper en verklaar
de: „den besten mest die er is, teugen kaal
hoofdigheid."
Toen waren we 't samen eens.
En nou, achteraf, is de Blaauwe content
dat z'n huiske nat en z'n landje droog is en
ik ben mee Trui kolossaal content, dat 't bij
ons sjuust andersom is.
t Is schaai, zekers, 't Is veul schaai, maar
als straks 't water terugloopt in de Mark,
dan is 't bedrijf 't bedrijf gebleven en...
geloof dat 't van 't jaar schoon oogsten
wordt, amico!
Alleenm'n winterkorenik kan er
nog niks van zeggenTrui zee-t-er daar
om al genoeg over, horre. Maar 't is mee
zulke rampzalige dingen (d'overstrooming!
nie Trui) zóó gelegen: op 't end valt 't altij
veul mee!
Maar lijk ik hierboven al zee: „schoon
is 't!"
Vandaag hing 'nen dunnen mist over de
wearcld. En ge kost de stilte snijen, hier.
d'Eenzaamheid over al 't water, 't was
om koud te worden in oewen nek.
'n Rijka;knotwilgen, daar midden in de
stille, verlaten zee, onbereikbaar voor 'nen
veugel haast, die wilgskes... allee! Als 't
water ooit 'ns weg is, ga'k ze op d'ren
schoeft kloppen...!
Gisteravond was 't weer helder. *k Zag
door m'n bovenlicht van de deur 't mane
licht op de takken van m'nen notenkroon
zitten. Spookachtig, doorschijnend-grocn
aderden ze teugen den blaauw-zwarten he
mel.
„Tc Docht dat 'k hierboven, iets hoorde,
Trui?"
,,'n Rat misschien," zee Trui kort en bon
dig. Ja, amico, ze kan 't moeilijk verkrop
pen, dat er 's middags als ik thuis kom
mee den groentcnwagel, niks voor haar te
schuiven valt. Want ja, dat is ze zoo ge
woon, ee? Als ik alles uitgeteld heb, in
kwartjes, dubbeltjes cn centen en 'n paar
vijftigers, die aan 't hoofd gaan van de
troepenafdeelingen, sjuust in 't gelid van
dubbeltjes en zoo, dan vat ze heuren
schort bij 'nen punt en schaart, mee 'nen
krommen arm, handig heel 't duitenleger
mee éénen veeg in den schort
Da's nou nie noodig.en da's iets!
Ze staat 's middags net te kijken als 'n
weeskind, als ik m'n boekske opmaak. Ja,
d'administratie van den pof gaat door!
Trui denkt heel den dag aan dat wees
kindmoment Heur gezicht staat even strak
als 't watervlak. Vrouwen..., ze kunnen
slechter teugen verlies, dan mannen. Da's
iets wat zeker is, amico!
„Neeë, Trui." zee 'k na 'n moment: „da's
geen rat, wcfkc...!"
„Ga dan maar 'ns kijken," zee Trui. En
als ik halverwcgen den zoldertrap was:
„neem maar geen keerske mee. Dré, kek
zóó maar door 't dakraam, ee!"
Ochja, ik wilde haar nou nie dalijk zeg
gen, da'k de meren van Ulvenhout 'ns on
der 'nen glorieënden sterrenhemel wou zien.
want Trui kan van d'overstrooming geen
haarke goeds hooren, dat verstaat ge zeker
wel! Toch had ze me weer dalijk in de ga
ten g'acl, dieëij geklduvel!
't Was schoon, 't was.';ven.tpover, daar uit
m'n. dak!
Den ranken spits van ons -kerketorentje
droop van manelicht. Als zuiver zoo blonk
't kruis'in den top en blonk 't over 't ramp
zalige land. De stilte schoof me voorbij. Ze
leek op te zweven van den zwarten kristal,
daar op eerde. Zwarten kristal, besiepen
mee duuzenden sterren. Zwarten kristal,
overgoten mee 'nen schemer van koud ma
nelicht.
'Nen rimpel trok door 't mysterieuze
kristal, 't Wierd inccncn vloeibaar, 'n Veer
wierd erin geslepen... 'n rat vermoedde
ik, zwom door deuzen besterden pracht
Toen sloeg de torenklok negen slagen door
de zwarte stilte. Ver droegen de dreunen
over 't stille water. Streken neer als on
zichtbare veugels in 'n sierlijke, ruime glij
vlucht.
