De activiteit van llon
ii
Handgemeen in België's
parlement
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Scherpe aanval op
Kamiel Huysmans
De positie der belijdende
kerk in Duitschland
Dc Italiaansche wig in
dc Kleine Entente
Zelfvoorziening van Italië
Hervormingsplan
van Van Zeeland
Buiienlandsch
Overzicht
Stalin en het
Russische leger
KOOPEN ij CLQECK
WOENSDAG 10 FEBRUARI 1937. 80e Jaargang. No. 10181.
Uttgove der N.V. v.h. Trapman Co. Schogen.
Burgemeester Max
licht gewond
Het is gisteren in de Belgische
Kamer tot heftige tooneelen gekomen
waarbij vuistslagen en rondsuizen-
de inktkokers de argumenten ver
vingen.
De hervatting van de werkzaamheden van
de Kamer, welke sedert Kerstmis met va
lentie was, had, zegt de corr. van de N.R.Crt.,
gistermiddag plaats in een atmosfeer, die
een bewogen vergadering voorspelde, s Och
tends waren de verschillende fracties bijeen
gekomen, om haar houding ten aanzien
ivan dc op de agenda voorkomende punten
te bepalen. In de vergadering van de katho
lieke fractie was het Kamerlid voor Ant
werpen, oir. Dehvaide door de katholieke
Vlamingen gesteund, met kracht opgekomen
tegen de jongste handelingen van Kamer
president Huysmans, die naar het oordeel
,van veel katholieke algevaardigden door
zijn reis naar Valencia en Madrid en de
toespraken aldaar voor de radio en voor de
pers gehouden, de waardigheid van zijn
prcsidcntieele functie in opspraak zou heb
ben gebracht. Ook zou hij in een verklaring
de Belgische bisschoppen en de gewone ka
tholieke geloovigcn hebben gecompromit
teerd. Alleen de Waalsche katholieke afge
vaardigde, mr. Bodart, ging niet accoord met
het voorstel van mr. Üelwaide om in de
openbare vergadering van de Kamer tegen
ide houding van den socialistischen president
te protesteeren.
Intusschen waren ook de rexisten bijeen
gekomen, welke bijeenkomst door den lei
der van deze partij, Leon Degrellc, werd bij
gewoond. Dc Vlaamsche Nationalisten ver
gaderden eveneens en besloten bij den aan-
,vang van de Kamerbijeenkomst een verzoek
om interpellatie van den president omtrent
zijn Spaansche reis in te dienen. De com
munisten van hun kant besloten toen den
socialistischen Kamervoorzitter onvoorwaar
delijk te steunen.
Alles wees er op, dat de Kamervergade
ring vermoedelijk niet zonder ernstige in
cidenten zou voorbijgaan. Blijkbaar werd ook
,van de zijde van liet publiek hetzelfde ver
wacht, want toen om twee uur de heer
Huysmans het voorzittersgestoelte beklom,
was de Kamer zoo goed als voltallig en wa
ren alle tribunes tot de laatste plaats bezet.
President Huysmans deelde mee, dat twee
voorstellen waren ingekomen. Het eerste,
uitgaande van de communistische groep,
was een verzoek om in beschuldigingstel
ling op grond van de conclusies van de
commissie-Servais van de oud-ministers
Theunis, Guit. en Charles. Het tweede, ko
mende van de Vlaamsche nationalisten en
de rexisten. waarbij van den Kamervoorzit
ter wordt verlangd, dat hij uitleg zal ver
strekken over zijn acitiviteit, in Spanje,
lokte veel tumult uit. De heer Huysmans
verklaarde, dat hij evenmin als de vice-
voorzitters van de Kamer, geenszins van
zijn werkzaamheden buiten het parlement
rekenschap behoeft te geven. Aan een debat
wcnschte hij zich echter niet te onttrekken.
Daarom stelde hij voor deze kwestie bij de
behandeling van de begrooting van buiten-
landsche zaken of van een der aangekon
digde interpellaties over het geval de Borch-
grave te bespreken.
