Eden pleit Het grondstoffen- probleem KIJKEN i: XOOPEN tj CLOECK DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER voor inter nationale orde Dc Vereenigde Staten als vredesfactor Oorlog niet onvermijdelijk Nieuw rechts offensief De „Mar Cantabrico" tot zinken gebracht Nieuw expeditie-corps in Italië De in moeilijkheden Hongarije Bertels' Opfokvoeder Büiienlandsch Overzicht DINSDAG I MAART 1937. 80e Jaargang. No. 10207. Uitgov* d«f H.V, v.h. Trapmon Co. Schageo. Iki een rede, welke de Engelsche minister van Buitenlandsche Zaken, Eden, gister avond te Aberdeen heeft gehouden, noemde deze het Engelsche herbewapenings-program een middel tot het doel, en. geen- doel op zich zelf. Hij zéide, dat. de regeering meende, dat dit programma een onmisbare bijdrage tot den vrede vormde, het was moeilijk ge duldig toe te zien, hoe de volken hun bewa peningen op steeds toenemende schaal ver meerderen, en te weten, dat het uiteindelijk gevolg van hun handelwijze een terugslag moest, zijn op den levensstandaard der vol ken. Terwijl daarom op dit oogenblik geen enkele verantwoordelijke Britsche regeering iets anders kon doen, dan het volk te vragen het herbewapenïngs-programma goed te keu ren, dat de regeering had ontworpen, en waarmede zij reeds een begin van uitvoering had gemaakt, en dat zij ook voornemens was, tot hel einde toe uit te voeren, zoo dit nood zakelijk mocht, zijn, was het, niettemin duide lijk, dat het haar plicht was de eerste de beste gelegenheid aan te grijpen om den vi- cieusen cirkel der toenemende bewapenin gen te verbreken. De rijks-conferentie. Na te hebben verklaard, dat het. Britschë gemeenebest. een der grootste stabiliseeren- de invloeden was voor vrede en vooruitgang in dc moderne 'wereld, zeide Eden, dat. het duidelijk was, dat de buitenlandsche zaken een der voornaamste punten van bespreking zouden vormen op de aanstaande rijksconfe rentie en dat het onmogelijk was de waarde te overschatten van een vrije uitwisseling van gedachten tusschen de regeeringen van het gemeenebest over deze onderwerpen, vooral in den tegenwoordigen tijd. Het was onmogelijk vooruit te loopen op den loop der besprekingen. Slechts kon worden ge zegd, dat. de regeering van het Vereenigd Koninkrijk voornemens was de feiten, zooals zij deze zag ten volle en openhartig aan de conferentie voor te leggen en te trachten door overleg overeenstemming te bereiken aangaande de gedragslijnen, welke zoowel tot de welvaart van het Britsche gemeenebest als. tot den wereldvrede zouden kunnen bij dragen. Ook de Vereenigde Staten vor men een stabiliseerenden factor Een anderen grooten stabiliseerenden fac tor in de wereld, waarvan de invloed en het gezag zichtbaar ten voordeele van de geheele menschheid waren, vormden de Vereenigde Staten. Als men kijkt, naar den staat van beroering waarin de wereld he- Engeïands standpunt. Op de gisteren te Genève door Avenol ge opende conferentie voor de grondstoffen, heeft het allereerst de Engelsche deskundige zijn standpunt uiteengezet. Hij liet niet na te verzekeren, dat hij zijn persoonlijke ziens wijze te kennen gaf, maar volgens Havas had het er meer dan eens den schijn van, dat Leith Ross, zoo hij al niet de officieele woordvoerder was, ten minste toch een trou we tolk was van de opvattingen van de En gelsche regeering en het Engelsche volk. Sir Frederick verklaarde het te betreuren, dat levensmiddelen onbreken op de lijst van grondstoffen in het memorandum, dat door het secretariaat van den Volkenbond is op gemaakt. Hij herinnerde er vervolgens aan, dat het Britsche Rijk geenerlei macht uit oefent op de oeconomische politiek van de dominions en legde den nadruk op de nood zakelijkheid soortgelijke toestanden onder het oog te zien. De Britsche deskundige verzekerde, dat geen enkel land in staat is geheel in eigen behoeften te voorzien en dat in ieder geval het vraagstuk niet. kan worden opgelost door overdracht van gebied, zelfs niet al zou men geheele continenten overdragen. Nopens de werkmethode was Sir Frederick