Ik meende te droomen. Te leven in 'r
sprook en toen toen stond Trui-op den
steenweg en riep: „motte nou nog 'n kou
pakken ok, van Gckkum?"
Neeë, 't was geenen droom.
Al deuze pracht om m'n huiske was wer
kelijkheid!
Daar verschoot 'n ster. Ik zag 't in 't wa
ter. En in al m'nen arremoei, ik prees deus
staal van Gods wondere scheppingspracht...
ZONDAG 21 FEBRUARI 1987.
Hilversum L
8.55 VARA, 12.00 AVRO, 5.00 VPRO, 5.80
VARA, 6.80 VPRO, 8.00 AVRO.
8.55 Gramofoonplaten.
9.00 Sportnieuws.
9.05 Tuinbouwpraatje.
9.20 „Besteding van de vrfle tfld", causerie.
9.35 Gramofoonplaten.
10.15 Natuurhistorisch kwartiertje.
10.30 VARA-Orkest
11.15 „Van staat en maatschappij", causerie.
11.30 Vervolg concert,
12.00 Orgelconcert.
12.10 Fllmpraatje.
12.35 Het omroeporkest en gramofoonplaten
2.00 Boekbespreking.
2.30 Het Kolisch-kwartet mjn.v. solist en de
clamatie.
4.15 Inleiding volgende uitzending.
4.20 Relais uit Argentinië:
4.50 Gramofoonplaten en Sportnieuws A.N.P.
5.00 „Gesprekken met luisteraars.
5.30 Kinderuurtje.
6.00 Sportpraatje.
6.15 Sportnieuws A.N.P.
6.20 Gramofoonplaten.
6.30 „Open vensters", causerie.
7.00 Ned. Herv. Kerkdienst.
8.00 Berichten A.N.P. Mededeelingen.^
8.15 Omroeporkest en solisten.
9.00 -BadiotooneeL
9.30 Revue-programma.
10.15 Radiojournaal.
10.30 Viool en orgel.
11.00 Berichten A.N.P.
AVRO-dansorlvest,
Hilversum H.
8.80 KRO, 9.80 NCRV,
NCRV, 7.45—11.80 KRO.
Hierna tot 12.00
12. 15 KRO, 5.00
8.30 Morgenwijding.
9.30 Gewijde muziek (gr.platen).
9.50 Geref. Kerkdienst. Hierna: Gewijde mu
ziek (gr.platen).
12.15 KRO-orkest (Om 1.00 Boekbespreking).
2.00 Vragenhalfuur.
2.30 KRO-Symphonie-orkest en gramofoonpl.
4.20 Relais uit Argentinië.
4.50 Gramofoonplaten,
4.55 Sportnieuws,
5.00 Koorzang.
6.00 Gewijde muziek (gr.pl.).
6.20 Ned. Herv. Kerkdienst.
7.45 Sportnieuws.
7.50 Ethnologische causerie.
8.10 Berichten A.N.P. Mededeelingen.
8.20 Gramofoonplaten.
8.30 KRO-orkest m.m.v. solist en gram.platen.
10.30 Berichten A.N.P.
10.40 Epiloog.
11.0011.30 Esperanto-lezing.
Een treurige statistiek van den
Volkenbond.
Genève, Februari 1937.
De sociale Commissie van den Volkenbond
heeft op grond van statistieken vastgesteld,
dat op het oogenblik meer dan een millioen
menschen hun leven in de gevangenis slij
ten Een Engelschc vereen.e de „Howard
Ligue for Pernal Reform", die een derge
lijk onderzoek heeft ingesteld, komt nog
tot veel hooger cijfers, wat is toe te schrij
ven aan het feit, dat in vele landen de
cijfers der gevangenen, in het bijzonder van
de politièke gevangenen niet meer bekend
worden gemaakt cn men zich dus met schat
tingen moet behelpen.
