Ernstige ontploffing
BERTELS
De stakingsgolf
in Amerika
Engeland kan zich niet isoleeren
in bet legerkamp van
Brassehaet
Minister Oud
KIJKEN1
ÜÜPt
Ntjt
'LOM
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
over geestelijke vrijheid
Buiienlandsch
Overzicht
Ook Australië pleit voor
vrijhandel
DONDERDAG 25 FEBRUARI 1937. 80e Jaargang. No. 10197.
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Scbagen.
Nederlands sleutelpositie bij
een Locarno-pact
Lord Arnold (Labour) heeft in het Hooger-
huis voorgesteld wijziging te brengen in de
Britsche buitenlandsche politiek. Hij bepleit
te een politiek van isolement en een betere
yerhouding tusschen Engeland en Duitsch-
land. Eden, aldus Lord Arnold, is te zeer
geneigd Duitschland als mogelijken vijand te
beschouwen in plaats van als mogelijken
vriend. Arnold zou wenschen, dat Groot Brit-
tannië, Frankrijk vroeg een einde te maken
aan het FranschSovjet Russisch pact en
het Tsjecho Slawkije duidelijk maakte dat
dit land niet op den steun van Groot Brit-
tannië kan rekenen voor gevallen voortvloei
de uit het pact met de Sovjets.
Vervolgens verzet zich de conservatief,
Lord Stonehaven, tegen het denkbeeld de
oude Duitsche koloniën terug te geven. Men
kan volgens hem niet over het hoofd zien
hetgeen Hitier in „mein Kampf" heeft ge
schreven.
Namens de oppositioneele Labour-partij
zeide Lord Strabolgi, dat de oppositioneele
Labour zich verzette tegen de voorstellen
van Lord Arnold. Spreker verklaarde zich
voor de collectieve veiligheid. Hij verlangt
dat het FranschRussisch pact wordt uit
gebreid en dat Duitschland en de overige
mogendheden zich hierbij aansluiten. Tsje-
cho-Slovakije moet op Engeland kunnen re
kenen, wanneer het wordt aangevallen zon
der geprovoceerd te hebben.
Lord Plymopth, verklaarde namens
de regeering, dat door de ontwikke
ling van de luchtvaart het isolement
van Engeland onmogelijk is gewor
den en hij herhaalt de verklaringen
van Eden en Baldwin over het ge
bruik van de Britsche wapenen. In
dien Engeland zich zou onttrekken
aan zijn overzeesche verplichtingen,
dan zou dit een groote omwenteling
beteekenen in de Britsche politiek.
Spreker gelooft, dat de beste wijze
om den vrede in West-Europa te
handhaven is een wederkeerig ga
rantie-verdrag volgens de richtlijnen
van Locarno.
Van verscheidene mogendheden heeft de
regeering de opvatting over de voornaamste
kwesties dienaangaande vernomen en thans
tracht zij een overeenstemming hierin tot
stand te brengen. Van Frankrijk en België
heeft de regeering antwoord ontvangen op de
laatste desbetreffende Britsche nota, doch
Duitschland en Italië hebben nog niet ge
antwoord.
Zoolang het. verdrag van Locarno nog van
kracht is, moet natuurlijk de Volkenbonds
raad vasteteUwj of de omstandigheden toe
passing van de garantie-bepalingen in dit
verdrag yoorzien, yereischen.
„We hebben steeds rekening moeten hon
den met de gebeurtenissen in Nederland",
zoo zeide lord Plymouth verder, „en het
schijnt mij, dat dit op het oogenblik niet
minder noodzakelijk is, gezien de jongste
ontwikkeling van het verdrag van Locarno"
LORD PLYMOUTH.
Vervolgens zeide spreker, dat Engeland
belangen heeft in de geheelc wereld en moet
derhalve belang stellen in hetgeen elders
geschiedt. Ingeval van een conflict hangt
het al of niet ingrijpen van Engeland af
van de omstandigheden. „Het zou kunnen
zijn, dat we het slachtoffer van een aanval
zouden helpen, indien dit overeenkomstig
het Volkenbondshandvcst zou moeten ge
schieden, doch ik moet er op wijzen, dat in
een dergelijk geval niet automatisch de ver
plichting bestaat onmiddellijkcn bijstand te
verleenen. Men kan de mogendheden niet
verplichten automatisch militaire hulp te
verleenen, wanneer hun levensbelangen
niet op het spel staan".
Hierna behandelde Lord Plymouth de ver
houding van Engeland tot den Volkenbond.