De leider van de rexistische fractie, de
heer Dave, meende echter met dit voorstel
geen genoegen te kunnen nemen en drong
aan op onmiddellijke besproking. Hij werd
.voortdurend door dc socialisten luidruchtig
en spottend geïnterrumpeerd.
Het tumult was intusschen aangegroeid.
De Kamerpresident antwoordde: de heer
Daye overdrijft. Ik zal verplicht zijn hem
het woord te ontnemen. De socialisten juich
ten instemmend toe, waarop de leider van
de Vlaamsch-nationale fractie, mr. Borgi-
uon, oen beroep deed op het reglement en
op den sportleven geest van den voorzitter.
Maar het kruisvuur der interruptie van
rexisten. liberalen en Vlaamsche nationa
listen nam spoedig weer in hevigheid toe. De
Waalsche socialist Hubin beschuldigde dc
rexisten van obstructie en van dictatoriale
neigingen, Weldra stond de geheele Kamer
overeind. Dc socialisten, de communisten
en een paar liberalen juichten demonstra
tief den president toe. De rexisten en de
Vlaamsche nationalisten jouwden zooveel
zij konden en riepen: „Ontslag, ontslag!"
Hubin, naar de Vlaamsche nationalisten
en de rexisten wijzende, schreeuwde: „Weg
met de moffen!"
Het lawaai was oorverdoovend. Ruim
een kwartier lang bleven rexisten. Vlaam
sche nationalisten „ontslag, ontslag" roe
pen. Toen zij geen adem meer hadden, ver
leende de president het woord aan den
communist Berlemont voor de bespreking
van de bcgrooting van P.T.T. De commu
nist nam het woord, maar tengevolge van
het tumult kon niemand hem verstaan.
De vechtpartij.
De Vlaamsohe nationalist mr. Tolle-
naers en de rexist Legros verlieten
hun banken in de richting van hert
voorzittersgestoelte. Waarschijnlijk
dachten de socialisten, dat dc
Vlaamsohe nationalisten en de
rexisten het plan hadden den voor
zitter te lijf te gaan. Verscheidene
socialisten liepen op hun beurt naar
het midden van de zaal; andere
Vlaamsche nationalisten en rexisten
kwamen naar beneden .en plotseling
ontstond een verwoed handgemeen.
De socialist dr. Marteaux, deelde
links en rechts vuistslagen uit. Dc
Vlaamsche nationalist mr. Leuridan
liet zich niet onbetuigd. Dr. Mar
teaux sloeg den Vlaainschen natio
nalist Lambrechts tegen den grond,
mr. Lambrechts bracht hem met den
voet een schop in de maagstreek
toe. De socialist Eekeiers en de
rexist Duisburgh vochten als echte
bokskampioenen. De communisti
sche afgevaardigde, mevr. Ad ere, had
een telefoontoestel van de bank
van minister Bovesse weggenomen
en sloeg er een van de Vlaamsche
nationalisten mee op het hoofd. Ook
minister Medlot werd in de vecht
partij betrokken. Talrijke exempla
ren van het Kamerreglement snor
den door de lucht. Een van de boe
ken kwam op het hoofd van den
Brusselschen burgemeester Max te
recht. Dassen, boorden en hemden
werden gescheurd. De Vlaamsch-
nationalistische afgevaardigde dc
Backer, was ineengezakt cn werd
door den socialist mr. Matihieu weg
gedragen. Hij kwam echter spoedig
weer bij.
De voorzitter had inmiddels de vergade
ring geschorst en deed de tribunes ontrui
men. Op de publieke tribune hadden cenige
personen: „Leve rex" geroepen, wat even
eens tot een begin van een vechtpartij aan
leiding had gegeven. De zaalwachters cn de
soldaten van de wacht maakten er spoedig
een einde aan.