van oordeel, dat voor elke grondstof speciale sub-commissies benoemd moeten worden, waarin de voornaamste landen van in- en uitvoer van dat product zitting moeten heb ben. Ten aanzien van de rol van de ko loniën in het internationale produc tieproces zeide Leith Ross, dat de Engelsche regeering steeds bereid is in zijn koloniën de productie aan te moedigen van een grondstof, waar de verbruikers, ook buiten het Britsche rijk, behoefte aan hebben. Maar htl verankerde, dat het zijn re geering moeilijk zou vallen nog ver der te gaan* den ten dage verkeert, dan is het een troostrijke gedachte dat in het uitgestrekte gebied waar de Amerikaansche vlag waait een groote vredelievende en vooruitstreven de invloed aan het werk is. Oorlog niet onvermijdelijk. Eden verklaarde verder, dat hoe veront rustend de uitwerking van de jongste en hui dige groote vermeerderingen der wereldbe wapening voor de openbare meenig ook mo ge zijn, dit geenszins het aanvaarden van de onvermijdelijkheid van den oorlog rechtvaar digde. De regeering van Zijne Majesteit zou nooit aan dit fatalisme meedoen. Dc invloe den, die werkzaam zijn voor den vrede zijn vele en van uitecnloopenden aard. Hieron der was het voor ieder onontkoombaar be sef, dat een toevlucht nemen tot oorlog, een ontzettende ramp voor iedereen, zoowel slachtoffer als overwinnaar zou bet,eekenen, zeker niet de geringste. Wij allen zijn het er verder over eens in dit land, aldus besloot Eden zijn rede, „dat het voornaamste doel der buitenlandsche politiek het nastreven van de vrede is, en dat wij, daarbij alles vermijdend dat naar provocatie zweemt, niet mogen aarzelen on ze gedachten uit te spreken indien wij dit goed achten. Wij allen zijn het verder over eens, dat dit land, in een wereld, welke zich herbewapent, een bewapening dient te heb ben, welke in overeenstemming is met zijn nationale, imperiale en internationale ver antwoordelijkheden. Vrede en ook hierover zijn wij het allen eens zal tenslotte slechts kunrien worden verzekerd door een internationale orde, wel ke de heerschappij der wet in de plaats stelt, van die van de kracht. Tenslotte zijn wij het er allen over eens, dat wij moeten samenwerken met hen, die gelijkgezind zijn en alles in het werk moeten stellen het gebied van samenwerking uit te breiden. Vice-admiraal de Graaff bedankt Naar wij vernemen, heeft de gep. vice-admiraal J. de .Graaff, oud-chef van den Marinestaf, die benoemd is tot hoofd-administrateur voor de zeecontrole in zake de niet-inmen- ging in den Spaanschen burgeroor log, medegedeeld, dat hij deze benoe ming niet wenscht te aanvaarden. België-Nederland niet in Antwerpen? De toegangswegen tot het Stadion niet gereed. Naar wij vernemen heeft het uitvoerend comité van den Koninklijken Belgischen Voetbalbond, een bezoek gebracht aan het Stadion te Antwerpen, waar op 4 April a.s. de voetballandenwedstrijd BelgiëNederland moet worden gespeeld, teneinde den stand der werkzaamheden aan de toegangswegen van dit stadion in oogenschouw te nemen. Men is niet geheel tevreden over de situatie en zij zal ten spoedigste een onderzoek instel len naar de mogelijkheid om dezen wedstrijd alsnog te Brussel te doen houden. SIR FREDERIC LEITH—ROSS. De Engelschman verklaarde van oordeel te zijn, dat de koloniale politiek van de open deur niet onafhankelijk kan worden beschouwd van de oeconomische politiek in het moederland. Wanneer zekere landen moeilijkheden ondervinden inzake het voor zien in zekere grondstoffen zal men boven dien dionen na te gaan of dat niet een ge volg is van de oeconomische en monetaire politiek van die landen zelf, of 't niet komt door pogingen inzake contingenteering of door een verkeerd toegepaste financieele politiek, dat zij zichzelf in een minderwaar dige positie plaatsen. Een Japanner aan het woord. Vervolgens sprak de Japanner Sjoedo, die de afschaffing eischte van de beperkingen op den uitvoer van grondstoffen en vrije immigratie voor onderdanen van elk land en elk ras in alle gebieden, die nog niet in