De Britsche regeering is vast voornemens lid
te blijven van den Bond. Tndien de Bond
ongelukkigerwijze een oorlog niet kan ver
hoeden, dan moet in ieder geval de aanval
ler en het slachtoffer worden aangewezen.
Tevens moet door een gemeenschappelijke
actie bet slachtoffer zooveel mogelijk wor
den geholpen. Dit beginsel, hoe onvolmaakt
het ook kan zijn in de toepassing, mag niet
te licht worden prijsgegeven, aangezien an
ders de wereld zou worden overgeleverd aan
de wet van het recht van den sterkste.
Lord Plymouth verdedigde den Volken
bond en voegde hieraan toe, dat de politiek
van de Britsche regeering er op gericht is
den Bond zijn universeel karakter terug te
geven en hem een zoo groot mogelijke auto
riteit te geven. De regionale verdragen zijn
geenszins in strijd met bet handvest en vor
men een belangrijke factor voor de alge-
mecne veiligheid in de wereld.
Tenslotte zeide Lord Plymouth ten aanzien
van de Spaansche kwestie, dat de Britsche
regeering nog hoopt op de mogelijkheid van
bemiddeling, doch de vooruitzichten zijn op
het oogenblik niet. schitterend.
Hierna werd het debat verdaagd.
Reeds zeven dooden
te betreuren
Gisterenmiddag te omstreeks drie uur
heeft zich in het legerkamp te Brasschact-
Polygoon bij Antwerpen een ontzettende
ontploffing voorgedaan, waarbij vijf adspi-
rant-officieren op slag werden gedood en
veertien andere militairen zoo ernstig wer
den gekwetst, dat twee tijdens het trans
port naar het ziekenhuis zijn overleden.
Men vreest voor het leven van verschil
lende zwaargetroffenen. Een groep adspi-
rant-officieren van de cavalerie volgde ou
der leiding van ingenieurs der genie een
cursus over ontploffingsmiddelen. Tijdens
de instructie stonden 35 adspirant-officiercn
met eenige onder-officieren rond een hoe
veelheid van 20 k.g. ontplofbare stoffen.
Plotseling deed zich een ontploffing voor,
welke zoo hevig was, dat de militairen in
de lucht werden geslingerd of tegen den
grond geslagen.
Direct toegeschoten helpers constateer
den, dat vijf personen op slag waren ge
dood en veertien ernstig gewond.
De minister van oorlog, generaal Denis,
wordt ter plaatse verwacht.
Nader meldt men ons, dat de ontploffings
ramp te Brasschaet-Polygoon plaats vond
tijdens de oefeningen. Men bracht tomet-
patronen tot ontploffing en de laatste hier
van ontplofte zeer laat, toen de officieren
bet gevaar reeds geweken achtten.
De minister van defensie bevindt zich
thans ter plaatse.
Muziek in Italië
De a. als stemtoon verplicht ge
steld.
In de Italiaansche staatscourant is een
decreet gepubliceerd, waarbij het aanne
men van de a als stemtoon aan alle orkes
ten, koren en muziekkorpsen verplicht
wordt gesteld. Dit is dc toon, die bij de al
gemeen gebruikelijke stemming gehoord
wordt en die bij een gemiddelde tempera
tuur van 15 graden celsius 870 trillingen
per seconde voortbrengt.
Het zal toegestaan zijn niet meer dan
vier trillingen boven of onder dit normale
trillingsgetal te gaan. Alle instrumenten
moeten op deze stemming zijn ingesteld,
die ook zal worden ingevoerd bij alle open
bare en particuliere inrichtingen voor mu
ziekonderwijs in het land. Het is verboden
binnen de grenzen van het Koninkrijk blaas
of slaginstrumenten te vervaardigen of in
te voeren, die niet natuurlijk op de a zijn
ingesteld.
Elke fabrikant van slag- of blaasinstru
menten, die deze bepaling overtreedt, zal
met een aanzienlijke boete worden gestraft
De muziekkorpsen moeten zich binnen een
jaar aan dezen maatregel hebben aangepast.
MINISTER 4JOT DOOR LAWINE VERRAST.
Minister Picrre Cot, die tezamen met den
ondersecretaris voor lichamelijke opvoeding
en een aantal afgevaardigden een bezoek aan
de streek brengt, is door een lawine in Val
d'Isère verrast.