Na een half uur kon de vergadering wor
den hervat. Op voorstel van den heer Max
(lib.) werd overeengekomen Woensdag met
de algemecne beschouwingen over de be
groeting van buitenlandsche zaken een be
gin te maken. Dit werd na eenig gekibbel
ten slotte aangenomen.
Burgemeester Max in het gelaat
getroffen.
De Libre Belgique meldt nog, dat Max, de
burgemeester van Brussel en de minister
van openbare werken tijdens de kloppartij,
welke zich gistermiddag in de Kamer heeft
voorgedaan door vuistslagen in het gezicht
licht werden gewond.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt, dat
de onderhandelingen, die door bemiddeling
der Luthersche landshisschoppen gevoerd
zijn, door vooraanstaande leden der rijks
kerkcommissie en bestuurders der Belij
dende Kerk, geen resultaat hebben gehad,
hetgeen te wijten is aan de houding der
belijdende kerk.
In een verslag aan de hoogste autoriteiten
der Duitsche Evangelische Kerk komt de
voorzitter der Rijkskerkcommissie. Zoell-
ner, tot de slotsom, dat. de door de Belij
dende Kerk geëischte geloofsverklaring in
strijd is met het wezen der Evangelische
Kerk, omdat die geen gekanoniseerde waar
heid en geen onfeilbaar gezag in dogmat i-
tische vraagstukken kent. De IverkcommiSr
sïe steunt bij de vaststelling van haar
standpunt op Heilige Schrift en belijdenis.
BEZORGDHEID IN PRAAG EN
BOEKAREST.
Men ziet in diplomatieke kringen
te Praag en Boekarest met bezorgd
heid de goede verstandhouding toe
nemen tnsschen Italië en Hongarije
eenerzijds en het derde lid der Klei
ne Entente, Joego-Slavië, anderzijds.
Voor deze bezorgdheid is goede aanleiding,
nu Zuid-Slavië een verdrag van eeuwigdu
rende vriendschap heeft gesloten met den
erfvijand van Roemenië, Bulgarije, terwijl
ook een dergelijk verdrag met Hongarije op
stapel schijnt te staan.
Men ziet achter deze ontwikkeling de hand
van Italië, dat een wig tracht te drijven tus-
schen de leden der Kleine Entente om te
gemakkelijker straks voor de Hongaarsche
vriend concessies van Roemenië en Tsjecho-
Slowakije af te dwingen, bij welke manoeu
vre ook de Duitsche vriend nog wel een
graantje zal willen meepikken. Daar komt
nu nog bij, dat. het boek van den Tsjechische
gezant in Roemenië de eenheid in de Kleine
Entente nog meer helpt verstoren en ook een
verwijdering tusschen Praag en Boekarest
in de hand werkt.
Nieuwe fabriek voor vervaardiging
van gelatine.
Binnenkort zal te Turijn een nieuwe,
zeer moderne fabriek voor de fabricatie
van gelatine voor voeding- en geneeskun
dige doeleinden worden geopend.
Deze fabriek lieeft een capaciteit, waar
door zij aan alle binnenlandschc aanvragen
kan voldoen cn nog een uitvoer toelaat.
Deze nieuwe fabriek komt bij de reeds
bestaande, welke werd opgericht tijdens de
sancties en welke duizend quintalcn ge
latine per jaar levert.
Italië importeerde in 1935 voor een waar
de van 2.2 millioen lire aan gelatine en zou
haar verhouding thans voor een waarde
van 3Vo millioen van het buitenland moe
ten betrokken.
WIJZIGING IN DE BELGISCHE
REGEERING OP KOMST.