Intusschen is het resultaat van het on
derzoek vooral voor zoover liet de verge
lijkende cijfers der verschillende landen be
treft interessant geneg, om het eens nader
te beschouwen. Tot voor kort was Palestina
het land, dat naar verhouding het geringste
aantal gevangenen had: namelijk 17,1 op
de 100.000 inwoners. Intusschen is na den
opstand der Arabieren het aantal gevan
genen in Palestina verhoogd, zoodat thans
Ierland wel de meest gunstige plaats zal
innemen. Dit land telt op iedere 100.000 in
woners slechts 19 gevangenen. In Engeland
schommelt het desbetreffende cijfer tus
schen 27 cn 31, in Frankrijk is het dubbel
zoo hoog. Betrekkelijk, hoog is het cijfer in
Zwitserland, nl. 164. In Duitschland en .Mid
den-Europa beweegt het cijfer zich even
eens op een hoogte van ongeveer 160. De
landen van Oost-en Zuid-Oost-Europa tellen
bijna alle meer dan 200 gevangenen op de
lOO.pOO inwoners. Natuurlijk ontbreken in
deze landen alle gegevens omtrent politieke
gevangenen.
Dat dc Vcrecnigde Staten niet slechts de
grootste gevangenissen van de wereld, maar
ook de meeste gevangenen, n.1. rond 200.000
hebben, valt niet te verwonderen, maar wel
verrassend is het feit, dat Britsch-Indië met
ongeveer 150.000 gevangenen in hetzelfde
jaar daarop onmiddellijk volgt.
Tenslotte heeft de Sociale Commissie her
rekend, dat do uitgaven en onkosten voor
een gevangene gemiddeld 50 pond per jaar
bedragen, zoodat er dus 50 millioen pond
jaarlijks gebruikt wordt, om menschen ach
ter tralies te houden.
Voorwaar dit is geen verheffende cultuur»
kroniek, te meer daar dc lijst nog zeer on
volledig is en er ongetwijfeld nog honderd
duizenden gevangenen op do wereld zijn,
die niet. in de statistieken zijn opgenomen
Twintig procent van de in dc statistiek
opgenomen gevangenen zijn vrouwen, en
dit percentage bevindt zich nog in stijgende
lijn Maar geen statistiek geeft er uitsluit
sel over, of die phenomeen verband houdt
met dc groeiende emancipatie van de
vrouw, dan wel met dc toenemende werk
loosheid onder het zwakke geslacht. Dat is
ook moeilijk uit te maken in een tijd, dat
vele-tncnschen niet wegens een misdaad,
maar wegens hun politieke gezindheid ach»
ter tralies zitten.
(V.P.B.)
.en met zijn
n d e re been
staat de man, die
de verkeersre
gels niet kent, In
de gevangenis.
'k Zeg jou dat; bij Trui zou 'k er nie
geren mee aankomen..!
Maar nou schei 'k er af. amico.
Veul groeten van „de Werkelijkheid" en
geen haarke minder van oewen t a. v.
DRA
MAANDAG 22 FEBRUARL
Hilversum I.
Algemeen Programma, verzorgd door de
AVRO.
8.00 Gramofoonplaten.
10.00 Morgenwijding.
10.15 Gewijde muziek.
10.30 Lyra-Trio.
11.15 Gramofoonplaten.
12.00 J. Cantor's Ensemble en gramofoonpl
I.45 Het Omroeporkest m.m.v. solisten.
4.30 Disco-couserie.
5.30 Kovacs Lajos' orkest en gramofoonplaten.
7.00 Piano-recital.
7.30 Causerie over Suriname.
8.00 Berichten ANP.
8.10 Gramofoonplaten.
8.30 Concertgebouw-orkest.
9.30 Radiotooneel.
10.35 AVRO-Dansorkest.
II.00 Berichten ANP. Vervolg Dansmuziek.
11.3012.00 Gramofoonplaten.
Hilversum H.
NCRV-Uitzendlng.
8.00 Schriftlezing, meditatie, gewjjde muziek
gramofoonplaten
8.309.30 Gramofoonplaten.
10.30 Morgendienst.
11.00 Chr. Lectuur.
11.30 Gramofoonplaten.
12.00 Berichten.
12.15 Gramofoonplaten.
12.30 Amsterd. Salon-orkest.
2.00 Voor de scholen.
2.35 Gramofoonplaten.
3.00 Keukenpraatje.
3.303.45 Gramofoonplaten.
4.00 Bijbellezing.
5.00 Zang, fluit en piano.
6.30 Vragenuur.
7.00 Berichten,
7.15 Vragenuur.
7.45 Reportage.
S.00 Berichten ANP.
8.15 Orgelconcert
9.00 Lijdensmeditatie.
9.30 Arnhemsche orkestvereen., m.m.v. solist,
(Om 10.00 Berichten ANP).
11.0011.30 Gramofoonplaten.
-Hierna: Schriftlezing.