Het gezelschap is door de sneeuw geïso
leerd en heeft den nacht in Val d'Isère moe
ten doorbrengen. Dc weg was gisterenmiddag
nog steeds niet vrij gemaakt. Men stelt ech
ter pogingen in het werk om zoo spoedig
mogelijk de verbindingen te herstellen.
De heilzame werking der
critiek
In de Remonstrantsche Kerk te 's-Graven-
hage is gisteravond door de Vrijzinnig Chris
telijke Jongerenbond een getuigenisavond
voor geestelijke vrijheid gehouden, waar
o.m. het woord is gevoerd door den Minis
ter van Financiën, Mr. P. J. Oud.
Ds, D. Drijver opende de door velen be
zochte bijeenkomst en hierna sprak aller
eerst Mej. Dr. Nicolette A. Bruining. Spr.
zeide, dat ej slechts een macht is, die ons
een innerlijke overtuiging kan opleggen en
dat is de hoogste macht, God.
Een andere objectieve autoriteit kan er
voor ons niet zijn. Anderen kunnen ons lei
ding geven, doch wij behoeven onze inner
lijke overtuiging niet te onderwerpen aan
bindend gezag en dwingende regelen.
Hierna sprak Mr. P. J. Oud.
Niet zooveel jaren behoeven wij terug te
gaan, aldus spr., om een tijd te vinden,
waarin het ondenkbaar was, dat wij voor
de geestelijke vrijheid zouden moeten vech
ten. Doch zooals het zoo vaak gaat, een
maal verkregen goed kan licht in gevaar
komen. Doch dit heeft ook een goede zijde,
het leert ons dat dierbare goed de gees
telijke vrijheid naar waarde schatten. De
verhouding van den mensch tot de gemeen
schap is door alle tijden heen een onder
werp van bespreking geweesti
OUD.
Persoonlijke belangen komen vaak in bot
sing met gemeenschapsbelangen, maar, al
dus Mr. Oud, het gemeenschapsbelang staat
niet in scherpe tegenstelling tot het per
soonlijk belang. Het welzijn van den mensch
is het uiteindelijk doel van alle regelingen,
verdraagzaamheid zou spr. een beteren
steun vinden tegenover vrijheid, dan het
veel gebruikte woord: gebondenheid.
Het is het respecteeren van een anders
vrijheid. Het gezag van de overheid houdt
bij het persoonlijk geweten van den mensch
op. Hoe krijgt men nu een zoodanige ver
houding van gezag tot vrijheid, dat deze
geen tegenstellingen meer zijn maar samen
een geheel vormen.
Daarbij wees spr. erop dat volledige har
monie wel nooit bereikt zal worden. Verder
was het vrijheidsbegrip door alle tijden
heen geen gelijk begrip, maar vertoont
steeds een ander beeld.
Thans ziet men b.v. in, dat een
zekere mate van stoffelijke en gees
telijke welvaart aanwezig moet zijn
om in volle mate de geestelijke vrij
heid deelachtig te worden.
Mr. Oud besprak vervolgens de idee van
de vrijheid op internationaal en politiek
terrein. Nog te veel leeft slechts hij in vrij
heid, die macht over een andere heeft. Zoo
krijgt men groepeeringen van landen tegen
elkaar en van groepen in een land, alleen
uit overwegingen om de macht te verkrij
gen. En zoo heeft men in verschillende lan
den de overtuiging gekregen, dat het daar
om beter is. dat besluiten door een Leider
moeten worden genomen en critickloos
moeten worden opgevolgd.
Maar het mooie van de geestelijke vrij.
heid is jnist die oritiek. De critiek, die zich
vrij kan uiten, zijn heilzame werking kan
hebben en zich niet behoeft op te hoopen,
totdat zij %ts een geweldige bom losbarst.
Dezen tijd noemde spr. den wintertijd van
de vrijheid. Maar op den winter zal weer
de lente volgen, waarin onze idealen zullen
opbloeien. Wij moeten het geloof in onszelf
blijven behouden en gezamenlijk naar een
beteren tijd streven.
Als laatste spreker betrad het podium
Jhr. Ir. A. C. D. de Graeff. die namens de
christelijke jeugd allereerst den ouderen
dankte, die op dezen avond gekomen waren
om te spreken en om toe te hooren. Deze
ouderen hadden getuigd van de onmisbaar
heid van dc geestelijke vrijheid De jongeren
hebben de opdracht voor deze vrijheid te
strijden, juist nu, in deze moeilijke tijden.