exploitatie zijn gebracht-. SPANJE DE AANVAL WEER VAST- GELOOPEN. De rechtsche troepen zijn tot een nieuw offensief overgegaan. In de omstreken van den weg Madrid Guadalajara hebben zij gistermor gen vroeg het vuur geopend. Vol gens berichten uit Madrid, brachten de rechtschen alle oorlogstuig, waar over zij beschikten, zware en lichte tanks enz. in het vuur. Het anti- tanlc-geschut der regeeringstroepen kwam onmiddellijk in actie, waar door de strijdwagens, die de aan vallende infanterie moesten be schermen, niet verder konden op dringen. Hierop kwam de rechtsche luchtmacht de opstandelingen te hulp, en negen driemo- torige bombardementsvliegtuigen beschermd door escadrilles jagers, wierpen in groote getale bommen op de linies dor regeerings troepen en trachtten zelfs tot Alcala de He- nares (ten N.O. van Madrid) door te drin gen. Batterijen afweergeschut en jachtvlieg tuigen der regeering hebben hierop een hef- tigen tegenaanval gedaan, waarbij de vij and. naar uit Madrid wordt gemeld, ge dwongen werd zich terug te trekken. De rechtsche troepen gingen hierna op nieuw tot den aanval over. Hun infanterie drong onder hevig artillerievuur geleidelijk op naar de linies der regeeringstroepen, waarbij de regeeringstroepen hardnekkigen tegenstand boden. Na een korte pauze volg de, de derde en hevigste aanval en tegen het einde van den middag namen de ge vechten in hevigheid af. Volgens berichten van linksche zijde zijn de stellingen der beide partijen ongewijzigd gebleven. Miaja over het nieuwe offensief der opstandelingen. Generaal Miaja, de verdediger van Ma drid, heeft gisteren tot de journalisten ge zegd: „De opstandelingen hebben vanmor gen een gi-oot offensief in den sector Guada- lajai-a ingezet. Dit is hun vijfde aanval op de hoofdstad." en glimlachend voegde hij er aan toe: „wees gerust: alles is voorbei-eid tot het bieden van tegenstand, zoowel bij Guadalajara als bij Las Rosas en elders." Miaja zeide voorts, dat sterke vijandelijke concenti'aties bij Las Rozas en aan de Ja- rama zijn waargenomen, zoodat men ook daar binnenkort een aanval verwacht- Goud voor Franeo. Uit San Sebastian wordt gemeldt, dat de goeverneur generaal van Guipuzcoa en Bis caye Franco twee kilógram goud ter be schikking heeft gesteld, dat afkomstig was van een collecte in de beide px-ovincies. Gistermiddag ving het radio-station te Cork (Iersche Vrijstaat) een nood sein op van een schip, dat wel zijn plaatsbepaling aangaf in de Golf van Biscaye op 140 mijl uit de gewo ne route naar Bordeaux, maar niet zijn naam en dat dringend om hulp vroeg, aangezien het in brand stond ten gevolge van een bombardement- Even later ving ook Bordeaux het driemaal herhaalde noodsein op met het verschil, dat Bordeaux „gebom- bardeei-d" (uit de lucht) en Cork „door bommen" van een ander schip getroffen, ontcijferd had. Vier Engelsche torpedojagers, de Echo, de Eclipsc, de Encounter en de Escapade, zijn onmiddellijk uit St. Jean de Luz naar de opgegeven plaats vertrokken, maar zijn fe laat gekomen, want een laatste melding, die nog te Bordeaux is opgevangen luidde: „Wij zinken snel" en daarna niets meer. Aangezien de S.O.S.-seinen in de Engelsche taal gesteld waren, vermoedde men, dat het een Engelsoh schip geweest is, maar zeker heid bestond er dienaangaande nog niet en evenmin wist men of er een boot met ge redden ergens in de buurt kon rondzwalken, De zee is tamelijk woelig en de Echo, die het eerst in de buurt is gekomen, had tot gis teravond 7 uur geen spoor van schip of bemanning gevonden. Un. Press weet naar aanleiding van deze tragedie te melden, dat de Britsche torpe dojager „Echo" met den nationalistisclien kruiser-„Canarias" in verbinding is getre den, teneinde nadere bijzonderheden te we ten te komen omtrent den ondergang van het geheimzinnige schip in de Golf van Biscaye. De commandant van de „Canarias" zond een radiogram. waarin hij mededeelde, dat het in nood geraakte schip de „Mar Can tabrico" geweest is. De Spaansche boot is reeds gezonken en de bemanning Is door