Bij een lunch hem aangeboden door de
oud-studenten van dc faculteit der rechtsge
leerdheid aan dc katholieke universiteit te
Leuven, heeft minister-president van Zee
land, naar de Corr. van dc N. R. Crt. meldt,
een red? gehouden over den binnenlandschen
toestand. De premier zeidc, dat. België thans
de zwaarste crisisperiode achter den rug
heeft. Dit beteekent geenszins dat de moei
lijkheden van occonomischen aard geheel
overwonnen zouden zijn; deze moeilijkheden
nemen een nieuw aspect aan of maken voor
andere plaats. De toestand is nu echter zóó,
dat de grondslagen gelegd zijn van het nieu
we gebouw waarvan wij het plan in het.
hoofd hebben. Dit zal ruimte bieden voor een
grootcr en schooncr België.
Voorts verklaarde de heer Van Zeeland
nog dat binnenkort aan een voorstel tot her
vorming van de bestaande staatsinstellingen
zal kunnen worden gedacht. Hij geeft toe dat
de verwezenlijking van deze hervorming,
door een regeering, steunende op drie po
litieke partijen, met zekere moeilijkheden
VAN ZEELAND.
gepaard zal gaan, wat echter nog geen re
den is om aan het succes van deze poging
te wanhopen.
Naar in goed ingelichte kringen wordt ver
wacht, zal minister-president Van Zeeland
waarschijnlijk tot April of Mei wachten al
vorens zijn hervormingsplan nader bekend
te maken. Ilij blijkt eerst nog, na de goed
keuring van de begrootingen der verschillen
de departementen, tot een grondige wijziging
in dc samenstelling van het huidige kabinet
te willen overgaan.
De debatten naar aanleiding van het boek
van den Tsjcchischen gezant Sjeba, hebben,
naar Havas meldt, in den Roemeenschen
Senaat aanleiding gegeven tot beschouwin
gen van de buitenlandsche betrekkingen
van Roemenië in het algemeen, cn in het
bijzonder van die tot Zuid-Slavië. Dc pu
blieke opinie is verontrust door de genachten
dat er, behalve een verdrag tusschen Zuid-
Slavië en Bulgarije, ook een verdrag tus
schen Zuid-Slavië en Hongarije tot stand
zou zijn gekomen. Al worden ook de geruch
ten omtrent dit laatste verdrag tegengespro
ken, zoo blijven er toch genoeg redenen tot
ongerustheid over, met name de actie die
door ccn buitenlandsche mogendheid tegen
Tsjechoslowakije wordt gevoerd, en die dit
land onder verdenking van communisme
tracht te brengen.
De ontevredenheid over de diplomatieke
activiteit van Zuid-Slavië komt duidelijk tot
uiting in de woorden van den vroege ren
premier Iorga: „Wij moeten ons zelf ver
dedigen, wanneer onze bondgenooten ons
in den steek laten".
In regeeringskringen verzet men zich tegen
dergelijke „betreurenswaardige uitlatingen"
en verzekert men tegenover de oppositie
cn dc persoonlijke legenstandcrs van Anto-
ncscu, dat de politiek, zooals Titulescu die
heeft gevoerd, ongewijzigd zal worden voort
gezet.
De democratische bladen zijn van mce-
ning, dat zij, die op het oogenblik de bui
tenlandsche politiek van Roemenië willen
wijzigen, allereerst beoogen, de Kleine Enten
te te vernietigen.
Rusland en de Kleine Entente in
de internationale politiek
Onder dit hoofd heeft dc Tsjechoslowaak-
sche gezant te Boekarest, Sjeba, een boek
geschreven, dat heel wat stof heeft op doen
waaien en de laatste dagen in Roemenië
tot een heftige critiek aanleiding heeft ge
geven. Waar het vraagstuk van Europecsche
beteekenis is, vraagt het ook onze aandacht
Wij vonden in de N.R.Crt. van gisteren een
beschouwing aan het probleem van de klei
ne Entente gewijd, naar aanleiding van dit
boek van Sjeba, waaraan wij hieronder
een en ander ontleenen.
In de Midden Europecsche landen
voelt men zich vrijwel algemeen
door Rusland als door een commu
nistisch gevaar bedreigd Alleen Tsje
choslowakije neemt in dit opzicht
een afzonderlijke positie in.