Openbare meening veroordeelt
de bezetting der fabrieken
Controle op loonen en werktijden
Dc Amerikaansche Minister van Arbeid,
Frances Perkins, heeft gisteravond ver
klaard, dat zij bij wijze van proef een ont
werp had gemaakt van een wetsontwerp be
treffende een soepele controle op loonen en
werktijden in de industrie, zonder dat
eenigerlei controle of bescherming van za
kenleven, zooals dit onder de N.R.A. codes
het geval was, wordt overwogen. De Mi
nister verklaarde: „Ik heb een wetsontwerp
geschetst. Niet, dat ik verwacht, dat dit
ontwerp in zijn huidigen vorm bij het con
gres zal worden ingediend. Het wordt als
basis voor besprekingen gebruikt.
Mevr. PERKINS.
Minister Perkins legde deze verklaring af,
kort nadat President Roosevelt tegenover de
pers verklaard had, dat de arbeidswetgeving
der regeering nog in een studiestadium "ver
keerde. Zij voegde aan hare verklaringen
toe, dat haar wetsontwerp voor het naar
het congres zou gaan voorgelegd zou worden
aan president Roosevelt.
Omtrent den inhoud van haar ontwerp
verklaarde Minister Perkins: „Er zouden
minimumloonen en maximumwerktijden
worden vastgelegd, ook zouden algcmocne
voorzieningen getroffen worden ten aan
zien van de physieke arbeidstoestanden en
voorkoming van ongelukken. Wat dit laat
ste betreft, dit zou in groote lijnen overeen
komen met hetgeen vastgelegd was in dc
algemeene bepalingen aangaande veiligheid
in de N.R.A. codes. Ik zet de reeds aange
vangen besprekingen over deze zaken krach
tig voort."
De „zit-stakers" in actie.
Volgens een Un. Press.-telegram uit Nevv-
York breidt de stakingsgolf in de Vereenig-
de Staten zich nog steeds uit.
Op het oogenblik zijn er niet minder dan
negentien gevallen van staking met gekruis
te armen. In totaal drie duizend „zit-sta
kers" houden verschillende fabrieken be
zet, waardoor bijna twintig duizend arbei
ders zonder werk zijn.
Verder zijn er elf gevallen van gewone
staking, waarbij veertien duizend arbeiders
zonder werk zijn. Verder zijn er elf gevallen
van gewone staking, waarbij veertiendui
zend arbeiders bpfrokken zijn.
Onder de getroffen industrieën bevinden
zich de vliegtuig-, auto-, staal-, gummi-,
schoen en metaalindustrieën, voorts was
scherijen, spiritusbranderijen, en visschers-
bedrijven.
Op don achtergrond dreigen verder nog
reuzenstakingen bij de spoorwegen en in de
staal- en kolcnindustrieön, daar het, gezien
het verloop van de onderhandelingen met
de vakvereenigingen op het oogehblik on
waarschijnlijk lijkt, dat haar eischen zul
len worden ingewilligd.
De openbare opinie is zeer opgewonden
over de ongehoorde houding van de „zit-
stakers", die het beginsel van de veiligheid
van den eigendom schenden.
Men vreest, dal als de bondsregeering
niet zeer spoedig iederen vorm van staking
met gekruiste armen onwettig verklaart en
niet ernaar streeft, deze met alle middelen
te verhinderen, dc rechten van iedere huis-
of farmeigenaar in gevaay worden gebracht
De vroegere administrateur van de National
Recoverv Act. generaal Hugh Johnson, ken
merkte de situatie met de volgende woor
den:
„De zit-stakers maken zich meester van het
eigendom en houden dit vast als pand zoo
wel tegen de werkgevers als tegen de ove
rige arbeiders, die niet aan de staking wen
schen deel te nemen."
Karakteristiek is, dat de stakers met ge
kruiste armen gewoonlijk slechts de minder
heid van het. fabriekspersoneel vormen.
De Paus nog zwak
De Paus is nog altijd zeer zwak. Hij lijdt
veel pijn aan het linkerbeen. Eenige uren
per dag brengt hij in liggende houding in
zijn stoel door. De enkele bezoekers die tot
den Paus worden toegelaten, verwonderen
zich over de helderheid van geest van den
lijder, doch zijn getroffen door de bleekheid
van zijn gelaat. Niettemin zou de Paus voor
nemens zijn aanwezig te zijn bij de congre
gatie der Riten, die na Paschen wordt gehou
den ter voorlezing van het decreet van de
canonisatie van tien Jczuiot Barbolla, die
in China den marteldood gestorven is. Boven
dien zou Paus Pius willen deelnemen aan
het consistorium, waarvoor men een spc-
cialen stoel vervaardigt.