de „Canarias" aan boord genomen. De Britsche admiraliteit deelde voorts nog mede, dat de torpedojager „Echo" zich reeds op den terugreis naar zijn haven be vindt. De „Mar Cantabrico* bevond zich. zoo als bekend, met een lading oorlogsraade*> voor de volksfrontregeering in Valen- cia onder weg naar Spanje. Zooals men zich wellicht herinnert, kon zij onder sensationecle omstandigheden kort voor dè aanneming van het wapenembargo voor Spanje door het Amerikaansche con gres nog uit de haven van New York ver trekken. Vandaar ging zij naar Vera Cruz, in Mexico en ti-achtte vandaar een zich in handen van de rooden bevindende Spaan sche haven te bereiken. De nationalistische oorlogsschepen hadden de „Mar Cantabrico" wekenlang in de Spaansche wateren bespied en zien thans hun werk met succes bekroond. Met dc medcdceling van den Britschen torpedojager „Echo" schijnt- hel chapiter, betreffende de „Mar Cantabi'ico" definitief geëindigd te zijn. Fransche pers Is verontwaardigd. Het door Mevr. Tabouis gelanceerd bericht over het nieuwe Italiaansche expeditiecorps dat gereed zou staan om op beslissende wij ze in de strijd in Spanje in te grijpen heeft felle reactie gewekt in de Fransche pers. Overigens wordt de gepubliceerde mede- dceling bevestigd. De correspondent van de „Amï du Peu- ple" in Lugano meldt aan zijn blad: vol gens zekere berichten uit Rome overwegen officieele kringen de vorming van een nieuw expeditiecorps, dat tegen het einde Maart gereed zou moeten zijn om naar het Iberische schiereiland verzonden te wor den. Dit expeditiecorps zou ten doel heb ben op beslissende wijze steun te verlcenen aan de uiterste inspanning van Franco. Het zou veel belangrijker zijn dan alle corpsen, die tot dusverre deelnemen aan den oorlog in Spanje. Het zou n.1. bestaan uit vier legercorpsen van drie divisies elk, die thans bijeengebracht zouden worden". L'Oeuvre schrijft: „Hoewel dc Italiaan sche autoriteiten verklaren, dat deze troe pen 25.000 man bestemd zijn voor Afrika, zijn zekere welingelichte kringen te Rome van oordeel, dat zij zullen vertrek ken naar Spanje, onmiddellijk wanneer hun formatie gereed zal zijn. Tevens vernemen wij, dat te Venetie een school geopend is waar spoed-onderwijs gegeven wordt in de hanteering van tanks". De Echo dc Paris meldt: „Volgens seri euze berichten di<^ bevestigd schijnen te worden door de autoriteiten te Gibraltar, zouden dc Italianen op 28 Februari te Ca- diz tx-oepencontingenten aan land hebben gezet. Volgens sommigen, zou liet hier gaan om 10.000 man. Dit getal wordt echter door anderen betwist". La Republique schrijft: „Italië heeft zijn actie in Spanje op zoo brutale wijze ver haast, dat wanneer Franco het wint en zijn overwinning lijkt steeds zekei'der Franco niet meer zal behoeven te rekenen op de veiligheid van zijn verbindingen met Afrika. Het nauwe hondgenootschap tus schen de twee fascistische staten vormt dus tegelijkertijd een uiterst ernstige bedreiging voor de onafhankelijkheid van de Kleine Staten in Midden Eimopa en een niet min der ernstige; bedreiging voor onze rijks- verbindingen en voor den weg naar Indië" Er zijn geen arrestaties verricht. Naar aanleiding van de berichten over de politieke gebeurtenissen van de laatste da gen in Hongarije verklaait men, naar Ha vas meldt, in officieele kringen te Boedapest dat er noch bij de politie, noch bij het leger noch onder de bevolking een arrestatie is verricht. Dc leiders der oppositie hebben bij Daranyi beschuldigingen tegen de uiterst i-cchtschc organisaties ingcbi-acht, doch de minister-president wilde een uitgebreid on derzoek naar de gegrondheid dezer be schuldigingen zien ingesteld alvoi'ens een verklaring af te leggen. Tot dusverre heeft men nog niets gevonden, dat een gerechtelijke ver volging zou rechtvaardigen. Dara nyi zal intusschen de noodige maat regelen blijven nemen tot het ver hinderen van iedere onwettige ae- tie, van welke zijde ook. In de bijeenkomst van den Boedapester ge meenteraad hebben de sociaal-democi*aat Peyer en