Het bondgenootschap, dat dit land met
Rusland heeft, is zeer bekend geworden
door de Duitsche agitatie. Maar niet alleen
Duitschland heeft daarbij belang; meer nog
is dit het geval met de andere, Oostelijker
gelegen, nabuurstatcn van Tsjechoslowakije
Polen en Roemenië. Want het merkwaar
digst in het bondgenootschap met Rusland
is, dat hoewel Tsjechoslowakije van die
zijde militairen steun verwacht, in geval
van een Duitschen aanval, dat land niet
aan. Rusland grenst. Zoodat, behoudens
dan de steun, waarvoor aanvoer door de
lucht mogelijk is. de steunverleening ge
paard zal moeten gaan met troepenstrans-
porten door andere landen, hetzij door
Polen, hetzij door Roemenië. En in geen
van beide landen voelt men er op het
oogenblik veel voor, een dergelijken door
tocht te verleenen.
Deze kwestie werd actueel en
kwam buiten den kring der di
plomaten, nu Sjeba in zijn bock
de gedachte van een gemeenschap
pelijke grens tusschen Tsjechoslo
wakije en Rusland behandelde.
Weliswaar niet als gedachte van zichzelf
maar handige buitenlandsche agitatie
wist daarvan een dankbaar gebruik te
maken. Men voelt in Roemenië de geva
ren, welke het Russische bondgenootschap
met Tsjechoslowakije voor het land in
houdt
De Roemenen zijn er te zeer
van overtuigd dat wanneer zij
de Russen op hun grondgebied toe
laten, die het niet weer zoo gemak
kelijk zullen verlaten, temeer, waar
bepaalde thans in Roemeensche
handen zijnde gebieden nog altijd
betwist worden.
Men vraagt zich af, of nu juist een
boek van Sjeba noodig was, om op deze
ver uiteenloopende belangencomplexen
en op de daaruit voor samenwerking voort
vloeiende gevaren te wijzen. Dat. was stel
lig niet het geval. Maar wat Sjeba's boek
wel deed, was, dat het breede lagen van
het Roemeensche volk deed begrijpen, dat
dc t* Bratislava genomen conclusies be
treffende de landen der Kleine Entente, in
wezen en op den duur haar ontbinding
met zich zouden brengen.
Immers op de conferentie der
Kleine Entente te Bratislava heeft
de tegenstelling van belangen tus
schen de verschillende landen ge
leid tot een afbakening van het
werkterrein der Kleine. Entente.
Men kwam toen overeen, dat een ge
meenschappelijke politiek gevoerd
zou worden in kwesties van gemeen
schappelijk belang, terwijl ieder vrij
zou zijn in zaken, waar men uiteen
loopende belangen had en boven
dien ieder ook vrij was in de toena
dering tot andere landen.
Hierdoor was liet mogelijk, dat Tsjecho
slowakije zijn band met. Rusland kon be
houden. Zuid-Slavic die met Duitschland
cn Roemenië desgewenscht een eigen ori-
ëntecring kon zoeken. Deze zeer elasti
sche band was noodig, omdat het aantal
kwesties waren, waarin tusschen deze lan
den overeenstemming bestond, nu niet zoo
heel groot. was. Daarenboven waren dit
soort kwesties nog vrijwel uitsluitend ne
gatief, te weten dc oppositie tegen de res
tauratie der Habsburgcrs en die tegen het
revisionisme van Hongarije.
Van oneenigheid is geen sprake.
De geruchten over oneenigheid tusschen
Stalin en het leger worden door den woord
voerder der Russische regeering tegengespro
ken. Hij noemt ze belachelijk en schrijft
ze toe aan de Duitsch anti-Russische cam
pagne.
De actie van Trotski. Hij spreekt
per telefoon een vergadering toe
in New York.