Een verstandig boer
voedert Bertels' Voer
De van OUDS BEKENDE naam
BERTELS waarborgt gehalte, kwa
liteit en zuiverheid van Uw veekoek
jes, varkens- en pluimveevoeder.
Let op ons ongeschonden
loodje aan iederen zak
Bestelt bij Uw plaatselijken
voederhandelaar of coöperatie.
Oliefabrieken N.V. Amsterdam
Een mislukt bezoek
De spanning tusschen Duitsch
land en Oostenrijk toegenomen
Het bezoek dat de Duitsche minister van
buitenlandsche zaken, von Neurath, aan
Weenen heeft gebracht, heeft, een negatief
resultaat opgeleverd. De anti-Duitsche de
monstraties die na de Nazi-betoogingen
gehouden zijn, hebben in Duitschland ver
bittering gewekt
De Weensche corr. van het Hbl. Nijpels,
seinde aan zijn blad o.m.: „Terwijl hier
heden (Dinsdag)avond bekend werd dat
Reuter een dwaas bericht bad verspreid
over Duitschlands toetreding tot het Itali-
aansch-Hongaarscb-Oostenrijksch pact en
zelfs over een militair verbond' blijkt in
werkelijkheid de verstandhouding tusschen
Berlijn en Weenen door de incidenten, tij
dens het bezoek van von Neurath en het
negatieve resultaat der door dezen met do
Oosten rij ksche regeering gevoerde bespre
kingen, ten zeerste verscherpt".
Nijpels is in diplomatieke kringen oen
man van gezag en een buitengewoon scherp
opmerker. Het blijkt dus wel dat er van
eenige toenadering, die tot een verminde
ring van de. reeds bestaande spanning zou
kunnen leiden, in geen geval sprake is. Uit
den aard van de demonstraties, die men
gisteren in ons nummer heeft kunnen lezen
blijkt duidelijk de geladen atmosfeer, welke
er tusschen Berlijn en Weenen heerscht.
Het H.bl. schreef:
Het gepubliceerde communiqué is listig
geredigeerd, zooals vaak het geval is met
dergelijke communiqués, die meer bedoe
len te bemantelen dan te openbaren. Het
maakt melding van „diepgaande, bespre
kingen", maar over datgene, wat de buiten
wereld juist zoo graag zou willen weten,
zegt het geen woord. En dat geeft reden
tot nadenken. De brandende quaestic is, of
het accoord van 11 Juli in de toekomst van
den kant der nationaal-socialisten al dan
niet integraal zal worden nageleefd en of
Duitschland het recht van Oostenrijk erkent
om de quaestie als een „zuiver binncnland-
sche zaak" te beschouwen en de Habsbui^
gers op den troon te herstellan, wanneer
in liet Oosten rij ksche volk een meerder
heid daarvoor aanwezig blijkt.
Over dc meest belangrijke kwestie wordt
dus niets gezegd en het is dus wel zeker
dat hierin geen overeenstemming bereikt
is en dat ze de verhouding tusschen Duitsch
land en Oostenrijk zal blijven behcerschen.
Duitschland, dat, zooals we dezer dagen
nog schreven blijft droomen van annexatie
met Oostenrijk, dat zijn zelfstandigheid wil
handhaven.
Wie zal het winnen op den duur?
Het doel is slechts te bereiken
door internationale samenwer
king.
Engeland moet het initiatief ne
men.
Gisteren heeft de hooge commissaris van
Australië, Bruce, een rede gehouden, waar
in hij o.a. zeide, dat het herstel van den we
reldhandel van meer belang was voor den
wereldvrede dan de toekomstige economi
sche toestand van Groot-Brittannië en het
gemeenebest. Spreker twijfelde er evenwel
aan, of het herstel van den internationalen
handel alleen afhankelijk is van een ver
laging van de tolmuren. Het gewenschte
doel moet men door internationale samen
werking bereiken.
Engeland moet hierbij het initiatief nemen.
Zijn beslissing om weer te bewapenen heeft
indruk gemaakt in de wereld en heeft dc po
sitie van Engeland in den Raad der volkeren
versterkt.
„Ik stel derhalve voor," zoo zeide Bruce,
„dat Engeland met het groote prestige dat
het heeft in de wereld, het initiatief neemt
en een politiek aq economische verzoening
aanneemt, welke den weg zal openen voor
de regeling van de politieke problemen en
tot den vrede, welke vast in de wereld ge
worteld staan.