Petrovacz van de vereenigde christelijke partij tal van beschuldigingen ingebracht tegen de uitei-st rechtsche par tijen, die volgens hen, hulp uit Duitschland zouden hebben gekregen. Peyer zeide, dat een bedrag van drie milliocn pengö in Hon garije is uitgedeeld en dat zekere officieren van politic aan revolutionaire vergaderingen hebben deelgenomen. De hoofdconnnissaris van politie vei'klaar- de, dat hij tegen geen enkel lid va*j zijn personeel een concrete beschuldiging kon uiten. Volgens Petrovacz zouden zekere organi saties met militaire opleiding haar steun voor een staatsgreep hebben toegezegd. Hij eischte dat deze organisaties onder 't gezag zouden worden geplaatst van lieden, wier trouw aan het staatsbestel bekend ré; Maak er goede legsters van door ze te voederen met Vraag bij Uw leverancier O «Tv Bertels' Oliefabrieken N.V. Adam De oorlog in Spanje en de Non-interventie De controle een week uitgesteld De controle aan de gi'ens van Spanje door een grenswacht en i-ondom Spanje door schepen van Engeland. Frankrijk, Duftsch- land en Italië zou aanvankelijk in den nacht van 6 Maart van Zaterdag op Zondag dus, beginnen, maar men is het. nog niet geheel eens geworden en in het bijzonder de betaling van de kosten is nog een punt ven verschil, dat de controle gestagneerd heeft. I-Iopenlijk zal deze controle nu 13 Maart ingaan. Dat een uitstel van de controle niet wen- schelijk is, blijkt overduidelijk, uit het be richt dat Italië nieuwe troepen naar Spanje zou zenden. Er is sprake van een expeditie korps van niet minder dan 25000 man, die natuurlijk bestemd zijn voor het leger van Franco. Een contingent, belangrijk" genoeg om den doorslag aan de rechtschen te kunnen geven. Dat deze troepenzending dus verhinderd wordt is in het belang van do zaak. Zal dat evenwel nog mogelijk zijn? Italië, dat zijn beschavingswerk in Abes- synië nog steeds voortgezet, eenige dagen te rug met de beestachtige afslachting van. zesduizend Abcssijnen, waaronder tal van onschuldige vrouwen en kinderen, hijgt er naar dat ook in Spanje de beschaving van het fascisme gebracht kan worden en zal dus pogen, voordat de controle te sterk wordt, nog de noodige mannetjes over de grens te brengen. Volgens de „F.cho Paris" zouden de Itali anen op 28 Februari de Cadiz ook 10.000 man aan wal gezet hebben. Het wordt, dus wel hoog tijd dat de Italiaansche schepen eens controle uit gaan oefenen! De Engel sche „Manchester Guardian" bevestigd het bericht van de 10.000 Italianen. En dit blad meldt dat sedert 20 Februari geen enkele „vrijwilliger" uit Duitschland of Rusland over de Spaansche grens gekomen is, maar dat uit beide landen wel het oorlogsmateri aal blijft komen. De strijd zelf levert nog weinig \iitzicht op een overwinning naar een van dë beide partijen. Wel ziet de zaak er voor den op- standelingengeneraal Franco niet slecht uit, maar de groote vraag is, wanneer straks de controle wordt uitgeoefend en dus de matci'iaal-aanvoer van buitenaf stil staat wie het 't langst uit zal zingen, terwijl de N.R.Crt. gisteren wees op de beteekenis van de economische organisatie achter de fron ten. Heeft men voldoende levensmiddelen? Dat is de vraag die van beteekenis is, om dat daarmee ook een grens bepaald woi'dt van den strijd. Het blad meende dat Fran- co in dit opzicht in het voordeel is. We zullen afwachten. In het feit dat vice-admiraal de Graaf bedankt heeft voor de functie van leider van de non-intcrventie-commissie in Spanje ziet men in hooge marine-kringen, waar we gisteren ons licht opstaken, den wcnsch van de regeering om buiten alle moeilijkheden te blijven. GOUDSTAVEN TER WAARDE VAN 3V2 MILLIOEN FRANCS GESTOLEN. Gisterenmiddag is men op het, station Jo- liette bij Marseille tot de ontdekking geko men, dat achttien baren goud ter waar de van drie en een half millioen francs, die per stoomschip „Providence" waren aange voerd, gestolen waren. Het gestolen goud was bestemd voor een Belgische firma.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1937 | | pagina 1