De New Yorksche politie heeft strenge
voorzorgsmaatregelen genomen om de orde
te handhaven bij een vergadering, tijdens
welke een redevoering van Trotski telefo
nisch ten gehoore zal worden gebracht. De
rede werd gisterenavond om negen uur uit
gesproken. Omvangrijke politietroepen wer
den in reserve gehouden, gereed om in de
buurt van het hippodroom, waar de verga
dering bijeenkwam, tusschen beide te ko
men wanneer dit noodig mocht zijn.
Een nienw dreigement van de
Mexicaansche communisten.
De Mexicaansche communisten hebben
naar aanleiding van een voorstel van een
aantal studenten om Trotski een leerstoel te
geven in de geschiedenis van de Russische
revolutie en van het moderne Rusland hun
dreigement herhaald, dat zij zich uit alle
macht zouden verzetten tegen iedere open
bare gebeurtenis, waaraan Trotski zou deel
nemen.
Het voorstel is nog niet door een univer
siteitsraad besproken.
Engeland moet de vrij
handel steunen
Minister Runciman over de Os
lo-conventie.
In het Engelsche Lagerhuis is er door
een der parlementsleden op aangedrongen,
$at Engeland met de Oslo-staten zou gaan
samenwerken in het belang van een vrij-
eren handel. In antwoord hierop verklaar
de de Engelsche minister van Handel,
Runciman, dat hij niet goed begreep, aan
welke soort handelsbetrekkingen men hier
dacht. Want de Oslo-conventie voorzag z.
i. op zichzelf niet in een grootcre vrijheid
bij de uitwisseling van handelswaren tus
schen de betreffende staten. De houding
van de Engelsche regeering, die inderdaad
naar een vrijer internationaal handelsver
keer streeft, was indertijd reeds uiteenge
zet door minister Neville Chamberlain.
Een andere vraag beantwoordend, zeide
Runciman het voor het oogenblik niet
noodig te achten, dat Groot-Brittannic ver
tegenwoordigd is op dc aanstaande Oslo
conferentie te Den Haag.
Hij brengt den Koning opnieuw
den Hitlergroet.
De Duitsche ambassadeur von Rib-
bentrop zal morgenmiddag op het
Foreigu Office door Lord Halifax
worden ontvangen.
In politieke kringen te Berlijn wordt mor
gen de hoofdaandacht gericht op de tegen
morgen verwachte ontmoeting tusschen .von
Ribbentrop en lord Halifax.
Al zal von Ribbentrop naar reeds verluid
de, geen gedetailleerde voorstellen doen voor
de teruggave van Duitsche koloniën, zoo ge
looft men toch in wel-ingelichtc kringen,
dat de koloniale kwestie principieel bespro
ken zal worden, in overeenstemming met an
dere Duitsche voorstellen inzake verbete
ring der Europeesche betrekkingen.
Volgens de meening van politieke waar
nemers te Berlijn, zal von Ribbentrop op
Hitler's nieuw vredesaanbod (30 Jan.) wij
zen, dat de mogelijkheid opent voor een
nieuw Westelijk pact, voor het geval, dat
de koloniale kwestie een bevredigende op
lossing vindt
Men is het er over eens, dat slechts lang
zaamaan vorderingen gemaakt kunnen
worden en dat het er dus vooral op aan
komt. een algemeenc sfeer van goeden wil
te scheppen en niet dadelijk op definitieve
concessies aan te dringen.
De Hitlergroet.
Sommige personen, die tegenwoordig wa
ren bij de „Levee" van den Koning, deelden
mede, dat de Duitsche ambassadeur von Rib
bentrop en de overige leden van de Duit
sche ambassade, die hem vergezelden, den
koning groetien door den rechterarm op te
heffen met de palm van de hand in de rich
ting van den vorst.
In verband hiermede herinnert men er aan,
dat von Ribbentrop, bij het overhandigen
van de geloofsbrieven den Koning op ge
lijke wijze heeft gegroet, hetgeen toen werd
gecritiseerd door het grootste deel van de
pers als in tegenstelling met de eiquette van
het Hof van Sint James.
